ไปที่เนื้อหา


รูปภาพ
- - - - -

มงคลสูตรคำฉันท์ พระราชนิพนธ์ร้อยกรอง ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว


  • คุณไม่สามารถตั้งกระทู้ใหม่ได้
  • กรุณาลงชื่อเข้าใช้เพื่อตอบกระทู้
มี 2 โพสต์ตอบกลับกระทู้นี้

#1 Dd2683

Dd2683
  • Members
  • 2477 โพสต์
  • Gender:Male
  • Location:กรุงเทพ มหานคร
  • Interests:ความรู้ในพระพุทธศาสนา-วิชชาธรรมกาย<br />ผลแห่งการปฏิบัติธรรม

โพสต์เมื่อ 20 January 2006 - 11:39 PM

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระปรีชาสามารถในด้านอักษรศาสตร์เป็นเลิศ พระองค์ได้รับถวาย พระสมัญญาว่า สมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า

พระราชนิพนธ์ของพระองค์มีอยู่เป็นจำนวนมาก และทรงใช้นามปากกาหลายชื่อ แต่ก็เป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลาย

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง พระราชนิพนธ์กวีต่าง ๆ นับว่าเป็นอาภรณ์ประดับชาติ พระองค์ได้ปลูกฝังคุณธรรมความดีงามในแนวทางของพระพุทธศาสนา รวมทั้งจิตสำนึกในความรักชาติ ความเสียสละเพื่อส่วนรวม โดยผ่านทางบทพระราชนิพนธ์ได้อย่างลึกซึ้งกินใจ

นอกจากนั้นบรรดาบทพระราชนิพนธ์ของพระองค์ ยังมีความสมบูรณ์ งดงามทั้งด้านคำศัพท์ เสียง และเนื้อหาอรรถรส ทำให้สามารถจดจำถ้อยคำและเนื้อหาสาระในบทพระราชนิพนธ์เหล่านั้นได้โดยธรรมชาติ ไม่ต้องใช้ความพยายามแต่อย่างใดและจำได้ไม่รู้ลืม

ในที่นี้จะได้นำเสนอเนื้อเรื่องบางตอน ในบทพระราชนิพนธ์ของพระองค์ ที่ได้ยินได้ฟังกันมา
อย่างแพร่หลาย ดังนี้

มงคลสูตรคำฉันท์

ต้นมงคลสูตร

สิบสองฉนำเหล่า นรอีกสุเทวา
รวมกันและตริหา สิริมังคลาใด

เทวามนุษทวี พหุภพประเทศใน
หมื่นจักระวาฬได้ ดำริห์สิ้นจิรังกาล

แล้วยังบ่รู้มง - คะละสมมโนมาลย์
ด้วยกาละล่วงนาน บ่มิได้ประสงค์สม

ได้เกิดซึ่งโกลา - หะละยิ่งมโหดม
ก้องถึง ณ ชั้นพรหม ธ สถิตสะเทือนไป

องค์โลกนาถเทศน์ วรมังคะลาใด
ยังปาปะปวงให้ ทุษะเสื่อมวินาศมล

ชนหลาย บ่ พึงนับ ผิสดับสุมงคล
ใดแล้วและรอดพ้น พหุทุกขะยายี

เราควรจะกล่าวมง - คะละอันประเสริฐที่
กอบด้วยคุณามี วรอัตถะเฉิดเฉลา


มงคลสูตร


องค์พระอานนท์ท่านเล่า ว่าข้าพเจ้า
ได้ฟังมาแล้วดังนี้

สมัยหนึ่งพระผู้มี พระภาคชินสีห์
ผู้โลกนาถจอมธรรม์

ประทับ ณ เชตะวัน วิหาระอัน
อนาถะบิณฑิกไซร์

จัดสร้างอย่างดีที่ใน สาวัตถีให้
เป็นที่สถิตสุขา

ครั้งนั้นแลเทวะดา องค์หนึ่งมหา
นุภาพมหิทธิ์ฤทธี

ล่วงประถมยามราตรี เธอเปล่งรัศมี
อันเรืองระยับจับเนตร์

แสงกายเธอปลั่งยังเขต สวนแห่งเจ้าเชต
สว่างกระจ่างทั่วไป

องค์พระภควันนั้นไซร์ ประทับแห่งใด
ก็เข้าไปถึงที่นั้น

ครั้นเข้าใกล้แล้วจึงพลัน ถวายอภิวันท์
แด่องค์สมเด็จทศพล

แล้วยืนที่ควรดำกล เสงี่ยมเจียมตน
แสดงเคารพนบศีร์

เมื่อเทวดายินดี สมควร ณ ที่
ข้างหนึ่งดังกล่าวแล้วนั้น

จึงได้ทูลถามภควัน ด้วยถ้อยประพันธ์
เป็นพระคาถาบรรจง

..................

เทพอีกมนุษหวัง คติโสตถิจำนง
โปรดเทศะนามง คะละเอกอุดมดี

(ฝ่ายองค์พระชินศรี ตรัสตอบวาที
ด้วยพระคาถาไพจิตร์)

หนึ่งคือ บ่ คบพาล เพราะจะพาประพฤติผิด
หนึ่งคบกะบัณฑิต เพราะจะพาประสพผล

หนึ่งกราบและบูชา อภิปูชนีย์ชน
ข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดี



ความอยู่ประเทศซึ่ง เหมาะและควรจะสุขี
อีกบุญญะการที่ ณ อดีตะมาดล

อีกหมั่นประพฤติชอบ ณ สภาวะแห่งตน
ข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดี

ความได้สดับมาก และกำหนดสุวาที
อีกศิลปะศาสตร์มี จะประกอบมนุญการ

อีกหนึ่งวินัยอัน นรเรียนและเชี่ยวชาญ
อีกคำเพราะบรรสาน ฤติแห่งประชาชน

ทั้งสี่ประการล้วน จะประสิทธิ์มนุญผล
ข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดี

บำรุงบิดามา- ตุระด้วยหทัยปรีย์
หากลูกและเมียมี ก็ถนอมประหนึ่งตน

การงานกระทำไป บ่ มิยุ่งและสับสน
ข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดี

ให้ทาน ณ กาลควร และประพฤติ์สุธรรมศรี
อีกสงเคราะห์ญาติที่ ปฏิบัติบำเรอตน

กอบกรรมะอันไร้ ทุษะกลั้วและมัวมล
ข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดี

ความงดประพฤติ์บาป อกุศล บ่ ให้มี
สำรวมวรินทรีย์ และสุรา บ่ เมามล

ความไม่ประมาทใน พหุธรรมะโกศล
ข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดี

เคารพ ณ ผู้ควร จะประณตและนอบศีร์
อีกหนึ่งมิได้มี จะกระด้างและจองหอง

ยินดี ณ ของตน บ่ มิโลภทยานปอง
อีกรู้คุณาของ นรผู้ประคองตน

ฟังธรรมะโดยกา - ละเจริญคุณานนท์
ข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดี

มีจิตตะอดทน และสถิต ณ ขันตี
อีกหนึ่ง บ่ พึงมี ฤดิดื้อทะนงหาญ

หนึ่งเห็นคณาเลิด สมณาวราจารย์
กล่าวธรรมะโดยกาล วรกิจจะโกศล

ทั้งสี่ประการล้วน จะประสิทธิ์มนุญผล
ข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดี

เพียรเผากิเลศล้าง มละโทษะยายี
อีกหนึ่งประพฤติดี ดุจะพรหมพิสุทธิสรรพ์

เห็นแจ้ง ณ สี่องค์ พระอะริยะสัจอัน
อาจนำมนุษผัน ติระข้ามทเลวน

อีกทำพระนิพพา - นะประจักษะแก่ชน
ข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดี

จิตใครมิได้ต้อง วรโลกะธรรมศรี
แล้วย่อม บ่ พึงมี จะประหวั่น ฤา กังวล

ไร้โศกธุลีสูญ และสบาย บ่ มัวมล
ข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดี

เทวามนุษทำ วรมงคะลานี้
เป็นผู้ประเสริฐที่ บ่ มิแพ้ทุกแห่งหน

ย่อมถึงสวัสดี สิริทุกประการดล
ข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดี.


*** หมายเหตุ


๑ ) ตัวสะกด อาจไม่คุ้นเคย เหมือนเขียนผิดวรรณยุกต์ แต่ไม่ผิดดอก เพราะเป็นภาษากวีที่นิยมสมัยนั้น

๒ ) ส่วนคำแปล ภาษากวีที่เราไม่คุ้นเคย ต้องขออภัยทานด้วยครับ



#2 ไชยานุภาพ ปราบหงสาวดี

ไชยานุภาพ ปราบหงสาวดี

    "ความเพียรเครื่องเผากิเลสพึงกระทำเสียแต่วันนี้"

  • Members
  • 2171 โพสต์
  • Gender:Male
  • Location:ราชอาณาจักรสยามประเทศ
  • Interests:ADVANCE MEDITATION

โพสต์เมื่อ 21 January 2006 - 12:02 AM

จำได้ว่าบทพระราชนิพนธ์ดังกล่าวนี้ เคยเรียนเมื่อสมัยอยู่ชั้น ม.๖ น่ะครับ ไม่นึกเลยว่าวันนี้จะมีโอกาสได้เห็นอีกครั้ง ต้องขอกราบอนุโมทนาบุญเป็นอย่างสูงต่อพี่แดงดีด้วยนะครับ สาธุ...

#3 ปัจเจกชน บนทางสายกลาง

ปัจเจกชน บนทางสายกลาง
  • Members
  • 4109 โพสต์
  • Gender:Male
  • Location:จ. สงขลา

โพสต์เมื่อ 17 March 2007 - 04:00 PM

สาธุ