การสนทนาระหว่างฆราวาสกับพระภิกษุ/สามเณร
การสนทนาระหว่างฆราวาสกับพระภิกษุ/สามเณร
การสนทนาระหว่างฆราวาสกับพระภิกษุ/สามเณร๑. เวลาพระท่านพูด ควรตั้งใจฟังด้วยความเคารพ ไม่ควรขัดจังหวะหรือพูดแทรกขึ้นมาในระหว่างที่ท่านกำลังพูดอยู่๒. เวลาท่านให้โอวาทหรืออวยพร ควรประนมมือฟังด้วยความเคาพ๓. เวลารับไตรสรณคมน์ และรับศีล ควรว่าตามด้วยเสียงที่ชัดเจน๔. เวลาฟังพระสวด เช่น เจริญพุทธมนต์ สวดศพ เป็นต้น ควรประมนมือฟังด้วยความเคารพ ไม่คุยกัน หรือทำอย่างอื่น
ข้อควรระวัง ควรเคารพพระภิกษุหรือสามเณรแม้ท่านจะเพิ่งบวชใหม่ ทั้งการพูด และการกระทำ คือพูดด้วยวาจาไพเราะ สุภาพ มีหางเสียง ไม่พูดล้อเล่น หยอกล้อ หรือแสดงพฤติกรรมที่ไม่เคารพ เช่น กอดคอสามเณร
คำศัพท์และคำพูดกับพระภิกษุสามเณร
การสนทนาระหว่าง ฆราวาสกับพระภิกษุ/สามเณร
คำขึ้นต้นที่ฆราวาสใช้"นมัสการ" ใช้กับ พระภิกษุทั่วไป
คำเรียกแทนตนเองที่ฆราวาสใช้"ผม, กระผม" (สำหรับชาย)/ "ดิฉัน" (สำหรับผู้หญิง) ใช้กับ พระภิกษุทั่วไป
คำเรียกพระภิกษุาสามเณรที่ฆราวาสใช้"ท่าน" ใช้กับ พระภิกษุสามเณรทั่วไป"พระคุณเจ้า" ใช้กับ พระภิกษุที่เคารพนับถือ (มักนิยมใช้สำหรับคฤหัสถ์ที่มียศตำแหน่งสูงหรือมีอายุมากกว่าภิกษุที่ตนเรียก หรือใช้ในเวลาทำพิธีสงฆ์)"สามเณร, เณร" ใช้กับ สามเณร
คำขานรับที่ฆราวาสใช้"ขอรับ, ครับ" (สำหรับชาย)/ "เจ้าคู่, ค่ะ" (สำหรับผู้หญิง) ใช้กับ พระภิกษุ
ข้องควรระวัง เราไม่ควรเรียกสามเณรว่า "น้องเณร" เนื่องจากเป็นคำที่ใช้เฉพาะพระภิกษุ หรือ สามเณรที่มีอายุมากกว่าเท่านั้น
การสนทนาระหว่างพระภิกษุ/สามเณรกับฆราวาส
คำขึ้นต้นที่พระภิกษุ/สามเณรใช้"เจริญพร" ใช้กับ ญาติโยมทั่วไป
คำเรียกแทนตนเองที่พระภิกษุ/สามเณรใช้"หลวง" (ลำดับญาติตามอายุ เช่น หลวงพ่อ หลวงปู่) ใช้กับ บุคคลที่คุ้นเคย"อาตมา" ใช้กับ ผู้มีบรรดาศักดิ์ , บุคคลทั่วไป (ถือเป็นคำสุภาพและให้เกียรติคู่สนทนา)"อาตมภาพ" ใช้กับ ผู้มีบรรดาศักดิ์ระดับสูง รวมถึงพระเจ้าแผ่นดิน นิยมใช้ในภาษาหนังสือและใช้ในโอกาสที่เป็นทางการ เช่น การแสดงพระธรรมเทศนา
คำเรียกผู้อื่นที่พระภิกษุ/สามเณรใช้"โยม" ใช้กับ บิดา, มารดา, ญาติผู้ใหญ่หรือผู้ที่อาวุโสสูง, บุคคลทั่วไปที่มีอายุมากกว่าตน"คุณ, เธอ" ใช้กับ บุคคลทั่วไป
คำขานรับที่พระภิกษุ/สามเณรใช้"เจริญพร" ใช้กับ ฆราวาสทั่วไป"ครับ, ขอรับ" ใช้กับ พระภิกษุด้วยกัน
การสนทนาของสามเณรต่อพระภิกษุ
คำเรียกแทนตนเองที่สามเณรใช้"เกล้ากระผม" ใช้กับ พระภิกษุที่เป็นอุปัชฌาย์อาจารย์ที่ดำรงสมณศักดิ์สูงกว่า"ผม, กระผม" ใช้กับ พระภิกษุสามเณรด้วยกันโดยทั่ว ๆ ไป
คำเรียกพระภิกษุที่สามเณรใช้"พระอาจารย์" ใช้กับ พระภิกษุ
ข้อควรปฏิบัติสามเณรควรประนมมือขณะสนทนากับพระภิกษุ ด้วยความเคารพ
สิ่งที่ควรระวังเมื่อคุยกับญาติโยมควรสำรวมกาย วาจา ให้เรียบรอย ไม่พูดเล่น หยอกล้อ ทั้งทางคำพูดและการกระทำที่ทำให้ดูสนิทสนมกันจนเกินงามเหมือนตอนเป็นฆราวาสบทความที่เกี่ยวข้องกับคู่มือนักเรียนเตรียมบวชสามเณร
