หลักธรรมยุติข้อขัดแย้ง

     คำถาม : เวลาเกิดข้อขัดแย้งกัน โดยต่างฝ่ายก็มีเหตุผลของตัวเอง เราจะใช้หลักธรรมะข้อใดที่จะมาตัดสินยุติข้อขัดแย้งดังกล่าวคะ ?

     พระอาจารย์ : เอาหลักที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้า พระองค์ทรงให้กับคณะสงฆ์ไว้ว่าเมื่อเกิดข้อขัดแย้งขึ้นแล้ว ต้องทำอย่างไรบ้าง ขอหยิบยกเอาประเด็นสำคัญมากล่าว

     ประการแรกท่านบอกว่า จะต้องพร้อมหน้า ทั้งบุคคลที่เกี่ยวข้อง แล้วก็วัตถุพยานเรื่องราวต่างๆ พร้อมเพรียง ศัพท์ธรรมะเรียกว่า สัมมุขาวินัย ต้องพร้อมหน้ากัน

     ประการที่สอง ถ้ากรณีสงฆ์คือ ให้พระอรหันต์เป็นประธาน จะได้มั่นใจในความเที่ยงธรรมตัดสินของท่าน ของเราก็เป็นว่า ขอให้ผู้ใหญ่ที่ทั้งสองฝ่ายยอมรับ เคารพนับถือ มาเป็นหลัก เป็นประธานในการตัดสินให้ เพราะเราคุยกันเองมันรับกันไม่ได้ ต้องให้ผู้ใหญ่ตัดสิน ถ้าเป็นเรื่องใหญ่ของบ้านเมือง เขาก็ให้ผู้พิพากษา ให้ศาล เป็นต้น

     ข้อที่สามคือ ตัดสินโดยเสียงข้างมาก คือบางกรณี หาพระอรหันต์ หาผู้ที่ทุกคนยอมรับไม่ได้ ก็ต้องใช้เสียงข้างมาก ในทางพระพุทธศาสนาคณะสงฆ์ก็มีการตัดสินโดยเสียงข้างมากเหมือนกัน เสียงส่วนใหญ่เห็นว่าควรเป็นอย่างไรก็เป็นอย่างนั้น ถ้าเป็นปัจจุบันก็คงเป็นการออกเสียงเลือกตั้ง การทำประชามติ เป็นต้น

     ประการที่สี่คือ ให้ระงับเหมือนกับกลบไปด้วยหญ้า คือบางเรื่องถ้าหากตัดสินแล้ว มันไม่เกิดประโยชน์ บางทีเรางงว่ามาเถียงกันเรื่องอะไร ถ้าอย่างนั้น เหมือนกลบไปด้วยหญ้าดีกว่า คือ ให้เลิกรากันไป จบกันไป อย่าป่วยการหาเรื่องตัดสินเลย ยิ่งตัดสินเดี๋ยวจะยิ่งยุ่งแล้วเกิดความแตกแยกกันไปใหญ่

     ทั้งหมดนี้คือ หลักที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์ให้กับคณะสงฆ์ไว้ เราลองมาประยุกต์กันดูกับโลกเราในยุคปัจจุบัน