Mobile Versionจากตอนที่แล้ว สุวรรณสามโพธิสัตว์ ลาบิดามารดาเพื่อไปตักน้ำที่แม่น้ำ โดยมีฝูงมฤคหมู่ใหญ่คอยแวดล้อมเดินไปสู่ท่าน้ำ จนกระทั่งมาถึงท่าน้ำที่พระราชากำลังดักซุ่มอยู่ ก็ได้ลงสู่ท่าน้ำ
ส่วนพระราชาปิลยักขราช เมื่อทอดพระเนตรเห็นพระโพธิสัตว์ มีเหล่ามฤครายล้อมลงไปอาบน้ำ ก็ให้อัศจรรย์ยิ่งนัก ทรงสงสัยว่า เราท่องไปในหิมวันตประเทศเป็นเวลานาน ยังไม่เคยได้เห็นมนุษย์ด้วยกันเลย ผู้นี้เป็นใครกันหนอ เขาจะเป็นเทวดา หรือนาคกันแน่
ด้วยวิสัยที่คุ้นเคยอยู่กับการฆ่า ในที่สุดพระราชาจึงทรงคิดที่จะหยุดพระโพธิสัตว์ไว้ด้วยลูกธนู จึงเตรียมวางลูกธนูไว้บนแล่ง รอเวลาที่พระโพธิสัตว์จะเข้ามาในวิถีธนู
ส่วนพระโพธิสัตว์ได้อาบน้ำชำระร่างกาย ระงับความกระวนกระวายแล้ว จึงขึ้นสู่ฝั่ง นุ่งห่มผ้าเรียบร้อยแล้ว ยกหม้อน้ำขึ้นวางบนบ่าซ้ายเดินกลับสู่อาศรม ฝ่ายพระเจ้าปิลยักขราช ครั้นสบโอกาส จึงปล่อยลูกธนูอาบยาพิษให้พุ่งเข้าสีข้างด้านขวาทะลุออกด้านซ้ายของพระโพธิสัตว์
พระโพธิสัตว์ถูกยิงด้วยลูกศรอาบยาพิษเจ็บปวดสุดประมาณ ดำริว่า เรามัวประมาท มิได้เจริญเมตตาจิตในขณะที่ลงไปตักน้ำจึงถูกยิงเช่นนี้ จึงค่อยๆวางหม้อลง นอนราบลงกับพื้นทรายกล่าวว่า ในหิมวันตประเทศนี้ บุคคลผู้มีเวรต่อเราไม่มี แม้บุคคลผู้มีเวรต่อบิดามารดาของเราก็ไม่มี
พูดได้เพียงเท่านี้โลหิตสีแดงสดได้ไหลทะลักออกจากปาก พระโพธิสัตว์ถ่มโลหิตนั้นแล้ว จึงกล่าวต่อว่า “ใครหนอใช้ลูกศรยิงเรา ในขณะที่เรามัวประมาทกำลังแบกหม้อน้ำอยู่ กษัตริย์ พราหมณ์ แพศย์ หรือบุคคลเช่นไรหนอยิงเราด้วยลูกศรแล้วซ่อนกายอยู่”
กล่าวเช่นนี้แล้ว ก็ยังไม่เห็นผู้ใดปรากฏกายแสดงตัวออกมาให้เห็น สุวรรณสามโพธิสัตว์จึงกล่าวต่อว่า “เนื้อของเราก็กินไม่ได้ หนังของเราก็ไม่มีประโยชน์ แล้วเหตุใดถึงได้ยิงเรา ท่านเป็นใครกัน เป็นบุตรของใคร เราจะรู้จักท่านได้อย่างไร ได้โปรดเถิดสหาย เราถามท่านแล้ว ขอท่านจงบอกเราเถิด ทำไมท่านถึงได้ยิงเรา แล้วจึงซ่อนตัวเสียเช่นนี้”
พูดได้เพียงเท่านี้เลือดก็ยิ่งไหลนองจนทั่วพื้นดิน เรี่ยวแรงของพระโพธิสัตว์เริ่มลดน้อยลงไป จึงได้แต่นอนนิ่งอยู่
ฝ่ายพระเจ้าปิลยักขราช ได้สดับถ้อยคำอันไพเราะของพระโพธิสัตว์แล้ว ก็ดำริว่า “บุรุษผู้นี้ แม้จะถูกเรายิงด้วยลูกศรอาบยาพิษ แต่กลับไม่ตัดพ้อด่าทอเราเลยแม้แต่น้อย กลับเรียกหาเราด้วยถ้อยคำที่ไพเราะเหลือเกิน ประหนึ่งกุมหัวใจเราเอาไว้แล้วบีบเค้น หากเราไม่ไปหาเขา เราคงทนไม่ได้แน่” ครั้นแล้ว พระราชาจึงเสด็จไปประทับยืนแสดงพระองค์อยู่ในที่ใกล้พระโพธิสัตว์
เพราะไม่รู้ว่าบุคคลที่พระองค์ประทุษร้ายนั้น คือมนุษย์ผู้เปี่ยมด้วยคุณธรรม ประกอบกับใจที่หยาบกระด้างด้วยทิฐิมานะ ไม่ทรงยอมรับว่าการกระทำเมื่อครู่เป็นความผิด
พระราชาจึงมิได้แสดงอาการสำนึกผิดแต่ประการใด กลับตรัสสรรเสริญพระองค์เองว่า “เราเป็นพระราชาของชาวกาสี มหาชนต่างเรียกเราว่า พระเจ้าปิลยักขราช เราละแว่นแคว้นออกท่องเที่ยวแสวงหามฤค จนมาถึงสถานที่นี้ เราเป็นผู้ฉลาดในศิลปศาสตร์การใช้ธนู มีความแม่นยำยากจะหาใครเสมอเหมือน แม้ช้างมาสู่ระยะลูกศรของเรา ก็ไม่อาจพ้นไปได้ แล้วท่านล่ะ คือใครกัน เป็นมนุษย์ เป็นนาค หรือเทวดาเหล่าใด ขอท่านจงแจ้งชื่อและโคตรของบิดาท่านและตัวท่านเองแก่เราด้วย”
เมื่อสดับพระดำรัสของพระราชาแล้ว พระโพธิสัตว์ก็รู้ได้ทันทีว่า “พระราชานี้กระทำลงไปด้วยเหตุที่ไม่รู้ว่าเราเป็นมนุษย์ หากเราจะบอกพระองค์ไปว่า เราเป็นเทวดา นาค ยักษ์ กินนร หรือเป็นกษัตริย์เช่นพระองค์ พระราชานี้ย่อมจะเชื่อคำของเรา แต่เราจะทำเช่นนั้นทำไมกัน เราควรบอกความจริงแก่พระองค์”
ดำริแล้วพระโพธิสัตว์จึงกล่าวไปว่า “ขอจงทรงพระเจริญเถิด มหาบพิตร ข้าพระองค์เป็นมนุษย์ เป็นบุตรฤษี ฤษีผู้เป็นบิดาของข้าพระองค์เป็นบุตรของนายพรานไพร ญาติทั้งหลายเรียกข้าพระองค์ว่าสามะ”
...ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอพระองค์จงทอดพระเนตรเถิด ข้าพระองค์กำลังจะตายเพราะถูกพระองค์ยิงด้วยลูกศรอาบยาพิษ ไม่ต่างอะไรกับมฤคที่ถูกล่าโดยพรานป่า ข้าแต่พระราชา เชิญทอดพระเนตรลูกศรที่พระองค์ทรงยิงมาเถิด มันแล่นเข้าข้างขวาทะลุออกด้านซ้าย ข้าพระองค์กำลังนอนจมกองโลหิต เป็นผู้กระสับกระส่ายทรมานยิ่งนัก
...ข้าพระองค์ขอทูลถามพระองค์ว่า พระองค์ยิงข้าพระองค์แล้ว ไยจึงซ่อนพระองค์อยู่ เสือเหลืองถูกฆ่าเพราะหนัง ช้างถูกฆ่าก็เพราะงา แล้วข้าพระองค์เล่า เป็นผู้ควรถูกยิงด้วยเหตุอะไร”
พระราชาสดับคำของพระโพธิสัตว์แล้ว ก็ทรงรู้ว่า คนผู้นี้เป็นมนุษย์ ครั้นแล้วจึงทรงละอายยิ่งนัก ไม่อาจตรัสบอกไปตามความเป็นจริงได้ จึงตรัสคำเท็จไปว่า “ดูก่อนสามะ เราเองกำลังจะยิงสัตว์ป่าพวกนั้น มันกำลังเข้ามาสู่ระยะลูกศรของเรา แต่พอพวกมันเห็นท่านเท่านั้น พวกมันก็หนีไป เราจึงโกรธ เพราะความโกรธนั้น เราจึงยิงท่าน”
ลำดับนั้นพระมหาสัตว์ได้กล่าวขึ้นว่า “ข้าแต่พระราชา พระองค์ตรัสอะไร?? ขึ้นชื่อว่าเหล่ามฤคที่อาศัยอยู่ในหิมวันตประเทศนี้ เมื่อเห็นข้าพระองค์แล้วจะหนีไปนั้น เป็นไม่มี จำเดิมแต่ข้าพระองค์จำความได้ รู้จักถูก รู้จักผิด รู้จักอะไรดี อะไรชั่ว ฝูงมฤคในป่าแม้จะดุร้าย ก็ไม่เคยสะดุ้งหวาดกลัวข้าพระองค์เลย นับแต่กาลที่ข้าพระองค์ยังอยู่ในวัยเด็ก เหล่ามฤคพวกนั้นแม้จะดุร้ายเพียงใด ก็ไม่เคยคิดทำอันตรายหรือหวาดกลัวข้าพระองค์เลย
...ข้าแต่พระราชา แม้ฝูงกินนรผู้ขลาดกลัว หลบลี้อยู่ในภูเขาคันธมาทน์ เมื่อได้เห็นข้าพระองค์แล้ว ก็ไม่เคยสะดุ้งหวาดกลัวเลย พวกเราล้วนมีมิตรภาพต่อกัน เที่ยวเล่นไปในที่ต่างๆด้วยกันทั้งในป่าและภูเขา เมื่อเป็นเช่นนี้ เหล่ามฤคทั้งหลายจะสะดุ้งหวาดกลัวข้าพระองค์ด้วยเหตุอันใด”
พระเจ้าปิลยักขราชได้สดับดังนั้น ก็ทรงอัศจรรย์ในสิ่งที่ได้สดับ นึกชื่นชมว่า ชายหนุ่มผู้นี้ช่างพูดได้ไพเราะ และถูกต้องเป็นไปตามความเป็นจริง แม้เราก็ได้เห็นด้วยตนเองว่า สัตว์ทั้งหลายไม่แสดงอาการหวาดกลัวชายหนุ่มนี้เลย ส่วนพระราชาจะตรัสตอบพระโพธิสัตว์อย่างไรอีกนั้น โปรดติดตามตอนต่อไป
โดย : พระราชภาวนาวิสุทธิ์ (ไชยบูลย์ ธมฺมชโย)
http://goo.gl/31JZL
พิมพ์บทความนี้
