พระไตรปิฎก
โครงการพระไตรปิฎก
โครงการพระไตรปิฎก วัดพระธรรมกาย
ย้อนรอย สู่คำสอนดั้งเดิม "วิธีตรวจชำระคัมภีร์ใบลานให้ได้มาตรฐานสากล"
โครงการพระไตรปิฎก วัดพระธรรมกาย
โครงการพระไตรปิฎก วัดพระธรรมกาย
ภาควิชามนุษยศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์และคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดลร่วมกับบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย และบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย จัดประชุมวิชาการทางพระพุทธศาสนาหัวข้อ “วิธีตรวจชำระคัมภีร์ใบลานให้ได้มาตรฐานสากล” เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2556 ณ โรงแรมเอสดี อเวนิว ปิ่นเกล้า ห้องประชุมอัมรินทร์ โดยเชิญผู้ทรงคุณวุฒิผู้มีชื่อเสียงจากหน่วยงานต่าง ๆ มาเป็นวิทยากรบรรยายในหัวข้อต่าง ๆ ในโอกาสนี้ตัวแทนจากโครงการพระไตรปิฎกวัดพระธรรมกาย ได้รับเชิญไปเป็นวิทยากรจำนวน 2 ท่าน ได้แก่ ผู้อำนวยการร่วมโครงการ คือ ศ.ดร.จี เอ โสมรัตเน (Prof. Dr.G.A.Somaratne) บรรยายเรื่อง “การตรวจชำระคัมภีร์สังยุตต-นิกายของสมาคมบาลีปกรณ์” และหัวหน้าฝ่ายวิชาการโครงการ คือ ดร.อเลกซานเดอร์ วีน (Dr.Alexander Wynne) บรรยายเรื่อง “การตรวจชำระพระไตรปิฎกของวัดพระธรรมกาย”ในงานนี้มีพระภิกษุสงฆ์ คณาจารย์ นิสิตนักศึกษา และผู้สนใจเข้าร่วมประชุม 200 กว่าท่าน
โครงการพระไตรปิฎก วัดพระธรรมกาย
ดร.อเลกซานเดอร์ วีน บรรยายว่า โครงการพระไตรปิฎก วัดพระธรรมกาย มีเป้าหมายตรวจชำระพระไตรปิฎกบาลีเพื่อสาวย้อนกลับไปถึงเนื้อความดั้งเดิมในสมัยพระพุทธโฆษาจารย์ คือ ราวช่วงพุทธศตวรรษที่ 5 เป็นอย่างน้อย เนื่องจากเป็นยุคที่เก่าแก่ที่สุดที่มีหลักฐาน คือ คัมภีร์อรรถกถายืนยันอย่างชัดเจนว่า พระไตรปิฎกได้บังเกิดขึ้นอย่างสมบูรณ์แล้ว ในการนี้โครงการใช้วิธีการศึกษาเปรียบเทียบคัมภีร์พระไตรปิฎกใบลานที่หลงเหลืออยู่ในปัจจุบันมาตรวจชำระโดยตรงแม้คัมภีร์ใบลานเหล่านี้จะมีอายุเพียงไม่กี่ร้อยปี แต่ก็สามารถพาเราย้อนไปสู่เนื้อความในสมัยพระพุทธโฆษาจารย์เมื่อราว 1,500 ปีก่อนได้ เนื่องจากมีการขุดค้นพบหลักฐานที่เก่าแก่มาก ๆ คือ คัมภีร์ใบลานทองคำอายุราว 1,600 ปี ในประเทศเมียนมาร์ และคัมภีร์ใบลานอายุราว 1,200 ปี ในประเทศเนปาล ซึ่งสันนิษฐานว่าเนื้อความบนคัมภีร์ใบลานทั้งสองนี้น่าจะเป็นเนื้อความเดียวกับพระไตรปิฎกในสมัยพระพุทธ-โฆษาจารย์ และเมื่อศึกษาเปรียบเทียบเนื้อความดังกล่าวกับเนื้อความในคัมภีร์ใบลานที่หลงเหลืออยู่ในปัจจุบัน รวมถึงเนื้อความในพระไตรปิฎกบาลีฉบับพิมพ์ในปัจจุบันแล้ว พบว่าเนื้อความทั้งหมดมีความสอดคล้องตรงกันอย่างน่าทึ่งดังนั้นหลักฐานคัมภีร์ใบลานในปัจจุบันจึงสามารถพาเราย้อนไปสู่คำสอนเมื่อพันกว่าปีก่อนได้
โครงการพระไตรปิฎก วัดพระธรรมกาย
โครงการพระไตรปิฎก วัดพระธรรมกาย มุ่งมั่นสำรวจ รวบรวมคัมภีร์ใบลานจากทั้ง 4 สายจารีตหลัก คือ คัมภีร์ใบลานอักษรสิงหล อักษรพม่า อักษรขอม และอักษรธัมม์ (ล้านนา, อีสาน) และศึกษาค้นคว้าคัมภีร์ใบลานดังกล่าวตามหลักวิชาคัมภีร์โบราณ แล้วจัดทำพระไตรปิฎกฉบับวิชาการขึ้น โดยมีขั้นตอนดังนี้
|
ขั้นตอนที่ 1
รวบรวมอนุรักษ์มรดกธรรมอันล้ำค่า 
โครงการได้ส่งคณะทำงานออกสำรวจและถ่ายภาพคัมภีร์โบราณเป็นจำนวนมากทั้งในประเทศไทย ลาว เมียนมาร์ ศรีลังกา และเขตสิบสองปันนา ซึ่งได้รับความร่วมมือจากหลายฝ่ายด้วยดี ทั้งวัด ห้องสมุด พิพิธภัณฑ์ มหาวิทยาลัยและชุมชนในท้องถิ่น
|
ขั้นตอนที่ 2
ผสานรวมกับเทคโนโลยีทันสมัย 
จากนั้นจึงจัดทำฐานข้อมูลพระไตรปิฎกจากภาพถ่ายคัมภีร์ใบลานด้วยระบบซอฟต์แวร์ ทันสมัยที่สามารถตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลกับภาพถ่ายใบลานแบบหน้าต่อหน้า ได้โดยผ่านทางอินเทอร์เน็ต
|
|
ขั้นตอนที่ 3
ศึกษาเปรียบเทียบตามหลักวิชาคัมภีร์โบราณ  ฐานข้อมูลพระไตรปิฎกดังกล่าวจะถูกนำมาศึกษาเปรียบเทียบตามหลักวิชาคัมภีร์โบราณโดยทีมนักวิชาการผู้เชี่ยวชาญภาษาบาลีและคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาททั้งฝ่ายบรรพชิตและคฤหัสถ์รวมกว่า 20 ท่าน ทั้งจากประเทศไทยเมียนมาร์ ศรีลังกาและอังกฤษ ซึ่งอาจถือเป็นครั้งแรกที่มีการร่วมมือกันทำงานโดยนักวิชาการจากนานาชาติอย่างต่อเนื่องจริงจังเช่นนี้ |
ขั้นตอนที่ 4
ศูนย์รวมความร่วมมือทางวิชาการระดับโลก 
โครงการยังได้รับคำแนะนำและข้อเสนอแนะทางวิชาการอันทรงคุณค่าจากคณะที่ปรึกษาผู้ทรง คุณวุฒิจากนานาประเทศ ซึ่งล้วนเป็นนักวิชาการผู้มีชื่อเสียงระดับแนวหน้าในวงการศึกษาภาษาบาลีและพระพุทธศาสนาเถรวาทของโลก
|
|
ขั้นตอนที่ 5
บทสรุปจากใบลานทุกสายจารีต  ในปี พ.ศ. 2556 โครงการได้จัดพิมพ์บทสรุปการศึกษาเปรียบเทียบคัมภีร์ใบลานทุกสายจารีตเป็น พระไตรปิฎกบาลี ฉบับธรรมชัย เล่มสาธิต คือ “สีลขันธวรรค” ในทีฆนิกาย แห่งพระสุตตันตปิฎก เพื่อเปิดรับฟังข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะจากผู้เชี่ยวชาญพระไตรปิฎกและภาษาบาลีทั้งภายในและต่างประเทศ แล้วนำไปปรับปรุงให้เป็นเล่มสมบูรณ์ต่อไป |
|
โครงการพระไตรปิฎก วัดพระธรรมกาย
การจัดงานประชุมวิชาการครั้งนี้แสดงให้เห็นว่ามีมหาวิทยาลัยและหน่วยงานพระพุทธศาสนาเล็งเห็นความสำคัญของงานที่โครงการพระไตรปิฎกวัดพระธรรมกาย กำลังดำเนินการอยู่เวทีทางวิชาการครั้งนี้จึงเป็นโอกาสดีที่โครงการได้บรรยายและถ่ายทอดองค์ความรู้ตลอดจนประสบการณ์การทำงานให้ผู้เข้าร่วมงานทั้งคณะสงฆ์ คณาจารย์ นิสิตนักศึกษา และผู้ที่สนใจทั่วไปได้ทราบถึงขั้นตอนการตรวจชำระพระไตรปิฎก ฉบับธรรมชัย ที่มีเป้าหมายเพื่อย้อนกลับไปสู่คำสอนดั้งเดิมให้ใกล้เคียงกับยุคพุทธกาลมากที่สุด
พระสุธีธรรมานุวัตร (เทียบ สิริญาโณ)
คณบดีบัณฑิตวิทยาลัย
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามราชวรวิหาร
โครงการพระไตรปิฎก วัดพระธรรมกาย
โครงการพระไตรปิฎก วัดพระธรรมกาย ได้จัดทำพระไตรปิฎก โดยรวบรวมคัมภีร์ใบลานจากอักษรต่าง ๆ เช่น อักษรขอม อักษรธัมม์ล้านนา อักษรธัมม์อีสาน และอักษรมอญนอกจากนั้นยังได้ตรวจสอบกับต้นฉบับใบลานจากอักษรพม่าอักษรสิงหล เป็นต้น และยังได้คัมภีร์ต้นฉบับตัวเขียนจากประเทศเมียนมาร์ ลาว และศรีลังกามาด้วย การได้ต้นฉบับใบลานมาและนำไปถ่ายทำแบบดิจิทัลไม่ใช่เรื่องง่าย ๆ เพราะฉะนั้น ในส่วนนี้ ในแง่วิชาการถือว่ามีคุณูปการที่ได้รวบรวมคัมภีร์ต้นฉบับที่มากที่สุดเอาไว้
ข้อมูลจาก : Tipitaka (DTP)
บทความที่เกี่ยวข้องกับคัมภีร์ใบลาน มรดกธรรมจากพุทธกาล
