1 นาที เพื่อชีวิต
คนที่เกิดมาเพื่อผลาญทรัพย์สมบัติ
คนที่ชอบเที่ยวผู้หญิง ดื่นสุรา และเล่นการพนัน อย่างนี้ เป็นคนที่เกิดมาเพื่อผลาญทรัพย์สมบัติ ชื่อเสียงของตนและวงศ์ตระกูลโดยแท้ สังคมส่วนใหญ่ไม่ยกย่องว่าเป็นคนดี และสอนให้หลบหนีเสียให้ไกลๆ แต่ก็ยังมีคนบางคนที่ชมชอบการกระทำเช่นนั้นของเขา ยอมแต่งานอยู่กินกับเขา จึงต้องผจญทุกข์อยู่กับเขาเรื่อยไป ท่านว่าเป็นคนมีเวรต่อกัน จึงเห็นกงจักรเป็นดอกบัวไป เมื่อเวรยังมีอยู่ก็ต้องอดอยากและอดทนกันไป หมดเวรเมื่อใดตาก็สว่างเห็นกงจักรได้เมื่อนั้น
ความไม่ดี เป็นสิ่งที่แก้ไขได้
ความไม่ดี ใครประพฤติเข้าก็กลายเป็นคนไม่ดีไปเหมือนผ้าที่สะอาด เมื่อเปรอะเปี้อนโคลนตมที่สกปรกเข้าก็กลายเป็นผ้าสกปรกไปด้วย แต่ผ้าสกปรกนี้สามารถทำให้สะอาดได้ด้วยการซักล้าง ความไม่ดีของแต่ละคนเหมือนกันสามารถแก้ไขและป้องกันได้ เพราะมิใช้ลักษณะนิสัยที่ติดตัวมาแต่เกิด
เมื่ออยุติธรรมเกิดขึ้นจึงรู้ค่าของธรรมะ
คนเราจะเห็นว่าธรรมสำคัญที่สุดก็ต่อเมื่อตนได้รับความอยุติธรรม ถูกข่มเหงรังแก ถูกเบียดเบียนหรือได้รับทุกข์อย่างใดอย่างหนึ่ง เหมือนคนทั่วไปจะเห็นความสำคัญของยาและหมดก็ต่อเมื่อเกิดเจ็บป่วยขึ้น
ที่โลกเรายังสงบร่มเย็นอยู่ได้ทุกวันนี้ ก็เพราะได้อาศัยที่เห็นธรรมเป็นสิ่งสำคัญ และพากันธำรงรักษาธรรมไว้ โดยยอมเสียสละทุกอย่างแม้แต่ชีวิต เพื่อไม่ให้ธรรมเสียไป เมื่อธรรมยังอยู่ โลกกับธรรมต้องอยู่คู่กันไปอย่างนี้
ปฏิปทาของคนฉลาด
เมื่อจะไปมาหาสู่หรือพบปะใครๆ จะรู้จักมาก่อนหรือไม่รู้จักมาก่อนก็ตาม ก็ตั้งใจไว้ก่อนว่าจะไม่โกรธ จะไม่เกลียดเขา จะไม่แสดงกิริยาที่ไม่งดงามให้เขาเห็น และจะไม่ถือโทษโกรธเคืองในอากัปกิริยาที่เขาแสดงออกมาแม้จะเป็นการล่วงเกิน แม้จะน้าเกลียด ก็จะให้อภัยเขาเสมอ ทั้งจะไม่ยินดีหลงระเริงในอาการและคำพูดของเขาจนเกินงาม การควบคุมใจและควบคุมตนเองได้ ในเมื่อเข้าพบปะหรือสังคมกับใครๆ ดังนี้ จัดว่าเป็นปฏิปทาของคนฉลาดประการหนึ่ง
เรียบเรียงโดย พระธรรมกิตติวงศ์ ป.ธ.9. ราชบัณฑิต
