ถ่ายทอดสดการประกาศผลสอบบาลีสนามหลวงประจำปี 2554

การเรียนบาลีและสอบบาลีสนามหลวง

  การศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลี

 

ภาษาบาลีเป็นภาษาที่เก่าแก่มากภาษาหนึ่ง

 

     การศึกษา ภาษาบาลีเป็นพระราชภาระของพระมหากษัตริย์ ทรงจัดให้พระภิกษุสามเณรได้ศึกษาเล่าเรียนตามกำลังสติปัญญา สืบเนื่องเป็นพระราชกรณียกิจมา ตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา ครั้นถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นนับแต่สมัยรัชกาลที่ 1 ถึงสมัยรัชกาล ที่ 5 พระมหากษัตริย์ทุกพระองค์ทรงรับพระราชภาระอยู่โดยสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในรัชกาลที่ 2 คือ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย นอกจากพระองค์จะทรงมีพระราชดำริให้ สมเด็จพระสังฆราช (มี) วัดพระเชตุพนฯ จัดพิธีวิสาขบูชาขึ้นเป็นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2360 แล้ว ยังทรงโปรดให้สมเด็จพระสังฆราช ขยายหลักสูตร บาลีจากบาเรียนตรี โท เอก ซึ่งสืบเนื่องมาจากกรุงศรีอยุธยาเป็น เปรียญ 9 ประโยค ยังคงสืบเนื่องมาจนบัดนี้ สมเด็จพระสังฆราช (มี) สิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. 2362 ในสมัยรัชกาลที่ 5 ตอนปลาย พระองค์ทรงปรับปรุงระเบียบบริหารราชการแผ่นดินใหม่ ทรงจัดตั้ง กระทรวง ทบวง กรม ในส่วนกลางตลอดถึงมณฑล จังหวัด อำเภอ ตำบล และหมู่บ้านในส่วนภูมิภาคแล้ว

     พระองค์ทรงได้ปรึกษากับคณะสงฆ์ขอให้แบ่งพระราชภารกิจในการจัดการศึกษาโดยตลอด โดยทรงมอบหมายให้สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงดำเนินการ ก่อน พ.ศ. 2469 การสอบพระปริยัติธรรมแผนก ภาษาบาลี ผู้ที่เข้าสอบต้องเข้าสอบต่อหน้าคณะกรรมการภายในพระบรมมหาราชวัง ต่อหน้าพระที่นั่ง ด้วยการจับสลากและเข้าไปแปล ด้วยปากเปล่าทีละรูป ซึ่งเรียกกันติดปากจนทุกวันนี้ว่า "สมัยแปลด้วยปาก" จะสอบได้หรือไม่ได้ คณะกรรมการตัดสินให้คะแนนรู้ผลกันในวันนั้น ผู้ที่สอบได้จะได้รับพระราชทานรางวัลไตรจีวรแพร ซึ่งเป็นของมีค่ามากในสมัยนั้น นับเป็นเกียรติประวัติแก่ผู้ที่สอบได้เป็นอย่างยิ่ง

 

การเรียนการสอนภาษาบาลีเป็นที่นิยมอย่างแพร่หลายในโลก

 

หลักสูตรการศึกษาบาลีปัจจุบันมี ดังนี้ คือ

 

ประโยค 1-2 และเปรียญตรีปีที่ 1-2 หมวดบาลีศึกษา

   1. วิชาแปลมคธเป็นไทย โดยพยัญชนะและโดยอรรถ หลักสูตรใช้หนังสือ ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค 1-4
   2. วิชาบาลีไวยากรณ์ หลักสูตรใช้หนังสือบาลีไวยากรณ์ประเภทสอบถามความจำ

ประโยค ป.ธ.3

   1. วิชาแปลมคธเป็นไทย โดยพยัญชนะและโดยอรรถ หลักสูตรใช้หนังสือ ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค 5-8
   2. วิชาสัมพันธ์ไทย หลักสูตรใช้หนังสือ ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค 5-8
   3. วิชาบาลีไวยากรณ์ หลักสูตรใช้หนังสือบาลีไวยากรณ์ ประเภทสอบถามความจำและความเข้าใจประกอบกัน
   4. วิชาบุรพภาค ข้อเขียนภาษาไทย โดยแก้ไขให้ถูกต้องตามระเบียบลักษณะวรรคตอน ตัวอักษรตามสมัยนิยม หลักสูตรใช้หนังสือที่ควรรู้ เช่น จดหมายทางราชการ เป็นต้น

ประโยค ป.ธ.4

   1. วิชาแปลไทยเป็นมคธ หลักสูตรใช้หนังสือ ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค 1
   2. วิชาแปลมคธเป็นไทย หลักสูตรใช้หนังสือ มงฺคลตฺถทีปนี ภาค 1

ประโยค ป.ธ.5

   1. วิชาแปลไทยเป็นมคธ หลักสูตรใช้หนังสือ ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค 2 ถึง ภาค 4
   2. วิชาแปลมคธเป็นไทย หลักสูตรใช้หนังสือ มงฺคลตฺถทีปนี ภาค 2

ประโยค ป.ธ.6

   1. วิชาแปลไทยเป็นมคธหลักสูตรใช้หนังสือ ธมฺมปทฏฺฐกถา ภาค 5-8
   2. วิชาแปลมคธเป็นไทย หลักสูตรใช้หนังสือ ตติย-จตุตฺถ-ปญฺจมสมนฺตปาสาทิกา
      หมายเหตุ  แต่ในการสอบกรรมการจะแปลประโยคที่ออกสอบเป็นความไทย โดยสันทัด หรืออาจดัดแปลงสำนวนและท้องเรื่อง หรือตัดตอนที่ต่างๆ มาเรียงติดต่อกันเป็นประโยค สอบไล่ก็ได้

 

สามเณรเดินทางสู่สถานที่เรียนภาษาบาลี

ประโยค ป.ธ.7

   1. วิชาแปลไทยเป็นมคธ หลักสูตรใช้หนังสือ มงฺคลตฺถทีปนี ภาค 1
   2. วิชาแปลมคธเป็นไทย หลักสูตรใช้หนังสือ ปฐม-ทุติยสมนฺตปาสาทิกา

ประโยค ป.ธ.8

   1. วิชาแต่งฉันท์มคธ แต่งฉันท์เป็นภาษามคธ 3 ฉันท์ใน จำนวน 6 ฉันท์ คือ
      (1) ปัฐยาวัตร  (2) อินทรวิเชียร  (3) อุเปนทรวิเชียร  (4) อินทรวงศ์  (5) วังสัฏฐะ  (6) วสันตดิลก
      หมายเหตุ  ข้อความแล้วแต่กรรมการจะกำหนดให้
   2. วิชาแปลไทยเป็นมคธ หลักสูตรใช้หนังสือ ปฐมสมนฺต-ปาสาทิกา
   3. วิชาแปลมคธเป็นไทย หลักสูตรใช้หนังสือ วิสุทฺธิมคฺค

ประโยค ป.ธ.9

   1. วิชาแต่งไทยเป็นมคธ แต่งมคธจากภาษาไทยล้วนข้อความแล้วแต่กรรมการจะกำหนดให้
   2. วิชาแปลไทยเป็นมคธ หลักสูตรใช้หนังสือ วิสุทฺธิมคฺค
   3. วิชาแปลมคธเป็นไทยหลักสูตรใช้หนังสือ อภิธมฺมตฺถวิภาวินี 

 

Video เพชรแห่งภาษาบาลี

 

 

บทความที่เกี่ยวข้องกับการเรียนภาษาบาลีและสอบบาลีสนามหลวง

   

ภาษาบาลี สันสกฤตคืออะไร ศึกษาไปเพื่ออะไร

 

ภาษาบาลีและสันสกฤตมีความสำคัญอย่างไร 

 

การเรียนบาลีมีประโยชน์อย่างไร 

 

กำหนดการสอบบาลีสนามหลวง ปี2554

ประกาศผลสอบบาลีสนามหลวง ประจำปี 2554

บวชเรียนบาลี รักษาแก่นแท้พระพุทธศาสนา

ถ่ายทอดสดการประกาศผลสอบบาลีสนามหลวงประจำปี 2554