รส : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 22 / 36

…17 สระสนธิ ในสระสนธิ ได้สนธิกิริโยปรกณ์ ๓ อย่าง คือ โลโป ๑ อาเทโส ๑ อาคโม ๑ วิกาโร ๑ ปกติ ๑ ที่โฆ ๑ รสส์ ๑. ขาดแต่สญฺโญโค อย่างเดียว เพราะสระจะซ้อนกันไม่ได้ โลปสระสนธิ มี ๒ คือ ปุพฺพโลโป ลบสระหน้า ๑ อุต…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับสระสนธิในบาลี โดยมีการสนธิกิริโยปรกณ์หลากหลายชนิด เช่น โลโป อาเทโส อาคโม และวิการ โดยเน้นไปที่หลักการและข้อกำหนดในการลบสระห…

…ับทีฆะสระหน้า คือต้อง ลบสระหน้าเสีย แล้วทีฆะสระหลัง เช่น สทฺธา–อิธ เป็น สทฺธีธ. จ–อุภย์ เป็น จูภย์. รสส์ นั้น ถ้าพยัญชนะอยู่เบื้องหลัง รัสสะคือทำสระเบื้องหน้า ให้มีเสียงสั้นได้บ้าง เช่น โภวาที-นาม เป็น …

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับการใช้บาลีไวยากรณ์ สมัญญาภิธานและสนธิ โดยเริ่มจากการวิเคราะห์ทีฆะสระหน้าและหลัง รวมถึงการใช้งานพยัญชนะสนธิที่มีเอกลักษณ์ โดยให้ตัวอย่างการเปลี่ยนรูปแบบที่เห็นได้ชัด เช่น การทำใ

…นราคจริต ชอบของกิน ที่บรรจงจัด และของหวาน เมื่อบริโภคเล่า ก็ทำคำข้าวกลมกล่อม ไม่ใหญ่นัก เป็นคนรู้จักรส (อาหาร) บริโภคไม่รีบร้อน ได้ของกิน ดีนิดหน่อยก็ดีใจ คนโทสจริตชอบของกินของที่หยาบๆ (ง่ายๆ ) และของเป…

เนื้อหาเกี่ยวกับการบริโภคที่สัมพันธ์กับจริตของบุคคล ประเภทต่างๆ เช่น คนราคจริตจะชอบของหวานและบริโภคอย่างระมัดระวัง ส่วนคนโทสจริตชอบของหยาบและบริโภคอย่างไม่ใส่ใจ คนโมหจริตมีความชอบที่ไม่แน่นอน ข้อมูลนี

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 154 ค่อนข้างขมบ้าง รสค่อนข้างเผ็ดบ้าง รสค่อนข้างหวานบ้าง รสกร่อย บ้าง รสชืดบ้าง รสเค็มบ้าง รสจืดบ้าง ภิกษุทั้งหลาย พ่อครั…

บทความนี้พูดถึงความสำคัญของการสังเกตอาการต่าง ๆ ของนายจ้างที่พ่อครัวต้องทำ เพื่อให้สามารถให้บริการได้ตรงตามความต้องการและรสนิยมของน…

…ต " ดังนี้เป็นต้น แล้วตรัสพุทธวจนะใดว่า " ดูกรมหานาม ก็อริยสาวกผู้มีจิตดำเนินไปตรงแล้วนั่นแล ย่อมได้รสอรรถ ย่อมได้ รสธรรม ย่อมได้ความปราโมชอันประกอบด้วยธรรมเมื่อเธอปราโมช ปีติย่อมเกิด " ดังนี้ ในพุทธวจน…

… เช่น ความยินดีในอรรถและธรรมที่เกิดขึ้นจากการทรงจิตและพิจารณาอย่างลึกซึ้ง สำหรับผู้ที่ต้องการเข้าถึงรสของธรรมและความสุขจากการปฏิบัติในทางธรรม

…งไปแห่ง (น้ำใน) ลำน้ำน้อยทั้งหลาย ที่ถูกแดดในฤดูร้อนแผดเผา ดุจความหล่นแห่งผลไม้ทั้งหลายที่มีขั้วอัน รสอาโปซาบแล้ว” ในตอนเช้า ดุจความแตกแห่งภาชนะดินทั้งหลายที่สุด ทุบด้วยก้อน และดุจความเหือดหายไปแห่งหยาด…

ในพระพุทธศาสนา วิสุทธิมรรคชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการรู้จักความตายที่ใกล้เข้ามาในชีวิตเรา เหมือนกับน้ำที่เหือดหายไปในฤดูร้อน หรือผลไม้ที่สุกแล้ว ซึ่งมีความไม่ถาวร ความตายเป็นเรื่องที่ไม่อาจหลีกหนีได้

…ในอุทรเผาไปเสียส่วนหนึ่ง ส่วนหนึ่งเป็นปัสสาวะ ส่วนหนึ่ง เป็นอุจจาระ ส่วนหนึ่งถึงซึ่งความเป็น (โอชา) รสไปเพิ่มพูนโกฏฐาส แห่งร่างกายมีเลือดและเนื้อเป็นต้น โดยตัดตอน อุทริยะนั้น กำหนดตัดด้วยกระพุ้งอุทรและด…

บทความนี้กล่าวถึงการทำงานของระบบย่อยอาหาร โดยเฉพาะการแปรสภาพของอาหารที่ถูกย่อยและจำแนกออกเป็นส่วนต่างๆ เช่น พยาธิ, ธาตุที่เผาไป, ปัสสาวะ และอุจจาระ การพิจารณ…

…ว่าระยะยาว) ที่ท่านกล่าวใน ทีฆบท (บทว่าด้วยลมหายใจยาว) นั้นฉันใด ในรัสสบทนี้ คำนั้น ก็มา (เป็น) ว่า รสฺสํ อสฺสาส์ อิตตรสงขาเต อสฺสสติ (ระบาย ลมออกเป็นลมหายใจสั้น ในเพราะกาลที่นับว่าระยะสั้น) ฉันนั้น เพร…

ในเอกสารนี้กล่าวถึงการหายใจเข้ายาวและการตั้งอุเบกขา โดยการหายใจที่เป็นหลักการสำคัญในพระพุทธศาสนา การปฏิบัติในการตามกำหนดดูกายและการใช้สติในการเจริญภาวนา นอกจากนี้ยังมีการอธิบายคว…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 238 หรือมีรูปาวจรสมาบัติเป็นเครื่องอยู่เป็นสุขในทิฏฐธรรมก็ดี สัญญา เหล่านี้เรียกว่า รูปสัญญา ภิกษุนั้นเป็นผู้ก้าวล่วง …

บทความนี้กล่าวถึงการก้าวล่วงรูปสัญญาในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะในบริบทของการปฏิบัติสมาธิและการพัฒนาจิต โดยที่ก้าวล่วงรูปสัญญาได้ช่วยให้พระโยคาวจรบรรลุอารมณ์ที่สูงกว่า การศึกษาเรื่องปฏิฆสัญญาเปิดสู่การเข้า

…เช่นดังดอกมะลิ (ตูม) ทีเดียว กิจด้วย แกงหรือกับก็ตาม หามีแก่ข้าวนั้นไม่ สัตว์ทั้งหลายใคร่จะกินข้าวมีรส (อย่าง) ใด ๆ มันก็เป็นข้าวมีรส (อย่าง) นั้น ๆ เอง [เกิดบุตรกรีส ทวาร และเมถุน] เมื่อสัตว์เหล่านั้นก…

…ของบุตรชายและหญิง พร้อมการเข้าใจเกี่ยวกับคุณสมบัติของอาหารต่างๆ เช่น ง้วนดินและเครือดิน ที่บรรยายถึงรสชาติและคุณค่าเชิงโภชนาการ รวมถึงความเกี่ยวข้องระหว่างเพศชายและหญิงในบริบทของการบริโภคอาหาร. คำว่าเคร…

…ำนาจแห่งสี มีสีอ่อนสีเหลือง เป็นดัง เสียง มีอันกระทบโสตเป็นลักษณะ มีความเป็นวิสัยแห่งโสต- วิญญาณเป็นรส มีความเป็นลักษณะ มีความเป็นวิสัยแห่งโสต- ปัญญา มีมากอย่าง โดยยับเป็นด่านว่าเสียงกลอง เสียงตะโพน กลิ…

…องการรับรู้ที่มีอิทธิพลจากรูปและวิญญาณที่มีลักษณะเฉพาะ การ๋ว่างราบละเอียดเกี่ยวกับสี เสียง กลิ่น และรส ที่มีความเป็นปัจจุบันและเป็นการสัมผัสที่มีอยู่ในสรรพสิ่ง เช่น เสียงกลอง เสียงตะโพน กลิ่นไม้ และรสไม…

…ติมรูปเหล่านี้ขึ้นอีกเรื่อย ๆ อันใด อันนั้นภิรมราบ ถือว่า เรียกว่าสันติ เพราะปรากฏโดยอากาศเนื่องกัน รสตา (ความทรุดโทรม) แห่งรูป มีความแกร่งไปแห่งรูปเป็น ลักษณะ มีอันนำเข้าไป (หาความแตกดับ) เป็นรส มีรสที…

บทความนี้วิเคราะห์ธรรมชาติของรูปและอธิบายความแก่ในบริบทของพระพุทธศาสนา โดยยกตัวอย่างการเปลี่ยนแปลงและการเสื่อมสลายของรูปลักษณ์ สื่อถึงแนวคิดอันลึกซึ้งเกี่ยวกับความไม่ยั่งยืน การรู้แจ้งในธรรมชาติของสิ่

…ี่ 45 [นามขันธ์ ๔] ส่วนในนามขันธ์นี้ เวทนาขันธ์.พึ่งทราบว่า (เรียกอย่างนั้น) เพราะรวมธรรมชาติที่มีการสวย (รสอารมณ์) เป็นลักษณะ สั้นทุก อย่างเข้า ด้วยกัน สัญญาขันธ์...เพราะรวมธรรมชาติที่มีความจำได้ เป็นล…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงนามขันธ์ทั้ง ๔ โดยเฉพาะวิญญาณขันธ์ที่เกี่ยวข้องกับความรู้แจ้ง และการรวมกันของธรรมชาติที่มีบทบาทแตกต่างกัน เมื่อวิญญาณขันธ์ประสบกับขันธ์นอกนั้นจะกลายเป็นสิ่งที่เข้าใจง่ายขึ้น การศึก

…ฉปในข้อที่ข้าพเจ้ากล่าวไว้ว่า "เวทนาขั้น" พึงทราบว่า (เรียกอย่างนั้น) เพราะรวมธรรมชาติที่มีการเสวย (รส อารมณ์) เป็นลักษณะสินทุกอย่างเข้าด้วยกัน ดังนี้ต่อไป กันธรรมชาติที่การเสวย (รสธรรม) เป็นลักษณะ ก็ถื…

เนื้อหานี้สำรวจการบรรลุพระอรหัตและแนวทางในการเข้าใจจิตและเวทนา โดยการอ้างอิงถึงหลักธรรมและการเสวยรสอารมณ์ รวมถึงความสำคัญของเวทนาในธรรมชาติของวิญญาณ ซึ่งมีการแยกประเภทต่าง ๆ ตามลักษณะและผลของการสัมผั…

…ีวิต เหตุนี้ ธรรมชาตินั้นจึงชื่อ ชิวหา สัตว์ทั้งหลายย่อมชอบใจซึ่งวิสัยนั้น เหตุนี้ วิสัยนั้นจึงชื่อ รส (วิสัยเป็นที่ชอบใจแห่งสัตว์หลาย) ความ (แห่งศัพท์) รสญาติ- ชอบใจ) ว่า ยินดี (รู้สึกอร่อย) ธรรมอันชื่…

…และอธิบายศัพท์ประโยชน์ในภาษาธรรม และการแสดงถึงธรรมชาติที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้ทางสัมผัส เช่น กลิ่น รส และการเชื่อมโยงในสิ่งที่รู้จักได้ผ่านอายตนะซึ่งอาจส่งผลต่อชีวิตและความรู้สึกของสัตว์ในการปรับตัวตาม…

…ักวฺิวญาณธาตุ โสตธาตุ สํทธารฺธาตุ โสต- วิญญาณธาตุ มานฺฐานธาตุ คันธํธาตุ มานวิญญาณธาตุ ชิวหาธาตุ รสธาตุ ชิวาหวิญญาณธาตุ กายธาตุ โพธวจํพธาตุ กายวิญญาณ- ธาตุ มโนธาตุ ธรรมธาตุ มโนวิญญาณธาตุ ชิวาหาธาตุ…

เอกสารนี้นำเสนอการวิจัยเกี่ยวกับอายตนะและธาตุจำนวน 14 ประการ โดยเน้นที่ความรู้ตามลักษณะและอันดับของธาตุ รวมถึงการเข้าใจอรรถและธรรมชาติของอายตนะต่างๆ ที่กล่าวถึงในวิจัย โดยการศึกษาเหล่านี้จะช่วยให้บันฑ

…ฉันนั้นแล หรือเปรียบเหมือนสมญาว่า ธาตุ ย่อมมีได้ในโภคทรัพย์ทั้งหลายอันกำหนดลักษณะต่างกันและกัน เช่น รสและโลหิตเป็นฉันนั้น ซึ่งเป็นออระแห่งกลุ่ม กล่าวคือสัจ ฉันใด สมญาว่าธาตุ ก็พึงทราบ (ว่าได้) แม้ในออระ…

บทนี้สำรวจการศึกษาธรรมะโดยเฉพาะในบริบทของโลกียธาตุที่สัตว์ทั้งหลายถือไว้ โดยชี้ให้เห็นว่าทุกสิ่งล้วนมีเหตุผลและความหมายภายในตามการดำรงอยู่และอำนาจแห่งธรรมชาติ โดยเชื่อมโยงไปยังแนวคิดเรื่องสัจและการรู้

…อันเล่า ก็ไม่มี แต่ผลหลายอย่าง (เกิด) แต่เหตุ หลายอันนั้นมี จริงอย่างนั้นผลหลายอย่างได้แก่รูป กลิ่น รสเป็นต้น และหน่อ (ไม้) นับเกิดขึ้นแต่เหตุหลายอันกล่าวคือดูกุน พื้น และน้ำปัจจออยู่ แต่การแสดงเหตุอันเ…

…ี้แนะที่ทำให้เห็นคุณค่าของการเข้าใจในระบบปฏิบัติการไร้เหตุหรือมีเหตุในการประพฤติธรรมในทางวิญญาณและการสอนพระธรรมผ่านคำว่า 'อริชาปจุยา สงขารา' ในการแสดงเอกเหตุและเอกผล.

…[ขยายความ] จริงอยู่ในบทนี้ ในวิงค์ท่านแสดงตนหา ๖ โดยให้สืบตาม อารมณ์ว่า รูปตันหา สัททตันหา คันตันหา รสตันหา โมฤย์พฺ- ตันหา ธรรมตันหา ดูบตรที่ถูกแสดงโดยให้สอดตามมิดว่า เศรษฐี- บุตร พราหมณ์บุตร เป็นตันฉะน…

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับกามาภวิบากซึ่งเป็นการดำเนินไปโดยอำนาจของตาทรามมนิทิต รวมถึงการอธิบายถึงตันหาที่แบ่งได้เป็น 3 ประเภท ตามอาการที่เป็นไป เช่น รูปตันหา, สัททตันหา, และอื่น ๆ โดยมีการเชื่อมโยงกับก

…ตนะ ชิวหายตนะ กายยตนะ กำหนดธรรม ๕ อันเป็นวิสัยแห่งอายตนะ ๕ นั้น ว่าเป็นรูปายตนะ สักทายตนะ คันธายตนะ รสตะตนะ โมฬจิพายตนะ กำหนดโลภิจิต และ * มหาภิกว่า หมายเอานิ้มรูป 6

ในตอนจบของวิภัชธรรม แสดงถึงการพิจารณาธาตุ ๑๘ ที่ประกอบด้วยวิญญาณธาตุและจิตโนธาตุต่าง ๆ โดยแบ่งแยกตามลักษณะของกายและนาม รวมถึงการใช้ปรัชญาในการวิเคราะห์เหตุและผล เพื่อเข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างธาตุกับวิ