ญัตติจตุตถกัมมูปสัมปทา และ วิธีบวชในสมัยพุทธกาล : หน้า 58/69

3) ญัตติจตุตถกัมมูปสัมปทา เป็นวิธีบวชที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงมอบอำนาจให้คณะสงฆ์ คือ ภิกษุตั้งแต่ 10 รูป ขึ้นไปร่วมกันทำ (ในดินแดนห่างไกลที่มีพระภิกษุน้อย พระสัมมาสัมพุทธเจ้ามีพระบรมพุทธานุญาตให้พระภิกษุจำนวน 5 รูปขึ้นไป ให้การอุปสมบทได้) พระภิกษุที่บวชด้วยวิธีนี้เป็นรูปแรก คือ พระราธะ โดยมีพระอุปัชฌาย์ คือ พระสารีบุตร วิธีนี้เป็นวิธีบรรพชาอุปสมบทที่ใช้สืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน การบวชโดย 2 วิธีพิเศษ ที่ใช้ในสมัยพุทธกาล ได้แก่ 1) โอวาทปฏิค หนูปสัมปทา เป็นวิธีบวชที่พระพุทธเจ้าทรงมอบพระโอวาทให้รับไปปฏิบัติด้วย ซึ่งการบวชวิธีนี้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประทานแก่พระมหากัสสปะรูปเดียวเท่านั้น ในพระไตรปิฎกมีการกล่าวถึงพระโอวาทที่พระองค์ ตรัสประทานแก่พระมหากัสสปะไว้ดังนี้ “ดูก่อนกัสสปะ เพราะเหตุนั้นแล เธอฟังศึกษาอย่างนี้ว่า เราจักเข้าไปตั้งหิริโอตตัปปะอย่างแรงกล้าไว้ในภิกษุทั้งหลาย ทั้งที่เป็นเถระ ทั้งที่เป็นผู้ใหม่ และทั้งที่มีพรรษาปานกลาง ดูก่อนกัสสปะ เพราะเหตุนั้นและเธอพึงศึกษาอย่างนี้ว่า เราจักฟังธรรมทั้งหมดที่ประกอบไปด้วยกุศล เราจักเงี่ยโสตลง ฟังธรรมนั้นทั้งหมดแล้วประมวลมาไว้ด้วยใจ ดูก่อนยังเปะ เพราะเหตุนั้นและ เธอพึงศึกษาอย่างนี้ว่า กายคตาสติที่เกิดพร้อมด้วยความยินดีจักไม่พรากจากเรา ดูก่อนกัสสปะเธอพึงศึกษาอย่างว่ามานี้แล 2) ทายธรูปสัมปทา วิธีนี้พระพุทธเจ้าทรงใช้บวชสามเณรที่อายุยังไม่ครบ 20 ปี แต่มีคุณสมบัติเหมาะสม เป็น พระอรหันต์แล้ว และรับภาระหนักเทียบเท่าพระภิกษุได้ ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประทานการบวชให้เองโดยตรัสว่า “อชชโต ปฏฐาย ภิกขุ โหหิ” (เธอจงเป็นภิกษุตั้งแต่วันนี้ไป) คำว่า ทายัชชูปสัมปทา แปลว่า การรับเข้าหมู่โดยความเป็น ทายาท สามเณรที่พระพุทธเจ้าทรงบวชยกขึ้นเป็นพระมีอยู่ 3 รูปคือ 1. สามเณรสุมนะ 2. สามเณรโสปากะ 3, สามเณรทัพพะ •การบวชในยุคปัจจุบันใช้แบบไหน? 1.ถ้าจะบรรพชาเป็นสามเณรอย่างเดียว ให้ใช้วิธี ดิสรณคมนูปสัมปทา 2.ถ้าจะบรรพชาและอุปสมบทเป็นพระภิกษุให้ใช้วิธี ดิสรณคมนูปสัมปทา เพื่อยกฐานะเป็นสามเณรก่อน แล้วจึงค่อย ทำการอุปสมบทด้วยวิธี ญัตติจตุตถกัมมูปสัมปทา เพื่อทำการยกฐานะจากสามเณรขึ้นเป็นพระภิกษุอีกทีหนึ่ง 114 www.kalyanamitra.org 115