วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล (ทุติโย ภาโค)
…ณ ฌาน
สมาปชฺชติ ตโต อาโปกสิเนติ เอว ปฏิปาฏิยา อฏฐสุ กสิเณสุ
สตกฺขตตุมปิ สหสฺสกฺขตามปี สมาปชฺชติ อิท กสิณานุโลม นาม ฯ
โอทาตกสิณ โต ปน ปฏฐาย ตเถว ปฏิโลมกุกเมน สมาปชฺชนํ
กสิณปฏิโลม นาม ฯ ปฐวีกสิณโต ปฏฐาย ยาว โอทาต…
บทความนี้วิเคราะห์หลักการของวิสุทธิมคฺคและอธิบายการปฏิบัติในด้านฌานสมาธิที่เกี่ยวข้องกับ ปฐวีกสิณ และ อาโปกสิณ โดยจะพูดถึงความสำคัญของกสิณและกระบวนการปฏิบัติที่จำเป็นในการเข้าถึงสภาวะฌานในหลากหลายลักษ