ทุติย : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 29 / 53

… สุข เอกัคคตา " ดังนี้ คำที่เหลือมีนัยอันกล่าวใน (ตอบแก้) ปฐมฌานนั้นแล้ว [ตติยฌาน] ก็แลครั้นได้บรรลุทุติยฌานแม้นั้นอย่างนี้แล้ว พระโยคาวจรจึง ประพฤติให้เป็นวสีโดยอาการ ๕ ตามนัยที่กล่าวแล้วนั้น ออกจากทุติย …

ในวิสุทธิมรรค อธิบายถึงองค์ฌานซึ่งมีปีติ สุข เอกัคคตาเป็นสำคัญ พระโยคาวจรได้บรรลุทุติยฌานและปรึกษาโทษของทุติยฌาน ว่าแม้จะมีความดี แต่ยังมีกระแสวิตกและองค์หยาบ จึงพยายามทำโยคะเพื่อบรรลุตต…

…ก็ฌานุเบกขานี้โดยความก็คือ ตัตรมัชฌิตตุ เบกขานั่นเอง และตัตรมัชฌัตตุเบกขานั้นก็มีอยู่แม้ในปฐมฌาน และทุติยฌานมิใช่หรือ เพราะเหตุนั้น อุเบกขานี้จึงเป็นข้อที่น่าจะ ตรัสด้วยปาฐะว่า อุเปกฺขโก จ วิหรติ ดังนี้ ไว…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับความแตกต่างของอุเบกขาในปฐมฌานและทุติยฌาน ว่าทำไมจึงไม่มีการกล่าวถึงอุเบกขาในฌานทั้งสองนั้น รวมถึงการพิจารณาถึงบทบาทของสติและสัมปชัญญะ. กา…

…แท้จริง โสมนัส ละได้ ในอุปจารขณะแห่งจตุตถฌานนี่แหละ ทุกข์ โทมนัส และสุข ละได้ ในอุปจารขณะแห่งปฐมฌาน ทุติยฌานและตติยฌาน (ตามลำดับ) การละสุขทุกข์โสมนัสโทมนัส ซึ่งแม้ในจตุตถฌานปาฐะนี้ มิได้ตรัส ไว้ตามลำดับแห่…

ประโยคนี้วิเคราะห์ความหมายและสำคัญของการละสุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส ในจตุตถฌานปาฐะ โดยยกตัวอย่างถึงการที่สิ่งเหล่านี้ละไปในอุปจารขณะที่แตกต่างกัน ซึ่งแสดงถึงความเข้าใจในธรรมะที่ลึกซึ้งซึ่งต้องอาศัยการพั

…ูก ปฏิปักขธรรม ( คือสุข ) กำจัดไปแล้ว อนึ่ง ความเกิดแห่งโทมนัสสินทรีย์ ซึ่งแม้ดับไปแล้วในอุปจาร แห่งทุติยฌานอันเป็นนานาวัชชนะเหมือนกัน ก็พึงมีได้ เพราะเหตุที่ โทมนัสสินทรีย์นั้น เมื่อความเหนื่อยกายและความเ…

ในบทนี้มีการอธิบายถึงความสำคัญของสินทรีย์ ณ ฌานแต่ละระดับ รวมถึงอุปจารและอัปปนา เพื่อแสดงถึงความเกิดและดับของความรู้สึกต่างๆ เช่น โทมนัส ปีติ และโสมนัส และการมีอยู่ของจิตใจในขณะที่มีกายหยั่งลงสู่ความส

…วๆ เล่าๆ ซึ่งนิมิตนั้นแหละ โดยบริกรรมว่า ปฐวี ปฐวี ดังนี้ เพื่อละองค์หยาบและเพื่อได้องค์ละเอียดอยู่ ทุติยฌานย่อมเกิดขึ้นโดย นัยที่กล่าวมาแล้วนั่นแล วิตกอย่างเดียวเท่านั้นเป็นองค์สำหรับละแห่ง ทุติยฌานนั้น อ…

…ะการละองค์หยาบในทางจิตใจ จะได้ปรับเข้าสู่ความละเอียดในตติยฌาน โดยการทำความเข้าใจในข้อดีและข้อเสียของทุติยฌานและเรียนรู้การปล่อยวางที่ทำให้เข้าถึงความซับซ้อนนี้ได้ยิ่งขึ้น ผ่านการฝึกฝนสมาธิอย่างต่อเนื่อง

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 191 ตามนัยที่กล่าวมานี้ ฌานซึ่งเป็นทุติยะในจตุกนัยแตกออกเป็น ( ๒ ) มาเป็นทุติยฌานและตติยฌานในปัญจกนัย ส่วนฌานที่เป็นตติยฌานและจตุตถะ ฌานในจต…

เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์ฌานในวิสุทธิมรรค ซึ่งอธิบายถึงการแตกตัวของฌานในรูปแบบต่างๆ เช่น ทุติยฌานและตติยฌานในปัญจกนัย รวมถึงปฐมฌานที่ประกอบเป็นจิตสำนึกที่สำคัญในทางพุทธศาสนา พร้อมการนำเสนอปริเฉท…

…เอ ] จึงเป็น ปุริโส แม้ตัวอื่น ๆ ก็เช่นนั้น เช่น อะ กับ โย ปฐมาวิภัตติเป็น อา [อะ+ โย อา] อะ กับ โย ทุติยาวิภัตติเป็น เอ [ อะ+ สิ =โอ] จึงเป็น ปุริสา ปุริเส เป็นต้น แม้วิภัตติอื่นการันต์อื่นในไตรลิงค์ก็พึง…

บทความนี้อธิบายการแจกและการเปลี่ยนแปลงวิภัตติในภาษาบาลี โดยมุ่งเน้นที่นามและอัพยยศัพท์ ผู้ศึกษาควรสังเกตการเปลี่ยนแปลงของวิภัตติและอำนาจของลิงค์ในศัพท์ต่าง ๆ เช่น การรวมสระและตัววิภัตติ วิธีเปลี่ยนแปล

…ัพท์ในปุ๋ลิงค์ นอกจากจากจะเปลี่ยนแปลงในตติยาวิภัตติ จนถึงสัตตมีวิภัตติดัง กล่าวแล้ว บางคราวก็เอา อิ ทุติยาวิภัตติเป็น โอ ได้บ่าง เช่นคำว่า อทาเน กุรุเต มโน (แปลว่า) ชโน อันว่าชน กุรุเต ย่อมทำ มโน ซึ่งใจ อท…

บทที่ 45 ของการศึกษาบาลีไวยากรณ์จะพิจารณาถึงศัพท์ที่เป็นนปุสกลิงค์ โดยอธิบายว่าในการแจกวิภัตติของคำว่า 'มน' นั้น มีหลายรูปแบบ เช่น เอก, ท., ต. และจ. ซึ่งแสดงให้เห็นรูปแบบต่าง ๆ ในการจัดข้อความ วิธีการ

ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 46 อิ ทุติยาวิภัตติ เอา อิ เป็น โอ แต่ไม่ต้องลง ส อาคม ศัพท์มโนคณะ เมื่อต่อเข้าเป็นบทสมาสกับศัพท์อื่นแล้ว ต้อง …

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับการใช้ทุติยาวิภัตติและศัพท์มโนคณะ รวมถึงการแจกวิภัตติในบทสมาส เช่น การใช้สระและรูปแบบการแจกตามการันต์และลิงค์ใน…

…จัยใน ปูรณตัทธิต คือ ติย, ถ, จ, ม, อี, จึงเป็นเอกวจนะอย่างเดียวตาม ปูรณตัทธิต. ๑๕๐ ประกอบเป็น อาเมน ทุติย์ สติ-ทิยฑฒิสต์ ร้อยที่ ๒ ทั้งกึ่ง (หนึ่งร้อย กับ ครึ่ง คือ ๑๕๐), ๒,๕๐๐ อฑฺเฒน จตุตถ์ สหสฺสํ อฑฺฒฑฺฒ…

เนื้อหานี้เสนอการอธิบายถึงบาลีไวยากรณ์ โดยเฉพาะเกี่ยวกับนามและอัพยยศัพท์ พร้อมทั้งการใช้เลขที่ประเมินสำหรับเอกวจนะและพหุวจนะ โดยยกตัวอย่างให้เข้าใจง่าย เช่น สังขยาที่มีจำนวนที่สุดและการใช้คำว่า อฑฺฒ ใ

…่คำว่า ปุริโส หรือบุรุษ เป็นประธานขึ้นเป็นตัวอย่าง พอ เป็นเครื่องพิสูจน์เปรียบเทียบ คือ :- ๑. สทฺธา ทุติยา ปุริสสฺส โหติ ๒. ทุลุลโภ ปุริสาชญฺโญ ๓. อปฺปสฺสุตาย์ ปุริโส พลิวทฺโทว ชีรติ ๔. หิรินิเสโธ ปุริโส โ…

การศึกษาเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ที่เน้นถึงการใช้คำว่า 'บุรุษ' เป็นประธานในการกล่าวอ้างในสำนวนภาษาบาลี มุ่งเป้าหมายการสอนหรือเตือนผู้อื่น โดยมีตัวอย่างพระพุทธภาษิต 4 ข้อที่แสดงการใช้เนื้อหาที่เกี่ยวข้องกั

…ปฐมาวิภัตติว่า "อันว่า" แต่หมายเลข ๓-๔-๕ จัดเป็นวิเสสนะของบทบาท หมายเลข ๖ นั้น ก็เป็นนามนาม แต่เป็น ทุติยาวิภัตติ แปลออกชื่ออายตนิบาตว่า "สู่" แต่คำหมายเลข ๒ ไม่ได้แปลออกชื่ออายตนิบาตเลย เพราะเป็นคุณหรือวิ…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการอธิบายบาลีไวยากรณ์ โดยเฉพาะนามและอัพยยศัพท์ มีการจัดเรียงลักษณะของนามตามประเภทต่างๆ เช่น นามที่เป็นปฐมาวิภัตติ และวิเสสนะ รวมถึงการแสดงวิธีการแจกวิภัตติที่แตกต่างกันในนามและคุณนา

…ว่ายัง หยาบ ในชั้นตัวปฐมฌานจึงละเอียด ในชั้นปฐมฌานและชั้นอุปจาร แห่งทุติฌานก็นับว่ายังหยาบ ในชั้นตัวทุติยฌานจึงละเอียด ในชั้น ทุติยฌานและอุปจารแห่งตติยฌานก็นับว่ายังหยาบ ในชั้นตัวตติยฌาน จึงละเอียด ในชั้นต…

บทนี้อภิปรายเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างกายสังขารหยาบและละเอียดในบริบทของพระกรรมฐาน และชั้นต่าง ๆ ของฌาน ตั้งแต่ชั้นอุปจารปฐมฌานไปยังชั้นจตุตถฌาน ซึ่งแสดงถึงความละเอียดที่เพิ่มขึ้นเมื่อจิตสงบและระงับจา

…จารแห่งฌานชันสูง ๆ ก็ละเอียดกว่าตัวฌานชั้นต่ำ (โดยลำดับกัน) เช่นว่า "ในปฐมฌานก็ยังหยาบ ในอุปจารแห่ง ทุติยฌานจึงละเอียด" ดังนี้ (เป็นตัวอย่าง) แต่ว่าโดยมติของ อาจารย์ทั้งหมดด้วยกัน คงได้ความว่า กายสังขารอัน…

ข้อความนี้นำเสนอการวิเคราะห์ความละเอียดของกายสังขารในกรอบของการพัฒนาในการปฏิบัติฌาน โดยแยกแยะระหว่างฌานชั้นต่ำและอุปจารฌานชั้นสูง พร้อมกับความเข้าใจว่าอุปจารในขั้นสูงนั้นละเอียดกว่า การจำแนกนี้มาจากมต

…อเสพยิ่งขึ้นไป เจริญทำให้มากขึ้นไปซึ่งนิมิต นั่นแหละ ก็จะบรรลุทุตยฌานและตติยฌานในจตุกนัย และ (หรือ) ทุติยฌาน ตติยฌาน และจตุตถฌาน ในปัญจกนัยตามลำดับ แท้ จริง พระโยคาวจรนั้นจะชื่อว่ามีใจสหรคตกับเมตตาแผ่ไปตลอ…

บทความนี้กล่าวถึงการบรรลุฌานต่างๆ ในพระโยคาวจรซึ่งสามารถเข้าถึงปฐมฌานและพัฒนาสู่ทุตยฌานและตติยฌาน โดยการมีใจสหรคตกับเมตตาในการแผ่ไปทั่วทุกทิศ โดยมุ่งเน้นที่ความไม่มีประมาณและความเมตตาที่เป็นเอกภาพในสั

…มาย ความว่า ยังอิริยาบถวิหาร (การเปลี่ยนอริริยาบถอยู่) ที่อธิษฐานเพื่อ พรหมวิหารให้เป็นไป คำว่า ตถา ทุติย์ (ทิศที่ ๒ ก็อย่างนั้น) เป็นต้น ความว่า ในทิศทั้งหลาย มีทิศตะวันออกเป็นต้น เธอแผ่ ไปตลอดทิศใด ๆ ก็ต…

ในเนื้อหานี้มีการอธิบายเกี่ยวกับการใช้เมตตาในการแผ่ไปถึงสัตว์ในทิศต่างๆ ตามที่ได้ระบุในบาลี โดยมีการกล่าวถึงการเปลี่ยนแปลงสถานะของอริยาบถขณะที่แผ่เมตตา การแผ่ไปยังทิศเหนือ ทิศใต้ และทิศอื่นๆ เป็นต้น จ

…ที่ท่านกล่าวไว้ในปฏิสัมภิทาว่า "เมตตาเจโตวิมุติ ๑. หมายถึง ตถา และ อิติ ที่เพ่งความข้างหน้า ดัง ตถา ทุติย์ ตถา ตติย์ ตถา จตุตถ์ และ อิติ อุทฺธมโธ ติริย์ ๒. หมายความว่า เมตตาสหคตจิต มีอาการได้ต่าง ๆ คือกว้า…

ในบทนี้ได้กล่าวถึงเมตตาสหคตจิตที่มีอำนาจในการแผ่และเป็นจิตที่ไม่มีประมาณ พร้อมอธิบายว่าเมตตานั้นมีความสำคัญอย่างไรในการพัฒนาจิตสงบและการเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับความเป็นไปของจิต นอกจากนี้ยังเกี่ยวข้อง

…ตกะ (ข้ามทั้งฌานทั้งกสิณ) [เข้าเลื่อนองค์] ส่วนว่าการเข้าปฐมฌานในปฐวีกสิณแล้ว เข้าฌานแม้นอกนี้ (คือ ทุติยะ ... จตุตถ...)” ในปฐวีกสิณนั้นเหมือนกัน ชื่อว่า อังคสังกันติกะ (เลื่อนองค์) ๑. มหาฎีกาอธิบายว่า นึก…

บทความนี้อธิบายถึงกระบวนการการเข้าปฐมฌานซึ่งเริ่มจากการเข้าปฐวีกสิณและเลื่อนไปยังเตโชกสิณ รวมถึงการข้ามกสิณต่าง ๆ ด้วยการควบคุมจิตใจ เพื่อให้เกิดสมาธิและอ่านเข้าใจความหมายของฌานต่าง ๆ ให้ดีขึ้น สู่การ

…เลื่อนทั้งองค์ทั้งอารมณ์โดยเอกันตริกะ (เลื่อนไปทีละ ๑) อย่างนี้ คือ เข้าปฐมฌานในปฐวีกสิณแล้ว (เข้า) ทุติยฌานในอาโปกสิณ ตติยฌานในเตโชกสิณ จตุตถฌานในวาโยกสิณ เพิกนีลกสิณแล้วเข้า อากาสานัญจายตนะ เข้าวิญญาณัญจ…

บทความนี้ว่าด้วยเกี่ยวกับวิธีการเลื่อนอารมณ์ในฌานทั้งหลาย ผ่านการเข้าไปในปฐมฌานในกสิณต่าง ๆ เช่น ปฐวีกสิณ, อาโปกสิณ และอื่น ๆ รวมทั้งการกำหนดดูองค์ของฌานแต่ละประเภท บทความนี้จะช่วยเผยแพร่แนวทางการฝึกป

…กล่าวคำนี้ไว้ว่า "ถามว่า ภูมิ ๔ แห่งฤทธิ์เป็น ไฉน ? แก้ว่า ปฐมฌาน เป็นวิเวกชภูมิ (ภูมิเกิดแต่วิเวก) ทุติยฌาน เป็นปีติสุขภูมิ (ภูมิปีติและสุข) ตติยฌาน เป็นอุเบกขาสุขภูมิ (ภูมิ อุเบกขาและสุข) จตุตถฌาน เป็นอท…

พระธรรมเสนาบดีได้กล่าวถึงภูมิ ๔ แห่งฤทธิ์ซึ่งรวมถึงปฐมฌานที่เป็นวิเวกชภูมิ, ทุติยฌานที่เป็นปีติสุขภูมิ, ตติยฌานที่เป็นอุเบกขาสุขภูมิ และจตุตถฌานที่เป็นอทุกขมสุขภูมิ โดยแต่ละภูมิมีคว…