หน้าหนังสือทั้งหมด

วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 279
281
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 279
…ถือเอาลักษณะคือการรวมเข้าในชุดศัพท์มี ปิโสทรศัพท์เป็นอาทิ (คือทำอย่างปิโสทรศัพท์เป็นต้น) ตามนัยแห่ง ศัพทศาสตร์ เมื่อน่าจะเรียกว่า พระภาคุยวา เพราะพระองค์ทรงมี พระภาคยะ คือ พระบารมี มีทานและศีลเป็นต้น อย่างเยี่ย…
…ษณะและการนำเสนอที่สละสลวย เพื่อเป็นการเชื่อมโยงระหว่างภาษาและความหมายที่ลึกซึ้ง โดยถ่ายทอดความรู้ทางศัพทศาสตร์ที่สามารถทำให้ผู้เรียนเข้าใจถึงความสำคัญของพระบารมีทางจิตวิญญาณที่พระองค์มี.
บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต
43
บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต
…วยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต - หน้าที่ 146 นอกจาก ปาปิสสโก ที่ท่านยกขึ้นแสดงเป็นอุทาหรณ์ ในคัมภีร์ ศัพทศาสตร์นั้น ๆ. ในตทัสสัตถิตัทธิต มีปัจจัย ๔ ตัว คือ วี, ส, สี, อิก, อี, ร, วนต, มนฺตุ, ณ. ศัพท์ที่ลง วี ปัจ…
… เมธา, มายา และตโป เพื่อให้เห็นถึงความหมายและการใช้งานของศัพท์ในภาษาบาลี สามารถเรียนรู้ได้จากคัมภีร์ศัพทศาสตร์โดยเฉพาะ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการนำไปใช้ในชีวิตประจำวันและการศึกษาในด้านบาลีอย่างลึกซึ้ง เนื้อหานี้มีคว…
การใช้วิธีการปัจจัยในศัพทศาสตร์
192
การใช้วิธีการปัจจัยในศัพทศาสตร์
จังหวัด วิริยะโภคารักษ์ จำกัด ถึงแม่พัชที่แจกตาม ย ศัพท์ ก็มีเข้าใจว่ามีวิธีการตามนี้ (2.1) ถึง ปัจจัย ลงเฉพาะใน ก็ ศัพท์ และ อีม ศัพท์ เท่านั้น ก็ ศัพท์ มีรูปดังนี้ ป. โก ปากโร = กง อ. ประการโร ทู่ ก
เนื้อหาเกี่ยวกับการใช้ปัจจัยในศัพทศาสตร์ซึ่งอธิบายถึงการลงเฉพาะของปัจจัยในศัพทศาสตร์ รวมถึงตัวอย่างในการสร้างคำต่างๆ เช่น ป. โก และ อ. ประกา…
การวิเคราะห์สมาธิและปัญญาในคัมภีร์ศัพทศาสตร์
33
การวิเคราะห์สมาธิและปัญญาในคัมภีร์ศัพทศาสตร์
…นะนำไปตามอุปาทานที่แสดงมานี้ เพื่อเป็นการสะดวก และง่ายต่อการศึกษา ส่วนที่นักปราชญ์ใช้กันมี้ในคัมภีร์ศัพทศาสตร์ ท่านบอกไว้เป็นการบิดยาว ถึงมี ๆ ศัพท์ ซึ่งแปลว่า ด้วย มี คำศัพท์ ซึ่งแปลว่า อีก คำศัพท์ ซึ่งแปลว่า …
…รวมเกี่ยวกับการศึกษาเกี่ยวกับความหมายและการเปลี่ยนแปลงของสมาธิและปัญญาภายในงานเขียนต่าง ๆ โดยเน้นที่ศัพทศาสตร์และวิเคราะห์ความหมายที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้เกิดความเข้าใจและสามารถนำไปใช้ในการปฏิบัติในชีวิตประจำวันไ…
การวิเคราะห์คำว่า 'สุขชิต' และ 'สุปริปูด'
8
การวิเคราะห์คำว่า 'สุขชิต' และ 'สุปริปูด'
…งแห่งนี้เสมอกัน กับด้วยบทเบื้องปลายเสี้ย คำพูดที่กล่าวมาแล้วทั้งหมดนั้น ผู้คฤยากร ทราบตามแนวสัมมส์ก็ศัพทศาสตร์ หลายว่าท มฤตนีป มนุษย์ อามาควา วิช ฎิตสุมา ความว่า แม้ว่าเมื่อเราทั้งสอง ยังคงชีวิตอยู่ เจ้าจะพึงตา…
บทนี้เน้นการวิเคราะห์คำว่า 'สุขชิต' ซึ่งหมายถึงผู้ที่เจริญด้วยความสุข โดยอธิบายถึงการมีความสุขในชีวิตตั้งแต่วัยเยาว์ และการอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข โดยการเน้นถึงความสำคัญของการเลี้ยงดูเด็กในสภาพแวดล้
การอธิบายบาลี: นามมติ และกรีรติคติ
108
การอธิบายบาลี: นามมติ และกรีรติคติ
ประโยค - อธิบายบาลีไว้อย่าง นามมติ และกรีรติคติ - หน้าที่ 107 คำที่กล่าวมา มาน ปัจจัย ดังนี้ กฎตวจาก กรุณา ทำอยู่ กิริยามโน อันขนำทำอยู่ ภูมิมโน กินอยู่ ภูยิยมโน อันเก็บอยู่ วาทมโน กล่าวอยู่ จูงจามโน
…ี่สำคัญ เช่น ธาตุต่างๆ และการแปลงคำเพื่อให้เข้ากับกฎตวจาก โดยประยุกต์ให้เห็นถึงความสำคัญของการเข้าใจศัพทศาสตร์และรูปแบบที่เกี่ยวข้องในบาลี
วิสุทธิมรรค ภาค ๒ ตอน ๒
212
วิสุทธิมรรค ภาค ๒ ตอน ๒
…ในที่ (กำบัง) มีที่นอกฝาเป็น ต้นได้บ้าง คำว่า "ทิพพ" ทั้งปวงนั้น บัณฑิตพึงทราบ (อรรถ) ตาม แนวคัมภีร์ศัพทศาสตร์นั้นเถิด ญาณนั้นชื่อว่าจักษุ เพราะอรรถว่าเห็น ๔ อนึ่ง ชื่อว่าจักษุ เพราะเป็นดังตา เหตุทำกิจของตา (คื…
…ำให้เราสามารถเข้าใจในอรรถของทิพยวิหารและเหตุแห่งญาณได้ชัดเจนยิ่งขึ้น โดยมีการอ้างอิงข้อมูลจากคัมภีร์ศัพทศาสตร์ และการวิเคราะห์ตามหลักธรรม
อธิบายบาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์
54
อธิบายบาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์
…คนมีจำนวนเท่านั้นเท่านี้ หรือจะนับ นามนามอะไรให้เติมนามนามนั้นลงไป ปกติสังขยานี้เมื่อจะถือตามคัมภีร์ศัพทศาสตร์ ท่านแบ่งเป็น ๒ พวก ตั้งแต่ เอก ถึง จตุ เป็นสัพพานามได้ด้วย ตั้งแต่ ปญฺจ ไป เป็น คุณนามอย่างเดียว เม…
บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์คุณนามและการใช้งานนามนามในบาลีไวยากรณ์ การเข้าใจสังขยาและการจำแนกประเภทของมันมีความสำคัญในการสื่อสารและการเข้าใจภาษาบาลี เอกสารนี้จะอธิบายลักษณะของสังขยาและวิธีการนำไปใช้ในบ
บาลีไวยากรณ์: เสียงและพยัญชนะ
12
บาลีไวยากรณ์: เสียงและพยัญชนะ
…ัญชนะที่เป็น อวรรค มีเสียงดังนี้ :- ย ร ล ง ห ฬ ๖ ตัวนี้ ส เป็น โฆสะ อโฆสะ (นิคคหิต) นักปราชญ์ผู้รู้ศัพทศาสตร์ ประสงค์เป็น โฆสะ ส่วนนักปราชญ์ฝ่ายศาสนา ประสงค์เป็น โฆสาโฆสวิมุตติ คือพ้นจาก โฆสะ และ อโฆสะ และเสีย…
เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาบาลีไวยากรณ์ซึ่งมุ่งเน้นที่เสียงของพยัญชนะทั่วไป โดยมีการแยกแยะระหว่างเสียงก้อง (โฆสะ) และเสียงไม่ก้อง (อโฆสะ) ทั้งนี้ยังมีการแบ่งระดับเสียงออกเป็น สิถิล (เสียงเบา) กับ ธนิต (เ
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 6
8
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 6
…ความถึงมนุษย์หรือดิรัจฉานตลอดไปถึงเทวดามารพรหมอะไรก็ได้ แต่ บรรดาที่มีวิญญาณครอง และแม้ว่าอาจารย์ทางศัพทศาสตร์ท่านจะวิเคราะห์ศัพท์นโรนี้ว่า สัตว์อัน ชรามรณะนำไป แต่ว่าโดยเฉพาะในพระคาถานี้ ต้องเป็นคน จึงจะเหมาะส…
บทความนี้เสนอการวิเคราะห์เรื่องการตั้งอยู่ในศีลและปัญญา โดยอธิบายความหมายของคำว่า 'นโร' และ 'ภิกษุ' ในบริบทของพระคาถาวิสุทธิมรรค ซึ่งอภิปรายถึงลักษณะทั่วไปของสัตว์หรือมนุษย์ที่มีความชาญฉลาด และการลงรา
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค: อาขยาต และ กิตก์
42
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค: อาขยาต และ กิตก์
…างตัว ไม่สาธารณะแก่ธาตุอื่น จะยกไว้สำแดงในหนังสืออื่น อนึ่ง การจัดปัจจัยเป็นพวก ๆ อย่างนี้ ในคัมภีร์ศัพทศาสตร์ ทั้งหลายไม่ยืนลงเป็นแบบเดียวกันได้ มักเถียงกัน เพราะฉะนั้น การ ร้อยกรองหนังสือนี้ ต้องอาศัยความที่ผ…
…ำความเข้าใจโครงสร้างด้านภาษาในบาลี นอกจากนี้ยังกล่าวถึงความแตกต่างในแนวทางการจัดกลุ่มปัจจัยในคัมภีร์ศัพทศาสตร์.
บาลีไวยากรณ์: อาขยาต และ กิตก์
33
บาลีไวยากรณ์: อาขยาต และ กิตก์
…กนี้ จึงเทียบเคียงดูในวาจกทั้ง ∞ เทอญ. อาขยาตนั้น มีนัยวิจิตรพิสดารนัก, นักปราชญ์ผู้ร้อยกรอง คัมภีร์ศัพทศาสตร์พรรณนาไว้อย่างละเอียด ครั้นข้าพเจ้าจะนำมา อธิบายไว้ในที่นี้ให้สิ้นเชิง ก็เห็นว่าจะทำความศึกษาของกุลบ…
…และการเปลี่ยนแปลงของธาตุ ตลอดจนวิธีการแสดงผลที่สามารถเข้าใจได้ทั่วไป ข้อมูลดังกล่าวมีพรรณนาในคัมภีร์ศัพทศาสตร์เพื่อเริ่มต้นการศึกษาและทำความเข้าใจในด้านต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับภาษาและไวยากรณ์ในภาษาบาลี โดยทำการอ…
บาลีไวยกรณ์: ตัทธิตและสามัญญูตัทธิต
30
บาลีไวยกรณ์: ตัทธิตและสามัญญูตัทธิต
… ชาตาทิตท, สมุหตท, ฐานตท, พหุลตท, เสฏฺฐิตา, เทสฺสตฺถิตท, ปกติตา, สังขยาต ปูรณตฑุ, วิภาคตท. ในคัมภีร์ศัพทศาสตร์ทั้งหลาย ท่านแบ่งเป็น ๑๕ เติมอุปมา ตัทธิต และนิสิตตัทธิต. ข้าพเจ้าเห็นว่าไม่ได้ใช้สาธารณะ จึงมิได้ ป…
ในเนื้อหานี้ได้กล่าวถึงตัทธิตในบาลีไวยกรณ์ ซึ่งเป็นปัจจัยที่ช่วยเกื้อกูลแก่เนื้อความ โดยเฉพาะในส่วนของสามัญญูตัทธิตที่มีการแบ่งออกเป็น 13 ประเภท ได้แก่ โคตตตาธิต ตรายาทิต ราคาทิต และอื่นๆ ข้อมูลเหล่าน
บาลีไวยกรณ์: วจีวิภาคและสมาส
21
บาลีไวยกรณ์: วจีวิภาคและสมาส
…ุพพิหิ มีทวันทว, พหุพพิหิ เป็นท้อง." วิธีแบ่งสมาสที่แสดงมานี้ ตามความชอบใจของข้าพเจ้า ถูก กับคัมภีร์ศัพทศาสตร์บ้างก็มี ผิดกันบ้างก็มี เพราะสอบในคัมภีร์ศัพท- ศาสตร์หลายฉบับ ก็เห็นท่านแบ่งต่าง ๆ กัน หาตรงเป็นแบบเ…
…านของสมาสและการอธิบายว่ามีวัตถุอะไรในมือของมนุษย์ ความเห็นที่แตกต่างกันเกี่ยวกับการแบ่งสมาสในคัมภีร์ศัพทศาสตร์. เนื้อหานี้อาจมีเลือกหรือแบ่งแยกไปตามความชอบใจของผู้ศึกษาแต่ละคน.
บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต
4
บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต
…ัทธา." วิธีวางวิเคราะห์แห่งกัมมธารยสมาส ที่เขียนไว้ข้างต้นนั้น มิใช่ แบบที่นักปราชญ์ท่านใช้ในคัมภีร์ศัพทศาสตร์ เป็นแต่ข้างเจ้าคิดย่อ ให้สั้นเข้า จะได้ไม่ต้องแปลวิเคราะห์ ให้ยืดยาว แบบวิเคราะห์ที่ท่าน ใช้ในคัมภี…
…ลักษณะของประธานในประโยคต่างๆ เพื่อป้องกันการผิดพลาดในการสร้างเนื้อความ ร่วมกับการอธิบายถึงตัวอย่างคำศัพทศาสตร์ที่สำคัญตัวอย่างเช่น ปัญญา พุทธรัตน์ และศรัทธา มุ่งเน้นให้ผู้อ่านเข้าใจหลักการวิเคราะห์อย่างลึกซึ้ง
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การวิเคราะห์จิตและความรู้
96
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การวิเคราะห์จิตและความรู้
…นั้นด้วย ความเกิด (แห่งจิต) ด้วย เพราะฉะนั้นจึงชื่อว่าจิตตุปบาท ฯ จริงอยู่ ในที่มาบางแห่ง ท่านผู้รู้ศัพทศาสตร์ ต้องการให้เป็นปุงลิงค์
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเฉพาะการวิเคราะห์หน้าที่ของสัญญา วิญญาณ และปัญญาภายในจิต และความสัมพันธ์ระหว่างทั้ง 3 องค์ประกอบ ข้อคิดที่สำคัญคือ การทำหน้าที่ของปัญญาที่ครอบคลุมในทุกด้าน นอกจา
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์
40
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์
…นักครูที่ ๒ พอถึงปีที่ ๓ ก็สอบไล่ได้ประโยค ที่ 4 ยังไม่ถึงชั้นที่ ๕ เป็นต้น. ปกติสังขยานี้ ในคัมภีร์ศัพทศาสตร์ท่านแบ่งเป็น ๒ พวก ตั้งแต่ เอก ถึง จตุ จัดเป็น สัพพนาม ตั้งแต่ ปญฺจ ไป เป็น คุณนาม. ครั้นข้าพเจ้าจะแ…
…ปูรณสังขยา พร้อมตัวอย่างการใช้งานในประโยค ภายในเนื้อหายังมีการอธิบายเกี่ยวกับการแยกประเภทคำในคัมภีร์ศัพทศาสตร์ เช่น เอก จตุ และการจำแนกประเภทถ้าหากมีจำนวนมาก ข้อมูลเหล่านี้ช่วยให้เข้าใจการใช้งานคำในบริบทต่างๆ ไ…
บาลีไวยกรณ์: โฆสะและอโฆสะในพยัญชนะ
15
บาลีไวยกรณ์: โฆสะและอโฆสะในพยัญชนะ
…่เรียงตัว ห ต่อตัว ส นี้ ท่านแสดงไว้ไม่วิเศษอย่างนี้ นัก ปราชญ์ควรพิจารณาดู] นักปราชญ์ซึ่งรู้คัมภีร์ศัพทศาสตร์ทั้งหลาย กล่าวตัว ฬ ทำวิการให้เป็นตัว ๆ ในที่นี้ท่านกล่าวไว้ต่างหาก ส่วน อาจารย์ผู้ทำสูตรเล่าเรียน […
การศึกษาเกี่ยวกับพยัญชนะในบาลีไวยกรณ์ แบ่งออกเป็นโฆสะและอโฆสะ โดยในที่นี้ได้กล่าวถึงหลักการในการเรียงลำดับเสียงเบาและเสียงหนัก พร้อมทั้งการวิจารณ์เกี่ยวกับตำแหน่งการจัดเรียง เช่นที่ตัว ห ที่ส่วนโฆสะ อ
การศึกษาพยัญชนะในไวยกรณ์บาลี
11
การศึกษาพยัญชนะในไวยกรณ์บาลี
… ๕ คือ ค ฑ ง, ช ฌ ญ ฑ ฒ ณ ท ธ น พ ภ ม, และ ย ร ล ว ห ฬ, ๒๑ ตัวนี้ เป็น โฆสะ, นิคคหิต นักปราชญ์ผู้รู้ศัพทศาสตร์ ประสงค์เป็นโฆสะ, ส่วน นักปราชญ์ฝ่ายศาสนา ประสงค์เป็นโฆสาโฆสวิมุตติ พ้นจากโฆสะและ อโฆสะ, และเสียงของ…
บทความนี้สำรวจการแบ่งประเภทพยัญชนะในไวยกรณ์บาลีออกเป็นโฆสะและอโฆสะ โดยอธิบายเสียงและการอ่านตามวิธีบาลีและสันสกฤต รวมถึงการจำแนกพยัญชนะตามเสียงหย่อนและหนัก อย่างมีระเบียบในการจัดกลุ่มเพื่อการศึกษาที่เข
ฐานกรณ์ของอักขระในบาลีไวยกรณ์
9
ฐานกรณ์ของอักขระในบาลีไวยกรณ์
…ญญาภิธานและสนธิ - หน้าที่ 9 ฐานกรณ์ของอักขระ [๖] ฐานกรณ์เป็นต้นของอักขระ นักปราชญ์ท่านแสดงใน คัมภีร์ศัพทศาสตร์ ย่อบ้าง พิสดารบ้าง ครั้นข้าพเจ้าจะนำมาแสดงใน ที่นี้ให้สิ้นเชิง ก็เห็นว่าจะพาให้ผู้แรกศึกษาฟันเฟือนั…
บทนี้กล่าวถึงฐานกรณ์ของอักขระในบาลีที่ถูกแบ่งออกเป็น 5 ฐาน ได้แก่ กณโจ คอ, เพดาน, มุทธา ศีรษะ, ปุ่มเหงือก, ริมฝีปาก และ จมูก โดยอักขระจะแบ่งตามจุดกำเนิดที่แตกต่างกัน เช่น อักขระที่เกิดในคอ เรียกว่า กณ