ไวพจน์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ

… นิโรธ แปลว่า ดับ ทุกขนิโรธอริยสัจ จึงมีความหมายว่า “ความจริงอันประเสริฐเรื่องการดับทุกข์” นิโรธเป็นไวพจน์ ของ “พระนิพพาน” กล่าวคือ เป็นคำที่เขียนต่างกันแต่มีความหมายเหมือนกัน ดังอรรถกถาที่ว่า “อเสสวิราคนิโ…

บทความนี้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับการดับตัณหาผ่านคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยยกตัวอย่างการเปรียบเทียบตัณหากับทะเลที่ไม่มีวันเต็ม การเข้าถึงพระนิพพานนั้นถูกแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ สอุปาทิเสสนิพพาน และ

ประโยค - วิถีธรรมแปรเปลี่ยน ภาค 3 ตอน 2 (ตอนจบ) หน้าที่ 150 ต้น เป็นไวพจน์ของนิมิตตะแหมาย เพราะฉะนั้นท่านจึงกล่าวว่า "ภิญญาย่อมเห็นอุปปากะ ปุจฉะ นิมิตตะ อายุ- หนะ และปุจฉะนิ …

ในตอนสุดท้ายนี้ได้กล่าวถึงวิธีการเห็นและรับรู้ซึ่งเป็นเรื่องของปัญญา โดยมีการแสดงอานิสงส์แห่งทิพย์และผลกระทบของสิ่งที่น่ากลัวที่มีอยู่ในธรรม สิ่งที่เราเห็นทั้งหลายมีที่มาและผลกระทบต่อจิตใจ ซึ่งเชื่อมโ

… ปฐมสัมผัสก าแปล ภาค ๒ - หน้าที่ 126 การบอกลาด้วยคำว่า "อุบาสโก มิ ทาริณี" ไม่ใช่เป็นการบอกลาด้วยคำไวพจน์ การบอกลาด้วยคำไวพจน์ ย่อมมิได้ด้วยคำไวพจน์แห่งอุบาสกอย่างนี้ คือ :- เทวาวาจโก อุบาสโก มิ ทาริณี ท่า…

บทความนี้นำเสนอการบอกลาดด้วยคำว่า 'อุบาสโก มิ ทาริณี' ในบริบทของพุทธศาสนา และเน้นความสำคัญของคำเป็นที่พึ่ง นอกจากนี้ยังเกิดการกล่าวถึงความหมายและข้อคิดของอุบาสกที่มีบทบาทในศาสนา โดยเฉพาะการรักษาศีลและ

…ต์ปาถากเขาแปล ภาค ๒ - หน้า 124 การบอกกล่าวด้วยคำว่า "อนุวาสิลิป ปุญญามิ" ไม่ใช่เป็นการบอกกล่าวด้วยคำไวพจน์ การบอกกล่าวสัญญา ย่อมมีได้ด้วยคำไวพจน์แห่ง อันตรายสักอย่างนี้ คือ :- ข้าพเจ้าให้สามเณรใดบรรพชา ข้าพ…

เนื้อหาเกี่ยวกับการบอกกล่าวและการให้อนุญาตในบริบทของพระภิกษุและสามเณร โดยมีการกล่าวถึงคำที่ใช้ในการบอกกล่าว ซึ่งเป็นการสื่อสารที่เกี่ยวข้องกับการอบรมและพิธีกรรมต่างๆ ในพระพุทธศาสนา การบอกกล่าวนั้นมีคว

…ัสกาถากแปล ภาค ๒ - หน้าที่ 123 การบอกกล่าวด้วยคำว่า "อุปฌาย์ ปจฺุญาภิม" ไม่ใช่เป็นการบอกกล่าวด้วยคำไวพจน์ การบอกกล่าวกิขา ย่อมมีได้ด้วยคำไวพจน์แห่งอาจารย์อย่างนี้ คือ :- ภิญาใด ให้พำนักบรรพชา,ภิญาใด ให้พา…

…ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับการบรรพชาและอุปสมบทในฐานะของอาจารย์และสามเณร โดยมีการยกตัวอย่างการใช้คำไวพจน์ในการบอกกล่าวในแต่ละประเภท.

…งจำว่าข้าเจ้าไว้ว่า เป็น คนชั่ว,' การบอกลาด้วยคำว่า "อสกุญฺตุโสติ มถรา" ไม่ใช่ เป็นการบอกลาด้วยคำไวพจน์ การบอกลาสิญญา ย่อมมิได้ด้วยคำไวมพน แห่งผู้มิใช้ออกสายพระสกายบุร มอาจอย่างนี้ คือ- น สมุทสมุทรปฏิโต…

…งๆ ที่เกี่ยวข้องกับการติดตามและการจำเคล็ดลับเพื่อการพัฒนาตนเองในแนวทางจิตวิญญาณผ่านการสอนที่ไม่ใช่คำไวพจน์ในพุทธศาสนา

…ังครตนีกยว่า "ความหลังไหลแห่งบุญ ชื่อว่า บุญาสันหา อธิบายว่า ความเข้าถึงแห่งบุญ คำว่า กุลาสิณาท เป็นไวพจน์ ของคำว่า บุญญาสิณาท นั้น ก็ความหลังไหลแห่งบุญเช่นนั้น ชื่อว่า สุข- วิปาก เพราะอรรถว่า มีบวกเป็นสุข …

เนื้อหานี้กล่าวถึงการสร้างบุญจากการบริจาคและไทยธรรมที่มีความสำคัญต่อการเป็นเครื่องเจริญแห่งสมบัติ โดยใช้คำว่า ทุกขิน เพื่ออธิบายถึงความทะลุเข้าในธรรมแน่นอนและการลดระยะเวลาของรณะ ซึ่งมีการอ้างถึงพระอรร

…เป็น ๗๘ บท ท่านว่าไว้โดยสรุป เท่านั้น ด้วยประกายอย่างนี้ ก็เพราะการบอกกล่าวลักษณอย่างมีได้แม้ด้วยคำ ไวพจน์แห่งบทอันเป็นแต่เท่านั้น; เพราะฉะนั้น พระมิพระภาคเจ้า

เนื้อหาในบทนี้เสนอการวิเคราะห์และการอธิบายของบทเรียนในปฐมสมันต์ปลาสติกา โดยแบ่งปันแนวคิดเกี่ยวกับการคิดดี การปฏิญญา และการทำความเข้าใจใน ๗ บท รวมไปถึงการรวบรวมบทเรียนทั้ง ๗๘ บท ซึ่งระบุความสำคัญและเนื

…วบ้าน....) สัทวา "ยี" ซึ่งมีอยู่ในคำว่า ยี ตู" นี้ เป็นนินาด ลงในรถแห่งความดูมั่ง. บทว่า "ตู้" เป็นไวพจน์แห่ง ต ศัพท์ ท่านกล่าวอธิบายไว้แม้ด้วยบททั้งสองว่่า "คำว่า เขาดูมินิ คูดู." บทว่า อุตม์ม ได้แก่ ธรร…

ในหน้าที่ 47 ของผลงานนี้ได้กล่าวถึงคำอธิบายของคำภาษาบาลีเกี่ยวกับธรรมะ โดยเฉพาะความหมายของ "สมุปุชิตาย" และ "สดุโชติคุทาย" ซึ่งเชื่อมโยงถึงผลกระทบด้านต่างๆ เมื่อทำการที่มีโทษ บุคคลนั้นๆ จะประสบความตาย

…ะ คือ ต่อจาก จุติ [ อรรถธิบายด่าว่า รถได้ชื่อว่าเป็นต้น ] คำทั้งหมดมีอาศัยดังนี้ว่า " อปาย" เป็นไวพจน์แห่งคำว่า นิยซ. จริงอยู่ นิยซ. ชื่อว่า อบาย เพราะไปปราศจากความเจริญ ที่สมควว่าเป็นบาป อันเป็นเหตุแห่…

บทความนี้กล่าวถึงแนวคิดที่เกี่ยวข้องกับความขาดสูญแห่งชีวิตและการถือขันในสภาวะลำดับการละ การศึกษาความหมายของคำว่า 'อปาย', 'ทุคติ', 'วิบัติ', และ 'นิรวา' ซึ่งแสดงถึงสภาวะที่แตกต่างของชีวิตและความทุกข์ที

…(อกฤตกถา / สมุตฺ ๑/๒๕) แก่อรรถดัง ต ว่า ยํา เป็น ที่พ- นัดถิบาด [ นิยบในอรรถ เอ้ย, หมื่น], ดูัว เป็นไวพจน์ของ ติ ศัพท์, ยํา เมาะ ยัด, พึงเรียกเป็นอสาสนะนาม ศัพท์นำเชื่อมว่า สมปุจฉสุตฺ นาม) แต่ หิ นาม ไม่เป…

เนื้อหารายละเอียดเกี่ยวกับการใช้คำในพากย์อย่างถูกต้อง รวมถึงการอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างคำต่างๆ โดยเน้นที่กิริยาและการเปลี่ยนแปลงของกาลในบริบทต่างๆ มีการนำตัวอย่างจากพระไตรปิฎกมาประกอบเพื่อความเข้าใจท

…์ (วิริยา) อกสู้ อดทน อดกลั้น คำนี้รูป ต่าง ๆ กัน แต่ใช้ในวรณเดียวกัน ไมมีวิวิรยะ-วิวรรณ. คำนี้เป็น ไวพจน์ของกันและกัน มีในสถานนานวลีโดยมาก เช่นในธรรมยาม- สูตรว่า ตาด ตกโต อภิสมุชพฤติ อภิสมิต ปฐมวิริยะ วิวร…

บทนี้นำเสนอกลุ่มคำและความหมายของวาสสัมพันธที่เกี่ยวข้องกับการทรงรู้และการแสดงออกในธรรม โดยมีการอธิบายคำต่างๆ ที่เป็นไพรพจน์ ซึ่งสะท้อนถึงความสัมพันธ์ระหว่างธรรมกับการปฏิบัติ เช่น การอดทน อดกลั้น การทร

…ักษณะเช่นนี้ ด้วยบทวู่นั้น." อาบัติยังถึงที่สุด คือ เป็นสังฆาทิส. กี่สองบทว่า วุฒนติ ปลสต์ติ هى เป็นไวพจน์ของบทว่าพุดชม. บทว่า ขุดติ ความว่า ย่อมพูดกระเทียบด้วยประตัก คื วาา. บทว่า วมฒติ แปลว่า พูดครนาน. บท…

เนื้อหาอธิบายการวิเคราะห์บทกวีในมุมมองที่เกี่ยวข้องกับลักษณะและคำที่ใช้ในการสร้างสรรค์บทกวี โดยมุ่งเน้นไปที่เงื่อนไขที่ทำให้การพูดนั้นยังไม่ถึงที่สุด มีการอธิบายถึงคำหลายคำและบทความที่เกี่ยวข้องกับลัก

….." [๒๒๔] บรรดาบทเหล่านี้ ว่า สุพพบก์ ท์ คำว่า ซึ่งหม้ออันสามารถจะให้วัสดุกันปวง. บทว่า ภูมิ เป็นไวพจน์ ของหม้อ. บทว่า ยาว ได้แก่ ตลอดกาลมีประมาณเท่าใด. บทว่า อนุเปตติ คือ ย่อมรักษา. บทว่า มุตโต คือ เมาแ…

พระศาสดาได้ตรัสเกี่ยวกับการใช้ทรัพย์สมบัติและการมีปัญญาในการดำเนินชีวิต โดยยกตัวอย่างนักลงที่มีความรอบคอบในการใช้และรักษาทรัพย์สิน ว่าความสุขนั้นตราบใดที่เขามีการใช้จ่ายอย่างมีสติและประมาณ บุคคลมีปัญญ

…แห่งชีวิตนทรีย์ คำว่า "เบื้องหน้าแต่ ตายไป " คือต่อจากจุติจิตไป คำว่า "อบาย" ดังนี้เป็นต้น ทุกคำเป็นไวพจน์ของคำนิรยะนั่นเอง จริงอยู่ นิรยะ จัดเป็นอบาย เพราะปราศจากอายะ ที่รู้กันว่าบุญ อันเป็นเหตุแห่งสรรค์แล…

ในพระธรรมที่ถูกกล่าวถึงนี้ กล่าวถึงอันตรายของมิจฉาทิฏฐิ ซึ่งถูกนิยามว่าเป็นแนวคิดที่มีโทษมากที่สุดในการดำเนินชีวิต พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ให้ข้อคิดเกี่ยวกับการไม่ละทิ้งความคิดเห็นที่เห็นผิด และผลที่ตามม

…นว่าในที่นี้ ไม่น่าแก้เช่นนั้น เพราะการแผ่กรุณาแก่คนทำชั่ว ท่านกล่าวในตอนต่อไป เห็นว่า ทุรูเปต นี้ก็ไวพจน์ของ ทุคคติ นั่นเอง

เนื้อหานี้กล่าวถึงการตั้งอยู่ในฐานะแห่งกรุณา และการเห็นอกเห็นใจต่อผู้อื่น ความสำคัญของการแผ่กรุณาไปยังสัตว์มีความทุกข์ และการเข้าใจปัญหาของผู้อื่น โดยการเปรียบเทียบกับบุคคลที่มีชีวิตลำบาก การแผ่กรุณาไ

…มาย) ฉันใจ แม้คำที่เหลือ (มีคำว่าปาณาเป็นต้น ก็มีความหมาย) ฉันนั้น บัณฑิต พึงทราบว่า คำเหล่านั้นเป็นไวพจน์ของคำว่า "สรรพสัตว์" ทั้งนั้น แหละ เพราะยกขึ้นด้วยอำนาจรุฬหิศัพท์ ไวพจน์ของคำสรรพสัตว์อื่น ๆ เช่นว่า…

…ห่งการทำจิตให้บริสุทธิ์ สัตว์ทั้งหลายที่กล่าวถึงมีอธิบายวิธีมองเห็นความหมายที่แตกต่าง รวมถึงการใช้คำไวพจน์ในการสื่อสารทางปัญญา นอกจากนี้ยังมีการกล่าวถึงพระโยคาวจรที่ไม่ควรไปยึดติดกับตัวตนในทางปรมัตถ์ เพราะใ…

…าสัตวโลก ส่วนคำว่า เมตตาสหคเตน ตรัสซ้ำอีกในตอนอโนธิโสผรณะ (แผ่รวม) นี้ เพราะ (เพื่อ) แสดงปริยาย (คือไวพจน์แห่งเมตตา- * ปาฐะวิสุทธิมรรคฉบับพิมพ์ครั้งที่ ๓ พิมพ์ไว้ว่า อย ปรสตฺโตติ วิภาค อกตวา อตฺตสมตาย เห็นว…

บทความนี้กล่าวถึงการแผ่เมตตาของพระโยคาวจร ที่ได้อธิบายถึงการตั้งจิตให้เมตตาในทุกทิศทุกทาง โดยใช้เปรียบเทียบกับการขับม้าในสนาม เพื่อแสดงถึงความสำคัญของการมีเมตตาและการไม่แบ่งแยกสัตว์ทั้งหลาย การอธิบายย

…ุลนั้น ๆ (แล้วได้ปัจจัย ตอบแทนเรื่อยมา) ในที่สุดได้ขี่รยาคูไป (เป็นนิทัสนะ) บทว่า เอสนา เป็นต้น เป็นไวพจน์ของบทว่า เอฏฐิ เป็นต้นนั่นเอง เพราะ เหตุนั้น พึงทราบโยชนาในบทเหล่านี้ว่า บทว่า เอฏฐิ คือ เอสนา บทว่า…

เนื้อหาในบทที่ได้กล่าวถึงแนวทางการแสวงหาความดีและบาปธรรมในบริบทของวิสุทธิมรรค โดยมีการอธิบายคำหลักเช่น นิชิกสนตา ที่เกี่ยวกับการแสวงหานั้น ๆ รวมถึงการปรากฏตัวอย่างของภิกษุที่มีชีวิตแห่งการแสวงหาความดี

…ถึงพร้อมด้วยความเพียร วิริย์ ความเพียรนั้นเป็นคุณอันพยุงจิตในอัน ประกอบกิจไม่ให้ย่อท้อ ได้ชื่อในบาลีไวพจน์เป็นหลายประการ โดยลักษณะมีอาทิคือ เพราะเป็นเหตุแกล้วกล้า ไม่เกรงกลัวต่อความไม่สำเร็จ อุฏฐาน เพราะเป็…

บทความนี้นำเสนอความสำคัญของวิริยะและความเพียรในชีวิตระหว่างที่แสวงหาความเจริญรุ่งเรือง ไม่ว่าจะเป็นด้านโลกหรือปรโลก โดยยกตัวอย่างการประพฤติธรรมที่ถูกต้อง ดังที่สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ได้กล่าวถึง โดยควา