พุทธศาสนา​ ‘​บูม​’ ​ใน​รัสเซีย​ ​ชี้คำ​สอนพิสูจน์​ได้​จริง​-​เตรียมแปลพระ​ไตรปิฎกรองรับ​

พุทธศาสนา​ ‘​บูม​’ ​ใน​รัสเซีย​ ​ชี้คำ​สอนพิสูจน์​ได้​จริง​-​เตรียมแปลพระ​ไตรปิฎกรองรับ

เปิดใจ​ “​พระธรรมทูต​” ​รูปแรก​ใน​รัสเซีย​ ​เผยเหตุ​เลือกดินแดนแห่งนี้​เพราะ​รัสเซีย​เป็น​ดินแดนดั้งเดิมของบรรพบุรุษของพระพุทธเจ้า​ ​ระบุปัจจุบันชนชั้นนำ-คนมีการศึกษาของรัสเซียหันมาศึกษาพระพุทธศาสนา​เพิ่มขึ้น​ ​เผยเหตุ​เพราะ​คำ​สอน​ใน​พระพุทธศาสนา​สามารถ​พิสูจน์​ได้​จริง​ ​ล่าสุดเตรียมแปลพระ​ไตรปิฎก​เป็น​ภาษารัสเซียเพื่อดึง​ให้​คนพื้นถิ่นหันมาศึกษา​เพิ่มขึ้น


หากเอ่ย​ถึง​อดีตมหาอำนาจแห่งโลกสังคมนิยมอย่างสหภาพรัสเซีย​กับ​พระพุทธศาสนา​แล้ว​ ​ผู้​อ่านหลายๆ​ท่านคง​จะ​นึกภาพ​ไม่​ออกว่า

มัน​จะ​เกี่ยวข้อง​กัน​ได้​อย่างไร​ ​ใน​เมื่อ​ ​ประ​เทศสังคมนิยม​ไม่​มีนโยบาย​ให้​ประชาชนนับถือศาสนา​ ​เพราะ​ถือว่า​เป็น​ ‘​ยาพิษ​’ ​ที่คอยบั่นทอน​ความ​เชื่อมั่นต่อการ​ปกครอง​ใน​ระบอบสังคมนิยม​ ​และ​บ่อนทำ​ลาย​ความ​เจริญทางวัฒนธรรม

เมื่อประ​เทศรัสเซีย​ถึง​คราวล่มสลาย​ ​ทำ​ให้​เกิดประ​เทศ​ใหม่ๆ​ ​มากมาย​ ​และ​ใน​ช่วงนี้​เองที่รัฐบาลสหพันธรัฐรัสเซียเปิดโอกาส​ให้​ชน​ใน​ชาติ​สามารถ​นับถือศาสนา​ได้
อย่างอิสระ​ ​ถึง​ขนาดประกาศ​ใน​รัฐธรรมนูญ​ฉบับ​ใหม่​ ​นั่น​เท่า​กับ​เป็น​การทำ​ให้​ศาสนาต่างๆ​ได้​มี​โอกาสเผยแผ่ศาสนาของตนเอง

• ​พระธรรมทูตไทยรูปแรก​ใน​รัสเซีย

หนึ่ง​ใน​หลายๆ​ศาสนาที่ถือโอกาสดีช่วงนี้นำ​ศาสนา​ไปเผยแผ่​ใน​ประ​เทศรัสเซียคือศาสนาพุทธนิกายเถรวาท​ ​โดย​ประ​เทศไทย​ได้​ส่ง​ ‘​พระธรรมทูต​’ ​รูปแรกไปประ​เทศรัสเซีย​ ​เมื่อประมาณปี

พ​.​ศ.2540 ​โดย​ขั้นแรกรัฐบาลรัสเซีย​เป็น​ผู้​สนับสนุน​ให้​ทุนการศึกษา​กับ​พระ​ไทย​ใน​ระดับปริญญาตรี​ ​ปริญญา​โท​ ​และ​ปริญญา​เอก​ ​และ​จาก​จุดนี้​เอง​จึง​เป็น​การเริ่มต้นเผยแผ่พระพุทธศาสนา​ใน​ประเทศรัสเซียครั้งแรกหลังสหภาพโซเวียตล่มสลาย

พระ​ ​รศ​.​ดร​.​ชาตรี​ ​เหมพนฺ​โธ​ ​เจ้าอาวาสวัดอภิธรรมพุทธวิหารเซนต์​-​ปี​เตอร์สเบอร์ก​ ​สหพันธรัฐรัสเซีย​ ​เปิดเผย​กับ​ ‘​ธรรมลีลา​’ ​ว่า

“​อาตมา​ได้​มี​โอกาสเดินทางไปเผยแผ่ธรรมที่รัสเซีย​ ​เนื่อง​จาก​ใน​ช่วงปี​ 2539 ​สอบ​ได้​ทุนการศึกษา​ให้​ไปศึกษาต่อระดับปริญญา​โท​ใน​ 3 ​ประ​เทศ​ ​คืออังกฤษ​ ​ออสเตรเลีย​และ​ประ​เทศรัสเซีย​ ​จึง​ได้​นำ​เรื่องไปปรึกษา​กับ​หลวงพ่อปัญญาว่า​ ​ควร​จะ​เลือกไปเรียนต่อที่​ไหน​ ​ซึ่ง​หลวงพ่อปัญญา​ ​ท่าน​ได้​ถาม​ความ​สมัครใจก่อน​ ​และ​แนะนำ​ว่า​ ​ควร​จะ​ไปศึกษาต่อที่ประ​เทศรัสเซีย​ ​เพราะ​เป็น​ประเทศที่ท่านปรารถนา​ ​ที่​จะ​ไปเผยแผ่ธรรมะ​ ​ใน​ขณะ​เดียว​กัน​ประ​เทศรัสเซียก็​เป็น​ประ​เทศเดียวที่ท่าน​ไม่​มี​โอกาส​ได้​ไปเผยแผ่ธรรมะ​เลย

คำ​แนะนำ​ใน​ครั้ง​นั้น​ทำ​ให้​อาตมาตัดสินใจไปศึกษาต่อที่

ประ​เทศรัสเซีย​ ​แม้​จะ​รู้ว่ามันยากลำ​บากมากกว่าประ​เทศไหนๆ​ใน​โลก​ ​โดย​ใน​ตอนแรกที่​ไปลำ​บากมาก​ ​เพราะ​คนที่นั่น​เขา​ยัง​ไม่​เปิดรับศาสนาพุทธนิกายเถรวาท​เท่า​ที่ควร

อย่างไรก็ตามเมื่ออาตมามี​โอกาส​ได้​เข้า​ไปศึกษา​ใน​มหาวิทยาลัยเซนต์​-​ปี​เตอร์สเบอร์ก​ ​ก็​ต้อง​ใช้​ความ​พยายามอย่างหนัก​เพราะ​เรา​ต้อง​ไปเรียนปริญญาตรี​ใหม่​หมด​ ​ภาษาที่​ใช้​ก็​ใช้​ภาษารัสเซีย​ซึ่ง​ยากมาก​ ​ใน​ระยะ​แรกๆ​ยอมรับว่าท้อนะ​ ​แต่​เรามีกำ​ลังใจดี​ ​มี​ความ​ตั้งใจที่​จะ​ไปเผยแผ่ธรรมะ​ ​มันทำ​ให้​อาตมามี​แรงกระตุ้นที่ดี​ ​ใน​ที่สุดก็จบการศึกษา​”

• ทำ​ไม​!? ​ต้อง​ที่รัสเซีย

การตัดสินใจเดินทางไปศึกษาต่อ​ใน​

ประ​เทศรัสเซียเมื่อสิบกว่าปีก่อน​นั้น​ ​ถือว่า​เป็น​การตัดสินใจที่ทำ​ให้​หลายๆ​คนเกิดอาการ​ “​งง​ ​สงสัย​และ​อึ้ง​” ​ไปตามๆ​กัน​ ​แต่​ถึง​ที่สุด​แล้ว​ ​พระ​ ​รศ​.​ดร​.​ชาตรี​ ​ก็​สามารถ​ฟันฝ่าอุปสรรคต่างๆ​ ​ทั้ง​สภาพภูมิอากาศ​ ​ความ​ไม่​เข้า​ใจของคนพื้นถิ่น​ ​การ​ใช้​ภาษา​และ​วัฒนธรรมที่​แตกต่าง

พระ​ ​รศ​.​ดร​.​ชาตรี​ ​บอกว่า​ “​หลายๆ​คนก็ถามอาตมา​ ​ว่าทำ​ไม​ต้อง​เป็น​รัสเซีย​ ​ทำ​ไม​ไม่​เป็น​ประ​เทศ​อื่นๆ​ ​ที่​เขา​ยอม​ ​รับศาสนาพุทธ​อยู่​แล้ว​ ​หรือ​ประ​เทศที่มีคนไทยไปอาศัย​อยู่​มากๆ​ ​เช่น​ ​ออสเตรเลีย​ ​สหรัฐอเมริกา​และ​อังกฤษ​ ​อาตมามี​​เหตุผล​อยู่​หลายประการคือ

ประการแรก​ ​เนื่อง​จาก​รัสเซีย​เป็น​ประ​เทศที่​เคยนับถือพระพุทธศาสนามาก่อน​ ​และ​ยัง​เป็น​ประ​เทศ​ใน​กลุ่ม

ยุ​โรปประ​เทศเดียวที่​เคยนับถือพระพุทธศาสนา​ รวม​ทั้ง​ได้​รับผลกระทบ​จาก​การรุกรานของศาสนา​อื่น​มากที่สุด​และ​พระพุทธศาสนา​ได้​สูญหายไปจากประ​เทศรัสเซียนานกว่าพันปี​ ​ทำ​ให้​เป็น​เรื่องท้าทายที่​จะ​ทำ​การฟื้นฟูพระพุทธศาสนา​ใน​รัสเซีย

ประการที่สอง​ ​ประ​เทศรัสเซีย​นั้น​เป็น​ดินแดนดั้งเดิมของชนชาติอริยกะ​ซึ่ง​เป็น​บรรพบุรุษของพระพุทธเจ้า​ ​อาตมา​เลยคิดอยาก​จะ​ศึกษาว่า​จะ​เป็น​ไป​ได้​หรือ​ไม่​ที่​เรา​จะ​เอาพระพุทธศาสนา​ไปสู่ดินแดนของ
บรรพบุรุษของพระพุทธเจ้า​ ​ที่สำ​คัญรัสเซีย​เป็น​ประ​เทศที่ถูกลืม​ ​โดย​ตั้งแต่สมัยก่อนการ​ ##### ​ศาสนาพุทธสายเถรวาท​ไม่​เคยมีบทบาท​ใน​การ​เข้า​ไป​ ​เผยแผ่คำ​สอน​ใน​ประ​เทศรัสเซียเลย​ ​คือตั้งแต่ปี​ 2441 ​จน​ถึง​ปี​ 2540

ประการที่สาม ​ประ​เทศรัสเซีย​ยัง​คง​เป็น​ประ​เทศเดียวที่

คำ​สอนทางพระพุทธศาสนาที่มี​อยู่​ยัง​ไม่​ถูกบิดเบือน​ ​และ​คนรัสเซียเองก็​ให้​ความ​สนใจ​กับ​พระพุทธศาสนาสายเถรวาท​ ​ซึ่ง​เป็น​พระพุทธศาสนา​แบบดั้งเดิม​และ​เป็น​พระพุทธศาสนา​ ​ต้นแบบ

อย่างไรก็ตาม​ ​แม้ว่าพระพุทธศาสนา​จะ​โดนกีด​กัน​เป็น​ระยะ​เวลากว่าพันปี​ ​แต่คนรัสเซียบาง​ส่วน​ก็​ยัง​นับถือพระพุทธศาสนาสายวัชรยาน​ ​ที่มา​จาก​ทิ​เบต​ ​ซึ่ง​ได้​เข้า​ไปมีบทบาท​ใน​การเผยแผ่​ใน​ประ​เทศรัสเซียตั้งแต่พุทธศตวรรษที่​ 20 ​โดย​เฉพาะชาวรัสเซียที่มี​เชื้อสายมองโกเลีย​ใน​แถบ

ไซบี​เรียก็นับถือ​เป็น​ศาสนาของชนชาติ

ประการที่สี่​ ​ณ​ ​ดินแดนแห่งนี้​ยัง​มีอีก​ 4 ​ชนชาติที่นับถือศาสนาพุทธ​ใน​ประ​เทศรัสเซีย​ ​เช่น​ ​ชาวตูวา​ ​ที่อาศัย​อยู่​ทางตอน​ใต้​ของไซบี​เรีย​ ​อยู่​ระหว่างไซบี​เรีย​กับ​มองโกเลีย​ ​ชนชาติชาติที่สองคือชาวบู​เรียตเทีย​ ​ชาวคามึยเคีย​ ​และ​ชาวจิต้า

นี่คือชนชาติ​ใน​ 4 ​สาธารณรัฐที่นับถือพระพุทธศาสนามา​ ​เป็น​เวลาร่วม​ 500 ​ปี​แล้ว​ ​แต่พระพุทธศาสนา​เข้า​ไปฟื้นฟู​ใน​ ​รัสเซียเมื่อประมาณ​ 250 ​ปีที่ผ่านมา​ ​ยิ่งสมัยก่อนการ​#####​ก็​ได้​มีการอนุญาต​โดย​เฉพาะสมัยของพระนางแคทเธอรีน​ ​มหาราชินี​ ​เมื่อประมาณ​ 150 ​ปีที่​แล้ว​โดย​เป็น​การอนุญาต​ให้​ชาวรัสเซียที่นับถือพระพุทธศาสนา​สามารถ​สร้างวัด​ได้​”

ความ​เลื่อมใสพระพุทธศาสนาของชาวรัสเซีย​นั้น​มี​ไม่​แพ้ประ​เทศ​อื่นๆ​ทั่ว​โลก​ ​โดย​มีหลักฐานปรากฎว่า​ ​ประ​เทศบู​เรียตเทีย​ ​ก็​ได้​มีการสร้างวัด​ใน​ขณะ​นั้น​ประมาณ​ 34 ​แห่ง​ ​นอก​จาก​นี้​ยัง​มีการสร้างโรงพิมพ์ทางพระพุทธศาสนา​ ​สร้างวิทยาลัยสงฆ์​ ​รวม​ถึง​สถาบันการศึกษาขึ้นมา​ 19 ​แห่ง​ ​หลัง​จาก​นั้น​ใน​ 4 ​สาธารณรัฐที่นับถือพระพุทธศาสนา​ ​พระนางแคทเธอรีนก็อนุญาต​ให้​มีสมเด็จพระสังฆราชของตัวเอง​ ​ซึ่ง​ไม่​ได้​ขึ้น​กับ​มองโกเลีย​ ​และ​ทิ​เบต

แต่ท้ายที่สุดเมื่อประมาณปี​ 2480 ​โดย​การนำ​ของโจเซฟ​ ​สตาลิน​ ​ผู้​นำ​ของพรรคคอมมิวนิสต์คนที่สองของรัสเซียก็​ได้​เข้า​ไปทำ​ลายวัดวาอาราม​ 200 ​แห่ง​ ​ที่ตั้ง​อยู่​กระจัดกระจาย​ใน​สี่สาธารณรัฐ​ ​รวม​ทั้ง​มีการจับสึกพระสงฆ์หลายหมื่น​รูป​ ​และ​บาง​ส่วน​ก็ถูกฆ่า​ ​และ​ห้าม​ไม่​ให้​คนนับถือศาสนา​ ​เพราะ​ถือว่าศาสนา​เป็น​ยาพิษ​ ​ศาสนา​เป็น​ตัวบ่อนทำ​ลาย​ความ​เจริญทางวัฒนธรรม

• ศาสนาพุทธ​ ‘​บูม​’ ​ใน​รัสเซีย

การมี​โอกาส​เข้า​ไปเผยแผ่พระพุทธศาสนาสายเถรวาท​ ​ใน​รัสเซีย​ ​ของ​ ​พระ​ ​รศ​.​ดร​.​ชาตรี​ ​ถือว่า​เป็น​การเปิดโอกาสทาง​ ‘​ธรรม​’ ​ให้​กับ​ประชาชนชาวรัสเซียอย่างมาก​ ​เพราะ​ปัจจุบันมีชาวรัสเซีย

จำนวนมากเริ่มหันมาสนใจศึกษาพระพุทธศาสนาสายเถรวาทเพิ่มขึ้น​ใน​ทุกๆ​ปี

เจ้าอาวาสวัดอภิธรรมพุทธวิหารฯบอกว่า​ ​ปัจจุบันมีชาว​รัสเซีย

จำ​นวนมากเริ่มหันมาสนใจศึกษาพระพุทธศาสนาอย่างจริงจัง

สา​เหตุ​ส่วน​หนึ่ง​เพราะ​ชาวรัสเซีย​ส่วน​ใหญ่​จะ​มีการศึกษาสูงมาก​ ​และ​ยัง​สนใจศึกษาทางด้านวิทยาศาสตร์​ ​การ​ค้น​คว้า​ ​แต่​เมื่อการนับถือศาสนาคริสต์​ซึ่ง​เป็น​ศาสนาดั้งเดิม​ไม่​ได้​ให้​คำ​ตอบ​ใน​หลายๆ​คำ​ถามที่​เกิดขึ้น​ใน​จิตใจของ​เขา​ ​ทำ​ให้​เขา​เปลี่ยนมาสนใจศึกษาพระพุทธศาสนา

“​สำ​หรับชาวรัสเซียที่​เข้า​มาศึกษาพระพุทธศาสนา​ส่วน​ใหญ่​จะ​ต้อง​การหาคำ​ตอบ อัน​เนื่อง​มาจากการเกิดทุกข์​ใน​การดำเนินชีวิต​ ​โดย​เฉพาะปัญหาครอบครัว​ ​ซึ่ง​ไม่​สามารถ​แก้​ไขปัญหา​ด้วย​ความ​เชื่อ​ ​แม้​จะ​อ้อนวอนพระ​เจ้า​ ​ท่านก็คง​จะ​ช่วย​อะ​ไร​ไม่​ได้​ ​ดัง​นั้น​เขา​ก็หันมาศึกษาพระพุทธศาสนา​ใน​เชิงจิตวิทยา​เพื่อนำ​ไป​ใช้​ใน​ชีวิต​ได้​จริง​ ​ทำ​ให้​คนรัสเซียที่มีการศึกษาจำนวนมากหันมาสนใจศึกษาพระพุทธศาสนามากขึ้น

ระยะ​แรก​ไม่​ได้​เปลี่ยนมานับถือ​ ​เพียงแต่สนใจที่​จะ​เข้า​มาศึกษา​ ​โดย​แบ่ง​ความ​สนใจออก​เป็น​สามกลุ่มคือ​ ​กลุ่มแรก​ ​เป็น​ชาวรัสเซียที่มี​เชื้อสายกอร์​เกเชียน​ ​สนใจพระพุทธศาสนา​ ​แบบปรัชญา​ ​แบบวิทยาศาสตร์​ ​ก็คือคำ​สอนทางพระพุทธศาสนา​นั้น​มี​เหตุมีผล​เข้า​ได้​กับ​ความ​คิด​ ​การ​ค้น​คว้าทางวิทยาศาตร์​แบบตะวันตก​ ​อีก​ส่วน​หนึ่งก็หันมาสนใจพระพุทธศาสนา​โดย​เฉพาะการปฏิบัติ​ ​เช่นการฝึกโยคะ​ ​การฝึกสมาธิ​นั้น​ทำ​ให้​จิตใจสงบ​ ​และ​กลุ่มสุดท้ายก็คือกลุ่มที่สนใจ​ทั้ง​ปรัชญา​และ​การปฏิบัติ​ ​ซึ่ง​ทั้ง​สามกลุ่มนี้ประมาณ​ 60-70% ​ที่​ได้​มีการศึกษา​และ​ปฏิบัติอย่างลึกซึ้ง​ ​ก็​จะ​เปลี่ยนมานับถือพระพุทธศาสนา​”

พระ​ ​รศ​.​ดร​.​ชาตรี​ ​อธิบายต่อว่า​ ​ตอนนี้​เฉพาะ​ใน​กรุงเซนต์​-​

ปี​เตอร์สเบอร์ก​ ​กรุงมอสโคว์​ ​มีคนรัสเซียที่สนใจพระพุทธศาสนา​และ​ปฏิบัติศึกษาพระพุทธศาสนา​ ​ไม่​ต่ำ​กว่า​ 1 ​ล้านคน​จาก​ประชากรที่มี​อยู่​ใน​ทั้ง​สองเมือง​ 12 ​ล้านคน​ ​ซึ่ง​โดย​ส่วน​ตัว​แล้ว​คิดว่าพระพุทธศาสนา​ใน​รัสเซีย​ได้​รับ​ความ​สนใจมากยิ่งขึ้น​ใน​ช่วง​ 10 ​ปีที่ผ่านมา​ ​ซึ่ง​ใน​ช่วง​นั้น​เป็น​พระพุทธศาสนา​ใน​สายวัชรยาน​ ​แต่สายเถรวาท​ยัง​ไม่​เป็น​ที่ยอมรับ​ ​แต่ย้อนหลังไปสี่ปีกลับมีคนรัสเซียที่นับถือศาสนาพุทธสายวัชรยาน​ ​เปลี่ยนมาสนใจพระพุทธศาสนาสาย​ ​เถรวาทมากขึ้นปีละหลายหมื่นคน​ ​ซึ่ง​แต่ละปีก็​จะ​มีคนเปลี่ยนมานับถือพระพุทธศาสนาสายเถรวาทประมาณ​ 70% ​ถือว่ามีจำ​นวนมากที​เดียว

“​ตอนนี้​ถ้า​ใครมี​โอกาสเดินทางไปประ​เทศรัสเซีย

จะ​เห็นหนังสือที่​เกี่ยวข้อง​กับ​พระพุทธศาสนา​ ​หนังสือฝึกสมาธิ​ ​หนังสือพุทธปรัชญา​ ​หนังสือที่​เป็น​พระสูตร​ซึ่ง​แปล​เป็น​ภาษา​ ​รัสเซีย​ ​วางขายอย่างมากมาย​ ​ซึ่ง​สิ่งนี้ก็ถือ​เป็น​ดัชนีชี้วัด​ได้​อย่างดีว่า​ ​ปัจจุบันคนรัสเซีย​เขา​สนใจพระพุทธศาสนามากน้อยแค่​ไหน​”

• แต่ขาดแคลนพระธรรมทูต

แม้​ใน​ปัจจุบันพระพุทธศาสนา​จะ​เป็น​ที่ยอมรับมากขึ้น​ใน​รัสเซีย​ ​แต่พระธรรมทูตที่มีหน้าที่​เผยแผ่คำ​สอนของพระพุทธองค์​ ​ยัง​มี​อยู่​เพียงน้อยนิด

พระ​ ​รศ​.​ดร​.​ชาตรี​ ​อธิบายต่อไปว่า​ “​ปัจจุบันวัดของอาตมา​เป็น​วัดเดียว​และ​วัดแรกที่มี​อยู่​ใน​ประ​เทศรัสเซีย​ ​มีพระธรรมทูตที่​เป็น​พระ​ไทย​อยู่​ 4 ​รูป​ ​ซึ่ง​สา​เหตุที่มีน้อย​ ​เพราะ​มีพระที่รู้ภาษารัสเซียน้อย​ ​เนื่อง​จาก​ภาษารัสเซีย​เป็น​ภาษาที่ยากมาก​ ​ซึ่ง​ถือ​เป็น​จุดอ่อนที่สำ​คัญ​ ​ทำ​ให้​ต้อง​เพิ่ม​ความ​อดทน​ใน​การทำ​หน้าที่​เผยแผ่พระพุทธศาสนา​ ​ปัจจุบันเรามีศูนย์ปฏิบัติธรรม​ ​ตั้ง​อยู่​ที่มหาวิทยาลัยเซนต์​-​

ปี​เตอร์สเบอร์ก​ ​เป็น​ศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนา​ ​และ​ศูนย์ศึกษา​ค้น​คว้าพระ​ไตรปิฏก​ ​และ​ปัจจุบันเรา​ยัง​มี​แนวคิดที่​จะ​แปล

พระ​ไตรปิฎก​จาก​ภาษา​ไทย​ ​ภาษาบาลี​ ​เป็น​ภาษารัสเซียอีก​ด้วย​”

อย่างไรก็ตาม​ ​ปัจจุบันทางวัด​ได้​แก้​ไขปัญหา​เรื่องพระธรรมทูต​โดย​การติดต่อ​กับ​มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย​ ​เพื่อหาพระที่​จะ​ไปศึกษาต่อที่ประ​เทศรัสเซีย​โดย

จะ​มีการประสานงาน​กับ​สถานทูตรัสเซีย​ ​เพื่อ​ให้​ทุน​กับ​พระที่สนใจไปศึกษาต่อ​ ​ซึ่ง​ใน​แต่ละปีรัฐบาลรัสเซีย​จะ​ให้​ทุนการ​ ​ศึกษา​กับ​นักศึกษาระดับปริญญา​โท​ ​ปริญญา​เอก​ ​ปีละ​ 3-4 ​ทุน

“​หากมองตาม​ความ​ต้อง​การของตลาด​แล้ว​ถือว่าน้อยมาก​ ​แต่​เราก็ดูกำ​ลังทรัพย์ที่รัฐบาลรัสเซีย​จะ​สามารถ​ให้​เรา​ได้​ด้วย​ ​ซึ่ง​การ​ให้​ทุนการศึกษา​ ​เรา​จะ​ต้อง​ได้​รับการสนับสนุน​จาก​เมืองไทย​ด้วย​บาง​ส่วน​โดย​การรับบริจาค​ทั่ว​ไป​ ​แต่​ใน​ส่วน​ที่​ได้​รับสนับสนุน​จาก​ทางรัฐบาล​นั้น​ยัง​ไม่​มี​”

• ​วัดแรก​กับ​ภารกิจเผยแผ่ธรรม

เป็น​เวลากว่าสามปี​แล้ว​ที่วัดอภิธรรมพุทธวิหาร​ได้​ก่อกำ​เนิด​เป็น​รูปร่าง​และ​ผ่านการอนุญาต​จาก​รัฐบาลรัสเซีย​ ​ซึ่ง​เป็น​การแสดง​ให้​เห็นว่าพระพุทธศาสนาสายเถรวาท​จะ​เบ่งบานอีกครั้ง​ใน​ดินแดนแห่งนี้

เจ้าอาวาสวัดอภิธรรมฯ​ ​เล่าว่าวัดอภิธรรมพุทธวิหาร​ ​เป็น​วัดสายเถรวาทเพียงวัดเดียว​และ​วัดแรกที่​ได้​รับการสร้างขึ้น​ใน​รัสเซีย​ ​โดย​ขึ้นทะ​เบียน​เป็น​วัดอย่างถูก​ต้อง​ใน​เมืองไทย​ ​แต่​ต้อง​จดทะ​เบียน​เป็น​พุทธสมาคม​ใน​รัสเซีย​ ​เพราะ​กฎหมายรัสเซีย​ยัง​ไม่​อนุญาต​ ​ต้อง​มีกิจกรรมอย่างต่อ​เนื่อง​เป็น​เวลา​ 15 ​ปี​จึง​จะ​สามารถ​จดทะ​เบียน​เป็น​วัดที่สมบูรณ์​ใน​รัสเซีย​ได้​ ​ซึ่ง​คิดว่ามัน​เป็น​เรื่องที่​สามารถ​ทำ​ได้​ ​แต่ก็​ยัง​คงมีอุปสรรคมากมาย​ให้​ฟันฝ่า​ ​ทั้ง​เรื่องสภาพภูมิอากาศที่หนาวจัด​ ​รวม​ทั้ง​ค่าครองชีพที่​แพงมาก​ ​ทำ​ให้​พระธรรมทูตไทย​ 4 ​รูป​ ​และ​พระรัสเซียอีก​ 1 ​รูป​อยู่​กัน​อย่างยาก​ลำ​บากพอสมควร

“​เรา​ต้อง​อยู่​กัน​อย่างประหยัด​ ​โดย​ปัจจัยที่นำ​มา​ใช้​จ่าย​ส่วน​หนึ่ง​ได้​มา​จาก​เงินที่รัฐบาลรัสเซีย​ให้​อาตมา​ไปสอนหนังสือ
ใน​มหาวิทยาลัย​ ​ถือ​เป็น​เงินเดือน​ ​เงินสนับสนุน​ ​ส่วน​พระ​ทั้ง​ 4 ​รูป​นั้น​เป็น​นักเรียนทุนของรัฐบาลรัสเซีย​ ​ปัจจัยอีก​ส่วน​หนึ่ง​ซึ่ง​เป็น​ส่วน​ใหญ่​มา​จาก​ญาติ​โยม​จาก​เมืองไทย​ ​คือกลุ่มศึกษาธรรมของกระทรวงอุตสาหกรรม​ ​และ​มหาวิทยาลัยมหิดล​ ​ซึ่ง​ถือ​เป็น​เจ้าภาพ​ใหญ่​ใน​การ​ให้​การสนับสนุน​ ​ที่นี่​ไม่​มีการบิณฑบาต​ ​เพราะ​เขา​ถือว่า​เป็น​การขอทาน​ ​ดัง​นั้น​ ​บางครั้ง​ถ้า​ไม่​มีฆารวาสมา​ช่วย​ ​พระจำ​ต้อง​ไปจ่ายตลาด​ ​และ​ทำ​อาหารเอง​”

พระ​ ​รศ​.​ดร​.​ชาตรี​ ​บอก​ถึง​การวางแผน​ใน​การเผยแผ่ธรรม

สำ​หรับปี​ 2551 ​ว่า​ ​ใน​ปีนี้​จะ​ใช้​เวลา​ส่วน​ใหญ่​เดินทางไปแสดงธรรมตามเมืองต่างๆ​ทั่ว​รัสเซียประมาณ​ 10 ​เมือง​ ​ซึ่ง​ปัจจุบันก็มี​เครือข่าย​แล้ว​ ​แต่​ต้อง​ทำ​ให้​เข้มแข็งมากขึ้น​ ​โดย​ใช้​การฝึกสมาธิ​และ​การเรียนธรรมะอย่างน้อยคอร์สละ​ 1 ​สัปดาห์​เป็น​กลยุทธ์หลัก​ ​ซึ่ง​เท่า​ที่ดำ​เนินการมาอย่าง​เป็น​ทางการก็​ได้​รับการสนับสนุน​จาก​ครูบาอาจารย์​จาก

​เมืองไทย​ ​จาก​อังกฤษ​ ​เช่นพระอาจารย์สุ​เมโธ​ ​วัดอมราวดี​ ​อังกฤษ​ ​ก็​เดินทางไปเยี่ยมเยียน​และ​เผยแผ่ธรรมะร่วม​ด้วย​ ​ซึ่ง​ได้​รับการต้อนรับ​และ​การสนับสนุน​จาก​ชาวรัสเซียพอสมควร

“​ใน​อนาคต​ ​อาตมามี​ความ​เชื่อว่าพระพุทธศาสนา​จะ​ได้​รับ​ความ​สนใจ​จาก​ชาวรัสเซียเพิ่มขึ้นอย่างต่อ​เนื่อง​ทุกๆ​ปี

เพราะ​คำ​สอนของพระพุทธองค์​นั้น​เป็น​วิทยาศาสตร์​ ​สามารถ​ตอบคำ​ถาม​ใน​ทุกๆ​ข้อที่คนสงสัย​ได้​อย่างแจ่มแจ้ง​ ​ซึ่ง​หากอาตมา​สามารถ​ทำ​ให้​คนรัสเซียหันมาสนใจศึกษามาก​ขึ้น​ ​ก็​เท่า​กับ​ว่าอาตมา​ได้​ทำ​หน้าที่พระธรรมทูต​ได้​สม​กับ​ความ​ตั้งใจ​แล้ว​” ​พระ​ ​รศ​.​ดร​.​ชาตรีกล่าว​ใน​ที่สุด

พระพุทธศาสนา​ใน​รัสเซีย

พระพุทธศาสนา​เป็น​ศาสนาที่​เก่า​แก่ที่สุด​ ​ประชาชนที่นับถือศาสนาพุทธ​ส่วน​ใหญ่​จะ​อาศัย​อยู่​ใน​ทวีปเอเชีย​ใต้​ ​เอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ​ ​ตะวันออก​ไกล​ ​โดย​เฉพาะ

ประ​เทศศรีลังกา​ ​พม่า​ ​อินเดีย​ ​ภูฏาน​ ​เนปาล​ ​จีน​ ​เกาหลี​ ​เวียดนาม​ ​ญี่ปุ่น​ ​กัมพูชา​ ​ลาว​ ​และ​ไทย​ ​ซึ่ง​รวม​แล้ว​จะ​มีประชากรที่นับถือศาสนาพุทธประมาณ​ 500 ​ล้านคน​ ​ซึ่ง​ยัง​ไม่​นับชาวพุทธ​ใน​ประ​เทศ​อื่นๆ​ทั่ว​โลกอีกจำ​นวนมาก

สำ​หรับประ​เทศรัสเซีย​ ​มีหลักฐานว่า​ ​เริ่มมีการนับถือพระพุทธศาสนา​ ​ใน​ราว​ ​พ​.​ศ​.1451 ​โดย​พุทธศาสนิกชนชาวรัสเซีย​ส่วน​ใหญ่​ที่นับถือพุทธศาสนา​จะ​ตั้งถิ่นฐาน​อยู่​ใน​สาธารณรัฐบูเรียตียา​ ​หรือ​บู​เรียตเทีย​(Buryatia) ​แถบทะ​เลสาบไบคาล​, ​สาธารณรัฐคาลมึยเคีย​(Kalmykia) ​แถบทะ​เลสาบแคสเปียน​ ​และ​สาธารณรัฐตูวา​(Tuva) ​แถบพรม​​แดนมองโกเลีย​ ​ซึ่ง​พระพุทธศาสนามหายานก็​ได้​เข้า​มา​แพร่หลาย​อยู่​ใน​ชนชาว

บู​เรียต​, ​คาลมิค​ ​และ​อัลไตยัน​ ​ใน​ดินแดนเหล่านี้​ด้วย

ผู้​คนต่างมี​ความ​เชื่อสืบต่อ​กัน​มาว่า​ ​ใน​คราวที่

พระ​เจ้าอโศกมหาราช​ ​ส่งสมณทูตออกเผยแผ่พระพุทธศาสนา​นั้น​ ​พระพุทธศาสนา​ได้​เข้า​มาสู่ดินแดนไซบี​เรียของรัสเซีย​ด้วย

กลางศตวรรษที่​ 17 ​พระมองโกล​และ​ลามะทิ​เบต​ ​ได้​เดินทางเผยแผ่พระพุทธศาสนามา​ยัง​ฝั่งตะวันออกของ

ทะ​เลสาบไบคาล​ ​มีการสร้างวัดแห่งแรกขึ้น​ ​ชื่อ​ ​วัดฮิลแกนตุส​ ​หลัง​จาก​นั้น​วัด​ใน​พระพุทธศาสนา​ ​หรือ​ที่​เรียกว่า​ ​ดั๊ทซัน​ (Datsun) ​ก็ปรากฏขึ้น​ใน​บริ​เวณ​อื่นๆ​ของบู​เรียตเทียอีก​ ​ชาวบู​เรียตที่​อยู่​ฝั่งตะวันออกของทะ​เลสาบไบคาล​ ​ก็หันมานับถือพระพุทธศาสนา​เป็น​จำ​นวนมาก​ ​มีนิกายเจลุกปะ​ ​เป็น​นิกายที่​แพร่หลายที่สุด​ ​ก่อตั้ง​โดย​ ​ท่านฌอนฮาวะ​ ​ชาวทิ​เบต

ปลายศตวรรษที่​ 19 ​พระพุทธศาสนา​ใน​บู​เรียตเทียรุ่งเรือง​ ​วัด​ได้​รับการทำ​นุบำ​รุงอย่างดี​ ​เพื่อ​ใช้​เป็น​ที่พัก​ ​ที่ปฏิบัติธรรมของลามะ​ ​และ​ไว้​สำ​หรับสอนภาษาทิ​เบต​, ​มองโกเลีย​, ​สันสกฤต​ ​รวม​ถึง​วิชาปรัชญา​ ​ทั้ง​ยัง​มีการสร้างวัดแห่ง​ใหม่​อีก​ ​หลายวัด​ ​เช่น​ ​วัดอากินส์​, ​วัดสึ​โกลิส​ ​และ​วัดอีกิตุสก์

พระอักวัน​ ​ดอร์จีพ​(Agvan Dorjiev) ​ชาวบู​เรียต​ ​เป็น​ภิกษุองค์​แรกที่​ได้​รับอนุญาต​จาก​รัฐบาล​ ​ให้​สร้างวัดพุทธ​ใน​เมืองเซนต์​-​ปี​เตอร์สเบิร์ก​ ​นับ​เป็น​วัดทางพุทธศาสนา​แห่ง​ ​แรกที่สร้างขึ้น​ใน​ทวีปยุ​โรป

ใน​ปี​ ​พ​.​ศ​.2478 ​หลัง​จาก​รัสเซีย​ ​เปลี่ยนการปกครอง​เป็น​ ​ระบอบคอมมิวนิสต์​ ​รัฐบาลรัสเซีย​ไม่​ให้​การคุ้มครองแก่องค์กรศาสนา​ ​ไม่​ว่า​จะ​เป็น​ศาสนา​ใด​ก็ตาม​ ​บุคลากรทางศาสนาถูกทำ​ลายกวาดล้าง​ ​วัด​ใน​พระพุทธศาสนา​ ​พระพุทธรูป​ ​และ​คัมภีร์ต่างๆ​ ​ก็​เริ่มถูกทำ​ลาย

ปี​ 2491 ​รัฐบาลรัสเซีย​ได้​สร้าง​ความ​ประหลาดใจ​ให้​กับ​ชาวพุทธ​ ​เมื่อรัฐบาลแห่งสหภาพโซเวียต​ได้​อนุมัติ​ให้​ ​มีการสร้างวัดขึ้นมา​ใหม่​ใน​เขตอิ​โวลกา​(Ivolga) ​โดย​การ​ ​สร้าง​ทั้ง​หมดรัฐบาลของพรรคคอมมิวนิสต์​เป็น​

ผู้​สนับสนุนงบประมาณ​ ​ซึ่ง​สา​เหตุที่รัฐบาลรัสเซียอนุญาต​ให้​ก่อสร้าง​ ​วัดขึ้นมา​ใหม่​ก็​เพราะ​ทราบดีว่า​ ​ชนชาวพุทธรัสเซีย​ยัง​มี​ความ​ศรัทธาหนักแน่น​ใน​พระพุทธศาสนา​ ​แม้ว่า​จะ​ถูกรัฐบาลควบคุมอย่างเข้มข้นก็ตาม

นอก​จาก​นี้​ยัง​มีนักประวัติศาสตร์ชาวรัสเซีย​ได้​ทำ​การ​​ศึกษา​เรื่องราวของพระพุทธศาสนา​ใน​รัสเซียพบว่า​ ​บรรพบุรุษ​ผู้​สืบเชื้อสายชนชาติอริยกะ​หรือ​อารยัน​ ​ซึ่ง​เป็น​เชื้อสายของบรรพบุรุษของพระพุทธองค์​ได้​อพยพมา​จาก​แถบแม่น้ำ​โวลก้า​ ​ลงสู่​เทือก​เขา​คอเคซัส​ ​ใน​ประ​เทศรัสเซีย​ ​เข้า​สู่ประ​เทศอิหร่าน​ ​อัฟกานิสถาน​และ​ชมพูทวีป ​จาก​การ​ค้น​พบเรื่องนี้​ได้​กลาย​เป็น​แรงบันดาลใจ​ให้​ชาวรัสเซียจำ​นวนหนึ่งมี​ความ​ภูมิ​ใจที่
มี​ส่วน​เกี่ยวข้อง​กับ​พระพุทธองค์​ ​จึง​หันมาศึกษา​และ​ปฏิบัติตาม

ผู้​มีการศึกษาชั้นสูง​ ​นักวิทยาศาสตร์​ ​และ​นักศึกษา​ใน​สถาบันชั้นนำ​ของรัสเซีย

พระ​ ​รศ​.​ดร​.​ชาตรี​ ​เหมพนฺ​โธ​ ​พระธรรมทูตไทยรูปแรก​ใน​รัสเซีย

ชาติภูมิ​และ​การศึกษา

ไม่​น่า​เชื่อเลยว่าพระหนุ่มรูปร่างล่ำ​สันใบหน้าอิ่มเอิบ​ ​เต็มไป​ด้วย​ความ​เมตตารูปนี้​ ​จะ​มีตำ​แหน่ง​เป็น​ถึง​เจ้าอาวาสวัดไทยแห่งแรก​ใน​

ประ​เทศรัสเซีย​ ​ประ​เทศ​ซึ่ง​ครั้งหนึ่งเคย​เป็น​ประ​เทศ​ ‘​ปิด​’

​สำ​หรับทุกศาสนา​ ​แต่หลัง​จาก​การล่มสลายของสหภาพโซเวียต​ ​ศาสนาต่างๆ​ก็กลับมา​เผยแผ่คำ​สอนอีกครั้งรวม​ทั้ง​พระพุทธศาสนา​ ​ซึ่ง​มี​โอกาส​เข้า​ไป​ ‘​ปักธง​’ ​เผยแผ่คำ​สอน​ใน​รัสเซียเมื่อ​ 15 ​ปีที่ผ่านมา​ ​โดย​พระธรรมทูตไทยที่ชื่อ​ ​พระ​ ​รศ​.​ดร​.​ชาตรี​ ​เหมพนฺ​โธ​ ​ผู้​เป็น​ศิษย์ของท่านพุทธทาสภิกขุ​และ​ท่านปัญญานันทภิกขุ

พระรศ​.​ดร​.​ชาตรี​ ​เหมพนฺ​โธ​ ​เป็น​ชาวพัทลุง​โดย​กำ​เนิด​ ​เกิดเมื่อวันที่​ 15 ​พฤศจิกายน​ ​พ​.​ศ​.2513 ​เมื่ออายุ​ 14 ​ปี​ ​ได้​บรรพชา​เป็น​สามเณร​ ​ณ​ ​วัดบ้านสวน​ ​จ​.​พัทลุง

พ​.​ศ​.2533 ​ได้​เข้า​มาศึกษาต่อ​ ​ณ​ ​มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย​ ​จนกระทั่งจบปริญญาตรี​ ​พุทธศาสตรบัณฑิต​(เกียรตินิยม)​เอกภาษาอังกฤษ​ ​ใน​ปี​ 2537 ​จาก​นั้น​อีกสามปีก็​เดินทางไปศึกษาต่อที่ประ​เทศสหพันธรัฐรัสเซีย​ ​ใน​คณะการทูต​ ​มหาวิทยาลัยเซนต์​-​ปี​เตอร์สเบอร์ก​ ​ใช้​เวลาศึกษา​ใน​ระดับปริญญาตรี​ใน​มหาวิทยาลัยแห่งนี้​ 2 ​ปีก่อน​จะ

​สำ​เร็จการศึกษาภาควิชายุ​โรปศึกษา

ใน​ปี​ 2544 ​สำ​เร็จการศึกษาระดับปริญญา​โท​ ​ภาควิชายุ​โรปศึกษา​ ​คณะการทูต​ ​จาก​มหาวิทยาลัยเซนต์​-​ปี​เตอร์สเบอร์ก​ ​จาก​นั้น​ศึกษาต่อระดับปริญญา​เอก​ใน​มหาวิทยาลัยเดียว​กัน​ ​จนจบการศึกษา​ใน​ 2 ​ปีถัดมา

ปี​ 2548-​ปัจจุบัน​ได้​เข้า​ศึกษา​ใน​ระดับ​ Post Doctorate Program ​ใน​มหาวิทยาลัยเดียว​กัน

ประสบการณ์การทำ​งาน

เริ่มทำ​งานขณะที่​ยัง​เป็น​พระนักศึกษา​ ​ใน​ปี​ 2530 ​โดย​เป็น​พระอาจารย์สอน​ใน​โรงเรียนพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์​ ​ที่ลำ​พูน​ ​และ​หลัง​จาก​จบการศึกษาระดับปริญญาตรี​แล้ว​ ​ได้​ทำ​งานสอน​ใน​โรงเรียนพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์​ ​วัดชลประทานรังสฤษฏ์​ ​รวม​ทั้ง​เป็น​พระวิทยากรอบรมเด็ก​และ​เยาวชนตามสถานที่ต่างๆ

นอก​จาก​นี้​ยัง​เคย​เป็น​หัวหน้า​เป็น​ผู้​นำ​องค์กรนักศึกษา​ใน​มหาวิทยาลัย​ ​และ​ทำ​งาน​กับ​องค์กรระหว่างประ​เทศ

พ​.​ศ​.2549 ​ได้​รับแต่งตั้ง​เป็น​พระธรรมทูตสายต่างประ​เทศประจำ​ประ​เทศรัสเซีย​ ​และ​เป็น​เจ้าอาวาสวัดอภิธรรมพุทธวิหาร

พ​.​ศ​.2540-​ปัจจุบัน​ ​เป็น​อาจารย์สอน​ใน​คณะ​เอเชียศึกษา​, ​คณะการทูต​ ​มหาวิทยาลัยเซนต์​-​ปี​เตอร์สเบอร์ก​ ​และ​เป็น​วิทยากรบรรยายธรรมประจำ​วัดพุทธนิกายวัชรยาน​ ​ใน​กรุงเซนต์​-​ปี​เตอร์สเบอร์ก

สำ​หรับการทำ​งาน​นั้น​ ​พระ​ ​รศ​.​ดร​.​ชาตรี​ ​บอกว่า​ได้​พยายามสานต่อแนวคิดของครูบาอาจารย์ที่​ต้อง​การ​จะ​เผยแผ่พระพุทธศาสนาอย่างต่อ
เนื่อง​ ​โดย​เชื่อว่า​ถ้า​มี​ความ​รู้​แล้ว​ไม่​ได้​ใช้​ประ​โยชน์​ ​ความ​รู้ที่มีก็​จะ​สูญเปล่า​ ​การที่คิดไปศึกษาต่อ​ยัง​ต่างประ​เทศ​ ​เพื่อ​เป็น​การเปิดโอกาส​และ​เป็น​ช่องทาง​ใน​การเผยแผ่พระพุทธศาสนาต่อไป

(​จาก​หนังสือธรรมลีลา​ ​ฉบับ​ที่​ 88 ​มี​.​ค​. 51 ​โดย​ ​พิมพ์ศุจี)