จตุ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 67 / 112

…(ศีลมีเหตุอันสำเร็จมาแต่ในชาติปางก่อน ๆ) พึงทราบศีลเป็น ๔ อย่าง โดยปกติศีลเป็นต้น ด้วยประการฉะนี้ [ จตุกกะที่ ๔] พึงทราบวินิจฉัยในจตุกกะที่ ๔ ต่อไป [ ปาฏิโมกขสังวรศีล ] ศีลใดที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ว…

ในบทนี้มีการอธิบายถึงศีล ๔ ประเภท เช่น ปาฏิโมกขสังวรศีล ซึ่งเน้นการสำรวมของภิกษุไม่ให้ละเมิดศีลและการรักษาวินัย อาทิเช่น การไม่ถือเอานิมิตและอนุพยัญชนะ โดยมีการยกตัวอย่างการรักษาจักขุนทรีย์และอารมณ์ที

…ของภิกษุคับแคบ" ดังนี้ ก็หรือว่าการ sk ที่แปลว่าอริยวสิกเช่นนี้ แปลโดยนัยแห่งพระบาลีในอริยวํสิกสูตร จตุกังคุตตตรว่า....อ.คุณเณ อริยวิเส ฐิโต แต่ในมหาฎีกาแก้ของท่านไว้ว่า อริยวํโส เอตสฺส อตฺถิ อริยวิเส วา…

เนื้อหานี้มีการพูดถึงบทบาทและความสำคัญของภิกษุที่เรียกว่าอริยวสิกภิกขุ ซึ่งหมายถึงภิกษุผู้ตั้งอยู่ในอริยวงศ์ และการใช้ปัจจัยต่างๆ ในการดำเนินชีวิต เช่น จีวรและบิณฑบาต หลีกเลี่ยงการใช้คำพูดที่ไม่เหมาะส

…าคะ เราคิดอย่างนี้แล้ว จึงพิจารณา (สังขาร) โดย แยบคาย ก็ได้บรรลุพระอรหัตเมื่ออรุณขึ้นพอดี"" ๑. องฺ. จตุกฺก. ๒/๑๙. ๒. ภววเสน แต่ฉบับพม่าเป็น ราคาเสน ในมหาฎีกาหน้า ๑๑๔ ข้อ ๕๕ ก็อย่างนั้น คำของ พระติสสเถระใ…

ข้อความนี้อธิบายถึงศีลของพระเสขะที่เป็นที่เลื่อมใส, บทบาทของพระติสสเถระในการบรรลุพระอรหัต, และการใช้ชีวิตอย่างมีศีลในยามเผชิญความตาย โดยมีการพิจารณาศีลที่บริสุทธิ์ซึ่งได้รับการชมเชยจากเทวดาและพรหม นอก

…ิโมกข์ เป็นผล ๓. อภินิเวส บทนี้ มหาฎีกาแก้เป็น วิปลาส ๔. อธิปัญญาธัมมวิปัสสนา คำนี้มีมาในสูตรที่ ๕๒ จตุกังคุตตร หน้า ๑๒๐ ปัณณาสกะ ๒ วรรค ๔ ว่า บุคคล ๔ จำพวก คือ ผู้ได้อัชฌัตตังเจโตสมถะ แต่ไม่ได้อธิปัญญาธ…

เอกสารนี้แสดงถึงการละทิฏฐิผิดในหลักพระพุทธศาสนา ผ่านการอธิบายการละความปักใจมั่นและความงมงายด้วยแนวคิดต่างๆ เช่น อัปปณิหิตานุปัสสนาและอธิปัญญาธัมมวิปัสสนา นอกจากนี้ยังมีการอ้างอิงถึงธรรมะแห่งโสดาปัตติม

…บญจ กามคุณ และในสามีจิกรรม (ที่คนอื่นทำ) มีการไหว้ การแสดง ๑. ความข้อนี้ กล่าวตามนัยพระสูตรที่ (๕๕) จตุกังคุตตร หน้า ๑๒๔. ๒. ไทยพูดว่า เลือดสด ๆ ความก็ได้กัน เพราะว่าเลือดสด ๆ มันก็ย่อมอุ่น

เนื้อหานี้กล่าวถึงภาวะของมนุษย์ที่ไม่สามารถหลุดพ้นจากทุกข์ได้ แม้จะมีความรู้ในธรรมะ แต่ก็ต้องเผชิญกับกรรมและวิบากที่ตามมา ผู้ที่อยู่ในสภาพเช่นนี้ไม่ได้รับเกียรติจากเพื่อนมนุษย์และมีชีวิตที่โศกเศร้า หล

…็นคำพรรณนาการสมาทาน วิธี (ปฏิบัติ) ประเภท ความ แตก และอานิสงส์ในปังสุกุลกังคะ เป็นอันดับแรก ๑. องฺ. จตุกฺก. ๒๐/๓๔. ๒. ยุติธรรม มี ๕ คือ อปปิจฉตา สันตุฏฺฐิตา สลเลขตา ปวิเวกตา อิทมตฺถิตา (ดูตอนแก้ ธุตธรรม …

เนื้อหานี้กล่าวถึงคุณสมบัติของภิกษุผู้มีความสำรวมและมีมรรคที่ถูกต้องในพุทธศาสนา โดยมีการอ้างอิงถึงการใช้ผ้าบังสุกุลเป็นตัวอย่างในการดำเนินชีวิตของภิกษุ ซึ่งถือเป็นการลดละความต้องการและตัณหา เพื่อสร้าง

…่ 135 ก็เตจีวริกังคะอันเป็นลำดับแห่งปังสุกุลกังคะนั้น ย่อมเป็นอัน สมาทานด้วยคำ ๒ นี้ คำใดคำหนึ่งว่า จตุตถจีวร ปฏิกขิปามิ ข้าพเจ้างดผ้าจีวรผืนที่ ๔ เตจีวริกงค์ สมาทิยามิ ข้าพเจ้าสมาทานองค์ แห่งภิกษุผู้มีอ…

บทความนี้เสนอการสมาทานเตจีวริกังคะซึ่งเป็นวิธีการปฏิบัติสำหรับภิกษุที่เกี่ยวข้องกับการใช้จีวร และการจัดการกับผ้าจีวรในกรณีที่ยังไม่สามารถนำมาใช้ได้ โดยให้ความสำคัญกับประเภทของภิกษุเตจีวริกะและวิธีการย

…ือ อ ก็ดี, ข้างหนึ่งเป็น อุ ข้างหนึ่งเป็น อ หรือ อิ ก็ดี, เมื่อลบสระ หน้าแล้ว ไม่ต้องทีฆะก็ได้ เช่น จตุหิ-อปาเยหิ เป็น จตูปาเยหิ ค. ถ้าสระทั้ง ๒ เป็นรัสสะมีรูปเสมอกัน คือ เป็น อ หรือ อิ หรือ อุ ทั้ง ๒ ตั…

เนื้อหาอธิบายเกี่ยวกับหลักการและกฎเกณฑ์ในการลบสระในบาลีไวยากรณ์ เช่น ข้อกำหนดสำหรับสระด้านหน้าและด้านหลังที่ต้องมีรูปไม่เสมอกัน รวมถึงวิธีการจัดการกับสระเพื่อสร้างคำใหม่ โดยสรุปแล้ว หากท่านต้องการทำกา

…มาธิเป็นต้น เช่นเดียวกัน โดยจําแนกตามอานุภาพและ อารมณ์ มีปริตตปริตตารมณ์สมาธิเป็นต้น โดยเป็นองค์แห่งจตุกฌาน โดยจำแนกตามฝ่ายมีหานภาคิยสมาธิเป็นต้น โดยจำแนกตามภูมิมี กามาวจรสมาธิเป็นต้น และโดยจำแนกตามอิทธิ…

เนื้อหาในบทนี้สำรวจถึงประเภทของสมาธิในวิสุทธิมรรค แบ่งออกเป็นหลายรูปแบบ เช่น สมาธิที่สัมปยุตด้วยปีติและนิปปีติกสมาธิ นอกจากนี้ ยังจำแนกสมาธิตามประสบการณ์และความรู้ โดยให้ความสำคัญกับการปฏิบัติเพื่อการ

เอกัคคตาในตติยฌาน ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 7 และจตุตถฌานในจตุกนัยและปัญจกนัยนั้นแล จัดเป็นสุขสหคตสมาธิ (สมาธิประกอบพร้อมกับสุข ) เอกัคคตาในฌาน สุดท้าย …

เอกัคคตาในตติยฌานและจตุตถฌาน แสดงถึงสมาธิที่ประกอบด้วยสุขและอุเบกขา แบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ ตามคุณภาพ รวมทั้งการบำเพ็ญสมาธิจ…

…ด้แล้ว ต่อนั้น ทุติยฌาน วิตก วิจาร สงบไป เหลือองค์ ๓ ต่อนั้น ตติยฌาน ปีติคลายไป เหลือองค์ ๒ ต่อนั้น จตุตถฌาน ละสุขเสีย เหลือองค์ ๒ ด้วยอำนาจแห่งสมาธิอันประกอบ ด้วยอุเบกขาเวทนา สมาธิ ๔ เป็นองค์แห่งฌาน ๔ น…

…มนี้ให้ความรู้เกี่ยวกับสมาธิและฌานในวิสุทธิมรรค โดยบรรยายความหมายของฌาน ๔ รวมถึงทุติยฌาน ตติยฌาน และจตุตถฌาน พร้อมกับอธิบายการประกอบสมาธิและการจัดประเภทสมาธิ ทั้งหานภาคิยะ ฐิติภาคิยะ วิเสสภาคิยะ และนิพเพ…

…ว่า ก็ใน กรรมฐาน ๒ อย่างดังที่กล่าวแล้วนั้น บรรดาอัปปนาวหกรรมฐาน ทั้งหลาย กสิณ ๑๐ กับอานาปานสติ เป็นจตุกฌานิกะ (เจริญให้ เกิดฌานได้ครบ ๔ ) อสุภ ๑๐ กับกายคตาสติ เป็นปฐมฌานิกะ ( เจริญ ให้เกิดฌานได้เพียงปฐม…

เนื้อหาฝึกฝนการเจริญฌานบนพื้นฐานกรรมฐานแบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ โดยมีการวิเคราะห์ฌานชนิดต่างๆ เช่น จตุกฌานิกะ ปฐมฌานิกะ โดยเน้นความสำคัญของการก้าวล่วงองค์และการก้าวล่วงอารมณ์ ในการพัฒนาทางจิตของพระโยคาว…

…ยนั้นกรรมฐาน ๑๒ คือในอนุสสติ ๑๐ อนุสสติเว้นอานาปานสติและกายคตาสติเหลือ 4 และ อาหารเรปฏิกูลสัญญา (๑) จตุธาตุววัฏฐาน (๑) วิญญาณัญจาย ตนะ (๑) เนวสัญญานาสัญญายตนะ (๑) นี้มีสภาวธรรม ( ปรมัตถธรรม ) เป็นอารมณ์ …

บทความนี้กล่าวถึงการพิจารณาและแยกแยะกรรมฐานที่มีความสำคัญในวิสุทธิมรรค โดยเฉพาะกรรมฐานที่ ๑๒ ซึ่งรวมถึงอนุสสติ ๑๐ และกรรมฐานอื่น ๆ ที่ไม่จำเป็นต้องขยายเนื้อหา เนื้อหาครอบคลุมถึงอารมณ์ของกรรมฐาน การวิเ

…ูลแก่คน โมหจริตและคนวิตกจริต อนุสติ ๖ ข้างต้น อนุกูลแก่คนสัทธาจริต กรรมฐาน ๔ คือ มรณสติ อุปสมานุสติ จตุธาตุววัฏฐาน อาหาเร- ปฏิกูลสัญญา อนุกูลแก่คนพุทธิจริต กสิณที่เหลือและ อรูป ๔ อนุกูล แก่คนทุกจริต อนึ่…

บทนี้นำเสนอการวินิจฉัยกรรมฐานและจริยาที่เหมาะสมกับจริตต่างๆ โดยใช้กรรมฐาน ๔๐ เพื่อสนับสนุนการปฏิบัติทางจิตวิญญาณ บัณฑิตควรเลือกกรรมฐานตามลักษณะของจิตเจตนาและคุณธรรม เพื่อให้เหมาะสมกับผู้ปฏิบัติ บทนี้อ

…ามทั้งหลายทีเดียว ฯลฯ เข้าถึงปฐมฌานอยู่" ดังนี้ พระโยคาวจรผู้ใดเคยบวชในพระศาสนาหรือว่าบวชเป็นฤษี ทำ จตุกฌาน หรือ ปัญจกฌานในปฐวีกสิณ ให้เกิดมาแล้วแม้ในอดีตภพ นิมิตในดินที่มิได้แต่ง ( ดังกล่าว) ในคำอรรถกถา…

เนื้อหาเกี่ยวกับการจำแนกรูปแบบนิมิตในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพระมหาฎีกาที่ระบุถึงนิมิตที่เกี่ยวกับดินที่มีที่สุด ทั้งนี้จะต้องมีการระบุขนาดและลักษณะที่ถูกต้องเพื่อให้เกิดความชัดเจนในจิตใจของผู

…ไม่ต้องขวนขวายแม้ในการระงับปัจจนึกธรรม อันมา ( ในจตตุถฌาน ปาฐะ ) อย่างนี้ว่า " อุเปกขาสติปาริสุทธิ์ จตุตถ์...เข้าถึง จตุตถฌานอันมีความบริสุทธิ์แห่งสติที่เกิดแต่อุเบกขา " ดังนี้ อุเบกขา นี้ชื่อว่า ปริสุทฺ…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงอุเบกขาซึ่งแบ่งออกเป็นหลายประเภท ได้แก่ ฉฟังคุเบกขา, พรหมวิหารุเบกขา, และโพชฌงคุเบกขา อุเบกขาเป็นเรื่องเกี่ยวกับการนำเสนอความเป็นอันเดียวกันและความแตกต่างในบริบทต่างๆ โดยยกตัวอย่าง

…กอบด้วยองค์ ๒ ) คือ สุข ๑ เอกัคคตาแห่งจิต ๑" ดังนี้ คำวินิจฉัยที่เหลือมีนัยดุจอันกล่าวแล้วในปฐมฌาน [จตุตถฌาน] ก็แลครั้นได้บรรลุตติยฌานนั้นอย่างนี้แล้ว พระโยคาวจรจึง ประพฤติให้เป็นวสีโดยอาการ ๕ ตามนัยที่ก…

…ฌานนั้นกล่าวว่าเป็นความพยายามในการปล่อยวางความคิดเกี่ยวกับความสุขในระหว่างตติยฌานเพื่อเตรียมตัวบรรลุจตุถฌานในระดับที่ละเอียดขึ้น ในข้อความอธิบายถึงข้อคิดที่ว่าตติยฌานนั้นยังมีองค์ที่หยาบอยู่ และชี้ให้เห็…

…ิตนั้นนั่นแล โดยบริกรรมว่า ปฐวี ปฐวี ดังนี้เพื่อละองค์หยาบและเพื่อได้องค์ละเอียดอยู่ ขณะที่ปรากฏว่า จตุตถฌานจักเกิด มโนทวาราวัชชนะย่อมตัดภวังค์ ทำปฐวีกสิณ นั่นเองให้เป็นอารมณ์เกิดขึ้น ต่อนั้น ชวนะ ๔ หรือ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการบรรลุถึงจตุตถฌานซึ่งเป็นการเข้าใจบริสุทธิ์ของจิต โดยการทำสมาธิและการฝึกปฏิบัติภาวนา เพื่อให้เกิดความอุเบกขาและค…

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 182 [แก้อรรถแห่ง จตุตถฌานปาฐะ ] ( แก้ สุขสฺส จ ปหานาฯ เปฯ อตฺถึงฺคมา ) ในปาฐะเหล่านั้น ปาฐะว่า " เพราะละสุขด้วย เพราะละท…

ประโยคนี้วิเคราะห์ความหมายและสำคัญของการละสุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส ในจตุตถฌานปาฐะ โดยยกตัวอย่างถึงการที่สิ่งเหล่านี้ละไปในอุปจารขณะที่แตกต่างกัน ซึ่งแสดงถึงความเข้าใจในธรรม…

…ป แล้วโดยประการทั้งปวงแล นัยเดียวกันนั้น ความเกิดขึ้นแห่งโสมนัสสินทรีย์ ซึ่งแม้ละไป แล้วในอุปจารแห่งจตุตถฌาน ก็พึงมีได้ เพราะโสมนัสสินทรีย์นั้นยัง อยู่ใกล้ประการหนึ่ง เพราะยังไม่ล่วงไปดี เหตุว่าอุเบกขาที…

ในบทนี้มีการอธิบายถึงความสำคัญของสินทรีย์ ณ ฌานแต่ละระดับ รวมถึงอุปจารและอัปปนา เพื่อแสดงถึงความเกิดและดับของความรู้สึกต่างๆ เช่น โทมนัส ปีติ และโสมนัส และการมีอยู่ของจิตใจในขณะที่มีกายหยั่งลงสู่ความส