ฌาน : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 27 / 45

…ย ปวตฺตตีติ วิตกโก อปปนา ฯ ตถาหิ โส อปปนา พฺยปุปนาติ นิททิฏโฐ ฯ ตปปมุขตาวเสน สพฺเพปิ มหคฺคตานุตฺตรชุฌานธัมมา อัปปนาติ วุจจนฺติ ฯ ปริกมุมสฺส นิมิตต์ อารมฺมณฑิตาติ ปริกมุมนิมิตต์ กสิณมณฑลาทิ ฯ ตเทว จกฺขุนา…

เนื้อหานี้ครอบคลุมการศึกษาและวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา รวมไปถึงรายละเอียดด้านการภาวนาและการใช้เครื่องมือในการพัฒนาจิตใจ โดยอธิบายถึงขั้นตอนและวิธีการสอนที่สอดคล้องกันกับมโนธรรมและแนวทางการปฏิบัติ

…พเลน หิ โลกุตตโร อปปน ปาปุณาติ ฯ อารมฺมณ สมติกฺกมภาวนาวเสน อารุปปสมาธิ ฯ อปปนาปฺปตฺตสฺเสว หิ จตุตถชุฌานสมาธิโน อารมฺมณมยุตสมติกฺกมนมตฺติ" โหติ ฯ ปญฺจกช ฌานานิ เอเตสมตฺถ ตตฺถ นิยุตตานีติ วา ปญฺจกชุฌานิกาน…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา อธิบายเรื่องการปฏิบัติสมาธิและผลที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ เช่น ความสบายใจและความปวดร้าว รวมถึงการพัฒนาอารมณ์ใหม่ๆ เพื่อนำไปสู่การเกิดผลดีในการปฏิบัติธรรม โดยนำเสนอวิ

…ิพฺพตฺตตฺตา ภาวนามย์ ฯ สมปุปิตนฺติ สฏฐ อปฺปิติ ฯ ตโต ปฏฐายาติ ปฏิภาคนิมิตตุปฺปตฺติโต ปฏฐาย ๆ ปญฺจสุ ฌานเคสุ เอเกการมุมเณ อุปฺปนฺนาวชุชนานนุตร์ จตุปญฺจชวนกติปยภวงฺคโต ปร์ อคนตวา อปราปร์ ฌานงคา วชฺชนสมตฺถต…

เนื้อหาในบทนี้กล่าวถึงการศึกษาอภิธรรมและการปฏิบัติธรรมตามแนวทางที่ถูกต้อง โดยยกตัวอย่างถึงการทำฌานและการปฏิบัติอย่างมีระเบียบแบบแผนเพื่อให้ได้ผลทางจิตวิญญาณ มีการวิเคราะห์วิธีการต่างๆ เช่น การใช้การ…

…ภิธรรมมาตวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 263 อภิธมฺมตฺถวิภาวินี หน้าที่ 264 โอฬาริกงฺคานํ ฌานกฺขเณ อนุปปาทาย ฯ ปทหนฺโตติ· ปริกมุม กโรนฺโต ๆ ตสฺส ปน อุปจารภาวนา วิตกกาที่สุ นิกนฺติวิกฺขมภนโต ปฏฐ…

บทความนี้สำรวจการศึกษาของอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา และ อภิธมฺมตฺถวิภาวินี ที่อธิบายถึงปฏิบัติกรรมฐานและการเข้าถึงสมาธิอย่างลึกซึ้ง โดยเน้นการปฏิบัติและการเข้าใจในธรรมะต่างๆ เช่น กสิณาและวิญญาณ ซึ่งช่วยให้

…ตฺตา หพภนฺตเร อายุสังขารปปวตฺติโอโลกนนฺติ จตุพพิธี อธิฏฐานาฬิก ปุพพกิจจ์ กตฺวา ฯ ปฏิบัติรสสฺสาทนฺติ ฌานสุขผลสุขาทิเภท สมถวิปสฺสนาปฏิปตฺติรสสฺสาทฯ อิติ อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา นาม อภิธมฺมตฺถสงฺคหวคุณนาย นวมป…

บทความนี้เจาะลึกถึงความรู้และปฏิบัติในการเจริญวิปัสสนาที่สัมพันธ์กับอภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา โดยเน้นถึงความสำคัญของการเข้าใจกรรมและผลในชีวิต พร้อมกล่าวถึงการวิเคราะห์การทำสมาธิและผลการปฏิบัติของอนาคามี ร

…- อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 9 (โลกุตตรจิต) บัณฑิตถือเอาในความต่าง แห่งฌานมีปฐมฌานเป็นต้น ฉันใด แม้ อรูปฌาน ท่านก็ถือเอาในฌานที่ ๕ ฉันนั้น) ฯ เพราะฉะนั้น แต่ละฌาน ๆ มีปฐมฌานเ…

บทเรียนประจำหน้านี้กล่าวถึงความแตกต่างทางจิตและฌาน โดยแบ่งแยกประเภทของจิต ได้แก่ รูปฌาน อรูปฌาน และกุศลจิต พร้อมสถิติจำนวนจิตต่างๆ โดยจบที่ประเด็นหลัก…

… - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 52 จิตไม่ฟุ้งซ่าน ฯ ธรรมชาติที่ชื่อว่าปฐมฌาน เพราะอรรถว่า เป็นปฐม เพราะเป็นเบื้องต้นตามลำดับเทศนา และตามลำดับการเกิด จัดเป็นฌาน เพราะเพ่งอารมณ์ …

ในหน้าที่ 52 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลีกล่าวถึงปฐมฌานซึ่งเป็นฌานเบื้องต้นที่เกิดจากการเพ่งอารมณ์และการเผาธรรมที่เป็นข้าศึก เช่น วิตก วิจาร ปีติ และสุข รว…

…อาจารย์ทั้งหลายจึงกล่าวว่า "อุเบกขา ท่านกล่าวว่าสุขเหมือนกัน เพราะมี ความเป็นไปสงบ"ฯ ก็ความพิเศษแห่งฌานนั้น ด้วยสามารถแห่งองค์สำหรับละเป็นต้น จักมีแจ่มแจ้งต่อไปข้างหน้าฯ ความพิเศษ (แปลก) ที่ได้อยู่ แม้ใน…

เนื้อหาในส่วนนี้เน้นถึงความแตกต่างระหว่างฌานในรูปาวจรกุศลและกามาวจรกุศล รวมถึงการวิเคราะห์ความเป็นไปของฌานตามหลักอภิธรรม อธิบายถึงการเกิดขึ้นและ…

… ปริตตารมณ์ ทุกขาปฏิปท์ ทนุธาภิญญ์ ปริตต์ อป มาณารมฺมณ์ ดังนี้ จึงรวมเป็นนวกนัย ๒๕ ดังนี้ ฯ วิบากที่ฌาน พิเศษให้เกิดขึ้นแล้ว เป็นเช่นกับฌานนั้นๆ โดยส่วนเดียวกัน เพราะ เหตุนั้น พระผู้มีพระภาคจึงตรัสจำแนกว…

…ธศาสนา เช่น การเข้าใจอารมณ์และปฏิปทาที่ส่งผลต่อการบรรลุธรรม รวมถึงการแสดงออกของจิตในระดับต่างๆ เช่น ฌาน โดยมีความสำคัญในการศึกษาถึงการเชื่อมโยงระหว่างนัยทางธรรมและวิบากที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติของผู้ฝึกฝน…

…ากาสานัญจะ ด้วยสามารถภาวปัจจัยลงในอรรถของตน (คือความเท่าตัวเดิม) ฯ อากาสานัญจะนั่นแล เป็นที่เกิดแห่งฌานนั้น พร้อมด้วย สัมปยุตธรรม โดยอรรถว่าเป็นที่ตั้งอยู่ ดุจที่อยู่แห่งเทวดาของพวก เทวดา เพราะเหตุนั้น ฌ…

…ิบายแนวคิดเกี่ยวกับอากาสานญฺจาตน์ ที่ถือว่ามีความไม่สุดทาง เหนือกว่าสิ่งที่มองเห็นและเป็นที่เกิดแห่งฌาน ระบุถึงความสำคัญของอากาสานัญจาตนะในแง่ของการเรียนรู้และธรรมประจำใจ การวิเคราะห์คำและความหมายที่เกี่…

…คือตามที่กล่าวมาแล้ว ฯ อีกอย่างหนึ่ง บัณฑิต แจกจิตออกไปเป็น ๑๒๑ คือ ๑๐๐ เกินไป ๒๐ เลยไป ๑ ฯ [ว่าด้วยฌานประกอบในโลกุตตรจิต] ชื่อว่าปฐมฌานโสดาปัตติมรรคจิต เพราะอรรถว่า โสดา ปัตติมรรคจิตนั้น และเป็นปฐมฌาน เ…

…ิตออกไปได้หลากหลายประเภทและมีการจำแนกจิตออกเป็น ๑๒๑ ได้แก่ ๑๐๐ เกินไป ๒๐ เลยไป ๑. นอกจากนี้ยังพูดถึงฌานที่เชื่อมโยงกับโลกุตตรจิต โดยเฉพาะฌานระดับปฐมซึ่งจะปรากฏในมรรคทั้ง ๔ ดังนั้น ฌานจึงมีบทบาทสำคัญในการ…

…- หน้าที่ 66 วิปัสสนาที่เป็นวุฏฐานคามินีฯ วิปัสสนาที่เป็นวุฏฐานคามินีนั้นแลเป็น ไปแก่บุคคลผู้พิจารณาฌานใด ๆ ฌานนั้น ๆ ชื่อว่าฌานที่พิจา อัธยาศัยที่เกิดแก่พระโยคาวจรอย่างนี้ว่า ไฉนหนอ มรรคเหมือนกับ ปฐมฌาน…

บรรยายถึงความสัมพันธ์ระหว่างวิปัสสนาและฌานภายในอภิธรรม โดยกล่าวถึงองค์ประกอบของมรรคที่แตกต่างกัน ทั้งปฐมฌานและทุติฌาน รวมถึงการพิจารณาธรรมขั้น…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 67 งานที่พิจารณาฯ จริงอยู่ ฌานที่สูงๆ ขึ้นไป ย่อม เป็นบาทไม่เล็งฌานที่พิ มีกำลังกว่าฌานที่ต่ำ ๆ ลงมาฯ ส่วนการนิยมเวทนาแม้ในมรรคทั้…

เนื้อหาที่อธิบายเกี่ยวกับการนิยมองค์ฌานและวิปัสสนาในพระพุทธศาสนา โดยวิปัสสนาถือเป็นวุฏฐานคามินี ในขณะที่ฌานมีหน้าที่เป็นบาท แต่พระผู้สุกขวิ…

…และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 68 ฉันใด แม้อนุตตรจิต (โลกุตตรจิต) ท่านก็ถือเอาโดยชื่อว่า "ปฐม- ฌานโสดาปัตติมรรคจิต" ฉันนั้น ๆ ถึงแม้อรูปฌาน บัณฑิตก็ถือเอา ในปัญจมฌาน (ฌานที่ ๕) เพราะอรูปฌานมีองค์เสม…

ข้อความนี้กล่าวถึงการตีความฌานทั้งรูปและอรูปในเชิงอภิธัมม โดยเน้นถึงความหมายของอนุตตรจิตและการแบ่งแยกในความต่างของฌานต่างๆ โดยเฉพา…

…ยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 69 รูปาวจรจิตและโลกุตตรจิต เพราะฉะนั้น ฌานอย่างหนึ่ง ๆ มีปฐมฌาน เป็นต้น ท่านจึงได้กล่าวไว้ ๑๑ อย่าง คือ โลกียฌาน ๓ อย่าง โลกุตตรฌาน ๔ อย่าง ส่…

เนื้อหานี้พูดถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา โดยมีการอธิบายเกี่ยวกับการแบ่งประเภทของฌานและความสำคัญของอำนาจแห่งฌานในการคำนวณกุศลและวิบาก พร้อมทั้งการนำเสนอข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับรูปาวจรและ…

…ทที่ ๒ [ข้อความเบื้องต้น] ท่านพระอนุรุทธาจารย์ ครั้นจำแนกจิตโดยประเภทแห่งภูมิ ชาติ สัมประโยค สังขาร ฌาน อารมณ์ และมรรค ตามควรอย่างนี้ก่อน แล้ว เพราะบัดนี้มาถึงวิภาคแห่งเจตสิกเข้าโดยลำดับ เพื่อจะเริ่มตั้ง…

เนื้อหาในหน้าที่ 81 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา พรรณนาถึงการจำแนกจิตตามประเภทต่าง ๆ รวมถึงการอธิบายลักษณะของเจตสิก โดยเริ่มตั้งแต่ลักษณะของเจตสิกที่มีความเกิดและความดับในที่เดียวก

…่อมเป็นไปในจิตที่ ประกอบด้วยวิจิกิจฉาเท่านั้น ๆ ในโลกุตตรจิต บางคราว เว้นจากสัมมาสังกัปปะ ด้วยอำนาจ ฌานที่เป็นบาทเป็นต้น แต่จะไม่มีวิรัติไม่ได้ เพราะมรรคจิตเป็นไป ด้วยอำนาจตัดกายทุจริตเป็นต้นได้เด็ดขาด แ…

ในเนื้อหานี้ได้พูดถึงพวกจิตที่มีทิฏฐิวิปยุตและอิสสาที่สามารถเกิดขึ้นได้เฉพาะในปฏิฆจิต พร้อมอธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างเจตสิกและจิตที่แตกต่างกัน โดยเฉพาะการกระทำในพวกอสังขาริกจิต และการเกิดเจตสิกในโลภ

…าะห์ เป็นทุกะ (คู่) อย่างละ ๔ ทุกะ ฯ บัดนี้ เพื่อจะแสดงธรรมที่ทำความต่างกันแห่งธรรมที่มีอยู่ในทุติย ฌานเป็นต้น จากธรรมที่มีในปฐมฌานเป็นต้น ในบรรดาเจตสิกธรรม เหล่านี้ ท่านอาจารย์จึงได้กล่าวคำว่า อนุตฺตเร …

…น ๆ ผ่านการวิเคราะห์ธรรมในระดับต่าง ๆ งานนี้หลักการแห่งจิตและอารมณ์นั้น มีความแตกต่างชัดเจนในกรณีของฌานและกิริยาจิต ดังนั้น ธรรมที่ปรากฏในเนื้อหานี้เกี่ยวข้องกับการทำความเข้าใจในด้านจิตวิทยา และอภิธัมมาท…

…ังธรรมโดยไม่เคารพเป็นต้น ของพระเสขะปุถุชน และพระขีณาสพทั้งหลาย มีมหัคคตะเป็นอารมณ์ ในเวลาที่พิจารณา ฌานที่ชำนาญยิ่ง มีบัญญัติเป็นอารมณ์ ในเวลาบริกรรมในนิมิตคือ กสิณเป็นต้นเป็นอาทิ ดังนี้ 1 ้ จิต ๕ เหล่าน…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและอารมณ์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยนำเสนอเรื่องปฏิฆะ, กามาวจรธรรม, มหัคคตธรรม และบัญญัติธรรม เป็นอารมณ์ที่เกี่ยวข้องกับความไม่สงบและความไม่ตกลงในจิตของพระเสขะและ

…มีอาวัชชนะเป็นประธานไปโดยถึงยอดแห่งความเป็น ผู้มีความชำนาญในการคำนึงของพระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้ทรงเข้าฌานที่ เป็นบท เป็นแผนกๆ แล้วออกจากฌานที่เป็นบาทนั้น คำนึงถึง ฌานธรรมเป็นอย่าง ๆ เพื่อต้องการให้ธารน้ำแล…

…าพของอินทรีย์และจิตการในการฝึกปฏิบัติในพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังกล่าวถึงพระผู้มีพระภาคเจ้าที่ทรงเข้าฌาน และการนำจิตเข้าสู่ระดับความชำนาญ อธิบายว่าในเวลาที่จิตของพระองค์มีสภาวะต่ำ สติจะถูกชวนไปยังความเข้า…