ปัญจ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 21 / 34

… ชื่อว่าเป็นไปน้อย ๆ อธิบายว่า "เมื่อ อารมณ์ที่เป็นปัจจุบัน มาสู่คลองในมโนทวาร ด้วยอำนาจคตินิมิต ใน ปัญจทวาร ด้วยอำนาจกรรมนิมิต" ฯ ๆ [อธิบายอารมณ์ของปฏิสนธิและภวังค์] หลายบทว่า ปฏิสนธิ ฯเปฯ สพภติ ความว่า …

…้อหาในบทนี้กล่าวถึงอารมณ์ของปฏิสนธิและภวังค์ โดยมุ่งเน้นที่การอธิบายการเกิดขึ้นของอารมณ์ในมโนทวารและปัญจทวาร ซึ่งสัมพันธ์กับคตินิมิตและการเกิดจุติจิต ในการศึกษาควรอ้างอิงไปยังงานวิจัยหรือหนังสือเพิ่มเติมเ…

…าะห์ธรรมที่มีส่วนเหมือนกัน ทั้งหมดเข้าด้วยกัน ธรรมมีอาสวะทั้งไม่มีอาสวะ พระผู้มีพระภาค ก็ทรงแสดงว่า ปัญจขันธ์ โดยไม่ต่างกัน ๆ แต่เพื่อแสดงธรรม ที่เป็นภูมิแห่งวิปัสสนา ธรรมที่มีอาสวะเท่านั้น ทรงแสดงว่าอุปา…

เนื้อหานี้อธิบายถึงพระธรรมที่เกี่ยวข้องกับขันธ์และอุปาทานขันธ์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเปรียบเทียบขันธ์กับโภชนะ เช่นกับข้าวที่ถูกปรุงแต่งเพื่อให้เกิดความพึงพอใจ การเข้าใจขันธ์ที่เป็นอารมณ์แก่อุปาทานสำ

…คคลไม่พึงให้สำเร็จได้โดยประโยค (ความขวน ขวาย) ฯ ส่วนวิบากจิตเป็นเพียงการตกไป (ในรูปารมณ์เป็นต้น ของ ปัญจวิญญาณ) การรับและการพิจารณาเป็นของรู้ได้ยากทีเดียว ฯ ความ ที่ปัญจวิญญาณสัมปฏิจฉันนจิตและสันตีรณจิตเห…

บทนี้กล่าวถึงความหมายของวิปากปัจจัยและอาหารปัจจัยในบริบทของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยมุ่งเน้นถึงการเข้าใจธรรมชาติของจิตและกรรมที่ส่งผลต่อชีวิต การมีอาหารเป็นปัจจัยในการดำเนินชีวิต และบทบาทของกรรมที่เป็นเ

…าก้าวล่วงอารมณ์ ฯ จริงอยู่ จตุตถฌานสมาธิที่ถึง อัปปนานั่นเทียง มีแต่จะก้าวล่วงเพียงอารมณ์เท่านั้น ฯ ปัญจฌานมี อยู่แก่กรรมฐานมีปฐวีกสิณเป็นต้นเหล่านั้น หรือกรรมฐานมีปฐวีกสิณ เป็นต้น ประกอบในปัญจกฌานเหล่านั…

บทความนี้เสนอแนวทางการเจริญกรรมฐานโดยมีกสิณเป็นต้น และวิเคราะห์ความสำคัญของการมีสมาธิและอัปปนาในการละกิเลส บรรยายถึงกรรมฐานที่มีลักษณะเฉพาะ เช่น อสุภกรรมฐาน และถึงวิธีการฝึกอบรมจิตเพื่อให้ถึงอัปปนาในร

…นิกา (สำเร็จฌานหมวด ๔ ได้) ฯ อุเบกขาท่าน อาจารย์กล่าวว่า ปญฺจมชฺฌานิกา (ประกอบในฌานที่ ๕ หรือสำเร็จ ปัญจมฌานได้) เพราะอุเบกขาพรหมวิหารสหรคตด้วยสุขไม่มี เพราะ ตัตรมัชฌัตตุเบกขา (ความวางเฉยคือความมีตนเป็นกล…

เนื้อหาเกี่ยวกับการปฏิบัติธรรมที่เกี่ยวข้องกับเมตตากรุณาและอุเบกขาซึ่งเป็นคุณธรรมสำคัญในพระพุทธศาสนา ในส่วนนี้กล่าวถึงการสร้างจิตที่ปราศจากโทมนัสและการนำไปสู่อัปปมัญญา รวมถึงวิธีพัฒนาจิตที่สงบนิ่งจาก

…ียวเป็นอารมณ์ ฯ อภิญญาเหล่านั้น มีวิภาคแห่ง อารมณ์ดังพรรณนามาฉะนี้ ฯ บทว่า ยถารหมปุเปติ คือ รูปาวจร ปัญจมฌาน ย่อมแนบแน่น โดยอนุรูปแก่บริกรรมนั้น ๆ ฯ [อธิบายความต่างกันแห่งอภิญญา ๕] บัดนี้ เพื่อจะแสดงความต…

บทนี้กล่าวถึงการบริกรรม ๓ หรือ ๔ หน สามารถเข้าถึงจิตของผู้อื่นได้ด้วยเจโตปริยญาณ คล้ายกับการมองด้วยทิพยจักษุ นอกจากนี้ยังอธิบายถึงการกำหนดอารมณ์ของจิตที่มีราคะและความแตกต่างระหว่างอภิญญา โดยเน้นความหม

…มเจริญสุขสวัสดิ์ วิบุลผล ต้องตามภาษิตที่สมเด็จพระทศพลตรัสแก่มหานามลิจฉวีกษัตริย์ในอปริหานิยธรรมสูตร ปัญจกังคุตตรนิกาย ว่า ยสฺส กสฺสติ มหานาม ฯเปฯ ปูน จปร มหานาม กุลปุตฺโต ฯเปฯ ยา ตา พลิปฏิคคาหกา เทวตา, ตา…

บทความนี้กล่าวถึงพระราชกุศลที่สมเด็จพระมหาสมณเจ้าได้ทรงบำเพ็ญเพื่อความสุขและสวัสดิภาพของประชาชน โดยมีการเชื่อมโยงกับการประกอบพิธีบูชาพลีสักการะที่เชื่อว่าจะนำมาซึ่งความเจริญสุขให้กับกุลบุตรที่มีอภิสิท

…เสด็จอยู่ในที่ไกลก็ พอจะทรงเบาพระวิตกถึงราชการได้ แม้นเสด็จอยู่ในพระนคร สมด้วยพระพุทธภาษิตในคัมภีร์ ปัญจกนิบาต อังคุตตว่า (๑) ปญฺจ ภิกขเว องเคห์ สมนาคโต ราชา ขตฺติโย มุทธาภิสิต โต ยสส์ ยสส์ ทิสาย์ วิหรติ …

บทความนี้กล่าวถึงสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส และคุณสมบัติของพระบรมโอรสาธิราชตามหลักการ 5 ประการ ได้แก่ อัตถัญญู, ธัมมัญญู, มัตตัญญู, กาลัญญู และ ปริสัญญู ซึ่งช่วยให้สามารถบริหารราชการได้อ

…ระภาคเจ้า ก็ได้ตรัสแก่เจ้ามหานามลิจฉวีแสดงกิจของผู้ดำรงฆราวาส จะพึงทำเพื่อผลนี้ ในอปริหานิยธรรมสูตร ปัญจกนิบาต อังคุตตรนิกาย สรุปความว่า กุลบุตร ผู้ใดผู้หนึ่ง ตั้งต้นแต่พระมหากษัตริย์เจ้าตลอดลงไปถึงอธิบดี…

บทความนี้พูดถึงคำสอนของสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ในด้านความสามัคคีและการเคารพในชุมชน โดยเน้นถึงความสำคัญของการรักษาธรรมและการดูแลเอาใจใส่กันในกลุ่มคน การรักษาประโยชน์แก่กันและกันจะก่อให้เกิดพหุปปิยตา โดยท

…อกฐิน, อาคนฺตุกสฺส ภตฺติ -อาคนตุกภัตต์ ภัตเพื่อผู้มา, คิลานสฺส เภสัชช์-คิลานเภสชช์ ยาเพื่อคนไข้." " ปัญจมีตัปปุริสะ อย่างนี้ " โจรมหา ภัย โจรภัย ภัยแต่โจร, มรณสุมา ภัย-มรณภัย ความกลัวแต่ความตาย, พนธนา มุต…

เนื้อหาดังกล่าวกล่าวถึงการใช้ประโยคในภาษาบาลี โดยยกตัวอย่างรูปแบบต่างๆ ของคำ เช่น คำที่แสดงถึงสัตว์ ความกลัว ความเสี่ยงจากการตาย และคำที่เกี่ยวข้องกับพระราชาและการเกษตร รวมถึงการศึกษาเกี่ยวกับสมาสที่ม

…ื่นเป็นประธาน ชื่อพหุพพิหิ ๆ มี 5 อย่างตามวิภัตติ คือ ทุติยาพหุพพิหิ ตติยาพหุพพิหิ, จตุตถี พหุพพิหิ ปัญจมีพหุพพิหิ, ฉัฏฐีพหุพพิหิ สัตตมีพหุพพิหิ ทุติยาพหุพพิหิ เอาบทที่เป็นทุติยาวิภัตติ ในวิเคราะห์เป็น ปร…

เนื้อหาในหน้านี้เกี่ยวกับการศึกษาไวยกรณ์บาลี เช่น วจีวิภาค สมาส และประเภทต่างๆ ของพหุพพิหิ ที่มีการอธิบายถึงการใช้ทุติยาพหุพพิหิ และตติยาพหุพพิหิ ในการวิเคราะห์บทต่างๆ พร้อมตัวอย่างเพื่อความเข้าใจที่ช

…ความ 0 ๒ ကေ ๔ ๕ ๖ สังเวช เกิดพร้อมแล้ว แก่ชนใด ชน นั้น ชื่อว่ามีความสังเวช ها เกิดพร้อมแล้ว." ๖ ๔ ๕ ปัญจมีพหุพพิหิ เอาบทที่เป็นปัญจมีวิภัตติ ในวิเคราะห์ เป็น ประธาน แห่งบทสมาส อย่างนี้ " นิคคตา ชนา ยสฺมา …

เนื้อหาที่นำเสนอเกี่ยวกับบาลีไวยกรณ์ ที่รวมถึงวจีวิภาค สมาส และตัทธิต เช่น กตทัณฑกมุโม, ความสังเวช รวมถึงการวิเคราะห์บทสมาสต่างๆ อย่างละเอียดเพื่อความเข้าใจที่ลึกซึ้งในภาษา และการตีความที่เกี่ยวข้องศึ

…กันได้เหมือนกัน, เหมือนคำว่า เอกิ [เจ้า] จงมา ถึงจะไม่ออกชื่อ "ตัว" ก็รู้ได้ เพราะ "หิ วิภัตติ เป็น ปัญจมี, เอกวจนะ, มัธยมบุรุษ เมื่อเป็นเช่นนี้ ก็ส่องความให้เห็น ว่าเป็นกิริยาของ 'ตว์' ซึ่งเป็นมัธยมบุรุษ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงกฎเกณฑ์ของการใช้กิริยาในภาษาบาลี โดยเฉพาะในการใช้วิภัตติ ซึ่งมีการจำแนกบุรุษออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ประถมบุรุษ, มัธยมบุรุษ และอุตตมบุรุษ การเลือกใช้กิริยาและวิภัตติให้ถูกต้องตามบุร

…ลวเสน ปกติอาจารธมฺมตาปุพพเหตุกสีลวเสน ปาฏิโมกข สวรอินฺทฺริยสิวรอาชีวปาริสุทธิปจจัยสนนิสสิตสีลวเสน จ ปัญจวิธ ปริยนฺตปาริสุทฺธิสีลาทิวเสนฯ วุตตมป์ เจต์ ปฏิสัมภิทาย" ปญฺจ สีลาน ปริยนฺตปาริสุทธิสีลํ อปริยนฺตป…

เอกสารนี้นำเสนอเกี่ยวกับสีลนิทเทโส โดยเฉพาะเน้นไปที่หลักการของวิสุทธิมคฺคสฺสและการรักษาสีลที่เกี่ยวข้องกับจริยธรรมในพระพุทธศาสนา ส่องทางสู่การเข้าใจและปฏิบัติสีลที่ถูกต้องในชีวิตประจำวัน รวมถึงการนำเส

…ิญญาทิ วเสน ตถา ปริตฺตปริตตารมณาทิวเสน จตุกฺกชุฌานควเสน หานภาคิยาทิวเสน กามาวจราทิวเสน อธิปติวเสน จ ปัญจวิโธ ปญฺจกนเย ปญฺจกชุฌานควเสนาติ ฯ ตตฺถ เอกวิธโกฏฐาโส อุตฺตานตฺโถเยว ฯ ทวิธ โกฏฐาเส ฯ ฉนฺนํ อนุสสติฏ…

วิสุทธิมคฺคคือศิลปะแห่งจิต โดยมีการสำรวจความหมายของสุข สำนึก และการมีจิตตั้งมั่นในสมาธิ ซึ่งสัมพันธ์กับการปฏิบัติและการพัฒนาจิตวิญญาณ ทั้งนี้จะพูดถึงการเข้าถึงสภาวะการปฏิบัติภายใน ส่งเสริมให้เกิดความเ

…ตติฯ เอว หีนมชฺฌิมปณีตวเสน ติวิโธ ฯ ทุติยตฺติเก ฯ ปฐมชฺฌานสมาธิ สทฺธิ์ อุปจารสมาธินา สวิตทุกสวิจาโร ปัญจกนเย ทุติยฌาน สมาธิ อวิตกกวิจารมตฺโต โย หิ วิตกกมาเตเยว อาทีนว ทิสวา วิจาเร อทิสวา เกวล วิตกกรุปหานม…

เนื้อหาในบทนี้พรรณนาเกี่ยวกับสมาธิและการฝึกปฏิบัติในรูปแบบต่างๆ โดยมีการอธิบายถึงเอกคคตา สุขสหคโต และความสำคัญของสมาธิในกระบวนการทำฌาน รวมถึงประเภทของสมาธิ เช่น ปฐมชฌาน สมาธิ อุปจารสมาธิ และการพัฒนาสม

…ตต์ ยุวาสฺส ทสสุ ปลิโพเธสุ ปลิโพโธ อตฺถิ ต์ อุปจฺฉินฺทิตฺวาติ เอตฺถ ฯ อาวาโส จ กุล ลาโภ คโณ กมุมญฺจ ปัญจม อาธาน ญาติ อาพาโธ คนโก อิทธีติ เต ทสาติ อิเม ทส ปลิโพธา นามฯ ตตฺถ อาวาโสเยว อาวาสปลิโพโธ ฯ เอเสว น…

บทความนี้กล่าวถึงหลักธรรมสำคัญในวิสุทธิมคฺค โดยเฉพาะการพัฒนาปัญญาผ่านการปฏิบัติสมาธิและการดำเนินชีวิตที่มีจริยธรรม มีการวิเคราะห์ถึงวิธีการต่างๆ ที่ช่วยในการฝึกสมาธิ รวมทั้งความสำคัญของการมีชีวิตที่มี

…ปน อุปปันนาย สกลสรีร์ ธมิตวา ปริตวตฺถิ วิย มหา อุทโกเมน ปกขนฺตปพพตกจน วัย จ อนุปริป โหติ ฯ สา ปเนสา ปัญจวิธา ปีติ คัพภ์ คุณหนดี ปริปาก คจฺฉนฺตี ทุพพิธ ปสฺสุทธิ์ ปริปูเรต กายปสฺสุทธิญจ จิตตปสุสุทธิญจฯ ปสุส…

เอกสารนี้เกี่ยวกับวิสุทธิมคฺค ซึ่งมีความสำคัญในทางธรรม โดยนำเสนอความหมายและการปฏิบัติภายในใจ ซึ่งสามารถชี้แนะถึงการเข้าถึงความสุขและสมาธิที่แท้จริง วิสุทธิมคฺคเป็นแนวทางที่ช่วยในการปล่อยวางอารมณ์และเข

…ว จตฺตาริ ปญฺจ วา ชวนาน ชวนติ ตโต เทว ภวงคาน ตโต รุ่น วิจารารมณ์ อาวชุชน์ วุฒิตนเยเนว ชวนานีติ เอว์ ปัญจสุ ฌานเคสุ ยทา นิรนุตร์ จิตต์ เปเสต์ สกโกติ อถสฺส อาวชุชน ๑. องฺ. นวก. ๒๓/๔๓๓

เนื้อหาเกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคสฺสที่มีการอธิบายถึงปฐมฌานและการบรรลุฌานต่างๆ ในพุทธศาสนา โดยกล่าวถึงวิธีการเข้าถึงฌานผ่านอุปสมฺปชฺช วิหรา ซึ่งสำคัญสำหรับภิกษุในการปฏิบัติธรรม และศึกษาถึงธรรมชาติของจิตใจใน

… ติฏฐิติ ย์ สุตวาปี ปานโภชนาทีสุ อมนุญญตา สณฺฐาติ ปเคว ปญฺญาจกขนา อวโลเกตวา ยตฺถ จ ปติย์ ปานโภชนาที ปัญจธา วิภาค” คนติ เอก ภาค ปาณิกา ขาทนฺติ เอก ภาค อุทรคุคิ ฌาเปติ เอโก ภาโค มุตต์ โหติ เอโก กรีส เอโก รส…

เนื้อหานี้มีการอธิบายถึงวิสุทธิมคฺคและการเชื่อมโยงกับพลังปานโภชนาที นอกจากนี้ยังพูดถึงลักษณะการดำรงอยู่ การรับรู้ทางใจ และการแยกแยะในบริบทของธรรม อันเป็นส่วนสำคัญในการเรียนรู้และการปฏิบัติในพระพุทธศาส