หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธัมมัตถสังคหบาลี
71
อภิธัมมัตถสังคหบาลี
… ปกิณณกเจตสิก (๖) ประกอบเข้าในจิตที่ ควรประกอบ ตามสมควรแก่การประกอบ อกุศลเจตสิก ๑๔ ประกอบได้เฉพาะใน อกุศลจิต โสภณเจตสิก ๒๕ ประกอบได้ ในโสภณจิต (กุศลจิต) เท่านั้น ฯ คืออย่างไร ? คือเจตสิก ๒ ที่ทั่วไปแก่จิตทั้ง…
เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีอธิบายถึงเจตสิกและการจัดหมวดหมู่ต่างๆ เช่น กายปาคุญญตา และจิตปาคุญญตา รวมถึงการประมวลผลเจตสิกที่มีผลต่อจิต บทวิเคราะห์ในเนื้อหาที่จะกล่าวถึงเจตสิก และการรวมกับปัญญิน
การฟังธรรมในพระพุทธศาสนา
54
การฟังธรรมในพระพุทธศาสนา
…คำพูดของผู้แสดงธรรม แต่ยังเป็นการซึมซับเอาความสงบ ความรู้ แจ้งที่ถ่ายทอดผ่านกระแสเสียงอันทรงธรรมมาก่อกุศลจิตในปัจจุบัน ทำนองเดียวกับคนในโลกชอบฟังดนตรี ที่ตนโปรดไม่อิ่มไม่เบื่อ ผู้ปรารถนาธรรมย่อมชอบฟังธรรมจากผ…
บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของการฟังธรรมในพระพุทธศาสนา โดยระบุว่าการฟังธรรมไม่เพียงแค่การรับฟังคำพูด แต่ยังเป็นการซึมซับความรู้และความสงบ การฟังธรรมจึงช่วยให้ผู้ฟังพัฒนาคุณภาพชีวิตและบรรลุธรรม ในประวัต
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 3
3
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 3
…งคหคาถา] อเหตุกจิต ๑๘ คือ อกุศลวิบากจิต ๒ กุศลวิบากจิต ๘ กิริยาจิต ๓ ฯ จิต ๕๕ หรือ ๕๑ บ้าง ที่พ้นจากอกุศลจิต และ อเหตุจิต ท่านเรียกว่า โสภณจิต ฯ จิต ๘ นี้ คือ จิตที่สหรคตด้วยโสมนัส ประกอบด้วยญาณ เป็น อสังขริก…
ในหน้าที่ 3 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี อธิบายถึงประเภทของจิตที่มีอยู่และการจัดกลุ่มจิตที่สัมพันธ์กับอุเบกขาและโสมนัส จิตที่ถูกแบ่งออกเป็น 18 ประเภท รวมถึงกุศลวิบากจิต และความสัมพันธ์กับกรรมประเภทต่างๆ นอก
ปัญญินทรีย์และลักษณะของอินทรีย์
160
ปัญญินทรีย์และลักษณะของอินทรีย์
… (โลกุตตระ) เป็นนามธรรม 22. อัญญาตาวินทรีย์ ความเป็นใหญ่ของอรหัตตตผลญาณ มีหน้าที่รู้พระนิพพานและ ตัดอกุศลจิตทั้ง 12 ชนิดทิ้งโดยสิ้นเชิง ได้แก่ ปัญญาเจตสิก (โลกุตตระ) เป็นนามธรรม 8.3 ลักษณะของอินทรีย์ 22 1. จั…
บทความนี้สำรวจปัญญินทรีย์และลักษณะของอินทรีย์ โดยกล่าวถึงความเป็นใหญ่ของปัญญินทรีย์ในเรื่องต่างๆ เช่น การรู้ไตรลักษณ์, โสตาปัตติมรรคญาณ, และอรหัตตผลญาณ รวบรวมถึงการทำงานของจักขุนทรีย์ที่รับสี การทำงาน
ธรรมะเพื่อประช: บทเรียนจากเทพบุตร
254
ธรรมะเพื่อประช: บทเรียนจากเทพบุตร
…ฝังแน่นอยู่ในใจนั้น ก็ยังไม่หลุดออก ไปเลยทีเดียว มันรบกันไปรบกันมาอยู่ภายใน ระหว่างให้กับไม่ให้ เมื่อกุศลจิตส่งผลก่อน จึงได้แต่พูดด้วยความลำบากใจว่า “เอาล่ะ ถ้าอย่างนั้นท่านจงนั่งลงเถิด เราจะให้หน่อยหนึ่ง” มา…
เมื่อท้าวสักกเทวราชและเทพบุตรหลายองค์ลงมาเพื่อช่วยเศรษฐีที่มีความเห็นผิด โดยการโน้มน้าวให้เขากลับใจและหันมาบริจาคทาน ซึ่งถือเป็นก้าวแรกสู่สุคติ เรื่องราวแสดงถึงการต่อสู้ภายในจิตใจระหว่างความตระหนี่และ
การปฏิบัติตามพระวินัยในสงฆ์
174
การปฏิบัติตามพระวินัยในสงฆ์
…สงฆ์วนลได้ วิจินฉัยในคำว่า อัญญนิติ อุตเทนกุตต เป็นต้น พึงทราบ ดังนี้ ชนทั้งหลายปรารถนาจะทำกัค เพื่อกุศลจิตได้ ด้วยการเจาะจง อย่างนี้ว่า "ขอท่านจงให้ภิกษุรูป ๑๓๖ หรือ ๒ รูป ฆ๎๙ ๓๖ หรือ ๑๐ รูปจะจากสงฆ์" ๑. ถ้…
เนื้อหาเกี่ยวกับการปฏิบัติตามพระวินัยของสงฆ์ และข้อกำหนดที่เกี่ยวข้องกับการจัดท่าที่นอนและการใช้อุปกรณ์ต่าง ๆ โดยเน้นการรักษาความสะอาดและสิทธิในการนอนของภิกษุ รวมไปถึงการปรับอาบัติในกรณีต่าง ๆ ที่อาจเ
อภิธัมมัตถสังคหะ: การวิเคราะห์ธรรมและเวทนา
109
อภิธัมมัตถสังคหะ: การวิเคราะห์ธรรมและเวทนา
…ิตที่สหรคตด้วยสุข ได้แก่กายวิญญาณฝ่ายอกุศลวิบาก ๆ ส่วน จิตที่สหรคตด้วยโสมนัส ได้แก่กามาวจรจิต ๑๘ คืออกุศลจิตเป็นโลภมูล ๔ กามาวจร โสภณจิต ๑๒ สุขสันตีรณจิตและหสนจิต ๒ และมหัค คตจิต และโลกุตตรจิต กล่าวคือจิตที่ป…
บทนี้นำเสนอการวิเคราะห์อภิธัมมัตถสังคหะซึ่งเน้นการศึกษาธรรมที่ประกอบด้วยจิตและเจตสิก 53 อย่าง โดยการจัดแยกธรรมเหล่านั้นตามเวทนา เหตุ กิจ และอารมณ์ รับรู้ถึงเวทนาทั้ง 5 ได้แก่ สุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส แ
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล
252
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล
…ถ ปน ๆ ปาฏิบุคคลิกนเยน วิจิกิจฉุทธจฺจสหคตทวยเมว สโมห์ ๆ โมหสฺส ปน สพฺพากุสเลสุ สมฺภวโต ทวาทสวิธมฺปิ อกุศลจิตต์ สโมห์ จิตฺตนฺติ เวทิตพฺพ์ ฯ อวเสส์ วีตโมห์ ฯ ถีนมิทธานุคติ ปน สงฺขิตฺติ ฯ อุทธจจานุคติ วิกขิตต์ ฯ…
เนื้อหาวิเคราะห์รายละเอียดเกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล ซึ่งรวมถึงการพิจารณาเกี่ยวกับความแตกต่างของ จิตต์แต่ละประเภทและผลกระทบที่เกิดจากการทำงานร่วมกัน โดยมีการเน้นถึงความสำคัญของการเข้าใจเ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
74
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
… ได้ในอนุตตรจิต (โลกุตตรจิต), ธรรม ๓๕ ได้ในมหัคคตจิต, ธรรมแม้ ๓๘ ได้ในกามาวจร โสภณจิต, ธรรม ๒๗ ได้ในอกุศลจิต และ ธรรม ๑๒ ได้ในอเหตุกจิต ฯ อย่างไร ? คือในบรรดาโลกุตตรจิต ธรรม ๓๖ คือ อัญญสมานา เจตสิก ๑๓ และโสภณ…
เนื้อหาเกี่ยวกับการเจาะลึกเจตสิกธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา ชี้ให้เห็นถึงการเกิดของธรรมในจิตต่างๆ รวมถึงการแบ่งประเภทของจิตตามลักษณะและวิเคราะห์อย่างละเอียดเกี่ยวกับเจตสิกธรรมที
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: จิตและฌาน
5
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: จิตและฌาน
ปีติ ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 5 วิบากจิต ๒๓ กุศลจิตกับอกุศลจิต ๒๐ และกิริยาจิต ๑๑ กามาวจรจิต จบบริบูรณ์ ฯ จิตทั้ง ๕ นี้ คือ ปฐมฌานกุศลจิต ประกอบด้วยวิตก วิจาร สุข…
เนื้อหานี้เกี่ยวกับการศึกษาจิต 5 ประเภทในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งรวมถึงปฐมฌานกุศลจิต, ทุติยฌานกุศลจิต, ตติยฌานกุศลจิต, ปัญจฌานกุศลจิต และรูปาวจรกุศลจิตโดยแสดงให้เห็นถึงลักษณะต่างๆ เช่น วิตก, วิจาร, ปี
เรื่องราวขององคุลิมาล
309
เรื่องราวขององคุลิมาล
…ชื่อว่า อหิงส กุมารคือกุมารผู้ไม่เบียดเบียนใคร ก็ได้ฉายานามใหม่ว่า องคุลิมาล เมื่อฆ่ามนุษย์หนักเข้า อกุศลจิตเข้าครอบงำ เจอใคร เป็นฆ่าหมดเพื่อจะเอานิ้วมือทำให้เป็นที่หวาดผวาของคนทั้งเมือง ใครได้ยินชื่อองคุลิมา…
องคุลิมาลเคยเป็นฆาตกรที่มีชื่อเสียงในการฆ่าคนเพื่อทำพวงมาลัยจากนิ้วมือ แต่ด้วยมหากรุณาธิคุณของพระพุทธเจ้า ท่านจึงได้เห็นถึงความผิดพลาดในชีวิตและมีโอกาสเปลี่ยนแปลงเป็นสมณะผู้สงบโดยการหยุดการฆ่าสัตว์ตัด
ความสงัดและการฝึกใจในวิสุทธิมรรค
136
ความสงัดและการฝึกใจในวิสุทธิมรรค
…ดด้วยข่มไว้ได้ซึ่งจิตตุบาทที่สัมปยุตตด้วยโลภะ ๘ ดวง เป็น อันกล่าวด้วยบทแรก ความสงัดด้วยข่มไว้ได้ซึ่งอกุศลจิตตุบาทที่เหลือ ๔ ดวงเป็นอันกล่าวด้วยบทที่ ๒" ดังนี้ คำที่กล่าวมานี้ เป็นคำชี้แจงเนื้อความในฌานปาฐะว่า…
เนื้อหานี้พูดถึงความสำคัญของการทำความสงัดในจิตใจจากโลภะ โทสะ และโมหะ ตามหลักการในวิสุทธิมรรค โดยมีการแสดงอารมณ์ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับความสงัด เช่น กามราคสังโยชน์ และความติดอยู่ในตัณหา การเข้าใจว่าความ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
42
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…มที่กำหนดไว้ อเหตุกวรรณนา จบ ฯ [อธิบายกามาวจรกุศลจิต] ท่านอาจารย์ครั้นแสดงจิต ๓๐ ถ้วน ด้วยสามารถแห่งอกุศลจิต ๑๒ ดวง อเหตุกจิต ๑๘ ดวง ด้วยประการอย่างนี้แล้ว บัดนี้ เพื่อ จะตั้งชื่อจิตที่พ้นไปจากจิตเหล่านั้นว่า…
เนื้อหาบทนี้พูดถึงการวิเคราะห์ของจิตประเภทต่างๆ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยกล่าวถึงกำหนดอารมณ์ตามที่ได้เห็น ได้ยิน และได้รู้ นอกจากนี้ยังมีการระบุถึงจิตที่สั่นน้ำหนักและผลของอารมณ์ต่างๆ ที่ส่งผลต่อจิตใต
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 107
107
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 107
…ารย์จึงกล่าวว่า เว้นอธิโมกข์เสีย ดังนี้ [ประมวลเจตสิกลงในจิต] ๓ ประกอบความว่า ธรรมทั้งหลายตั้งอยู่ในอกุศลจิตโดยอาการ ๓ อย่างนี้ คือ ธรรม ๑๕ ตั้งอยู่ในอสังขาริกจิตดวงที่ ๑ และที่ ๒, ธรรม ๑๘ ตั้งอยู่ในอสังขาริก…
เนื้อหานี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับอารมณ์ที่แตกต่างกันในหลักอภิธัมมาซึ่งไม่มีการเกิดในวิจิกิจฉาจิต รวมถึงการจำแนกและอภิปรายถึงความสัมพันธ์ของธรรมต่างๆ ที่ตั้งอยู่ในจิตหลายดวง โดยอธิบายถึงอาการและการประกอบ
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล
180
วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล
… ทุติเยน อวิชชาย ติสมปยุตตกานญฺจ อใจ ปฐเมน โลภสมปยุตตกานํ อฏฺฐินน์ จิตตุปปาทาน ทุติเยน เสสาน์ จตุนน อกุศลจิตตุปปาทาน วิกขัมภนวิเวโก วุตโต โหติ เวทิตพฺโพ ฯ อย ตาว วิวิจฺเจว กาเมหิ วิวิจจ อกุสเลหิ ธมฺเมหิติ เอต…
เนื้อหานี้กล่าวถึงวิสุทธิมคฺคและการวิเคราะห์เรื่องต่างๆ เช่น กาม อกุสล และการพิจารณาธรรมในด้านต่างๆ โดยนำเสนอการวิเคราะห์จิตและแนวทางในการหลีกเลี่ยงอกุสลจิต มีการอ้างอิงถึงการปฏิบัติธรรมเพื่อให้เห็นปั
ความแตกต่างของมนุษย์ในชมพูทวีป
88
ความแตกต่างของมนุษย์ในชมพูทวีป
…ิน ฟ้า อากาศ และอาหารของมนุษย์สมบูรณ์ จึงเป็นเหตุให้อายุมนุษย์ยืนยาว ครั้นต่อมามนุษย์ในทวีปทั้ง 4 มีอกุศลจิตเกิดขึ้น ทำให้สิ่งแวดล้อมต่างๆ เริ่มเปลี่ยนแปลงผิด ปกติไปจากเดิม กล่าวคือ เมื่อหนาวก็หนาวเกิน เมื่อร…
บทความนี้กล่าวถึงความแตกต่างของมนุษย์ในชมพูทวีปที่ทำให้ระดับความสุขและอายุขัยแตกต่างกันไป ซึ่งเกิดจากอำนาจของกุศลกรรมที่แต่ละบุคคลได้ทำไว้ในอดีต ทั้งนี้ยังมีการเปรียบเทียบกับมนุษย์ในทวีปอื่นๆ ที่มีคุณ
กรรมและอาการของเปรตในแต่ละตระกูล
70
กรรมและอาการของเปรตในแต่ละตระกูล
…ปรตชนิดอื่น กรรมที่ทำให้เกิดเป็นเปรตตระกูลนี้ เพราะเป็นคนใจหยาบ เห็นสมณพราหมณ์ผู้มีศีลก็โกรธเคือง มีอกุศลจิตคิดว่า ท่านเหล่านั้นจะมาขอของตน จึงแสดงกิริยาอาการเยาะเย้ยถากถาง ขับไล่สมณพราหมณ์ เหล่านั้นให้ได้รับ…
ในเนื้อหานี้ได้อธิบายเกี่ยวกับกรรมที่ทำให้เกิดเป็นเปรตในแต่ละตระกูล โดยแต่ละตระกูลมีลักษณะและอาการที่แตกต่างกัน เช่น เปรตตระกูลที่ 6 มีความอยากอาหารและหวงน้ำ, เปรตตระกูลที่ 7 มีรูปร่างน่ากลัว และต้องท
การปฏิสสวะและการดื่มน้ำเมา
135
การปฏิสสวะและการดื่มน้ำเมา
…ะดื่ม 3. พยายามดื่ม 4. น้ำเมานั้นล่วงพ้นลำคอลงไป • การดื่มน้ำเมา มีโทษมากหรือโทษน้อย ขึ้นอยู่กับ 1. อกุศลจิตหรือกิเลสในการดื่ม 2. ปริมาณที่ดื่ม 124 DOU บ ท ที่ 1 วิ ธี ก า ร รั ก ษ า ศีล
บทความนี้นำเสนอคำว่า 'ปฏิสสวะ' ซึ่งเกี่ยวกับการรับคำของผู้อื่นด้วยเจตนาบริสุทธิ์แต่กลับไม่ทำตาม โดยมีตัวอย่างเช่น การผิดสัญญา เสียสัตย์ และคืนคำ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายยถาสัญญาที่พิจารณาจากโวหาร และส่
การทำบุญและผลของกรรม
105
การทำบุญและผลของกรรม
…อเนื่อง อีกทั้งเวลาทำบุญแล้วก็ไม่ได้อธิษฐาน ล้อมกรอบเอาไว้ เพราะฉะนั้นเมื่อทานบารมี ส่งผลก็จะทำให้มีอกุศลจิตเข้าสิงได้ มันจะ ทำให้เป้าหมายในการรวยเบี่ยงเบนไป แทนที่ ะรวยจากสัมมาอาชีวะ ก็ไปรวยจากมิจฉา อาชีวะ พ…
บทความนี้พูดถึงผลของการทำบุญและการทวงบุญคุณ ที่มีผลต่อความเจริญในชีวิต การช่วยเหลือผู้อื่นควรทำด้วยใจบริสุทธิ์ โดยไม่หวังผลตอบแทน และการเสี่ยงโชคลาภ เช่น หวย อาจส่งผลให้ตกอยู่ในวงจรแห่งความหลง ซึ่งนำไ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ประมวลธรรมและจิต
108
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ประมวลธรรมและจิต
… มวล) ๕ อย่าง ในมหัคคตจิตก็มี ๕ อย่างเหมือน ในกามาวจร โภณ- จิตมีการสงเคราะห์ (การประมวล) ๑๒ อย่าง ในอกุศลจิต มีการ สงเคราะห์ (การประมวล) ๓ อย่าง ในอเหตุกจิต มีการสงเคราะห์ (การประมวล) ๔ อย่าง ฯ บัณฑิต ครั้นทร…
เนื้อหานี้เกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา เน้นการประมวลธรรมและการรวมกลุ่มประเภทต่างๆ ของจิตตามอภิธรรม ที่กล่าวถึงการแสดงความแตกต่างของจิตในบริบทต่างๆ โดยแบ่งอย่างชัดเจนตามคุณลักษ