หน้าหนังสือทั้งหมด

อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ปัจจัยแก่นามรูป
351
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - ปัจจัยแก่นามรูป
…ปัจจัย วิปปยุตตปัจจัย อัตถิปัจจัย และอวิคตปัจจัย ฯ 0 บรรดาปัจจัยเหล่านั้น อธิปติปัจจัยมี ๒ อย่างคือ อาลัมพนะ ที่จิตเจตสิกทำให้หนักแน่น เป็นปัจจัยแก่นาม ด้วยอำนาจแห่งอาลัม พนาธิปติปัจจัย ๑ สหชาตาธิปติแม้ทั้ง ๔…
ในเนื้อหานี้จะกล่าวถึงปัจจัยแก่นามรูปซึ่งมีความสำคัญในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยแบ่งเป็นประเภทต่างๆ ตามอาการ 8 อย่าง รวมถึงอธิปติปัจจัย สหชาตปัจจัย อัญญมัญญปัจจัย และอื่น ๆ ที่เป็นส่วนสำคัญในการเกิดนามรู
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - การวิเคราะห์นิมิต
417
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - การวิเคราะห์นิมิต
…นนั่นเอง ฯ แต่ปฏิภาคนิมิตนั้น เป็นนิมิต บริสุทธิ์ยิ่งกว่าอุคหนิมิตฯ บทว่า วัตถุธมฺมวิมุจจิต ความว่า อาลัมพนะ (อารมณ์) พ้นจากปรมัตถธรรม หรือพ้นไปจากวัตถุธรรม หรือพ้นไปจากกสิณที่เป็นไปดวงกสิณ ชื่อว่าสำเร็จด้วยภ…
ในบทนี้มีการกล่าวถึงนิมิตที่เป็นปฏิภาคนิมิตและคุณสมบัติต่างๆ ของวสีในการดำรงอยู่ภายในอารมณ์ทั้ง ๕ โดยวิเคราะห์ความแตกต่างของนิมิตรและองค์ฌาน รวมถึงวิธีการเข้าไปยังระดับฌานอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งในกระบ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
128
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ษผู้มีกำลังทุรพลยึดไว้ หรือว่าจิตและเจตสิกเหล่านั้นมา ยินดีในรูปนี้ เพราะเหตุนั้น รูปนั้น จึงชื่อว่าอาลัมพนะ ฯ อารมณ์คือ รูป ชื่อว่ารูปารมณ์ ฯ ที่ชื่อว่าเสียง เพราะอรรถว่า อันบุคคลพูด คือกล่าวฯ อารมณ์คือเสียง…
เนื้อหาเกี่ยวกับบรรยายเรื่องจิตที่มีการประมวลผลทางทวาร ๖ และจิตที่พ้นจากจิตในทวาร ๖ รวมถึงการวิเคราะห์อารมณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในจิต โดยมีการอธิบายถึงรูป เสียง กลิ่น และรสแทนภาพลักษณ์ของอารมณ์ในความเป็
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 130
130
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 130
… ภวังค์ และจุติ ที่เป็นไปในภูมินั้น ๆ ด้วยอำนาจแห่งอารมณ์อันทวารนั้น ๆ ยึดถือแล้วเป็นต้น ฯ จริงอยู่ อาลัมพนะทั้ง ๕ มีรูปเป็นต้น อันทวาร ๖ ยึดถือแล้ว เป็นปัจจุบัน และอดีตตามสมควร สมมติว่า เป็นกรรมและกรรมนิมิต …
บทนี้พูดถึงอารมณ์ของจิตที่พ้นจากทวาร ที่กล่าวถึงลักษณะและอวิหารณ์ของจิต ไม่ให้ยึดถืออารมณ์ที่เป็นอดีตหรือปัจจุบัน โดยอธิบายถึงความสำคัญของการเป็นอารมณ์และกรรมที่เกี่ยวข้องกับจิต จึงพิจารณาว่าอารมณ์ที่
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เปรียบเทียบจิตและอารมณ์
177
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เปรียบเทียบจิตและอารมณ์
…นต้นฉันใด แม้ตทารมณ์ นี้ก็ฉันนั้น ย่อมไม่ติดตามชวนจิต (ที่เป็นกิริยาฝ่ายกามาวจร) นั้น อันเป็นไปปรารภอาลัมพนะที่ตนไม่คุ้นมีรูปาวจรเป็นต้นไป ฯ อนึ่ง เนื้อ ความนี้เราได้กล่าวไว้แล้วเหมือนกันว่า ตทารมณ์นี้ย่อมเป็…
ในเนื้อหาของอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา กล่าวถึงจิตอันติดตามกรรมที่เหมือนเด็กอ่อนที่ตามบิดาไปยังสถานที่ที่ตนคุ้นเคย โดยเฉพาะในเรื่องตัณหาที่เกี่ยวข้องกับความรักทางกามารมณ์ เนื้อหาชี้ใ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
237
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…วิบากทั้ง ๒ ได้) ในกามโลกแม้ทั้งหมด "ด้วยอำนาจสุคติและทุคติ ฯ บทว่า ยถาห์ แปลว่า ตามสมควรแก่ ทวารและอาลัมพนะ ฯ วิบากวิญญาณอันใด มีมหาสมบัติเป็น อารมณ์เกิดแก่พวกนาคแบะครุฑเป็นต้น แม้ในอบายทั้งหลายก็ดี วิบาก วิ…
เนื้อหาในบทนี้สำรวจการทำงานของอกุศลกรรมและผลที่เกิดขึ้นในชีวิต โดยใช้กรณีศึกษาต่าง ๆ เช่น การพบเจอพระมหาโมคคัลลานเถระ รวมถึงคำสอนของพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับการผลกรรมที่เกิดจากอกุศลกรรมและการอธิบายอำนาจของ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
323
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…องเศร้าหมองจิต คือเพราะอรรถว่า เป็นเครื่องเดือนร้อน หรือ รบกวนจิต ฯ บทว่า กามภวนาเมน คือ โดยชื่อแห่งอาลัมพนะ กล่าวคือ กามภพ ฯ บทว่า ตถาปวตฺติ คือ ที่เป็นไปด้วยสามารถแห่งการยึดถือ ศีลและพรตเป็นต้น โดยประการอย่…
บทความนี้มีการเจาะลึกเรื่องอนุสัยและกิเลสตามหลักอภิธรรมของพุทธศาสนา โดยอธิบายความหมาย และความสัมพันธ์ของอนุสัยกับกิเลส รวมถึงลักษณะต่าง ๆ ของอาสวะและนีวรณ์ เห็นถึงความสำคัญของการเข้าใจธรรมชาติของจิตแล
อุปาทานักขันธ์และอายตนะในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
337
อุปาทานักขันธ์และอายตนะในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…ั่นแล ซึ่งเป็นไปอยู่โดยดาษอื่น เพราะเป็นสถานที่ ประชุมแห่งจักขุวิญญาณเป็นต้น ซึ่งประชุมกันตามทวารและอาลัมพนะ และเพราะเป็นสถานที่เกิดของจักขุวิญญาณเป็นต้นนั้น ซึ่งเกิดอยู่ในทวาร และอาลัมพนะนั้นนั่นแล ฯ แต่อายต…
เนื้อหานี้พูดถึงอายตนะซึ่งประกอบด้วยจักษุและรูป และมีผลกระทบต่อวิญญาณ โดยการทำความเข้าใจกับอายตนะสามารถนำไปสู่การเข้าใจในธรรมชาติของสังขารและทุกข์ รวมถึงการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจำวัน โดยจะมีอ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
350
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…๑ ฯ รูปย่อมเป็น ปัจจัยแก่นามเพียงอย่างเดียว คือ วัตถุ ๖ เป็นปัจจัยแก่วิญญาณธาตุทั้ง ๓ ในปวัติกาล และอาลัมพนะ (อารมณ์) ทั้ง ๕ เป็นปัจจัยแก่ปัญจ วิญญาณวิถี ด้วยอำนาจแห่งปุเรชาตปัจจัย ๑ ฯ ค 0 บัญญัติ นามและรูป ย…
ข้อความนี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างนามและรูป รวมถึงปัจจัยต่างๆที่มีอิทธิพลต่อการเกิดของนามและรูปในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา เนื้อหานี้อภิปรายถึงความสำคัญของเจตนาและวิบากขันธ์ โดยช
การศึกษาเหตุปัจจัยในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
369
การศึกษาเหตุปัจจัยในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…ยดี ให้สำเร็จ ดุจหนึ่งรากเป็นเครื่องค้ำจุนแก่ต้นไม้ฉะนั้น ๆ [อธิบายอารัมมณปัจจัย ๆ ธรรมชาตที่ชื่อว่าอาลัมพนะ เพราะอันจิตและเจตสิกหน่วง คือ ยึด ดุจคนทุรพลยึดวัตถุมีไม้เท้าเป็นต้นฉะนั้น ๆ จริงอยู่ จิตและเจตสิก …
เนื้อหานี้ว่าด้วยการศึกษาเหตุปัจจัยภายใต้ข้อคิดในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยอธิบายสิ่งที่เป็นเหตุและปัจจัย โดยเฉพาะธรรมทั้ง 5 ที่เป็นเครื่องค้ำจุนแก่รูปและนามธรรมในปวัติกาล รวมถึงการอธิบายเกี่ยวกับอารัมมณ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
379
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ว่าวิบาก เพราะศัพท์ ว่า วิบาก นิยมใช้เฉพาะในอรูปธรรมที่แม้นกับกรรม โดยเป็นอรูป ธรรม และโดยเป็นธรรมมีอาลัมพนะเท่านั้น ฯ คำว่า ปุเรชาตสฺส อิมสฺส กายสฺส ความว่า (นามปัจจัย) แก่รูปกายนี้ ซึ่งเกิด ก่อนแต่ปัจจยธรรม…
บทความนี้กล่าวถึงเจตนาที่เกิดพร้อมกัน รวมถึงอิทธิพลของเจตนาต่อรูปกายและกรรม รวมทั้งการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างนามรูปและเจตนาในกระบวนการเกิดและการเปลี่ยนแปลงทางธรรมชาติ โดยสรุปเจตนาจะถูกมองว่าเป็นป
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
383
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
… ให้พิสดาร ท่านอาจารย์จึงกล่าวคำเป็นต้นว่า ตตฺถ ครุกตมา ลมุพน์ ดังนี้ ฯ คำว่า ครุกตมาลมุพนํ ความว่า อาลัมพนะที่บุคคลทำให้หนัก แน่น โดยปัจจเวกขณะและอัสสาทะเป็นต้นฯ จริงอยู่ อาลัมพนะนั้น อันต่างด้วยอาลัมพนะมีฌา…
…ลยาณมิตรที่ส่งผลต่อความเจริญทางจิตใจ อธิบายถึงโภชน์และฤดูที่นำมาซึ่งความสบาย และอธิบายความแตกต่างของอาลัมพนะทั้งสองประเภทที่มีผลต่อการมีธรรมะ และกล่าวถึงอธิปติ ปัจจัยต่าง ๆ ที่ส่งผลต่อการเกิดของนามรูปอย่างละเ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 386
386
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 386
…ีกา - หน้าที่ 386 กับรูปไม่มี, รูปที่เป็นเพียงอารมณ์แห่งนามซึ่งบังเกิดเพราะอาศัยวัตถุ นั่นแล ชื่อว่าอาลัมพนะ เพราะฉะนั้น นามเหล่านั้น ก็ไม่มีการ รังเกียจในการสัมประโยคแม้กับอาลัมพนะนั้น เพราะฉะนั้น ธรรม เหล่า…
ในหน้านี้มีการวิเคราะห์อัตถิปัจจัยและอวิคตปัจจัย โดยอธิบายความหมายและบทบาทของนามรูปและอารมณ์ที่เกิดจากวัตถุ ในการสัมประโยค ธรรมต่างๆ ที่ไม่มีการรังเกียจ หากมีอัตถิปัจจัยและอวิคตปัจจัยระบุเอาไว้ ถึงแม้
อภิธัมมัตถสังคหบาลี อภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 392
392
อภิธัมมัตถสังคหบาลี อภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 392
…ิญญาณวิถี ที่เป็นไปตามกระแส คือไปตามเสียงที่พูด มีแผ่นดิน ภูเขา รูป และเวทนาเป็นต้น คือโดย ทำให้เป็นอาลัมพนะ อันบัณฑิตย่อมรู้โดยกระแสความ คือเป็นไปตาม ซึ่งนามบัญญัติอันใด ที่มีสมมติและปรมัตถ์เป็นอารมณ์พ้นจากก…
เนื้อหานี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา ในการแสดงอรรถของสมมติธรรมและปรมัตถ์ โดยเน้นถึงความสำคัญของจักษุประสาทและจักขุวิญญาณ รวมถึงการแสดงอาการแห่งวิญญาณผ่านความหมายของคำ และการ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
420
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…งเป็นอารมณ์แห่งบริกรรมฯ બૈ [อธิบายอารมณ์ของอภิญญา ๕] จริงอยู่ บรรดาอารมณ์มีรูปเป็นต้น อิทธิวิธญาณ มีอาลัมพนะ (อารมณ์) 5 อย่างก่อน คือ ฌานที่เป็นบาท ๑ กาย ๑ อารมณ์ 4 มีรูปเป็นต้น ในที่เป็นที่อธิษฐานรูปเป็นต้น …
บทนี้กล่าวถึงการเข้าถึงอภิญญาโดยการส่งบริกรรมจิตไปที่ปัญจมฌาน ซึ่งเป็นฌานที่ประกอบด้วยอุเบกขาและเอกัคคตา การอธิษฐานเพื่อบรรลุอภิญญาและการบริกรรมอิทธิวิธญาณในประสบการณ์ต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์และฌ