อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - การวิเคราะห์นิมิต : หน้า 417/442

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 417 เช่นกับอุคคหนิมิตฯ จริงอยู่ อารมณ์นี้ บัณฑิตเรียกว่า ปฏิภาคนิมิต เพราะเช่นกับอุคคหนิมิตนั้นนั่นเอง ฯ แต่ปฏิภาคนิมิตนั้น เป็นนิมิต บริสุทธิ์ยิ่งกว่าอุคหนิมิตฯ บทว่า วัตถุธมฺมวิมุจจิต ความว่า อาลัมพนะ (อารมณ์) พ้นจากปรมัตถธรรม หรือพ้นไปจากวัตถุธรรม หรือพ้นไปจากกสิณที่เป็นไปดวงกสิณ ชื่อว่าสำเร็จด้วยภาวนา เพราะ เกิดจากภาวนาฯ บทว่า สมปุปิติ คือแนบแน่นสนิทดี ๆ สองบทว่า ตโต ปฏฐาย คือ ตั้งแต่ปฏิภาคนิมิคเกิด ฯ [อธิบายความต่างกันแห่งวสีทั้ง ๕] ความสามารถคำนึงถึงองค์ฌานต่อเนื่องกันไม่เลยไปจากชวนะ ๔-๕ ชวนะและภวังค์เล็กน้อย (ภวังค์ทั้ง ๒) ในลำดับแห่งอาวัช- นะที่เกิดขึ้นในอารมณ์อย่างหนึ่ง ๆ (มีวิตกเป็นต้น) ในบรรดาองค์ ฌาน ๕ ชื่อว่าอาวัชชนวสี (ความคล่องแคล่วในการนึก)ฯ ความ ไม่เลยภวังค์เล็กน้อย (ภวังค์ทั้ง ๒) ไป ในลำดับแห่งความเป็นถูกต้อง การจะเข้า สามารถเข้าได้ในลำดับอาวัชชนะเกิดขึ้น ชื่อว่าสมาปัชชนวสี (ความคล่องแคล่วในการเข้า) ฯ ความสามารถตัดกระแสภวังค์แล้ว พักฌานไว้ตลอดเวลาตามที่กำหนด ดุจเขื่อนตัดกระแสแม่น้ำที่มีกระแส ๆ เชี่ยวฉะนั้น คือความประกอบในการรักษาไว้จากการตกไปเป็นภวังค์ ชื่อว่าอธิฏฐานวสี (ความคล่องแคล่วในการรักษาไว้จากการตกไปเป็นภวังค์ ออกจากฌานไม่ล่วงเลยกาลตามที่กำหนดไว้ ชื่อว่าวุฏฐานวสี (ความ คล่องแคล่วในการออก) ฯ อีกอย่างหนึ่ง ความสามารถดำรงไว้ไม่ให้ เลยจากกาลตามที่กำหนดไว้ไป ชื่อว่าอธิฏฐานวสี (ความคล่องแคล่ว ન