อาวัชชนะ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 1 / 2

…ภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 398 พระโยคาวจรทำปฐมฌานนั้นนั่นแลให้ชำนิชำนาญ ด้วยความมีวสี ทั้ง ๕ เหล่านี้ คือ อาวัชชนะ การคำนึง ๑ สมาปัชชนะ การเข้า ๑ อธิฏฐานะ การตั้งมั่น ๑ วุฏฐานะ การออก ๑ ปัจจเวกขณะ การพิจารณา ๑ ตั้ง…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการฝึกปฐมฌานและการพัฒนาจิตผ่านอรูปฌานในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยสามารถเข้าใจการตั้งมั่น การวิเคราะห์ และการทำบริกรรมที่นำไปสู่อรูปฌานที่แตกต่างกัน โดยมีการพิจารณาเชิงลึกเพื่อเข้าถึงองค

…มสมควรแก่ ปัจจัยนั้น ๆ และตามสมควรแก่อารมณ์เป็นต้นนั้น ๆ ย่อมมีเพียง ๓ ดวงเท่านั้นโดยไม่แปลกกัน คือ อาวัชชนะ ๑ ทัสสนะเป็นต้น ๑ สัม ปฏิจฉันนะ ๑ สันตีรณะ ๑ โวฏฐัพพนะ ๑ ชวนะ ตทาวัมพนะ ๑ อีกนัยหนึ่ง จิตตุปบาท คือ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะในด้านวิถีจิตและอารมณ์ที่เกิดขึ้นในปัญจทวาร โดยเฉพาะการพิจารณาโมฆวารและอติปริตตารมณ์ โดยมีการอธิบายถึงความเหมาะสมของการเกิดขึ้นของจิตและอารมณ์ในสภาวะแตกต่างๆ

…่องแคล่วในการพิจารณา สำเร็จแล้วด้วยความ คล่องแคล่วในการนึกนั่นแล ฯ จริงอยู่ ชวนะทั้งหลายในลำดับแห่ง อาวัชชนะนั่นเอง ชื่อว่าปัจจเวกขณชวนะ ฯ [อธิบายรูปฌานและอรูปฌาน] ๆ ๆ ท่าน คำว่า วิตกฺกาทิโอฬาริกงฺค์ ปหานาย ค…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับการอธิบายเสนอในอภิธัมมัตถสังคหบาลีซึ่งเขียนถึงการออกทางจิตและความคล่องแคล่วในการพิจารณา โดยระบุถึงบทบาทของวิตกและฌาน รวมทั้งความสำคัญของอันตรายขององค์ที่หยาบที่อาจเกิดขึ้นในระยะต่าง

…งปรจิตตวิชชา ดังนี้บ้าง ฯ ถามว่า ก็ความที่ปรจิตตวิชชานั้น มีจิตปัจจุบันเป็นอารมณ์อย่างไร ? อารมณ์ที่อาวัชชนะถือเอาแล้วเท่านั้น เป็นอารมณ์ของจิตที่ประกอบ ด้วยฤทธิ์ตลอด ๗ วัน เมื่ออาวัชชนะทำจิตปัจจุบันเป็นอารมณ…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและอารมณ์ในอภิธัมมาฯ โดยเฉพาะในเรื่องของปรจิตตวิชชาที่ประกอบด้วยจิตในอดีต ปัจจุบัน และอนาคต การวิเคราะห์และการตีความจากพระอาจารย์หลายท่านเกี่ยวกับความหมายของจ

…มือนกัน ครั้นความไม่สำรวม นั้นมีอยู่ แม้ทวารก็ชื่อว่าเป็นอันไม่ได้คุ้มครอง ถึงภวังคจิต ถึงวิถีจิต มีอาวัชชนะเป็นต้น ก็ชื่อว่าไม่ได้คุ้มครอง แต่เมื่อสังวรมีสีลสังวร เป็นต้นเกิดขึ้นในชวนจิตนั้นแล้ว แม้ทวารก็เป็…

ในบทนี้อธิบายถึงความสำคัญของการรักษาศีลและการสำรวมใจในชวนจิต โดยยกตัวอย่างการปิดประตูพระนครเพื่อป้องกันโจร ซึ่งเปรียบได้กับการคุ้มครองจิตใจจากสิ่งไม่ดี และเมื่อมีการสำรวมก็จะสามารถป้องกันไม่ให้สิ่งชั่

… ดังท่านจุลปันถกฉะนั้น " ดังนี้เล่า คำว่า "อาวชฺชติ - นึก" ท่านก็ กล่าวโดยเป็นบริกรรมนั่นเอง (ไม่ใช่อาวัชชนะ) คำว่า "ครั้นนึกแล้ว ก็อธิษฐานด้วยญาณ" (นี่) ก็กล่าวโดยเล็งเอาญาณในอภิญญา (ไม่ใช่ ญาณที่สัมปยุตด้วย…

บทความนี้กล่าวถึงกระบวนการอธิษฐานจิตโดยการนึกถึงจำนวนคนที่มากซึ่งในพระโยคีกำหนดให้มีจิตสัมปยุตด้วยรูปาวจรจตุตถฌานแบบเฉพาะ อธิบายถึงการเกิดขึ้นของจิตในสมาบัติและการอธิษฐานด้วยญาณในอภิญญา โดยแสดงความสำค

…าด้วย ฯ [ปัจจเวกขณะชวนจิต] คำว่า ภควโต ฯ เป ฯ วทนฺติ ความว่า พระอรรถกถาจารย์กล่าว ว่า การนำจิต ที่มีอาวัชชนะเป็นประธานไปโดยถึงยอดแห่งความเป็น ผู้มีความชำนาญในการคำนึงของพระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้ทรงเข้าฌานที่ เป็…

บทความนี้นำเสนอการอภิปรายเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นถึงความสำคัญของการเข้าใจอานุภาพของอินทรีย์และจิตการในการฝึกปฏิบัติในพระพุทธศาสนา นอกจากนี้ยังกล่าวถึงพระผู้มีพระภา

…่านอาจารย์ทั้งหลายกล่าวไว้ว่า สมดังที่1 ท่านอาจารย์ทั้งหลาย ไม่ได้กล่าวคำนี้ไว้เลย ว่า จิตที่เว้นจากอาวัชชนะจะมีได้อย่างไร ? จะกำหนดแน่นอนไม่ได้ เพราะเห็นผลอื่น จากนิโรธที่เว้นอาวัชชนะ ฯ มีคำถามสอดเข้ามาว่า ก…

เนื้อหานี้วิเคราะห์ถึงลักษณะของจิตที่เว้นจากอาวัชชนะซึ่งอาจารย์ไม่ได้กล่าวไว้โดยตรง จิตนี้ไม่ยึดติดกับอารมณ์และประกอบไปด้วยกิจที่เป็นภวังค์ ข้อคิดเห็นเก…

…่งสมมาก่อน คือที่ตนเคยยึดถือแล้วโดย มาก ในภพนั้น ๆ อธิบายว่า สันตีรณะที่สหรคตด้วยอุเบกขา แม้เว้น จากอาวัชชนะ ก็เกิดขึ้นได้ ดุจผลจิตของท่านผู้ออกจากนิโรธฉะนั้น ๆ

เนื้อหานี้กล่าวถึงบทบาทของอนัตตาเมื่อกุศลากุศลดับไป และผลของการเกิดขึ้นของจิตตุปบาทตามความเป็นตทารมณ์ อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างตทารมณ์ โทมนัส และความไม่มีแห่งการตกภวังค์ โดยอาจารย์แสดงหลักการเหล่าน

…ต้น ในระหว่างไม่มี ฯ ส่วนท่านอานันทาจารย์ แสดงอธิบายในความเป็นไปแห่งวิถีจิตใน ปริตตารมณ์นี้ว่า เมื่ออาวัชชนะบังเกิด โวฏฐัพพจิตพึงเป็นไปโดย ความเป็นอนันตรปัจจัย แก่ชวนะที่เป็นกุศล อกุศล และกิริยา ซึ่งเป็นฝ่ายก…

บทนี้อธิบายถึงความเป็นไปของจิตในปริตตารมณ์ ซึ่งอานันทาจารย์ชี้ให้เห็นถึงการมีอาวัชชนะเป็นอนันตรปัจจัยที่ส่งผลต่อการเกิดจิต แต่ไม่สามารถกำหนดจากความเป็นไปหลายครั้งได้ทั้งหมด เนื้อหายังกล…

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 162 หรือ ๒ ครั้ง อาวัชชนะเป็นต้นมีครั้งเดียว ดังนี้ จึงเห็นว่า ท่าน กล่าวไปตามแนวมติของท่านมัชฌิมภาณกาจารย์ฯ ก็เพราะวาทะของ ท…

เนื้อหานี้นำเสนอการวิเคราะห์คำสอนในอภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการตัดสินใจและการตีความของท่านมัชฌิมภาณกาจารย์ เพื่อให้เห็นถึงแนวทางคำสอนและการประยุกต์ใช้หลักธรรม เหตุผลที่ท่านอาจ

…ริยายตรงกัน ข้ามแห่งจตุกกสมบัติมีโยนิโสมนสิการเป็นต้นนั้น, วิบากย่อมเกิดด้วย อำนาจแห่งกุศลและอกุศล, อาวัชชนะย่อมเกิดด้วยอำนาจแห่งภวังค์ เป็นต้น, และกิริยาชวนะย่อมเกิดด้วยอำนาจแห่งสันดานของพระขีณาสพ (ฉะนี้) ได…

เนื้อหานี้พูดถึงกระบวนการเกิดของนามรูปในพระพุทธศาสนา โดยเจาะลึกถึงเหตุการณ์ที่เกิดจากอวิชชา ตัณหา อุปทาน และกรรม ทั้งยังแสดงถึงปัจจัยที่ส่งผลต่อการเกิดของนามและรูป รวมถึงการวิเคราะห์กระบวนการต่างๆ เพื

…น ถ้าอสุภนั้นแม้ ( ขาดเป็นท่อน) ตก ( เรีย) อยู่ต่างทิศกัน (แต่ ) มาสู่คลอง ( จักษุเดียวกัน ) ได้ด้วยอาวัชชนะเดียวไซร้ มาได้อย่างนี้ นั่นเป็นการดี หากไม่มา ก็อย่าจับ (เอามารวมกัน ) ด้วยมือตนเอง เพราะจับต้องเข้…

บทความนี้กล่าวถึงกรรมฐานอสุภ โดยเสนอแนวทางการปฏิบัติที่เกี่ยวกับการมองเห็นอสุภในรูปลักษณะต่าง ๆ และการรวมรวบอสุภ โดยไม่ให้จับต้องด้วยตนเองเพื่อไม่ให้เกิดความชินในสัมผัส. มีการใช้ไม้เท้าในการเก็บอสุภ ห

…ิดขึ้น พร้อมกับภวังคจิตที่เป็น อนันตรปัจจัยแก่ภวังคจลนะ ฯ อาจารย์พวกอื่นกล่าวว่า (ปสาท) เกิดพร้อมกับอาวัชชนะจิต ฯ คำว่า เมื่อภวังค์ไหว ๒ ครั้ง ความว่า เมื่อภวังค์เป็นไป ๒ ครั้ง ในอารมณ์ที่จิตดวงก่อนถือเอาแล้ว…

เนื้อหาได้อธิบายถึงอารมณ์กระทบประสาทและภวังคจิต โดยการกล่าวถึงการเกิดขึ้นของอารมณ์ตั้งแต่รูปและเสียง จนถึงกลิ่น รส และโผฏฐัพพะ การเกิดขึ้นพร้อมกับภวังคจิตสะท้อนความเป็นเหตุเกิดแห่งวิญญาณ และอำนาจแห่งก

…นาจแห่งวิบากทั้ง ๒ โวฏฐัพพนะ ๑ กามาวจรชวนะ ๒๕ ด้วยอำนาจแห่งกุศลจิต อกุศล จิต และกิริยาจิต ที่เว้นจากอาวัชชนะ และตทาลัมพนะ ๘ โดยการถือ เอาตทาลัมพนะที่ยังมิได้ถือเอาๆ บทว่า ยถารห์ ความว่า ด้วยอำนาจ อนุรูปแห่อาร…

เนื้อหาในหน้าที่ 127 นี้กล่าวถึงการเกิดขึ้นของจิตในจักขุทวารและทวารอื่นๆ โดยระบุถึงจิต ๔๖, ปัญจทวาราวัชชนะ และการเชื่อมโยงระหว่างจิตกับอารมณ์ที่เกิดขึ้นในทวารต่างๆ นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงอนุรูป, กุ

…นต้น ชื่อว่าทวาร เพราะ อรรถว่า เป็นเหมือนประตุ เพราะความเป็นมุขแห่งความเป็นไปของ อรูปธรรมทั้งหลาย มีอาวัชชนะเป็นต้นฯ บทว่า จกฺขุเมว ได้แก่จักขุ ประสาทนั้นแลฯ อีกอย่างหนึ่ง ใจนั่นเอง เป็นทวารแห่งพวกมนะมี อาวัช…

บทนี้เน้นว่า บัณฑิตควรแสดงจิตและกิจที่มีปฏิสนธิอย่างแตกต่างตามประเภทและฐาน โดยใช้ทวารเป็นแนวทางในการเข้าใจจิตในการปฏิบัติธรรม ซึ่งมีการจำแนกออกเป็นกิจตามลำดับ มีการอธิบายถึงตาและจิตที่เป็นทวารและท่านพ

… ๒-๓ ครั้งในปริตตารมณ์ เพราะมีไม่การ เสวยรสแห่งอารมณ์นั้น เพราะเหตุนั้น ท่านอาจารย์จึง กล่าวว่า เว้นอาวัชชนะทั้ง ๒ ฯ ก็เพราะอธิบายอย่างนี้ พระอรรถ- กถาจารย์จึงกล่าวไว้ในอรรถกถาว่า ตั้งอยู่แล้วในฐานแห่งชวนะ ฯ …

เนื้อหาในหน้านี้กล่าวถึงการอธิบายขันธ์ที่เกี่ยวข้องกับจิตและธรรมชาติของอารมณ์ อธิบายถึงกาลที่เป็นอเหตุกะ รวมถึงความไม่มีอำนาจของปฏิสนธิกาลที่ส่งผลต่อความเป็นไปของจิตซึ่งให้ความเข้าใจในเรื่องของสันตีรณ

… ฯ બૈં บรรดาฐาน ๑๐ เหล่านั้น ที่ระหว่าแห่งจุติและภวังค์เป็นฐาน แห่งปฏิสนธิฯ ที่ระหว่างแห่งปฏิสนธิกับอาวัชชนะ ๑ ชวนะกับอาวัช ชนะ ๑ ตทาลัมพนะกับอาวัชชนะ ๑ โวฏฐัพพนะกับอาวัชชนะ ๑ ใน บางครั้งชวนะกับจุติ ๑ ตทาลัมพ…

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงการทำงานของจิต โดยยกตัวอย่างถึงกิจที่เกิดขึ้นและการเคลื่อนที่ของจิต เช่น ชวนกิจ, ตทาลัมพนกิจ, และจุติกิจ ซึ่งอธิบายการเชื่อมโยงของฐานที่เกี่ยวข้องภายใต้หลักอภิธัมมาที่จำเป็นต่อการเ

…าวจรวิบากจิต ๔) ชื่อว่าปฏิสนธิภวังค์และ จุติเป็นกิจ (มีกิจ คือ ปฏิสนธิ ภวังค์ และจุติ) ฯ แต่จิตที่มีอาวัชชนะ เป็นกิจมี ๒ ฯ และจิตที่มีทัสสนะ สวนะ ฆายนะ สายนะ ผุสนะ สัมปฏิจฉันนะเป็นกิจก็มีอย่างละ ๒ เหมือนกัน ฯ…

…ระเภทต่างๆ และรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการจำแนกจิตตามฐานต่างๆ อธิบายถึงผลของกิจที่เกิดจากจิตที่มีอาวัชชนะและการทำงานของจิตในสถานการณ์ต่างๆ พร้อมกับการวิเคราะห์เกี่ยวกับกิจสังคหะและบทบาทของจิตประเภทต่างๆ ใน…

…วามไม่สำรวมก็ตาม ในสมัยทั้งหลายแม้นั้น คือในภวังคสมัยก็ไม่มี ในบรรดาสมัยแห่ง แต่ทว่า ในขณะ วิถีจิตมีอาวัชชนะเป็นต้นสมัยใดสมัยหนึ่งก็ไม่มีเลย แห่งชวนจิต ถ้าความทุศีลก็ดี ความหลงลืมสติก็ดี ความไม่รู้ก็ดี ความไม…

บทความนี้กล่าวถึงปรัชญาในวิสุทธิมรรคที่เกี่ยวข้องกับจิตและการควบคุมอารมณ์ โดยเฉพาะในเรื่องของการเกิดและดับของรูปารมณ์ผ่านกระบวนการของจักษุและมโนธาตุ พร้อมยกตัวอย่างการควบคุมการไม่สำรวมในจิต ตัวอย่างกา