หน้าหนังสือทั้งหมด

ความหมายและวิวัฒนาการของคำว่า 'วิวัฒติ'
67
ความหมายและวิวัฒนาการของคำว่า 'วิวัฒติ'
…ีนักวิทยาการหลายแขนให้คำจำกัดความหมายแตกต่างกันออกไป ดังต่อไปนี้ คือ วิวัฒติ (ป.ด.) การแบ่ง การแบ่ง การจำแนก วิวัฒติ สือลักษณะซึ่งท่านบัญฑิตใจนาอารภากร สำหรับลงท้ายอม มี ๑๗ ตัว มี ฯ โอ เป็นพัน เป็นเครื่องให้ค…
…ทคำในภาษาและการจัดกลุ่มเป็นเสมือนกรรมวิธีไวยกรณ์ที่ทำให้คำมีรูปร่างแตกต่างกัน ในเอกสารนี้ได้กล่าวถึงการจำแนกลักษณะการใช้คำนี้ในด้านที่ต่างกัน โดยการอ้างอิงจากพจนานุกรมและหนังสืออ้างอิงที่เกี่ยวข้อง สำหรับนักว…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
186
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ขุวิญญาณ โสตวิญญาณ มโนธาตุ และสันตีรณะที่เป็น อกุศลวิบาก ย่อมมีแม้ในสุคตินั้น (ในรูปาวจรภูมินั้น) ฯ การจำแนก จิตเป็นไปด้วยอำนาจแห่งภูมิ ชื่อว่าภูมิวิภาค ฯ บทว่า ยถาสมุภวํ คือตามสมควรแก่ความเป็นไปในทวารนั้น ๆ …
ในบทนี้อธิบายถึงการเกิดขึ้นของวิญญาณในทวารต่าง ๆ และการจำแนกจิตตามภูมิความเป็นไปของมัน รวมถึงการดำเนินไปของจิตในแต่ละภพที่ไม่มีการหยุดพัก ซึ่งอาจารย์ได้ชี้ให้เห…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
259
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…า ตามลำดับ) ในรูปนั้น มีสังคหะ (การ รวบรวม) โดยอาการ ๕ นัย คือ โดย สมุทเทส (แสดงโดยย่อ) ๑ โดยวิภาค (การจำแนก) ๑ โดยสมุฏฐาน (เหตุเกิด) 0 โดยกลาป (หมวดหมู่) ๑ โดยลำดับ ปวัติ (การเกิด) ๑ [รูปสมุทเทส] ด ก็รูป ๒ อ…
ในประโยคนี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลี พร้อมกับการจำแนกธรรมต่าง ๆ โดยมีการรวบรวมและอธิบายตามลำดับของคำ ข้าพเจ้าได้จำแนกธรรมฝ่ายจิตและเจตสิก โดยอิงตามประเภท…
การอธิบายศัพท์ไวยากรณ์ นามกิริยา และกริยากิริยา
62
การอธิบายศัพท์ไวยากรณ์ นามกิริยา และกริยากิริยา
…ี่สุดฐานุตเป็น ต ว. ว่า ภชน ภุตติ. การบรว ชื่อว่า ภุตติ วิภติ วิบทหน้า ภุ ฐาติ วี. ว่า วิภัน วิภติ. การจำแนก ชื่อว่า วิภติ. เป็น ภาวรูป ภาวะสันธะ. ฤติ เป็น คุป ฐาติ ในความคุ้มครอง ลง ตี ปัจจัย แล้ว แปลก ปุ ที…
…ตัวอย่างการแปลที่นำเสนอในเอกสารช่วยให้เข้าใจคำและความหมายที่หลากหลายยิ่งขึ้น พร้อมการอธิบายเกี่ยวกับการจำแนกภาวะเปลี่ยนแปลงที่เกิดจากกริยากิตและการใช้ในวงกว้าง การทำความเข้าใจศัพท์เหล่านี้มีความสำคัญในการศึกษ…
ชนิดของกิเลสและทางแก้ในชีวิต
28
ชนิดของกิเลสและทางแก้ในชีวิต
ชนิดของกิเลส มี 3 ชนิด คือ 1. โลภะ คือ ความโลภ หรือความตระหนี่หวงแหนที่อยู่ในใจ 2. โทสะ คือ ความโกรธ หรือความพยาบาท อาฆาต ปองร้ายผู้อื่น 3. โมหะ คือ ความหลง หรือความไม่รู้ในความเป็นจริงของโลกและชีวิต
…โมหะ (ความหลง) รวมถึงทางแก้ไขอุปสรรคในชีวิตโดยการทำบุญ บุญมีความหมายว่าเป็นเครื่องชำระล้างใจและยังมีการจำแนกวิธีการทำบุญออกเป็น 3 ประการ ได้แก่ ทานมัย (การบริจาค), ศีลมัย (การรักษาศีล), และภาวนามัย (การเจริญส…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค)
103
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค)
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 103 ตติยปริจเฉทตฺถ โยชนา หน้า 103 [๑๓๑] สาธกมาห เตนาหาตุยาที่ ฯ เตน ตสฺมา ติสโส อิมา....สุขาติ ภควา อาห์ ฯ เตนาติ อาหาติ ปเท
ในหน้านี้ได้พูดถึงอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา และการจำแนกเวทนาเป็นสามประเภท ได้แก่ สุขา ทุกขา และอุเบกขา รวมถึงการชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการมีความเข้าใจในเ…
การเข้าถึงธรรมกายและการฝึกสมาธิตามหลักพระพุทธศาสนา
36
การเข้าถึงธรรมกายและการฝึกสมาธิตามหลักพระพุทธศาสนา
ให้บริสุทธิ์ ให้ผ่องใสขึ้นไปตามลำดับ จนกระทั่งเข้าไปถึงธรรมกายที่บริสุทธิ์หลุดพ้นจากกิเลสอาสวะทั้งหลาย ตรงฐานที่ 7 ตรงนี้ที่เดียวจึงจะเห็นหนทาง แล้วก็ดำเนินใจเข้าไปตามลำดับจนกระทั่งเข้าถึง ธรรมกาย สิ่
…งฐานที่ 7 ที่ถูกต้อง และการฝึกสมาธิจากกสิณ 10, อสุภะ 10, อาหารเรปฏิกูลสัญญา 1 เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีการจำแนกประเภทของสมาธิตามจุดตั้งของใจ ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็นการฝึกสมาธิภายในและภายนอก มีเป้าหมายเพื่อไม่ให้ใจ…
ลัทธิต่าง ๆ ในปรัชญาอินเดีย
47
ลัทธิต่าง ๆ ในปรัชญาอินเดีย
…4) ลัทธิสางขยะ (Sankhya) ก่อตั้งโดยกบิลมหามุนี ลัทธินี้มุ่งแสวงหาความรู้ที่ถูกต้องเกี่ยวกับสัจภาพโดยการจำแนกวัตถุแห่ง การรับรู้ออกเป็น “ตัตตวะ” หรือความจริงแท้ 25 ประการ ซึ่งอาจย่อลงเป็น 2 คือ ปุรุษะ และ ประก…
พบกับความคิดของลัทธิไวเศษิกะที่สอนว่าโลกเกิดจากพลังอันมองไม่เห็นและแนวคิดเกี่ยวกับจิตอันยิ่งใหญ่ของปรมาตมันที่สร้างสรรค์สากลโลก ผ่านการขจัดอวิชชาเพื่อเข้าถึงโมกษะ ในขณะเดียวกัน สางขยะช่วยนำเสนอว่ามนุษ
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา: การศึกษาหัวข้อที่ซับซ้อน
363
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา: การศึกษาหัวข้อที่ซับซ้อน
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 363 ปฐมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 363 ปัจจเวกขณา ตทธิมุตฺตตาติ ฯ อิฏฐารมณ์ อคมภีรปกติตา โสมนสฺสปฏิสนธิกตาติ อิท ปทตฺตย์ ปุพพสทิสตฺตา
บทความนี้สำรวจแนวคิดจากอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา ที่กล่าวถึงการจำแนกประเภทของภูมิปัญญาและอิทธิพลในธรรมะ พบกับพิจารณาชิ้นส่วนต่างๆ ที่มีอิทธิพลต่อการเข้าใจพุทธศาสนาและปั…
การบรรลุความตื่นรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
116
การบรรลุความตื่นรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
จนกระทั่งบรรลุอรหัตตผล เข้านิพพานตามพระองค์ไปมากมาย ส่วนที่แปลว่า “ผู้เบิกบาน” ก็เพราะนำไปเปรียบกับ ดอกบัว กล่าวคือ การที่พระองค์ทรงประกอบความเพียรด้วย ประการต่าง ๆ มานานถึง 5 พรรษา ขณะที่ยังมิได้ทรงบ
…ากนี้ยังกล่าวถึงชื่อ 'ภควา' ซึ่งมีความหมายที่เกี่ยวข้องกับการเป็นผู้มีภาคย์และผู้หักกิเลส ทรงแสดงถึงการจำแนกธรรมอย่างชัดเจน ผ่านความเพียรและการตรัสรู้ที่ลึกซึ้ง.
ธรรมะเพื่อประชาชน: เมณฑกเศรษฐีผู้ใจบุญ
441
ธรรมะเพื่อประชาชน: เมณฑกเศรษฐีผู้ใจบุญ
…ันเป็นมลทินจะ ไม่พึงครอบงำจิตของสัตว์เหล่านั้น ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย แต่เพราะสัตว์ทั้งหลายไม่รู้ผลแห่งการจำแนกทานเหมือน อย่างที่เรารู้ ฉะนั้น สัตว์ทั้งหลายจึงไม่ให้ แล้วบริโภคเสียเอง อนึ่ง ความตระหนี่อันเป็นมลท…
…ุกข์ ให้กลับมาหยุดนิ่งที่ศูนย์กลางกายฐานที่ 7 จะพบทางออกที่ดีที่สุดได้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสถึงการจำแนกทานว่า บุญจะช่วยเปลี่ยนวิกฤติ สัตว์ทั้งหลายมักไม่รู้ค่าของการให้เพราะติดอยู่กับความตระหนี่ จึงให้เรา…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - ทุติโย ภาโค
223
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา - ทุติโย ภาโค
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 223 จตุตถปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 223 เอก จิตต์ เอกจิตต์ ๆ ขยติ เอตถาติ ขโณ จิตต์ เอตฺถ กาเล ขยติ อิติ ตสฺมา โส กาโล ขโณ 1 ปี ขา
เนื้อหาในหน้าที่ 223 นี้กล่าวถึงแนวทางการวิเคราะห์จิตตามอภิธรรม โดยมีการอธิบายถึงเอกจิตต์, ขโณ, และการจำแนกประเภทต่างๆ ของจิตในบริบทที่เชื่อมโยงกับอายุกับลักษณะจิตตำนวนหลากหลายรูปแบบ เน้นถึงการเข้าใจจิตในเชิ…
12 สาระสำคัญพระธรรมเทศนา
24
12 สาระสำคัญพระธรรมเทศนา
12 สาระสำคัญพระธรรมเทศนา โลกแบ่งเป็น ๓ คือ ๕.๑ สังขารโลก ๕.๒ สัตวโลก ๕.๓ โอกาสโลก ๖. อนุตฺตโรปุริสทมุมสาร พระองค์เปรียบเสมือนสารถีผู้ฝึกสอนคนเป็นอย่างดี คือ ทรงมีพระปรีชาญาณ ฝึกสอนคนให้ เป็นคนดี จนบรร
…สู่ความสุขในชีวิต นอกจากนี้ ยังมีการอธิบายถึงแนวความคิดสำคัญ เช่น การเป็นบรมครูของมนุษย์และเทวดา และการจำแนกแยกแยะธรรมของพระองค์หลังจากที่ตรัสรู้ ซึ่งเป็นการมอบแนวทางการเข้าใจธรรมอย่างลึกซึ้งและเพียบพร้อม
สัทธาและวิริยินทรีย์ในพระพุทธศาสนา
164
สัทธาและวิริยินทรีย์ในพระพุทธศาสนา
สัทธา ความเชื่อ ความเลื่อมใสในคุณของพระรัตนตรัย จำแนกออกเป็น 7 คือ 1. ปสาทสัทธา ความเชื่อความเลื่อมใสตามปกติของบุคคลทั่วไป เช่น เชื่อต่อ พระปัญญาการตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เชื่อทาน ศีล ภาวนา 2.
บทความนี้นำเสนอการจำแนกสัทธาเป็น 7 ประเภท โดยเริ่มจากปสาทสัทธาสู่โวสสัชชนสัทธา ซึ่งสะท้อนถึงระดับความเชื่อที่ลึกซึ้งในพระรั…
การทำบุญและการฝึกฝนจิตใจ
507
การทำบุญและการฝึกฝนจิตใจ
…ผ่องใสควบคู่กันไป พร้อมๆ กัน *มีวาระพระบาลีที่ปรากฏใน ทานสูตร ว่า “ถ้าว่าสัตว์ทั้งหลาย พึ่งรู้ผลแห่งการจำแนกทาน เหมือนอย่างที่พระผู้มีพระภาคเจ้าผู้แสวงหาคุณใหญ่ตรัสแล้ว โดยวิธีที่ผลนั้นเป็นผลใหญ่ไซร้ สัตว์ทั้…
บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของการทำบุญและการฝึกฝนจิตใจให้สะอาด โดยอ้างอิงถึงคำสอนของพระพุทธเจ้าเกี่ยวกับการเจริญภาวนาในหนทางสายกลาง เพื่อให้ใจผ่องใสและช่วยนำสัตว์โลกไปสู่สุขติของชีวิตและการบรรลุมรรคผลน
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา (ปฐโม ภาโค) หน้า 536
536
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา (ปฐโม ภาโค) หน้า 536
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถ โยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 536 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 536 สงฺขาโร ติกฺขภาวาท ฌาน วิตกกาทิ อาลมพน์ กสิณคุฆาฏิ มากาสาท มคฺโค โสตาปัตติมคคาทิ ฯ อรหสฺส อ
…ักการสำคัญเกี่ยวกับจิตและสภาวะต่าง ๆ ของจิต ในการศึกษาอภิธมฺม มีการพูดถึงสงฺขาโรและวิภาวินิยา รวมถึงการจำแนกประเภทต่าง ๆ ของจิต เช่น กามาวจร, รูปาวจร และอรูปาวจร พร้อมด้วยแนวทางการฝึกปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับกา…
ความคิดเกี่ยวกับจักรวาลและภพในพระพุทธศาสนา
54
ความคิดเกี่ยวกับจักรวาลและภพในพระพุทธศาสนา
แนวคิด 1. พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงค้นพบความจริงว่า จักรวาลนี้มิได้มีเพียงจักรวาลเดียว แต่มีจักรวาล มากมายนับไม่ถ้วน และสามารถจัดกลุ่มจักรวาลออกเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มจักรวาลขนาดเล็ก มีพันจักรวาล กลุ่มจัก
…วนประกอบที่เหมือนกันทุกจักรวาล รวมถึงอธิบายเกี่ยวกับภพต่างๆ อย่างละเอียด ทั้งที่อยู่อาศัยของสัตว์และการจำแนกภูมิต่างๆ ในการดำรงอยู่ของชีวิตและจิตใจ ผู้เขียนอธิบายเกี่ยวกับกามภพ รูปภพ และอรูปภพ รวมถึง 31 ภูมิ …
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์
40
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์
ประโยค - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์ - หน้าที่ 68 สังขยาคุณนาม [๒๓] ศัพท์ที่เป็นเครื่องกำหนดนับนามนามชื่อ สังขยา, สังขยา แบ่งเป็น ๒ คือ ปกติสังขยาอย่าง ๑ ปูรณสังขยาอย่าง ๑. ปกติ สังขยา
…ใช้งานในประโยค ภายในเนื้อหายังมีการอธิบายเกี่ยวกับการแยกประเภทคำในคัมภีร์ศัพทศาสตร์ เช่น เอก จตุ และการจำแนกประเภทถ้าหากมีจำนวนมาก ข้อมูลเหล่านี้ช่วยให้เข้าใจการใช้งานคำในบริบทต่างๆ ได้ดีขึ้น สนใจศึกษาเพิ่มเต…
ชีวิตในสังสารวัฏ
16
ชีวิตในสังสารวัฏ
ธรรมะเพื่อประชาชll ชีวิตในสังสารวัฏ ๑๕ และทิฏฐิอย่างนี้ว่า ความหมดจดย่อมมีได้ด้วยสังสารวัฏ ดูก่อน สารีบุตร ก็สังสารวัฏที่เราไม่เคยท่องเที่ยวไปโดยกาลยืดยาว ช้านานนี้ เว้นแต่ชั้นปัญจสุทธาวาส เป็นสิ่งที่
เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับวัฏสงสาร ซึ่งเป็นการเวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏ โดยมีการจำแนกเป็น 3 ประเภท คือ เหฏฐิมสงสาร (โลกเบื้องต่ำ), มัจฉิมสงสาร (โลกชั้นกลาง), และ อุปริมสงสาร (โลกเบื้องส…
ครูธรรม 8 ในพระพุทธศาสนา
59
ครูธรรม 8 ในพระพุทธศาสนา
ครูธรรม 8 เป็นสิ่งที่พระพุทธเจ้าให้บญั ญัตดิรือไม่ (2) 163 ฝึกฝน พึงเจริญ111 ซึ่งหากมาดีความคำว่าสอนสั่ง หรือสั่งสอนคือการบอกกล่าวในสิ่งที่ไม่รู้ให้เข้าใจ หรือบอกให้กระทำ บอกว่าสิ่งนี้ควรทำหรือไม่คว
…างถึงเหตุการณ์ในพระไตรปิฎกและพระวินัยที่สำคัญ โดยเน้นถึงความสำคัญáของการปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ราชสำนักและการจำแนกนักบวชชายหญิงในพระพุทธศาสนา สุดท้ายชี้ให้เห็นว่าภิษุต่าง ๆ ไม่มีความผิดในการกระทำดังกล่าว