หน้าหนังสือทั้งหมด

ความหมายและวิวัฒนาการของคำว่า 'วิวัฒติ'
67
ความหมายและวิวัฒนาการของคำว่า 'วิวัฒติ'
…ีนักวิทยาการหลายแขนให้คำจำกัดความหมายแตกต่างกันออกไป ดังต่อไปนี้ คือ วิวัฒติ (ป.ด.) การแบ่ง การแบ่ง การจำแนก วิวัฒติ สือลักษณะซึ่งท่านบัญฑิตใจนาอารภากร สำหรับลงท้ายอม มี ๑๗ ตัว มี ฯ โอ เป็นพัน เป็นเครื่องให้ค…
…ทคำในภาษาและการจัดกลุ่มเป็นเสมือนกรรมวิธีไวยกรณ์ที่ทำให้คำมีรูปร่างแตกต่างกัน ในเอกสารนี้ได้กล่าวถึงการจำแนกลักษณะการใช้คำนี้ในด้านที่ต่างกัน โดยการอ้างอิงจากพจนานุกรมและหนังสืออ้างอิงที่เกี่ยวข้อง สำหรับนักว…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
186
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ขุวิญญาณ โสตวิญญาณ มโนธาตุ และสันตีรณะที่เป็น อกุศลวิบาก ย่อมมีแม้ในสุคตินั้น (ในรูปาวจรภูมินั้น) ฯ การจำแนก จิตเป็นไปด้วยอำนาจแห่งภูมิ ชื่อว่าภูมิวิภาค ฯ บทว่า ยถาสมุภวํ คือตามสมควรแก่ความเป็นไปในทวารนั้น ๆ …
ในบทนี้อธิบายถึงการเกิดขึ้นของวิญญาณในทวารต่าง ๆ และการจำแนกจิตตามภูมิความเป็นไปของมัน รวมถึงการดำเนินไปของจิตในแต่ละภพที่ไม่มีการหยุดพัก ซึ่งอาจารย์ได้ชี้ให้เห…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
259
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…า ตามลำดับ) ในรูปนั้น มีสังคหะ (การ รวบรวม) โดยอาการ ๕ นัย คือ โดย สมุทเทส (แสดงโดยย่อ) ๑ โดยวิภาค (การจำแนก) ๑ โดยสมุฏฐาน (เหตุเกิด) 0 โดยกลาป (หมวดหมู่) ๑ โดยลำดับ ปวัติ (การเกิด) ๑ [รูปสมุทเทส] ด ก็รูป ๒ อ…
ในประโยคนี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลี พร้อมกับการจำแนกธรรมต่าง ๆ โดยมีการรวบรวมและอธิบายตามลำดับของคำ ข้าพเจ้าได้จำแนกธรรมฝ่ายจิตและเจตสิก โดยอิงตามประเภท…
การอธิบายศัพท์ไวยากรณ์ นามกิริยา และกริยากิริยา
62
การอธิบายศัพท์ไวยากรณ์ นามกิริยา และกริยากิริยา
…ี่สุดฐานุตเป็น ต ว. ว่า ภชน ภุตติ. การบรว ชื่อว่า ภุตติ วิภติ วิบทหน้า ภุ ฐาติ วี. ว่า วิภัน วิภติ. การจำแนก ชื่อว่า วิภติ. เป็น ภาวรูป ภาวะสันธะ. ฤติ เป็น คุป ฐาติ ในความคุ้มครอง ลง ตี ปัจจัย แล้ว แปลก ปุ ที…
…ตัวอย่างการแปลที่นำเสนอในเอกสารช่วยให้เข้าใจคำและความหมายที่หลากหลายยิ่งขึ้น พร้อมการอธิบายเกี่ยวกับการจำแนกภาวะเปลี่ยนแปลงที่เกิดจากกริยากิตและการใช้ในวงกว้าง การทำความเข้าใจศัพท์เหล่านี้มีความสำคัญในการศึกษ…
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา แห่ง  อภิธรรมมาตุวิภาวินี
69
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา แห่ง อภิธรรมมาตุวิภาวินี
ประโยค - อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา สห อภิธรรมมาตุวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสงฺคหฎีกา - หน้าที่ 68 ปฐมปริจเฉทวณฺณนา หน้าที่ 69 อิมสฺส กามาวจรภาโว อุปปันโน โหติ ฯ กามภโวเยว วา กาโม ฯ โส เอตฺถ อวจรตีติ กามาวจโร
…จิตและการกระทำที่เกิดจากกามาวจร สิ่งนี้สะท้อนถึงความเข้าใจในอุปาทานและธรรมชาติของจิตที่เป็นโลกุตตร์ การจำแนกประเภทของจิตตา โดยเฉพาะในมิติของความคิดสร้างสรรค์และสุขในพระพุทธศาสนาเป็นสิ่งที่สำคัญในแนวคิดของการเ…
วิถีธรรมรวมแปลก ๓ ตอนที่ ๑๐๙
110
วิถีธรรมรวมแปลก ๓ ตอนที่ ๑๐๙
ประโยค - วิถีธรรมรวมแปลก ๓ ตอนที่ ๑๐๙ เวทนาหาย เวทนาของผู้เข้าสมบัติเป็นเวทนาละเอียด เวทนาเป็นไปกับอาสยะเป็นเวทนาหาย เวทนาอันหาอาสยะมีได้ เป็นเวทนาละเอียด" ดังนี้ และทุกเวทนาเป็นฉันใด แม้สุขเวทนาเป็น
บทความนี้พูดถึงเวทนาและการจำแนกประเภทต่างๆ ของเวทนาในผู้เข้าสมบัติ โดยเน้นความละเอียดและความแตกต่างในการประสบเวทนา ทั้งนี้รวมถึงการ…
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค - อาขยาตและกิตก์
10
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค - อาขยาตและกิตก์
ประโยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 159 โส คนติ เขา ไปอยู่, เต คจฺฉนฺติ เขาทั้งหลาย ไปอยู่ ยกไว้แต่นามศัพท์ที่เป็นเอกวจนะหลาย ๆ ศัพท์ รวมกันด้วย "จ" ศัพท์ ใช้กิริยาเป็น
ในเนื้อหานี้กล่าวถึงกฎเกณฑ์ของการใช้กิริยาในภาษาบาลี โดยเฉพาะในการใช้วิภัตติ ซึ่งมีการจำแนกบุรุษออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ประถมบุรุษ, มัธยมบุรุษ และอุตตมบุรุษ การเลือกใช้กิริยาและวิภัตติให้ถูกต…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
262
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 262 [สังคหคาถา] ก็ บัณฑิต ผู้เห็นประจักษ์ ย่อมจำแนกรูป ไว้แม้ ๒ อย่าง โดยความต่างแห่งรูป มี อัชฌัตติกรูปเป็นต้น ตามสมควร ด้วย ประการฉะน
เนื้อหาเกี่ยวกับการจำแนกรูปในอภิธัมมัตถสังคหะ ซึ่งมีการแบ่งรูปออกเป็น ๒ อย่างตามสมควรทั้งภายในและภายนอก โดยการพิจารณาจากเหตุ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 6
6
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 6
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 6 ปัญจมฌานกิริยาจิต ประกอบด้วยอุเบกขาและเอกัคคตา ๑ ชื่อว่า รูปาวจรกิริยาจิต ฯ กุศลจิต วิบากจิต และกิริยาจิต ฝ่ายรูปาวจร ๑๕ จบบริบูรณ์ทุ
…านของจิตและการทำงานของมันในบริบทของอภิธัมมะ ให้ผู้สนใจได้เข้าใจในพุทธศาสตร์อย่างลึกซึ้ง เช่นเดียวกับการจำแนกประเภทจิต กระบวนการทำงานและลักษณะเฉพาะของจิตภายใต้การศึกษาของอภิธัมมะที่เป็นพื้นฐานของหลักธรรมที่สำค…
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑
225
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 224 กายานุปัสนาเป็นต้นเป็นตัวนำ จึงตรัส (ต่อไป) อีกว่า "ดูกรภิกษุ เมื่อใดแล สมาธินี้เป็นธรรมอันเธอเจริญทำให้มากอย่างนี้แล้ว เมื่อนั้น เธอพึงสำเหนียกอย่าง
…คัญในการดำเนินชีวิตอย่างมีสติและเป็นสุข จากการที่ภิกษุได้เจริญสมาธิและมีความเข้าใจในอัปปมัญญา รวมถึงการจำแนกประเภทอธิบายจิตในทางอภิธรรมโดยละเอียด และเน้นถึงผลลัพธ์ของการเจริญสมาธิในชีวิตประจำวันที่มุ่งมั่นเข้…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 121
121
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 121
…้งหมด จึงรวมจิตที่ สหรคตด้วยอุเบกขา ๕๕ ด้วยประการฉะนี้ ฯ การสงเคราะห์เหตุมีโลภะเป็นต้น ด้วยอำนาจแห่งการจำแนก และด้วยอำนาจแห่งจิตและเจตสิก ที่สัมปยุตด้วยเหตุ มีโลภะเป็นต้นนั้น ชื่อว่าเหตุสังคหะ ฯ สัมพันธ์ความว…
เนื้อหานี้เน้นการวิเคราะห์อุเบกขาเป็นกลางซึ่งเกี่ยวข้องกับมหัคคตจิตและโลกุตตรจิต มาจากการสังเคราะห์โลภะและเหตุอันมีส่วนเกี่ยวโยง สิ่งเหล่านี้ถูกพิจารณาว่าเป็นรากเหง้าของการดำรงอยู่ของธรรม โดยใช้หลักกา
การศึกษาเกี่ยวกับสมุฎฐานและจิตตสมุฎฐาน
207
การศึกษาเกี่ยวกับสมุฎฐานและจิตตสมุฎฐาน
ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณ์วิเสสสฺว (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 207 ทิฏฐิวิสุทฺธินิทฺเทโส อุตุสมุฎฐาน จิตตสมุฏฐานนฺติ อปรานีปี จตุวีสตีติ เอว จตุสมุฎฐาเนส จตุวีสติโกฏฐาเสสุ จตุจตุตาลีส จตุจตุตาลีส ร
…ึงความสัมพันธ์ที่ซับซ้อนของรูปแล้วก็ความรู้สึกต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในจิต การอภิปรายยังเน้นที่ผลกระทบของการจำแนกประเภทต่าง ๆ ในการเข้าใจธรรมชาติของจิตและโลกวิญญาณในการศึกษาในทางพุทธศาสนา
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
520
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 518 นวมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 519 ติติปริกษุมาน อนุรูป ตีติ...รูป์ ๆ ติด...โตติ อปเปตีติ ตติยาวิเสสน์ ฯ อิทานิ...อาทิมาห์ อาจริ
บทนี้พูดถึงการจำแนกและวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถที่มีพื้นฐานในธรรม และเชื่อมโยงกับอภิญญาและอิทธิวิธา รวมถึงการนำเสนอวิธีการปฏิ…
ครูธรรม 8 ในพระพุทธศาสนา
59
ครูธรรม 8 ในพระพุทธศาสนา
ครูธรรม 8 เป็นสิ่งที่พระพุทธเจ้าให้บญั ญัตดิรือไม่ (2) 163 ฝึกฝน พึงเจริญ111 ซึ่งหากมาดีความคำว่าสอนสั่ง หรือสั่งสอนคือการบอกกล่าวในสิ่งที่ไม่รู้ให้เข้าใจ หรือบอกให้กระทำ บอกว่าสิ่งนี้ควรทำหรือไม่คว
…างถึงเหตุการณ์ในพระไตรปิฎกและพระวินัยที่สำคัญ โดยเน้นถึงความสำคัญáของการปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ราชสำนักและการจำแนกนักบวชชายหญิงในพระพุทธศาสนา สุดท้ายชี้ให้เห็นว่าภิษุต่าง ๆ ไม่มีความผิดในการกระทำดังกล่าว
ความเข้าใจบาลีไวยากรณ์ในนามและอัพยยศัพท์
35
ความเข้าใจบาลีไวยากรณ์ในนามและอัพยยศัพท์
ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์ - หน้าที่ 34 เป็น นุต แล้วเอา อะ กับ สิ เป็น อ. คุณวนฺตานิ เอา นฺตุ เป็น นฺต แล้วแปลง โย เป็น อานิ นอกจากนี้แจกเหมือน ภควนตุ อายสฺมนฺตุ ใช้เป็นได้ทั้งบทคุณ
…ำในบาลีไวยากรณ์ เช่น วนฺตุ และ มนฺตุ รวมถึงการสร้างคำและการเปรียบเทียบกับภาษาไทย นอกจากนี้ยังเน้นถึงการจำแนกศัพท์ในพหุวจนะและทวิลิงค์เพื่อให้เข้าใจในบริบทของการเรียบเรียงประโยคอย่างถูกต้อง dmc.tv
ปัญญาและประเภทของมันในวิชาธรรมวินัย
6
ปัญญาและประเภทของมันในวิชาธรรมวินัย
ประโยค- วิชาธรรมวินัย ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 6 [๔. ปัญญามีอิ๋ออย่าง] ปัญหาหมรรม (ข้อ ๔) ว่า "ปัญญามีอิ๋ออย่าง" มีวิชนาว่า โดยลักษณะคือความตรัสรู้สภาพแห่งธรรม ปัญญาอย่างดีจังหว่านั้น เป็น ๒ อย่าง โดย (
เนื้อหาเกี่ยวกับการเข้าใจปัญญาในวิชาธรรมวินัยแบ่งออกเป็นหลายประเภท เช่น โลเกะและโลคุตตร รวมถึงการจำแนกเป็นสาสละ อนาสะ และปัญญาในอริสัธ ๔ ที่มีการอธิบายความเชื่อมโยงกับชั้นเห็นและชั้นเป็น เราจะเห็นถึงควา…
อธิบายบาลีไวยากรณ์ สมัญญาภิธานและสนธิ
5
อธิบายบาลีไวยากรณ์ สมัญญาภิธานและสนธิ
ประโยค - อธิบายบาลีไวยากรณ์ สมัญญาภิธานและสนธิ - หน้าที่ 4 เพราะ สระ ทำพยัญชนะให้ออกเสียงได้เช่นนั้น ท่านจึงเรียกว่า นิสัย คือเป็นที่อาศัยของพยัญชนะ บรรดาพยัญชนะต้องอาศัยสระ จึงออกเสียงได้ ในสระ 4 ตัว
บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับบาลีไวยากรณ์ โดยเฉพาะความสัมพันธ์ระหว่างพยัญชนะและสระในการออกเสียง มีการจำแนกประเภทของสระเป็นรัสสะและทีฆะ อธิบายรายละเอียดเกี่ยวกับเสียงสั้นและเสียงยาว ความสำคัญของพยัญชนะสังโยค…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เจตสิกสังคหวิภาค
70
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - เจตสิกสังคหวิภาค
ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 70 ภิธัมมัตถสังคหบาลีแปล (ปริเฉทที่ ๒ ชื่อเจตสิกสังคหวิภาค) [สังคหคาถา] ธรรม ๕๒ อย่าง ประกอบกับจิต มีการ เกิดดับในที่เดียวกัน ทั้งมีอาร
…คหบาลี และการศึกษาเจตสิกที่มีการอธิบายถึงธรรม ๕๒ ประการที่ประกอบกับจิตและการเกิดดับในที่เดียวกัน โดยการจำแนกความหมายของเจตสิกประเภทต่างๆ เช่น ผัสสะ, เวทนา, และเจตนา รวมถึงการชนิดต่างๆ ของเจตสิกที่มีผลต่อการทำ…
สีลานุสสติในพระโยคาวจร
310
สีลานุสสติในพระโยคาวจร
ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 308 [สีลานุสสติ] ส่วนว่า พระโยคาวจรผู้ใคร่จะเจริญสีลานุสสติ จึงเป็นผู้ไปใน ที่ลับ ( คน ) เร้นอยู่ ( ในเสนาสนะอันสมควร แล้ว ระลึกถึงศีลทั้งหลาย ของตน โดย
…วะแวดล้อมที่สงบและเหมาะสม การระลึกถึงคุณสมบัติของศีลและความไม่ขาด ความไม่ทะลุ และความไม่ด่าง โดยจะมีการจำแนกศีลของคฤหัสถ์และบรรพชิต รวมถึงการอธิบายให้เข้าใจถึงความสำคัญในการปฏิบัติศีล และความหมายของอขัณฑะ อัจ…
สมาธินิทฺเทโส
189
สมาธินิทฺเทโส
ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสุล (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 1 สมาธินิทฺเทโส วาโยวิตถมภิตา น ปคุฆรติ น ปริสฺสวติ อุปคุฆรมานา อปริสฺสว มานา ปิณิตปีณิตภาว์ ทสฺเสติ ฯ อสิตปีตาที่ปริปาจกา เจตุถ อุสุม
…บยกตัวอย่างการให้ความสำคัญต่อธาตุที่เกี่ยวข้องกับสมาธิ ตลอดจนการประยุกต์ใช้ในปฏิบัติทางจิต พร้อมทั้งการจำแนกชนิดของสภาวะของจิต ตามลักษณะที่กล่าวถึงในพระสูตร