ชีวิตนทรีย์ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 1 / 1

…าเจตสิก ฯ คืออย่างไร ? คืออย่างนี้ เจตสิก ๓ เหล่านี้ คือ ผัสสะ ๑ เวทนา ๑ สัญญา ๑ เจตนา ๑ เอกัคคตา ๑ ชีวิตนทรีย์ ๑ มนสิการ ๑ ชื่อว่าสัพพจิตตสาธารณะ (มีทั่วไปแก่จิตทั้งปวง) เจตสิก 5 เหล่านี้ คือ วิตก ๑ วิจาร ๑ อธิ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และการศึกษาเจตสิกที่มีการอธิบายถึงธรรม ๕๒ ประการที่ประกอบกับจิตและการเกิดดับในที่เดียวกัน โดยการจำแนกความหมายของเจตสิกประเภทต่างๆ เช่น ผัสสะ, เวทนา, และเจตนา รวมถึง

… เว้นอาโปธาตุ ชื่อว่าโคจรรูป ๑ ความเป็นหญิง ความเป็นชาย ชื่อว่าภาวรูป ๑ หทัยวัตถุ ชื่อว่าหทัย รูป ๑ ชีวิตนทรีย์ ชื่อว่าชีวิตรูป ๑ อาหารที่ทำให้เป็นคำ ๆ ชื่อว่า ๑ อาหารรูป ๑ ย่อมถึงการนับว่าสภาวรูป สลักขณรูป นิปผ…

เอกสารนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับรูปทรงและธาตุต่างๆ ในอภิธัมมะ โดยแยกรูปทรงออกเป็นประเภทต่างๆ เช่น มหาภูตรูป, ปสาทรูป, และลักษณะรูป รวมถึงการแสดงออกถึงลักษณะต่างๆ ที่สำคัญในการดำรงชีวิตและการเข้าถึงควา

…คือ จักขุนทรีย์ ๑ โสตินทรีย์ ๑ ฆานินทรีย์ ๑ ชิวหินทรีย์ ๑ กายินทรีย์ ๑ อิตถินทรีย์ ๑ ปุริสินทรีย์ ๑ ชีวิตนทรีย์ ๑ มนิทรีย์ ๑ สุขินทรีย์ ๑ ทุกข์ทรีย์ ๑ โสมนัสสินทรีย์ ๑ 0 0

ในหน้า 311 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ท่านเสนอแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปาปสังคหะ (อกุศลสังคหะ) ซึ่งมีการกล่าวถึง 5 อย่าง ได้แก่ อาสวะ, โอฆะ, โยคะ, และคันถะ โดยมีรายละเอียดของวัตถุธรรมและแนวคิดต่างๆ รวม

…ยแก่นามรูปที่เกิดร่วมกัน ๑ ๑ ฯ อินทรียปัจจัย ๓ อย่าง คือ ปสาทรูปทั้ง ๕ เป็นปัจจัยแก่วิญญาณทั้งห้า ๑ ชีวิตนทรีย์ ๕ เป็นปัจจัยแก่อุปาทินนกรูป ๑ อินทรีย์ที่ไม่มีรูปเป็นปัจจัยแก่นามรูปที่ เกิดร่วมกัน ๑ ฯ วิปปยุตตปัจ…

ในเนื้อหานี้จะกล่าวถึงปัจจัยแก่นามรูปซึ่งมีความสำคัญในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยแบ่งเป็นประเภทต่างๆ ตามอาการ 8 อย่าง รวมถึงอธิปติปัจจัย สหชาตปัจจัย อัญญมัญญปัจจัย และอื่น ๆ ที่เป็นส่วนสำคัญในการเกิดนามรู

… [๔๐] สหชาตานิ เตน รูเป็น ชีวติ ปวตฺตนฺติ อิติ ตสุมา ติ รูป์ ชีวิต ๆ ตเทว ชีวิต กมุม...ย อิติ ตสฺมา ชีวิตนทรีย์ ฯ เตนาติ ชวนตีติ กรณ์ ฯ ชีว วุตติย์ ฯ อิติ โยควิภาเคน กรณีโต ฯ กมุมชรูปาน ปริปาลน์ กมุม...ลน์ ฯ อธิ…

เอกสารนี้ประเมินและวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ที่มาเจาะลึกถึงจิตและรูปของชีวิต รวมถึงผลกระทบในด้านต่างๆ ที่เกิดจากเหตุต่างๆ อธิบายถึงความเชื่อมโยงระหว่างชีวิตและอินทรีย์ รวมถึงแนวคิดที่เกี่ยวข้องกั

…แห่งอุปาทินนา ขันธ์ (ที่สละไป) นั้น หรือนัยหนึ่งคำว่า "เพราะความแตกไปแห่ง กาย" คือเพราะความขาดไปแห่งชีวิตนทรีย์ คำว่า "เบื้องหน้าแต่ ตายไป " คือต่อจากจุติจิตไป คำว่า "อบาย" ดังนี้เป็นต้น ทุกคำเป็นไวพจน์ของคำนิรย…

ในพระธรรมที่ถูกกล่าวถึงนี้ กล่าวถึงอันตรายของมิจฉาทิฏฐิ ซึ่งถูกนิยามว่าเป็นแนวคิดที่มีโทษมากที่สุดในการดำเนินชีวิต พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ให้ข้อคิดเกี่ยวกับการไม่ละทิ้งความคิดเห็นที่เห็นผิด และผลที่ตามม

…้น แต่ในโกฏฐาสเหล่านั้น โกฏฐาสใดมีกรรมเป็น สมุฏฐาน โกฏฐานสั้นเป็น (ทสธรรมกลาป) กลุ่มแห่งธรรม ๑๐ กับ ชีวิตนทรีย์และภาวะบ้าง แต่ก็คงนับว่า เป็นปฐวีธาตุ อาโปธาตุ โดย อำนาจแห่งลักษณะที่เด่น พระโยคาวจรจึงมนสิการ โดยก…

บทความนี้พูดถึงอาการ ๑๒ ตามแนวคิดของวิสุทธิมรรค ซึ่งอธิบายถึงธรรม ๘ ที่รวมกันเพื่อสร้างความสมมติในคำว่า "ผม" และการทำงานของธาตุทั้ง ๔ ในสรีระมนุษย์ โดยเน้นเรื่องการทำงานร่วมกันระหว่างปฐวีธาตุ อาโปธาตุ

…่ในร่างกาย และดุจเดียวกับไออุ่นในร่างกาย ซึ่งมันเป็นไปเนื่องอยู่กับกรรมชรูป ท่านจึงว่าเนื่องอยู่ กับชีวิตนทรีย์ เพราะเมื่อชีวิตทรีย์ยังมีอยู่ มันจึงมี ถ้าชีวิตนทรีย์หาไม่แล้ว มันก็เหือด หายไป ๓. ปิตฺตโกสก เคยแปล…

บทความนี้นำเสนอการตั้งคำถามเกี่ยวกับมันสมองในร่างกายมนุษย์ เปรียบเทียบกับก้อนแป้งในกระโหลกน้ำเต้า และกล่าวถึงปิตติว่ามีลักษณะเป็นดีที่ไม่ติดที่ และเนื่องอยู่กับชีวิตินทรีย์ นอกจากนี้ยังอธิบายถึงความสั

…สงบระงับทุกข์ทั้งมวล เนือง ๆ ชื่อว่าอุปสมานุสสติ ฯ การระลึกเนือง ๆ ถึงความตายอัน เป็นความขาดสิ้นแห่งชีวิตนทรีย์ ชื่อว่ามรณานุสสติ ฯ สติที่ไป คือ ดำเนินไปในส่วนแก่งการมีผมเป็นต้น ชื่อว่ากายคตาสติ ฯ อานะ และอาปานะ…

ในบทนี้พูดถึงความสำคัญของการระลึกถึงคุณและธรรมต่าง ๆ ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี ซึ่งรวมถึงเทวตานุสสติ อุปสมานุสสติ และมรณานุสสติ เพื่อเสริมสร้างจิตใจให้มีสมาธิและสติ การมีเมตตาและความปรารถนาดีต่อผู้อื่นเป็

…ิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 387 ดุจโอชา เพราะฉะนั้น ท่านอาจารย์จึงกล่าวรูปชีวิตนทรีย์ไว้แผนกหนึ่ง ๆ [อธิบาปัจจัยทั้งหมดโดยสรุปเป็น 4] บัดนี้ เพื่อจะแสดงว่า ปัจจัยทั้งหมดโดยสังเขปมีอยู่ …

ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี มีการแบ่งปัจจัยออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่ อาลัมพนปัจจัย, อุปนิสสยปัจจัย, กัมมปัจจัย และอัตถิปัจจัย ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดการต่อเนื่องในรูปแบบต่าง ๆ ขณะเดียวกัน ยังมีการอธิบายถึงคว

…วยอำนาจแห่งนามรูปตามสมควร โดยประการทั้งปวง คือโดยประการทุกอย่าง, บรรดาอาหาร ได้แก่กวฬิงการาหาร ๑ รูปชีวิตนทรีย์ ๑ ฯ ก็ภาวะแห่งธรรมอันทำความค้ำจุน โดยอัตถิภาพ แก่ธรรมที่ไม่ทำความค้ำจุน โดยไม่มีอัตถิภาย เพราะธรรมเ…

ในหน้านี้มีการวิเคราะห์อัตถิปัจจัยและอวิคตปัจจัย โดยอธิบายความหมายและบทบาทของนามรูปและอารมณ์ที่เกิดจากวัตถุ ในการสัมประโยค ธรรมต่างๆ ที่ไม่มีการรังเกียจ หากมีอัตถิปัจจัยและอวิคตปัจจัยระบุเอาไว้ ถึงแม้

…ราะรวมอินทรีย์ที่เป็นโลกุตระ ๓ กับ ปัญญินทรีย์เข้าในฐานเดียวกัน โดยเป็นญาณเหมือนกัน, และเพราะ แยกรูปชีวิตนทรีย์ และอรูปชีวิตนทรีย์ไว้เป็นอย่าง ๆ ๆ ส่วนพลธรรม พระผู้มีพระภาคตรัสไว้ ๕ อย่าง โดยนัยตามที่กล่าวแล้วนั…

ในบทนี้มีการอธิบายถึงอธิบดีและความสัมพันธ์ของธรรมทั้งหลาย การยกอธิปติปัจจัยและความสำคัญของเหตุปัจจัยต่างๆที่สัมพันธ์ในพระพุทธศาสนา มีการจัดแบ่งประเภทขององค์ฌาน, องค์มรรค, และอินทรียธรรม พร้อมทั้งกล่าว

…ม้ความตรัสไว้ในอายตนะภายในนี้เหมือนกัน โดยความเหมือนกันกับภาวะแห่งอายตนะภายใน แต่ตรัสไว้ในลำดับ แห่งชีวิตนทรีย์ ก็เพื่อแสดงรวมกันกับอรูปินทรีย์ (อินทรีย์ที่ไม่ มีรูป) ฯ ตรัสภาวะ ๒ ไว้ในลำดับแห่งอายตนะภายในนั้น เ…

…การศึกษาเกี่ยวกับความหมายและการจัดลำดับของอินทรีย์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี รวมถึงการตีความภาวะต่างๆ ของชีวิตนทรีย์และเวทนา โดยพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถึงสภาพเหล่านี้เพื่อแสดงความสำคัญในการบรรลุความบริสุทธิ์และความเข้…

…รีย์ไว้ แม้อย่างอื่น มีอรรถว่า" เป็นเครื่องหมายของสิ่งที่เป็นใหญ่เป็นต้น ฯ คำว่า ชีวิตนฺทริย์ ได้แก่ชีวิตนทรีย์ ๒ อย่าง ด้วยอำนาจรูป ชีวิตนทรีย์และอรูปชีวิตนทรีย์ ฯ อินทรีย์ของบุคคลผู้ปฏิบัติด้วยอัธยาศัย อย่างนี…

เนื้อหานี้กล่าวถึงความสำคัญของธรรมที่เกิดจากความสุขและความเชื่อในชีวิต โดยเฉพาะในขณะที่มีพัฒนาการทางความรู้ อธิบายถึงการปฏิบัติและความรู้เกี่ยวกับจตุสัจจธรรมและชิ้นส่วนของอินทรีย์ที่เกี่ยวข้องในสภาวะต

…์ ญาณ ๖ ในท่ามกลาง ท่านเรียกว่า อัญญินทรีย์ฯ ส่วนชีวิตทรีย์ มี ๒ อย่าง ด้วยสามารถแห่งรูปและอรูป (รูปชีวิตนทรีย์และอรูปชีวิตนทรีย์) ฯ องค์ฌานไม่ได้ในปัญจวิญญาณ พละไม่ได้ในจำพวกอวิริยะ องค์มรรคไม่ได้ในจำพวกอเหตุกะ…

…ชีวิต แต่ละองค์ของอินทรีย์มีบทบาทสำคัญต่อการฝึกจิตและการเข้าถึงอรหัตผล และสามารถแยกแยะเป็นรูปและอรูปชีวิตนทรีย์ได้ เช่น โสดาปัตติมรรคญาณ เรียกว่า อนัญญูตัญญัสสามีตินทรีย์ และอัญญาทรนทรีย์ นอกจากนี้ ยังได้เสนอควา…

…ตนั้นนั่นแล ชื่อว่าเป็นใหญ่ เพราะประกอบด้วยความ เป็นใหญ่ในการเลี้ยงดูกัมมชรูป เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่าชีวิตนทรีย์ฯ จริงอย่างนั้น ชีวิตนทรีย์นี้ มีการเลี้ยงดูกัมมชรูปเป็นลักษณะ ฯ ก็ ชีวิตนทรีย์นั้น เลี้ยงดูสหชาตธรร…

…งสหชาตธรรม ซึ่งประกอบด้วยการใช้ชีวิตในรูปแบบต่าง ๆ พร้อมกับอธิบายถึงการแสดงวัตถุทุกข์และการมีอยู่ของชีวิตนทรีย์ การเลี้ยงดูกัมมชรูปและความสัมพันธ์กับกรรมที่เกิดจากเหตุปัจจัยในชีวิต เป็นต้น ทุกข้อมูลนี้มีความสำคั…

…จตนาคิดจะฆ่าของคนผู้มีความสำคัญในสัตว์มีชีวิต นั้นว่า สัตว์มีชีวิต ซึ่งยังความพากเพียรจะเข้าไปตัดรอนชีวิตนทรีย์ให้ เกิดขึ้น ชื่อว่าปาณาติบาต ฯ เจตนาคิดจะลักของคนผู้มีความสำคัญใน ของ ๆ คนอื่นว่า เป็นของ ๆ คนอื่นอ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงอภิธัมมัตถสังคหบาลีในเรื่องการแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของเจตนาในการกระทำ อาทิ ปาณาติบาต ซึ่งหมายถึงการฆ่าสัตว์, อทินนาทาน ซึ่งหมายถึงการลักขโมย และกาเมสุมิจฉาจาร ซึ่งรวมถึงการประพฤติผ

…นแล ชื่อว่าเป็นใหญ่ เพราะประกอบด้วยความเป็นใหญ่ในการอนุบาลธรรม ที่เกิดร่วมกัน เพราะฉะนั้น จึงชื่อว่าชีวิตนทรีย์ฯ ชีวิตนทรีย์นั้น มีการอนุบาลเป็นลักษณะ เหมือนน้ำหล่อเลี้ยงดอกบัวเป็นต้นฉะนั้น ๆ การกระทำ ชื่อว่าการ…

บทความนี้เสนอการจำแนกสังขารขันธ์ โดยวิเคราะห์คำว่า "สังขาร" ในที่นี้หมายถึงการปรุงแต่งสิ่งที่เป็นสังขตะ พร้อมด้วยคำอธิบายทางอภิธรรมเกี่ยวกับสัมปยุตธรรม พูดถึงความสำคัญของวิตก เจตนา และมนสิการ รวมถึงกา