ปญฺจ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 110 / 129

…เป็นวัตถุที่เกิดก่อนไม่มี ๆ ก็ท่านอาจารย์หมายเอา นัยที่มาแล้วในอารัมมณปุเรชาตนิเทศ จึงกล่าวคำนี้ว่า ปญฺจาลมุพนานิ ปญฺจวิญญาณวีถิยา ฯ ถึงแม้ธรรมารมณ์อันเป็นอารัมมณปุเรชาตปัจจัย อันบัณฑิตย่อม ได้ทางมโนวิญญา…

ในหน้านี้ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์กับสันดาน โดยอ้างอิงถึงหลักการทางอภิธรรม เช่น การเกิดของวัตถุที่มีจักขุไม่สามารถเป็นปัจจัยแก่วิญญาณได้ และปรา

…าเป็นต้น ท่านอาจารย์จึงกล่าว ว่า จตุกฺกชฺฌานิกา (สำเร็จฌานหมวด ๔ ได้) ฯ อุเบกขาท่าน อาจารย์กล่าวว่า ปญฺจมชฺฌานิกา (ประกอบในฌานที่ ๕ หรือสำเร็จ ปัญจมฌานได้) เพราะอุเบกขาพรหมวิหารสหรคตด้วยสุขไม่มี เพราะ ตัต…

เนื้อหาเกี่ยวกับการปฏิบัติธรรมที่เกี่ยวข้องกับเมตตากรุณาและอุเบกขาซึ่งเป็นคุณธรรมสำคัญในพระพุทธศาสนา ในส่วนนี้กล่าวถึงการสร้างจิตที่ปราศจากโทมนัสและการนำไปสู่อัปปมัญญา รวมถึงวิธีพัฒนาจิตที่สงบนิ่งจาก

…าธิบาย และจะ ได้ตั้งไมตรีหิโตปเทศกัลยาณจิต ประสิทธิชัยมงคลสิริสวัสดิ์พระนมสุขศุภมนูญวิบุลผล ๑. องฺ. ปญฺจก. ๒๒/๕๓.

บทความนี้กล่าวถึงการถวายพระราชทานวิสัชนาในพระมงคลวิเสสกถา โดยเชื่อมโยงกับพระราชกิจในช่วงเวลาสำคัญ ที่มีการบูชาสักการะและถวายพระปริตรเพื่อสร้างขวัญกำลังใจให้กับผู้ที่เกี่ยวข้อง ผ่านพระราชกิจที่ทรงพระรา

…ิกาปฏิบัติ ให้ ธรรมที่ปรารถนาจึงให้ เจริญจิต เป็นไปด้วยดีแก่ผู้บำเพ็ญเป็นสัมมาปฏิบัติสมด้วย (๑) อง. ปญฺจก. ๒๒/๔๗.

บทความนี้กล่าวถึงพระราชกุศลที่สมเด็จพระมหาสมณเจ้าได้ทรงบำเพ็ญเพื่อความสุขและสวัสดิภาพของประชาชน โดยมีการเชื่อมโยงกับการประกอบพิธีบูชาพลีสักการะที่เชื่อว่าจะนำมาซึ่งความเจริญสุขให้กับกุลบุตรที่มีอภิสิท

…็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส) พุทธภาษิตตรัสประทานโอวาทแก่อนาถบิณฑิกคฤหบดี โสดาบันอริยสาวกว่า ปญฺจิเม คหปติ ธมฺมา อิฏฺฐา กนฺตา มนาป ทุลลภา โลกสุม มีความว่า ดูก่อนคฤหบดี ธรรมเหล่านี้ ๕ ประการ คือ อาย…

บทความนี้กล่าวถึงโอวาทที่สำคัญซึ่งสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรสได้ตรัสไว้แก่อนาถบิณฑิกคฤหบดี โดยเน้นถึงธรรม 5 ประการที่มนุษย์ปรารถนา ได้แก่ อายุ วรรณ สุข ยศ และสวรรค์ ซึ่งกล่าวถึงว่าความปราร

…ชดำเนินไกลถึงเช่นนี้ นอกจากงานพระราชสงคราม ก็ไม่มีพระองค์ใดได้เสด็จถึง แดนต่างประเทศนี้เป็น (๑) อง. ปญฺจก. ๒๒/๔๔. (๒) อง. ทสก. ๒๖/๒๔.

บทความนี้นำเสนอพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส ในการพัฒนาและดูแลพระอาราม ตลอดจนการเสด็จพระราชดำเนินเพื่อสำรวจงานต่าง ๆ ในต่างประเทศ เพื่อให้เกิดประโยชน์แก่รัฐและประชาชน โดยเฉพ

… สังคหวิธีตามสมควร ข้อนี้จึงสันนิษฐานโดยพระบรมพุทโธวาทตรัสสอนสิงคาลมาณพคฤหบดี บุตร ในสิงคาลสูตร ว่า ปญฺจ โข คหปติปุตฺต ฐาเนหิ กุลปุตเตน อุตตรา ทิสา มิต ตามจจา ปัจจุปฏฐาตพุพา ดูก่อนคฤหบดีบุตร มิตรอมาตย์ทิศ…

บทความนี้สนทนาเกี่ยวกับความสำคัญของญาติและมิตรในชีวิตมนุษย์ตามหลักพุทธศาสนา โดยระบุว่าหากบุคคลมีการคบหากับมิตรที่ดี เช่น กัลยาณมิตร จะส่งผลให้เกิดความเจริญ ในขณะที่การมีมิตรที่ไม่ดีอาจนำไปสู่ความเสื่อ

…้ใหญ่ และเสนาบดีสภาชุมนุมเจ้ากระทรวง โปรดเกล้า ฯ ให้ ทรงประศาสน์ราชกิจ ตามแผนกโดยระบอบชอบแก่พระ (๑) ปญฺจก. ๒๒/๕๑.

เนื้อหาเกี่ยวกับการบำเพ็ญพุทธจริยาและพระราชกรณียกิจของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส โดยมีการกล่าวถึงความสำคัญของธรรมที่สรรเสริญผู้มีศีลและจริยา ในช่วงเวลาที่เสด็จประพาสยุโรป ผู้นำพระราชกรณี

…งเบาพระวิตกถึงราชการได้ แม้นเสด็จอยู่ในพระนคร สมด้วยพระพุทธภาษิตในคัมภีร์ ปัญจกนิบาต อังคุตตว่า (๑) ปญฺจ ภิกขเว องเคห์ สมนาคโต ราชา ขตฺติโย มุทธาภิสิต โต ยสส์ ยสส์ ทิสาย์ วิหรติ สกลุ่มเยว วิชิเต วิหรติ ดู…

บทความนี้กล่าวถึงสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส และคุณสมบัติของพระบรมโอรสาธิราชตามหลักการ 5 ประการ ได้แก่ อัตถัญญู, ธัมมัญญู, มัตตัญญู, กาลัญญู และ ปริสัญญู ซึ่งช่วยให้สามารถบริหารราชการได้อ

…รพเขาแล้ว ก็ย่อมเป็นที่เคารพของเขา, สมเด็จ พระโลกนาถเจ้าก็ได้ตรัสประทานโอวาทไว้แก่สิงคาลมาณพว่า (๕) ปญฺจ โข คหปติปุตต ฐาเนหิ กุลปุตเตน อุตตรา ทิสา มิตตามจุจา ปัจจุปฏฐาตพพา ดูก่อนคฤหบดีบุตรมิตร อมาตย์ผู้เป…

บทความนี้ได้กล่าวถึงการแบ่งแยกลักษณะของมิตรจากคำสอนของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า โดยเน้นถึงความสำคัญของมิตรแท้ที่มอบความรัก เอื้อเฟื้อ และเกื้อกูลกันเมื่อประสบปัญหา ในขณะที่มิตรเทียมเป็นผู้ที่มีนิสัยที่ถือเอ

…กัน ดูก่อนคฤหบดีบุตร มิตรอมาตย์ผู้เปรียบด้วยทิศเบื้องซ้ายอันกุลบุตรบำรุงด้วยฐานะทั้ง ๕ เหล่านี้แล้ว ปญฺจติ ฐาเนหิ กุลปุตต์ อนุกมฺปนฺติ ย่อมอนุเคราะห์กุลบุตรด้วยฐานะ ๕ ประการ คือ ปมตต์ รกฺขติ กุลบุตรนั้นเล…

เนื้อหานี้พูดถึงหลักการสำคัญในการสงเคราะห์มิตรตามคำสอนของพระพุทธเจ้า โดยเฉพาะการใช้สังคหวัตถุ ๔ ซึ่งประกอบไปด้วยการให้ กริยา การเอาใจใส่ และความเสมอต้นเสมอปลายในการสร้างไมตรี โดยอ้างอิงถึงรูปแบบการปฏิ

…กลมหาสังฆปริณายก รับพระราชทานถวาย ********** ************ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส โยธ ปญฺจสตาธิก เอกตสสเก มงฺก— มิคสิริสุส ธันวาค ปรมินฺโท มหาภูมิ มหิตลาธิปสฺสโร นรปตินฺทสุยามินฺทา- เทวสหสุส…

พระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2531 โดยมีสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก รับพระราชทานถวายและมีการบำเพ็ญพระราชกุศลเพื่อถวายพระราช

โยธ ปญฺจสตาธิก เอกตึสสเก มงฺก— มิคสิริสุส ธันวาค ปรมินโท มหาภูมิ มหิตลาธิปสฺสโร นรูปตินฺทสุยามินฺทา- นาถปวิต…

ในวันที่ 5 ธันวาคม 2531 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงมีพระชนมายุครบ 61 ปี ถือเป็นวันมงคลแห่งชาติ พระองค์ทรงบริหารประเทศด้วยหลักธรรมาทรัพย์อย่างสูงสุด เช่น ทาน ศีล จาคะ และความมีเมตตา ซึ่ง

…ะสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก รับพระราชทานถวาย ************* นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส โยธ ปญฺจสตาธิก เทวสหสฺสานมุปริ เอกตึสสเก มงฺก— รุตฺตมวสสมงฺคเล มิคสิริสุส ธันวาค มสฺส ทิเน ว ปญฺจเม ปรมินโท …

ข้อความนี้มาจากพระมงคลวิเสสกถาที่กล่าวถึงพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษาในวันอาทิตย์ที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2530 ซึ่งเป็นพิธีที่มีความสำคัญ ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ในพระบรมมหาราชวัง โดยมีสมเด็จพระญาณสังวร ส

สมเด็จพระญาณสังวรสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก โยธ ปญฺจสตาธิก เอกติสฺสเก มงฺก— มิคสิริสุส ธันวาค ปรมินโท มหาภูมิ มหิตลาธิปสฺสโร นรูปตินฺทสยามินทา นาถปวิตฺต…

ในวันเสาร์ที่ ๕ ธันวาคม ปีพุทธศักราช ๒๕๓๐ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชได้เฉลิมพระชนมพรรษาครบ ๕ รอบ และได้มีบทบาทสำคัญในการบริหารประเทศ โดยใช้หลักธรรมในการปกครองชาวไทย เช่น การให้ทาน ศีล จาค

…ยสังคหะวิธีตามสมควร ข้อนี้จึงสันนิษฐานตามพระบรมพุทโธ วาท ตรัสสอนสิงคาลมาณพคฤหบดีบุตรในสิงคาลสูตรว่า ปญฺจ โข คหปติปุตต ฐาเนหิ กุลปุตเตน อุตตรา ทิสา มิตตามจุจา ปัจจุปฏฐาตพพา ดูก่อนคฤหบดีบุตร มิตรอมาตย์ทิศ เ…

บทความนี้พูดถึงความสำคัญของญาติและมิตรในชีวิต โดยกล่าวถึงการประพฤติที่ถูกต้องในการคบคน การรับรู้ถึงอิทธิพลของมิตรภาพต่อความสำเร็จและความเสื่อมของบุคคล นอกจากนี้ยังอธิบายถึงหลักการดำเนินชีวิตที่สอดคล้อ

…. อุปวน์ มีความรักตั้งอยู่ ที่ใกล้เคียงแห่งป่า ๔. นรนาริโย นระและนารี ท. ๑๐.สงฺฆทาน ทานเพื่อสงฆ์ ๑๑.ปญฺจินฺทฺริยานิ อินทรีย์ ๕ ท. ๑๒.ปุริสุตฺตโม บุรุษสูงสุด ๑๓.ปญฺญาธานํ ทรัพย์คือปัญญา ๑๔.กตกุสโล มีกุศลอั…

เนื้อหานี้นำเสนอศัพท์บาลีที่มีความสำคัญและการใช้งานในชีวิตประจำวัน รวมถึงการอธิบายความหมายของคำ ความเชื่อมโยงระหว่างคำต่างๆ ในบริบทของวิชาการและวรรณกรรม เพื่อช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจและใช้งานอย่างถูกต้อง

ประโยค - บาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต - หน้าที่ 150 ศัพท์ที่ลง ม ปัจจัย อย่างนี้ ม ปญฺจนฺนํ ปุรโณ ปญฺจโม [ชน] เป็นที่เต็ม แห่งชน ท. ๕ ชื่อว่าที่ ๕ สตุตนน์ ปุรโณ สตฺตโม [ชน ] เป็นที่เต็ม แ…

เอกสารนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับบาลีไวยกรณ์ วจีวิภาค สมาสและตัทธิต โดยมีการยกตัวอย่างการใช้งานในบริบทต่างๆ รวมถึงการวิเคราะห์คำในระดับต่างๆ เช่น ม ปัจจัย, อิตถีลิงค์, และการลงปริมาณ ซึ่งช่วยให้เข้าใจถ

…าลิทท์ ผ้าอันบุคคลย้อมด้วยขมิ้น. ๓. มาหิสโก ประชุม [ฝูง ] แห่งกระบือ ๔. เสฏฺโฐ ชนประเสริฐที่สุด. ๕. ปญฺจก วัตถุมีปริมาณ ๕. ๖. อิตรถา ประการนอกนี้ ๗. เภรวิ ความเป็นผู้ขลาด. ๘. ภัณฑาคาริโก ผู้ประกอบในเรือนค…

บทเรียนนี้นำเสนออุทาหรณ์จากบาลีไวยกรณ์เพื่อช่วยให้ผู้เรียนสังเกตเห็นความเปลี่ยนแปลงของคำศัพท์ตามหลักการต่าง ๆ โดยมีคำถามและตัวอย่างที่เกี่ยวข้องกับตัทธิตและปัจจัยที่เป็นส่วนหนึ่งของการเรียนรู้ อาทิเช่

ประโยค๑ - บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์ - หน้าที่ 152 ๒. ปญฺจมี ป. ตุ อนตฺ. ติ อนต์. ม. หิ. ถ. สส. วโห. Q. มิ. ม. เอ. อามุหเส m. สตฺตมี ป. เอยย. เอยยุ. เอก. เอร์…

ในภาคที่ ๒ ของบาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค เราจะพิจารณาเกี่ยวกับอาขยาตและกิตก์ในภาษาบาลี โดยจะมีการใช้แทนที่ หรือการลบทิ้งในส่วนต่าง ๆ เพื่อให้เข้าใจถึงการใช้คำภาษาบาลีในรูปแบบต่าง ๆ นอกจากนี้ยังมีการเปรียบเ