ปัญจกนัย : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ

…พท์ ในบทว่า ปญฺจปิ นี้ ท่านรวบรวมนัย ที่ต่างกัน มีอาทิอย่างนี้ว่า นวกนัยล้วน ๆ ด้วยอำนาจจตุกกนัยและ ปัญจกนัย นวกนัย ๔ หมวด เพราะท่านแสดงประกอบนวกนัยล้วน ๆ นั้น ด้วยหมวด ๔ แห่งปฏิปทา ด้วยอำนาจการปฏิบัติลำบากกา…

บทที่ 55 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี รวมประเด็นต่างๆ เกี่ยวกับนวกนัยและความแตกต่างในวิบากจิตที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติของพุทธศาสนา เช่น การเข้าใจอารมณ์และปฏิปทาที่ส่งผลต่อการบรรลุธรรม รวมถึงการแสดงออกของจิ

…็นต้น (จตุกกะที่ ๖] ถ้าภิกษุทำฉันทะให้เป็นใหญ่ ได้สมาธิ ได้ความที่จิตมีอารมณ์ คือว่าเข้าถึงทุติยฌาน ปัญจกนัย ด. ๒. อภิ, วิ. ๔๑๕

เนื้อหาในวิสุทธิมรรคนี้ชี้แจงเกี่ยวกับวิธีการพัฒนาสมาธิและปัญญาในระดับต่างๆ โดยมีการแบ่งประเภทของสมาธิออกเป็น ๔ ประเภท ตามภูมิและลักษณะการทรงตัว เช่น กามาวจรสมาธิ และรูปาวจรจิต ทำให้ผู้อ่านเข้าใจถึงคว

…ีลักษณะต่างกัน แต่ควรทำงานต่อเนื่องกัน ทำจิตให้ดำเนินประณีตไปโดยลำดับ ดัง ปรากฏในปฐมฌานและทุติยฌาน (ปัญจกนัย) คือปฐมฌานมีทั้งวิตกและวิจาร ถึง ทุติยฌาน วิตกสงบไป วิจารยังทำงานต่อไป

บทความนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับวิตกและวิจารในสภาวะแห่งฌาน ตามที่กล่าวในอรรถกถาต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสองฌานแรก แสดงให้เห็นถึงบทบาทของวิตกที่ทำหน้าที่เป็นผู้จับอารมณ์ และวิจารที่ทำหน้าที่ตรวจสอบอารม

…นกตามภูมิมี กามาวจรสมาธิเป็นต้น และโดยจำแนกตามอิทธิบาทที่เป็นอธิบดี เป็น ๕ โดยเป็นองค์แห่งปัญจกฌานในปัญจกนัย แล้ว ในสมาธิเหล่านั้น สมาธิส่วนที่เป็นอย่างเดียว มีความตื่นอยู่ (ทุกะ ( สมาธิหมวด ๒ ) ที่ ๑ อรรถาธิ…

เนื้อหาในบทนี้สำรวจถึงประเภทของสมาธิในวิสุทธิมรรค แบ่งออกเป็นหลายรูปแบบ เช่น สมาธิที่สัมปยุตด้วยปีติและนิปปีติกสมาธิ นอกจากนี้ ยังจำแนกสมาธิตามประสบการณ์และความรู้ โดยให้ความสำคัญกับการปฏิบัติเพื่อการ

…่างนี้แล สมาธิเป็น ๒ โดยบังคับแห่งโลกิยะและโลกุตระ (ทุกะที่ ๓ ] เอกัคคตาใน ๒ ฌานในจตุกนัย ใน ๓ ฌานในปัญจกนัย เป็นสัมปีติกสมาธิ เอกัคคตาในฌาน ๒ ที่เหลือ เป็นนีปปีติกสมาธิ แต่อุปจารสมาธิ ลางที่เป็นสัปปีติกะ ลาง…

บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับเอกัคคตาในสมาธิที่แบ่งออกเป็นประเภทต่าง ๆ ได้แก่ อุปจารสมาธิ และอัปปนาสมาธิ รวมถึงการจำแนกตามโลกียะและโลกุตระ พิจารณาใน ๓ ฌาน และ ๔ ฌาน โดยอิงตามบาลีที่ระบุถึงปัจจัยและลักษณะขอ

…] สมาธิในปฐมฌานกับอุปจารสมาธิ จัดเป็นสวิตักกสวิจารสมาธิ (สมาธิมีทั้งวิตกทั้งวิจาร) สมาธิในทุติยฌานในปัญจกนัย จัดเป็น อวิตักกวิจารมัตตสมาธิ (สมาธิไม่มีวิตกมีแต่วิจาร) ก็บุคคลใด เห็นโทษแต่ในวิตกเท่านั้น ไม่เห็น…

เนื้อหานี้อภิปรายเกี่ยวกับการจำแนกประเภทของสมาธิในวิสุทธิมรรค โดยแบ่งออกเป็นสมาธิสามระดับ ได้แก่ สมาธิอย่างทราม, สมาธิอย่างกลาง และสมาธิอย่างประณีต นอกจากนี้ยังมีการอธิบายเกี่ยวกับสมาธิในปฐมฌานและอุปจ

เอกัคคตาในตติยฌาน ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 7 และจตุตถฌานในจตุกนัยและปัญจกนัยนั้นแล จัดเป็นสุขสหคตสมาธิ (สมาธิประกอบพร้อมกับสุข ) เอกัคคตาในฌาน สุดท้าย (ทั้ง ๒ นัย) จัดเป็นอุเปก…

เอกัคคตาในตติยฌานและจตุตถฌาน แสดงถึงสมาธิที่ประกอบด้วยสุขและอุเบกขา แบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ ตามคุณภาพ รวมทั้งการบำเพ็ญสมาธิจากปฐมสมันนาหารจนถึงอุปจารแห่งฌาน โดยมีสมาธิแบบต่างๆ เช่น ปริตตสมาธิ, มหัคคตสม

…น้าที่ 191 ตามนัยที่กล่าวมานี้ ฌานซึ่งเป็นทุติยะในจตุกนัยแตกออกเป็น ( ๒ ) มาเป็นทุติยฌานและตติยฌานในปัญจกนัย ส่วนฌานที่เป็นตติยฌานและจตุตถะ ฌานในจตุกนัยนั้น มาเป็นจตุตถะฌานและปัญจมฌาน ( ในปัญจกนัย )ปฐมฌาน เป็…

…วกับการวิเคราะห์ฌานในวิสุทธิมรรค ซึ่งอธิบายถึงการแตกตัวของฌานในรูปแบบต่างๆ เช่น ทุติยฌานและตติยฌานในปัญจกนัย รวมถึงปฐมฌานที่ประกอบเป็นจิตสำนึกที่สำคัญในทางพุทธศาสนา พร้อมการนำเสนอปริเฉทที่ ๔ ชื่อปฐวีกสิณนิเทศ…

…นไปซึ่งนิมิต นั่นแหละ ก็จะบรรลุทุตยฌานและตติยฌานในจตุกนัย และ (หรือ) ทุติยฌาน ตติยฌาน และจตุตถฌาน ในปัญจกนัยตามลำดับ แท้ จริง พระโยคาวจรนั้นจะชื่อว่ามีใจสหรคตกับเมตตาแผ่ไปตลอดทิศ หนึ่งอยู่ ทิศที่ ๒ ก็อย่างนั้…

บทความนี้กล่าวถึงการบรรลุฌานต่างๆ ในพระโยคาวจรซึ่งสามารถเข้าถึงปฐมฌานและพัฒนาสู่ทุตยฌานและตติยฌาน โดยการมีใจสหรคตกับเมตตาในการแผ่ไปทั่วทุกทิศ โดยมุ่งเน้นที่ความไม่มีประมาณและความเมตตาที่เป็นเอกภาพในสั

…เสพเจริญกระทำให้มากซึ่งนิมิตนั้นไป ก็ทำ อัปปนาให้เจริญได้ด้วยอำนาจแห่งฌาน ๓ (ในจตุกนัย) และฌาน ๔ (ในปัญจกนัย) โดยนัยที่กล่าวแล้วในเมตตาภาวนานั่นแล ๆ ส่วนในอรรถกถาอังคุตร กล่าวลำดับ (อารมณ์ของกรุณาภาวนา) ไว้ (…

ในเนื้อหานี้ พระโยคาวจรแนะนำให้ระงับความขึ้งเคียดในบุคคลที่เป็นศัตรูด้วยแนวทางของการแผ่กรุณา นอกจากนี้ยังเน้นถึงการที่จะเจริญกรุณาในทุกกรณีที่บุคคลประสบความเสื่อม และการทำสีมสัมเภทในชนทั้ง 4 เพื่อให้ค

…ญกระทำให้มาก ซึ่งนิมิตนั้นไป ก็จะพึงยังอัปปนาให้เจริญได้ด้วยอำนาจแห่งฌาน ๓ (ในจตุกนัย) และ ฌาน ๔ (ในปัญจกนัย) โดยนัยที่กล่าวแล้วในเมตตาภาวนานั้นแล ต่อนั้นไป วิกุพพนา คือ มุทิตาภาวนาเป็นอโนธิโสผรณาด้วยอาการ ๕ …

ในบทนี้กล่าวถึงการฝึกมุทิตา โดยให้มองเห็นบุคคลที่รักหรือศัตรูในแง่บวกเพื่อสร้างความบันเทิงใจ การระลึกถึงความสุขในอดีตและอนาคตของผู้อื่น จะช่วยทำให้เกิดมุทิตา การเจริญฌานนั้นจะทำให้สามารถพัฒนาจิตใจไปใน

… ๓ ข้างต้นก็ เป็นกฌานิกา เป็นไปเพียงในฌาน ๓ ในจตุกนัย) และหรือเป็นจตุก ฌานิกา (เป็นไปเพียงในฌาน ๔ ในปัญจกนัยป เท่านั้น เพราะ เหตุอะไร เพราะพรากจากโสมนัสไม่ได้ ความพรากจากโสมนัส ไม่ได้มีแก่ภาวนาเหล่านั้น เพราะ…

ในข้อความนี้กล่าวถึงการภาวนาและผลลัพธ์ที่เกิดจากความคิดเกื้อกูล โดยเฉพาะการเข้าถึงฌาน ๓ และ ฌาน ๔ ซึ่งมีลักษณะเป็นอันเดียวกันโดยมีอารมณ์ที่หาประมาณไม่ได้ กล่าวถึงความสำคัญของอุเบกขาและการเข้าใจในพฤติก

…ัญญาทั้ง 4 ก็เป็นจตุกฌานิกา (เป็นไปในฌานทั้ง ๔ ใน จตุกนัย) หรือเป็นปัญจกฌานิกา (เป็นไปในฌานทั้ง ๕ ในปัญจกนัย เท่า ๆ กัน) บุคคลนั้น เป็นผู้อันภิกษุทั้งหลายพึงว่ากล่าวว่า "ท่านอย่าพูด อย่างนั้น เพราะเมื่อเป็นเช…

ในบทนี้กล่าวถึงการเจริญสมาธิจากหลักการของอัปปมัญญาทั้ง 4 ซึ่งรวมถึงการมีวิตกและวิจาร และการปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับสุขและอุเบกขา นอกจากนี้ยังมีการติชมการพูดที่ไม่ถูกต้องเกี่ยวกับสมาธิและการเข้าใจพระพุท

…ึงทราบ ว่า เป็นกฌานิกาหรือจตุกฌานิกา (คือเป็นไปในฌาน ๓ ข้างต้น ในจตุกนัย หรือเป็นไปในฌาน ๔ ข้างต้นในปัญจกนัย) เท่านั้น ส่วนอุเบกขา ก็พึงทราบว่า เป็นอวเสสเอกฌานิกา (เป็นไปในฌาน เดียวที่เหลือ คือ จตุตถฌานในจตุก…

บทความนี้กล่าวถึงการพัฒนาสมาธิและการพิจารณากายในกายตามคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าซึ่งมีความสำคัญในการดำเนินชีวิตอย่างมีสติและเป็นสุข จากการที่ภิกษุได้เจริญสมาธิและมีความเข้าใจในอัปปมัญญา รวมถึงการจำแนกประ