ปัญจกนัย : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ

…พท์ ในบทว่า ปญฺจปิ นี้ ท่านรวบรวมนัย ที่ต่างกัน มีอาทิอย่างนี้ว่า นวกนัยล้วน ๆ ด้วยอำนาจจตุกกนัยและ ปัญจกนัย นวกนัย ๔ หมวด เพราะท่านแสดงประกอบนวกนัยล้วน ๆ นั้น ด้วยหมวด ๔ แห่งปฏิปทา ด้วยอำนาจการปฏิบัติลำบากกา…

บทที่ 55 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี รวมประเด็นต่างๆ เกี่ยวกับนวกนัยและความแตกต่างในวิบากจิตที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติของพุทธศาสนา เช่น การเข้าใจอารมณ์และปฏิปทาที่ส่งผลต่อการบรรลุธรรม รวมถึงการแสดงออกของจิ

…็นต้น (จตุกกะที่ ๖] ถ้าภิกษุทำฉันทะให้เป็นใหญ่ ได้สมาธิ ได้ความที่จิตมีอารมณ์ คือว่าเข้าถึงทุติยฌาน ปัญจกนัย ด. ๒. อภิ, วิ. ๔๑๕

เนื้อหาในวิสุทธิมรรคนี้ชี้แจงเกี่ยวกับวิธีการพัฒนาสมาธิและปัญญาในระดับต่างๆ โดยมีการแบ่งประเภทของสมาธิออกเป็น ๔ ประเภท ตามภูมิและลักษณะการทรงตัว เช่น กามาวจรสมาธิ และรูปาวจรจิต ทำให้ผู้อ่านเข้าใจถึงคว

…ีลักษณะต่างกัน แต่ควรทำงานต่อเนื่องกัน ทำจิตให้ดำเนินประณีตไปโดยลำดับ ดัง ปรากฏในปฐมฌานและทุติยฌาน (ปัญจกนัย) คือปฐมฌานมีทั้งวิตกและวิจาร ถึง ทุติยฌาน วิตกสงบไป วิจารยังทำงานต่อไป

บทความนี้นำเสนอการศึกษาเกี่ยวกับวิตกและวิจารในสภาวะแห่งฌาน ตามที่กล่าวในอรรถกถาต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสองฌานแรก แสดงให้เห็นถึงบทบาทของวิตกที่ทำหน้าที่เป็นผู้จับอารมณ์ และวิจารที่ทำหน้าที่ตรวจสอบอารม