หน้าหนังสือทั้งหมด

การจัดหมวดหมู่ของอินทรีย์
173
การจัดหมวดหมู่ของอินทรีย์
…ั้งหลาย อินทรีย์ 6 ประการนี้ คือ จักขุนทรีย์ 1 โสตินทรีย์ 1 ฆานินทรีย์ 1 ชิวหินทรีย์ 1 กายินทรีย์ 1 มนินทรีย์ 11 จักษุและธรรมที่ชื่อว่า อินทรีย์ เพราะอรรถว่าใหญ่ คือ เป็นอธิบดีของธรรมทั้งหลายที่ เกิดในจักขุทวา…
ในพุทธศาสนา อินทรีย์สามารถจัดประเภทได้เป็น 5 หมวด ได้แก่ อินทรีย์อายตนะ 6 ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรับรู้โดยการมองเห็น เสียง กลิ่น รส รูปร่าง และการสัมผัส. อินทรีย์ภาวะ 3 เกี่ยวข้องกับเพศ ชายหญิงและชีวิต.
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
207
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
…ถนฺติ เอกสม ฐาเน มนินทรียสฺส ฌาปนตถ์ ฯ ชีวิตนทรียสฺส อนนตร์ ชีวิติน ทุริยานนตร์ ฯ อินทรียวิภงฺเค ปน มนินทรีย์ กายินทริยานันตร์ วุตต์ ฯ ตตฺถ หิ จักขุนทรีย์ กายินทรีย์ มนินทรีย์ อิตถินทรีย์ ปุริสินทรีย์ ชีวิตินท…
บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยเฉพาะในส่วนของปริจเฉทที่ 7 ที่กล่าวถึงนิสสัยและความสัมพันธ์ต่าง ๆ ของอินทรียาน การจัดประเภทและการเข้าใจความหมายผ่านทางตัวอย่างที่หลากหลาย สืบค้นจาก
การสำรวมอินทรียในธรรมวินัย
176
การสำรวมอินทรียในธรรมวินัย
…กต้องโผฏฐัพพะด้วยกาย... รู้แจ้ง ธรรมารมณ์ด้วยใจแล้ว ไม่ถือนิมิต อนุพยัญชนะ เธอย่อมปฏิบัติเพื่อสำรวม มนินทรีย์ ที่เมื่อไม่สำรวมแล้วจะเป็นเหตุให้ อกุศลธรรมอันลามก คือ อภิชฌาและโทมนัส ครอบงำ จึงรักษามนินทรีย์ ถึง…
ภิกษุในธรรมวินัยนี้ต้องไม่ถือรูปลักษณ์หรือเสียงใดๆ เพื่อหลีกเลี่ยงอกุศลธรรม เช่น อภิชฌาและโทมนัส ด้วยการสำรวมและปกป้องอินทรียทั้งหลาย เพื่อการมีความสุขที่ปราศจากกิเลส ความสำรวมในอินทรีย์จะช่วยให้ผู้ปฏ
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
41
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
…ยานิ จกฺขุนทรีย์ โสตินทรีย์ ฆานินทรีย์ ชิวหินทรีย์ กายินทรีย์ อิตถินทรีย์ ปุริสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์ มนินทรีย์ สุขินทรีย์ ทุกฺขินทรีย์ โสมนสฺสินทรีย์ โทมนสฺสินฺทฺริย์ อุเปกขินฺทริย์ สทฺธินฺทฺริย์ วิริยินทรีย์ ส…
เนื้อหาดังกล่าวประกอบด้วยการวิเคราะห์อภิธรรมและความสำคัญของการปฏิบัติธรรมในชีวิตประจำวัน โดยนำเสนอในรูปแบบที่ให้ความเข้าใจง่าย เช่น การเจริญสติ การมีความตั้งใจที่ถูกต้อง และการพัฒนาปัญญา นอกจากนี้ยังม
วิชาชีวิตมรรคผล ปลาย คต ตอน ๑
157
วิชาชีวิตมรรคผล ปลาย คต ตอน ๑
…ทรีย์ ชิวหทรีย์ กายทรีย์ อิฏฐิทรีย์ ปุริสทรีย์ สุขทรีย์ ทุกนิทรีย์ และโทมมัสทรีย์ (๑๑) เป็นมาวจรแท้ มนินทรีย์ ชีวิตนิทรีย์ อุปจินทรีย์ และสังขินทรีย์ วิรินทรีย์ สติทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญานทรีย์ (๓) เนื่องไปในภ…
เนื้อหาเกี่ยวกับการศึกษาอินทรีย์ในชีวิต โดยมีการกล่าวถึงกิในอินทรีย์ที่หลากหลาย พร้อมกับการอธิบายเกี่ยวกับความสงบในชีวิตตามหลักการของพระพุทธศาสนา อินทรีย์เป็นเครื่องมือในการทำความเข้าใจธรรมชาติของทุกข
วิสุทธิมรรคและการพัฒนาปัญญา
72
วิสุทธิมรรคและการพัฒนาปัญญา
… อุททิฏฐาน ปน อินทริยานีติ พาวีสตินทริยานิ จักขุนทรีย์ โสตินทรีย์ ฆานินทรีย์ ชิวหินทรีย์ กายินทรีย์ มนินทรีย์ อิตถินทรีย์ ปุริสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์ สุขินทรีย์ ทุกฺขินทรีย์ โสมนสฺสินทรีย์ โทมนสฺสินทรีย์ อุเปกขิ…
เนื้อหาในบทนี้เกี่ยวข้องกับวิสุทธิมรรค ซึ่งพูดถึงการพัฒนาและการเจริญเติบโตของปัญญาและธาตุสำคัญของชีวิต การพัฒนาทางจิตวิญญาณ การสร้างความเข้าใจในลักษณะต่างๆ และการผสมผสานของอารมณ์ รวมถึงการทำความเข้าใจ
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา
206
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา
…ทฺริยานํ อนุกุกเมน เทสนาย กรณนฺติ ปุจน์ สนธายาห์ เอตถาตุยาทิ ฯ เอก จ ฐาเน... อาทิโต ภควตา วุตตานี ฯ มนินทรีย์...เอตฺถ อชฺฌตฺติกายตเนส วตฺตพฺพมปี...เอกโต ทสฺสนตถ์ ชีวิตินทริยานนุตร์ วัตต์ ฯ สา อย ปญฺญตฺติ อิเมล…
เนื้อหาในหน้าที่ 206 ของอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา สำรวจวิธีการในการเข้าใจและใช้ประโยชน์จากอภิธมฺมในชีวิตประจำวัน เพื่อสร้างสรรค์การเข้าใจในธรรม โดยเน้นถึงบทบาทของอินทรีย์ในการดำรงชีวิตอย่างมีสติและการกระทำ
ดวงอินทรีย์ในมนุษย์
247
ดวงอินทรีย์ในมนุษย์
…ินทรีย์ ฟังเป็นใหญ่ ฆานินทรีย์ ดมกลิ่นเป็นใหญ่ ชิวหินทรีย์ ลิ้มรสเป็นใหญ่ กายินทรีย์ สัมผัสเป็นใหญ่ มนินทรีย์ ใจเป็นใหญ่ ทั้ง 6 มีลักษณะเป็น ดวงกลมสีขาว ใส สะอาดบริสุทธิ์ อยู่ซ้อนกันเข้าไปตามลำดับชั้นของอินทรี…
บทความนี้เจาะลึกถึงดวงอินทรีย์ 6 ดวง และ 3 ดวงในมนุษย์ที่มีบทบาทสำคัญในการควบคุมประสาทสัมผัสต่าง ๆ เช่น ตา หู ลิ้น กาย และใจ โดยอธิบายลักษณะของดวงอินทรีย์ที่แสดงถึงเพศชายและเพศหญิง รวมถึงบทบาทของชีวิต
ตารางสรุปอินทรีย์
171
ตารางสรุปอินทรีย์
…รีย์ การรส ชิวหาปสาท รับรส กลีบดอกบัว 5. กายินทรีย์ การสัมผัส กายปสาท รับสัมผัส อืมซบทั่วร่างกาย 6. มนินทรีย์ การรับอารมณ์ นิดทั้งหมด ขารมณ์ นามปรมัตถ์ 7. อิตถินทรีย์ ความเป็นหญิง อิตถีภาวรูป ทรงไว้ลักษณะกิริย…
ตารางสรุปอินทรีย์ 22 ประการที่เกี่ยวกับการรับรู้และอารมณ์ของมนุษย์ เริ่มจากการเห็น (จักขุนทรีย์) และการได้ยิน (โสตินทรีย์) ไปจนถึงความสุขและความทุกข์ทั้งทางกายและใจ และการรู้แจ้งในอริยสัจ 4 อินทรีย์แต
โสตินทรีย์และบทบาทของอวัยวะสัมผัส
161
โสตินทรีย์และบทบาทของอวัยวะสัมผัส
…ารมณ์ ให้รู้จักสัมผัสว่าอ่อน กระด้าง ถ้ากายปสาทวิบัติแล้ว กายก็เป็นเหน็บ ไม่รู้สัมผัส สิ่งทั้งปวง 6.มนินทรีย์ มีหน้าที่รู้อารมณ์ ได้แก่ จิตทั้งหมด เป็นนามธรรม บ ท ที่ 8 อิ น ท รี ย์ 2.2 DOU 151
…ลิ่น รส สัมผัส และการรับรู้ด้านอารมณ์ ซึ่งประกอบด้วยโสตินทรีย์ ฆานินทรีย์ ชิวหินทรีย์ กายินทรีย์ และมนินทรีย์ โดยอธิบายถึงลักษณะการทำงานและความสำคัญของโสตปสาทและส่วนที่เกี่ยวข้องกับการสัมผัส เพื่อให้ผู้อ่านเข้…
ความเป็นใหญ่ในกายและใจ
159
ความเป็นใหญ่ในกายและใจ
…ความเป็นใหญ่ของชีวิต มีหน้าที่ รักษารูปและนาม ได้แก่ ชีวิตรูป ชีวิตนาม เป็นทั้งรูปธรรมและนามธรรม 9. มนินทรีย์ ความเป็นใหญ่ของใจ มีหน้าที่ รู้อารมณ์ ได้แก่ จิตทั้งหมด เป็นนามธรรม 10. สุขินทรีย์ ความเป็นใหญ่เรื่…
…มสัมผัส อิตถินทรีย์ที่แสดงอาการของหญิง ปุริสินทรีย์ที่แสดงอาการของชาย ชีวิตินทรีย์ที่รักษารูปและนาม มนินทรีย์ที่รู้สึกอารมณ์ รวมถึงอินทรีย์ที่เกี่ยวข้องกับสุขเวทนา ทุกขเวทนา โสมนัสเวทนา และโทมนัสเวทนา นอกจากนี…
Understanding the Nature of the Mind
19
Understanding the Nature of the Mind
…กันได้ในทุกโอกาส และ “จิต” ก็ยังมีคำอื่นที่มี ความหมายคล้ายกันหรือใช้แทนกันได้ เช่น มโน วิญญาณ หทัย มนินทรีย์ เป็นต้น แต่ครั้นเมื่อจะต้องมี 6 DOU บ ท ที่ 1 ส ม า ธิ คื อ อ ะ ไ ร
บทความนี้อธิบายถึงลักษณะของจิตใจมนุษย์ที่มีความกวัดแกว่ง ไม่มั่นคง หรือหยุดนิ่งได้ง่าย เช่นเดียวกับลิงที่ชอบเปลี่ยนอารมณ์ การรักษาจิตใจให้อยู่กับที่ถือเป็นเรื่องที่ท้าทาย สำหรับคนที่เจริญเติบโต จิตมัก
การทำความเข้าใจจิตและขันธ์ 5
47
การทำความเข้าใจจิตและขันธ์ 5
…ยกว่า ใจ ก็ได้ หรือ มีชื่ออื่น ๆ อีกดังนี้ ๆ “คำว่า ใจ ได้แก่ จิต มโน มานัส หทัย ปัณฑระ มนะ มนายตนะ มนินทรีย์ วิญญาณ วิญญาณ ขันธ์ มโนวิญญาณธาตุที่เกิดจากวิญญาณขันธ์นั้น” ดังนั้นตามข้อมูลที่บันทึกไว้ในพระไตรปิฎ…
บทความนี้อธิบายถึงความหมายของจิตและขันธ์ 5 ในทัศนะของพระไตรปิฎก โดยแบ่งเนื้อหาเป็นสองกองคือ รูปขันธ์ ซึ่งหมายถึง ร่างกาย และนามขันธ์ ซึ่งหมายถึง จิตหรือใจที่ไม่เหมือนสมอง นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงองค
การคุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย
41
การคุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย
…้ว....เธอรู้แจ้งธรรมารมณ์ด้วยมโนแล้ว อย่าถือ เอาโดยนิมิต อย่าถือเอาโดยอนุพยัญชนะ จงปฏิบัติเพื่อสำรวมมนินทรีย์ อันมี การรู้ธรรมารมณ์เป็นเหตุ ซึ่งบุคคลผู้ไม่สำรวมอยู่ จึงถูกอกุศลบาปธรรม คือ อภิชฌาและโทมนัสครอบงำ…
ขั้นตอนที่ 2 ในการปฏิบัติธรรมตามคำสอนของพระพุทธเจ้า คือการคุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหก ได้แก่ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เพื่อป้องกันการเกิดอกุศลบาปธรรมอย่างอภิชฌาและโทมนัส การรักษาความสำรวมในอินทรีย์ไม่ใ
เรียนรู้การควบคุมใจ
228
เรียนรู้การควบคุมใจ
ลูกก็เผลอไปมีใจให้กับเธอด้วย เรื่องนี้สอนให้รู้ว่าทุกอย่าง...เผลอเป็นเสร็จ! ดังนั้นเมื่อความไม่สำรวมนินทรีย์ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ได้เกิดขึ้นกับพระภิษุที่ตั้งใจบวช แต่เพิ่งบวชได้ไม่นาน "สติ" ซึ่งถือเป็นเครื…
เนื้อหาเกี่ยวกับการเรียนรู้ที่จะควบคุมจิตใจและสติในชีวิต เมื่อเกิดการเผลอไปมีใจให้กับสิ่งต่าง ๆ และผลกระทบต่อความคิด คำพูด และการกระทำ รวมถึงการทำความเข้าใจเกี่ยวกับพระภิษุและการบวชของตนเอง ทั้งนี้ กา
เอาเต่าเป็นครู
227
เอาเต่าเป็นครู
…ันตรายได การรู้จักระวังป้องกันภัยที่จะมาทำร้ายใจ ในทางธรรมะ เรียกว่า "อินทรีย์วัฏฐ์" หมายถึงการสำรวมนินทรีย์ทั้ง 6 คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ เพื่อปิดกันไม่ให้บาปไมปลูกสก หรือสิ่งที่จะทำให้ใจเศร้าหมองเข้าม…
…ีผลต่อจิตใจของเรา หากเราสามารถป้องกันและรักษาจิตใจให้สงบได้ เราจะไม่ทุกข์ใจตลอดเวลา โดยการรู้จักสำรวมนินทรีย์ทั้ง 6 และมีสติรู้เท่าทันอารมณ์ที่จะพาไปสู่ความเศร้าหมอง เรื่องราวนี้ได้อธิบายไว้ในคำสอนของพระพุทธอง…
การทำงานร่วมกับอุปสรรคในบทบาทพระ
249
การทำงานร่วมกับอุปสรรคในบทบาทพระ
…เช่น ตา ของเราเผลอไปกระทบรูปที่ถูกใจ ไม่ว่าจะเป็นรูป ร่าง หน้าตา ก็ย่อททางอะไรต่าง ๆ ก็ให้เราพึงสำรวมนินทรีย์ หม่นรำรักษาจิตของเราให้บริสุทธิ์ และพึงตรีกะลึกถึงสมณสัญญา เอาไว้อย่าสมอว่า เราเป็นพระ เราเป็นพระ เ…
การทำงานร่วมกับผู้อื่นในบทบาทพระมีความซับซ้อน เนื่องจากเราต้องประสานงานกับอุปสรรคและอารมณ์ต่างๆ ที่อาจกระทบต่อจิตใจของเรา เราจึงต้องตั้งระยะห่างที่เหมาะสม และไม่ลืมที่จะรักษาความบริสุทธิ์ทางจิตใจ โดยก
การเจริญสมาธิภาวนาและการควบคุมจิตใจ
104
การเจริญสมาธิภาวนาและการควบคุมจิตใจ
…ี่จะบังคับใจให้หยุดอยู่ที่ศูนย์กลางกายได้ เมื่อใจท่องเที่ยว คิดเรื่องไร้สาระอยู่ เรื่อยไป สำรวมระวังมนินทรีย์ไม่ได้ ย่อมเปิดโอกาสให้อภิชฌาและโทมนัสเข้าครอบงำ ทำให้ต้องเสวย ทุกขเวทนา เพราะความคิดฟุ้งซ่าน หรือเพ…
การเจริญสมาธิภาวนาถือเป็นเครื่องมือที่สำคัญในการควบคุมจิตใจ เพื่อไม่ให้จิตคิดฟุ้งซ่านและถูกอภิชฌาและโทมนัสเข้าครอบงำ กล่าวได้ว่าความสำเร็จในด้านศีลอยู่ที่การมีศรัทธาและสติ การที่จิตควรมีความสงบไม่ให้ค
อินทรียสังวรและการฝึกปฏิบัติของภิกษุ
197
อินทรียสังวรและการฝึกปฏิบัติของภิกษุ
…งโผฏฐัพพะด้วยกาย....รู้แจ้งธรรมารมณ์ด้วยใจแล้ว ไม่ถือนิมิต ไม่ถืออนุพยัญชนะ เธอย่อมปฏิบัติเพื่อสำรวมมนินทรีย์ที่เมื่อไม่สำรวมแล้ว จะเป็นเหตุให้ อกุศลธรรมอันลามกคืออภิชฌาและโทมนัสครอบงำนั้นชื่อว่ารักษามนินทรีย์
บทความนี้กล่าวถึงหลักการของอินทรียสังวรในธรรมวินัย และความสำคัญของการรักษาจักขุนทรีย์และมนินทรีย์ โดยภิกษุจะต้องฝึกจิตให้มีสติสัมปชัญญะในทุกกิจกรรมทั้งการเดิน การทาน การนั่ง การพูด เพื่อป้องกันอการ…
การรักษามนินทรีย์และการคุ้มครองทวาร
181
การรักษามนินทรีย์และการคุ้มครองทวาร
ครอบงำา....” คำว่า “รักษามนินทรีย์” หรือ “สำรวมมนินทรีย์” หมาย ถึงการรักษาใจให้พ้นจากการถูกครอบงำโดยอภิชฌาและโทมนัส จะเห็นว่า การสํารว…
บทความนี้อธิบายความสำคัญของการรักษามนินทรีย์และการสำรวมจิตใจให้พ้นจากการครอบงำของอภิชฌาและโทมนัส โดยชี้ให้เห็นถึงการคุ้มครองทวารในอินทรีย์ เช่น …