การวิเคราะห์ทุกข์และความดับทุกข์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
…ัจจัยมีกรรมเป็นต้น เพราะกระทำวิเคราะห์ว่า ทุกข์
ย่อมเกิด จากตัณหานี้ ฯ เหตุเกิดแห่งทุกข์ ชื่อว่าทุกขสมุทัย ฯ ที่ชื่อว่า
ทุกขนิโรธ เพราะอรรถว่า เป็นที่ หรือเป็นเครื่องดับคือความไม่เกิด
ขึ้นแห่งทุกข์ฯ ธรรมชาต…
…กข์ในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยชี้ให้เห็นว่าทุกข์เกิดจากตัณหาและสาเหตุแห่งทุกข์นั้นมีชื่อเรียกว่า 'ทุกขสมุทัย' พร้อมแสดงให้เห็นถึงความดับแห่งทุกข์ในธรรมชาติที่เรียกว่า 'ทุกขนิโรธ' ซึ่งเป็นเครื่องดับความไม่เกิด…