สัมประโยค : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 1 / 2

…ัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 91 ว่า เป็นนิวรณ์ เพราะเป็นมิทธะ เหมือน มิทธะนอกนี้ ฯ ก็เพราะท่านกล่าวถึง สัมประโยค จึงตกลงว่า มิทธะนั้นมิใช่รูป เพราะพระผู้มีพระภาคตรัสสัมประโยคแห่ง อรูปขันธ์ ฯ อนึ่ง มิทธะเป็นรูป ย่…

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา โดยเน้นการศึกษาเกี่ยวกับนิวรณ์และความแตกต่างของรูปและอรูปขันธ์ รวมถึงธรรมชาติที่เกี่ยวข้องกับสัทธา สติ หิริ และโอตตัปปะ ซึ่งมีบทบา

…1 พรรณนาความปริเฉทที่ ๒ [ข้อความเบื้องต้น] ท่านพระอนุรุทธาจารย์ ครั้นจำแนกจิตโดยประเภทแห่งภูมิ ชาติ สัมประโยค สังขาร ฌาน อารมณ์ และมรรค ตามควรอย่างนี้ก่อน แล้ว เพราะบัดนี้มาถึงวิภาคแห่งเจตสิกเข้าโดยลำดับ เพื่อ…

…่ลักษณะของเจตสิกที่มีความเกิดและความดับในที่เดียวกันกับจิต ซึ่งเรียกว่า เอกุปปาทนิโรธ ไปจนถึงการแสดงสัมประโยคและสังคหะที่เกี่ยวข้องด้วยอาการต่าง ๆ เพื่อสร้างความเข้าใจในธรรมชาติเชิงพุทธศาสตร์ ซึ่งเป็นฐานสำคัญใ…

…ะนั้น อุปาทานจึงชื่อว่าเกิดจากปัจจัย คือตัณหาฯ สัตว์ทั้งหลายเฉพาะผู้ตั้งอยู่ในอุปาทาน ด้วยอำนาจแห่ง สัมประโยคและอนุสัย ตามสมควร ย่อมเป็นไปเพื่อการประมวลกรรม เพราะฉะนั้น อุปาทานจึงเป็นปัจจัยแก่ภพ ฯ ก็ชาติกล่าวค…

เนื้อหาเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างตัณหาและอุปาทาน โดยอธิบายว่าตัณหาคือปัจจัยที่นำไปสู่อุปาทานและสามารถส่งผลต่อการเกิดและการดับของชีวิต ซึ่งมีส่วนเชื่อมโยงกับชาติ ชรา และมรณะ ด้วย อธิบายความเข้าใจผิดเ

…ลี่ยนไป และเป็นสังขารทุกข์ ชื่อว่า เวทนานุปัสสนาฯ อนึ่ง การตามเห็นจิตซึ่งแตกต่างกัน โดยความต่าง แห่งสัมประโยคและภูมิ ด้วยอำนาจแห่งสราคจิตและมหัคคตจิตเป็นต้น (คือการเห็นแจ้งด้วยอำนาจบริกรรม) ชื่อว่าจิตตานุปัสสน…

เนื้อหานี้เจาะลึกเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยอธิบายความสำคัญของการเห็นจิตและธรรมจากลักษณะต่างๆ ผ่านจิตตานุปัสสนาและธัมมานุปัสสนา รวมถึงการอธิบายสัมมัปปธานและอิทธิบาทที่เกี

…ะนิพพานที่ชื่อว่าสุญญะนั่นแล ชื่อว่าสุญญตะ เพราะเป็นธรรมชาตว่างจากราคะ โทสะ และโมหะ โดยอารมณ์และ โดยสัมประโยค ชื่อว่าอนิมิตตะ เพราะเว้นจากนิมิตมีราคะเป็นต้น โดยอาการอย่างนั้น ชื่อว่าอัปปณิหิตะ เพราะเว้นจากที่ต…

เนื้อหาเกี่ยวกับการตีความหมายของอุปาทิในอภิธัมมัตถสังคหบาลี อุปาทิเป็นสิ่งที่ถูกยึดไว้มั่น และเป็นชื่อของเบญจขันธ์ ที่มีความเกี่ยวข้องกับกิเลสและนิพพาน การศึกษารายละเอียดต่าง ๆ เช่น อุปาทิเสส และสอุปา

…งแม้จะต่างกันโดย ปรมัตถ์ ก็เป็นดุจถึงความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน (เอกภาพ) ก็เป็น อุปการะโดยลักษณะคือสัมประโยค กล่าวคือมีความเกิดขึ้นเป็นอันเดียว กันเป็นต้น ชื่อสัมปยุตตปัจจัย ฯ วัตถุ (หทยวัตถุ) จิต และเจตสิก ถ…

บทความนี้กล่าวถึงแนวคิดเกี่ยวกับอุปการะในอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยให้ความสำคัญกับการแยกประเภทธรรมและความสัมพันธ์ระหว่างจิตและเจตสิก การเกิดขึ้นของธรรมในลักษณะต่างๆ เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับความเชื่อมโย

…hāva) [8] พระอรหันต์ถูกทำให้สำเร็จโดยผู้อื่น41, มีความไม่รู้, กังข, พิจารณาโดยผู้อื่น42 และมรรคต้องสัมประโยคกับการเปล่งเสียง [9] มรรค คือ การเปล่งคำว่า all [10] อุปกรณ์ คือ การเปล่งคำว่า all [11] เพื่อที่จ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงธรรมในพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะความสัมพันธ์ระหว่างพระโพสดาบันกับพระอรหันต์ รวมถึงสถานะของธรรมและการปฏิบัติที่เกี่ยวข้อง เช่น การเปล่งเสียงว่า all และการใช้ปัญญาเพื่อประหาณทูฏ์. นอกจากนี้

…นอน และไม่แน่นอนอย่างเดียว ไม่ได้ยกเจตสิกบางเหล่าขึ้นแสดงโดยชื่อว่าเยวาปนกะ ดังนี้แล ฯ [อธิบายเจตสิกสัมประโยคกับจิต] บัดนี้ เพื่อจะแสดงสัมประโยคด้วยอำนาจการกำหนดจิตว่า บรรดา ธรรมมีผัสสะเป็นต้น ธรรมนี้มีได้ในจิ…

เนื้อหานี้ให้ความเข้าใจในธรรมที่เกี่ยวกับเจตสิกและการแสดงออกของจิต โดยเน้นถึงเจตสิกที่แน่นอนและไม่แน่นอน รวมถึงการพิจารณาในลักษณะต่างๆ ของเจตสิกที่มีอยู่ในจิต. นอกจากนี้ยังมีการอภิปรายถึงความสัมพันธ์แ

…ะกามาวจรกุศลจิต ๘ ๆ เพื่อจะแสดงธรรมที่ไม่แน่นอน ในบรรดา เจตสิกธรรมที่ท่านกล่าวไว้แล้ว ด้วยสามารถแห่งสัมประโยคที่แน่นอน และไม่แน่นอนอย่างนี้ เข้าด้วยกันแล้ว จึงแสดงเจตสิกธรรมนอกนั้น เป็นธรรมที่แน่นอน ท่านอาจารย…

เนื้อหาส่วนนี้ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี เดินหน้าด้วยการอธิบายถึงความแตกต่างในเวทนาของจิตต่าง ๆ ที่ปรากฏและเกิดจากอำนาจของจิตที่แยกออกและเข้ากัน โดยชี้ให้เห็นถึงธรรม ๓ ประการที่มีสัมมาวาจาเป็นองค์ประกอบที

…และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา - หน้าที่ 97 แม้ในทวันทวสมาหาระฯ เชื่อมความว่า ต่อจากนี้ไปข้าพเจ้าจะกล่าว สัมประโยคแห่งเจตสิกที่ไม่แยกกันกับจิตเหล่านั้น ในจิตตุปบาททั้งหลาย เฉพาะด้วงหนึ่ง ๆ ตามสมควรแก่การประกอบ ฯ [อ…

ในเนื้อหานี้ได้พูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างเจตสิกกับจิต โดยเฉพาะเจตสิกที่ไม่สามารถแยกจากจิตได้ เช่น กามาวจรจิต ๔๔ ที่ถูกเว้นโดยทวิปัญจวิญญาณ และวิตกที่เกิดขึ้นในหญิงเหล่านั้น รวมถึงการอธิบายประเด็นต่างๆ

…สมานาเจตสิก] મૈં ๆ บทว่า กå เป็นคำถามที่เป็นไปโดยความเป็นใคร่เพื่อจะกล่าว สรุป (ธรรม ๕๒) และอาการคือสัมประโยค (ที่ท่านกล่าวไว้ในคำว่า ประกอบกับจิต) ฯ ธรรมที่ชื่อว่า ผัสสะ ด้วยอรรถว่าถูกต้อง ๆ ผัสสะ นี้นั้น มีก…

บทความนี้กล่าวถึงเจตสิกธรรมว่ามีความสัมพันธ์กับจิตและรูปธรรมอย่างไร โดยเน้นการเกิดและดับร่วมกันในที่เดียวกัน รวมถึงหลักการทางภูมิศาสตร์ของธรรมที่มีลักษณะเฉพาะ คำว่า เอกนิโรธ และ เอกวัตถุ รวมไปถึงเสน่ห

… บาททั้งหมด กทั้งหมด ตามสมควร, สังคหะ ๓๓ อย่าง ท่านอาจารย์กล่าวไว้ โดยพิสดารอย่างนี้ ฯ ผู้ ศึกษาทราบสัมประโยคและสังคหะ แห่งเจตสิก ที่ไม่แยกกันกับจิตอย่างนี้แล้ว จึงยกความต่าง แสดงประเภท (แห่งเจตสิก) ในเท่ากับจ…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์และศึกษาเกี่ยวกับอเหตุกจิต ๑๘ และเจตสิกที่เกี่ยวข้อง โดยใช้ธรรม ๑๒, ๑๑, ๑๐ และ ๒ เป็นฐานในการเข้าใจธรรมอย่างลึกซึ้งและช่วยให้ผู้ศึกษาสามารถทราบถึงความแตกต่างในการทำงานของเ

…อาจารย์กล่าวว่า ก็ในบรรดากามาวจรจิตนี้ ในจิตที่สหรคตด้วยอุเบกขา ไม่มี กรุณา มุทิตาฯ ส่วนปัญญา ถึงการสัมประโยค (ประกอบเข้า) ในจิต ๔๓ คือ ในกามาวจรจิตที่ประกอบด้วยญาณ ๑๒ และในจิตที่ เป็นมัคคตะและโลกุตตระ ๓๕ (มหั…

ในหน้าที่ 73 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี อธิบายเกี่ยวกับอกุศลเจตสิก 14 ประกอบลงในอกุศลจิต 12 ผ่านอาการ 5 อย่าง รวมทั้งการกระทำของเจตสิกในโลภมูลและโทสมูล อีกทั้งยังชี้ให้เห็นถึงโสภณเจตสิกที่ประกอบกับโสภณจิต

…ปต่างเป็นปัจจัยแก่กันและกัน] รูปธรรมแม้ที่เกิดขึ้นด้วยกัน ไม่ชื่อว่าสัมปยุตตปัจจัย เพราะไม่มี ลักษณะสัมประโยค ๔ อย่าง มีเกิดร่วมกันเป็นต้น ท่านอาจารย์ทำใน ใจ ดังนี้ จึงได้กล่าวคำมีอาทิว่า จิตตเจตสิกา ธมฺมา อญฺ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการศึกษาเกี่ยวกับอาเสวนะและมรรค โดยอาจารย์ธรรมปาลเถระได้กล่าวถึงปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อการเกิดขึ้นของรูปธรรมและจิต โดยอธิบายถึงควา

การแปลงประโยคและการสัมประโยค ๒๒๓ ความไทย : เราส่งน้ำมันไปเพื่อสงบ(โรค)เพียงครั้งเดียวเท่านั้น กัมม. : มยา เอกาวาเนวุ วูปสมุตุติ…

บทความนี้นำเสนอวิธีการแปลงประโยคจากดัตวาจากเป็นกัมมาวาจาก และกฎเกณฑ์ในการใช้สัมประโยคในภาษาไทย โดยมีตัวอย่างการเปลี่ยนประโยคไทยเป็นภาษากัมมวดี พร้อมทั้งข้อสังเกตเพื่อความเข้าใจที่ชัดเจน…

…วิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 43 ถึงความทุกข์มีทุกข์ในอบายเป็นต้น และจากจิตที่ชื่อว่าอเหตุกะ เพราะ ไม่มีการสัมประโยคกับเหตุ มีประมาณ ๕๓ ด้วยสามารถแห่งกามา- วจรจริต ๒๔ มหัคคตจิตและโลกุตตรจิต ๓๕ อีกอย่างหนึ่ง จิตทั้ง ๕…

บทอ่านจากอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา แสดงถึงความทุกข์ที่เกี่ยวข้องกับจิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งจิตที่ไม่มีสัมฤทธิ์กับเหตุ สรุปถึงการแบ่งประเภทจิตเป็นหลายรูปแบบ พร้อมทั้งการวิเคราะห์เกี่ยว

…เศษพึงมีประโยชน์ ฯ แต่กำเนิดของอกุศลวิบากโดยความเป็นสเหตุกะ ไม่มี แม้ในกาลบางคราว เพราะไม่ประกอบด้วยสัมประโยคกับด้วย เหตุมีอโลภะเป็นต้น อันเป็นข้าศึกกัน โดยความเป็นวิบากแห่ง และเพราะธรรมมีสภาพหาโทษมิได้เป็น สา…

เนื้อหาอธิบายเกี่ยวกับอเหตุกิริยาจิตและความหมายในบริบทของอภิธัมมัตถสังคหบาลี รวมถึงผสมผสานแนวคิดเกี่ยวกับจิตและธรรม โดยมีการกล่าวถึงการศึกษาต่าง ๆ ที่เชื่อมโยงกับความเป็นไปของวิบากและจิตในทางปฏิบัติซึ

…์และอิฏฐมัชฌัตตารมณ์ โดยบรรยายซึ่งต่างกันจากที่กล่าวแล้ว ดังนี้แล ฯ ถ้าเช่นนั้น ทำไมท่าน จึงกล่าวการสัมประโยคด้วยอุเบกขาแห่งอาวัชชนะทั้ง ๒ แม้อาวัชชนะ ทั้ง ๒ นั้น ก็เป็นไปในลำดับแห่งจิตที่มีวัตถุที่อาศัยเสมอกั…

เนื้อหาเกี่ยวกับวิบากทั้ง 4 ที่เกี่ยวข้องกับกายวิญญาณและอารมณ์อย่างละเอียด รวมถึงปรากฏการณ์ของการกระทบระหว่างอารมณ์กับกายวิญญาณในกิจกรรมประจำวัน การเชื่อมต่อระหว่างอารมณ์และการปฏิบัติธรรมที่แตกต่างกัน

…ือที่เรียกว่า มีโมหะเป็นมูล ด้วยอรรถว่า จิตเหล่านี้ มีโมหะล้วนๆ เท่านั้นเป็นมูล มี ๒ โดยความต่างแห่งสัมประโยค, อกุศลจิต มี ๑๒ ด้วยประการฉะนี้ อกุศลวรรณนา จบ ฯ (อธิบายอเหตุกจิต) ท่านอาจารย์ครั้นจำแนกอกุศลแม้มี …

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับจิตที่เป็นปฏิปักษ์ต่อกุศลจิตซึ่งเรียกว่าอกุศล โดยเปรียบเทียบเหมือนชนที่เป็นคู่ปรับกับมิตรและอธิบายถึงการจำแนกประเภทของอกุศลจิตที่มี 12 ประเภท เน้นความแตกต่างของมูลและอาการของจ

…รณ์ คือสำเร็จแล้ว หรือที่ท่านอาจารย์รวบรวมเข้าถือเอากล่าวไว้แล้ว แม้ โดยประการทั้งสิ้น คือโดยอาการมีสัมประโยคเป็นต้น แม้ทั้งหมด คือ โดยอาการมีสัมประโยคกับโสมนัสอุเบกขา และทิฏฐิเป็นต้น มีสัมประ โยคกับปฏิฆะเป็นต…

บทความนี้วิเคราะห์ภาวะแห่งจิตที่แตกต่างกันในบริบทของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยเฉพาะการพิจารณาจิตที่มีสภาพฟุ้งซ่านและโมหะ รวมถึงการใช้ศัพท์ที่เกี่ยวข้องในการแสดงความสัมพันธ์ระหว่างคำพูดและจิต โดยเน้นความห