หน้าหนังสือทั้งหมด

สมาธิคืออะไร
17
สมาธิคืออะไร
… 1.1.1 กาย 1.1 ส่วนประกอบของมนุษย์ การปฏิบัติสมาธิ แม้จะเป็นเรื่องของการอบรมทางจิตใจ แต่ก็ยังมีความ สัมพันธ์เกี่ยวเนื่องกับทางกาย ทั้งนี้หากจะกล่าวโดยทั่วไปนั้น คนเราจะมีส่วนประกอบ ใหญ่ๆ อยู่ 2 ส่วนคือ กาย กั…
…ู้ที่นับถือศาสนาอื่น การปฏิบัติสมาธิเน้นการลงมือทำ และสามารถสอบถามจากผู้รู้เมื่อมีข้อสงสัย โดยมีความสัมพันธ์ระหว่างกายและใจที่ต้องคำนึงถึง ทั้งร่างกายและส่วนประสาทเชื่อมโยงกับการทำสมาธิเพื่อเสริมสร้างคุณภาพทา…
การรักษาสมาธิในชีวิตประจำวัน
69
การรักษาสมาธิในชีวิตประจำวัน
…ก็จะเข้าถึงธรรม การที่เราจะรักษาสมาธิได้ต่อเนื่องตลอดทั้งวันนั้น การทำกิจกรรมของเราในแต่ละวันมีความ สัมพันธ์กันอย่างยิ่ง สิ่งที่เราคิดพูดทำทุกอย่างจะมีผลต่อการรักษาสมาธิของเราให้คงอยู่ต่อไป เนื้อหาในบทเรียนจะ…
บทที่ 6 นำเสนอวิธีการรักษาสมาธิในชีวิตประจำวัน โดยเน้นการทำกิจกรรมที่มีความสัมพันธ์กับสมาธิ ทั้งการคิด พูด และทำ สิ่งที่เหมาะสมและไม่เหมาะสมในการเจริญภาวนา รวมถึงหัวข้อ 7 ที่สนับสนุนก…
กิเลสและการเปลี่ยนแปลงในระดับต่างๆ
46
กิเลสและการเปลี่ยนแปลงในระดับต่างๆ
กิเลสทั้ง 3 ระดับนี้มีขั้นตอนในการเปลี่ยนสภาพ เพื่อแสดงตัวออกมาดังนี้คือ อนุสัยกิเลสเป็นสิ่งที่ติดอยู่ในใจ ตราบเท่าที่ยังไม่บรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ หมดกิเลสโดยสิ้นเชิง กิเลสก็จะคอยบังคับใจเราอยู่ แม้ว
…ิกกัมมกิเลสเป็นการแสดงออกผ่านการกระทำ กิเลสแบ่งเป็น 18 กาย ตั้งแต่กายมนุษย์หยาบถึงกายธรรมพระอรหัตต์ สัมพันธ์กับการบังคับของกิเลสในแต่ละกาย ที่อยู่ในภพและนอกภพ
มิตรภาพและสังคหวัตถุธรรม ๔ ประการ
68
มิตรภาพและสังคหวัตถุธรรม ๔ ประการ
…และ วางตนพอดี ด้วย “การให้” เพียงเท่านี้ สิ่งที่เราจะ ได้รับกลับมา คือมิตรไมตรีที่น่าชื่นใจ เป็นสาย สัมพันธ์ อันยากจะเลือนหาย ห่างไกล หรือกาลเวลา แม้ด้วยความ
…ด้แก่ การโอบอ้อมอารี วจีไพเราะ สงเคราะห์ชุมชน และการวางตนพอดี ด้วยการให้เป็นเครื่องมือในการสร้างความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นและยั่งยืน การมีมิตรภาพที่ดีจะส่งผลต่อความสุขและความสงบในชีวิต
ความสุขและการเบียดเบียน
91
ความสุขและการเบียดเบียน
…งเรา คงจะมีความสุขยิ่งกว่านี้ หากปราศจากการเบียดเบียนกัน เพราะความสุข และความทุกข์ของแต่ละชีวิตนั้น สัมพันธ์กัน และถ่ายทอดถึงกันได้ ทุกครั้งที่ชีวิตใดชีวิต หนึ่งถูกเบียดเบียน หรือถูกทำร้าย ความสุขใน โลกนี้ย่อ…
ในเรื่องราวนี้เผยให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างชีวิต และผลกระทบจากการเบียดเบียนกัน เมื่อหนึ่งชีวิตต้องทุกข์ทรมาน ความสุขของอีกหลายชีวิตก็พลอ…
กฎแห่งความทุกข์ในชีวิต
82
กฎแห่งความทุกข์ในชีวิต
๖๔ เรื่องกฎมพีคนใดคนหนึ่ง อุรโคว ตจ์ ชิณฺณ์ เอวํ สรีเร นิพฺโภเค หิตวา คจฺฉติ สนฺตนฺ เปเต กาลกเต สติ ทยุหมาโน น ชานาติ ญาตีน ปริเทวิต ตสุมา เอต น โสจามิ คโต โส ตสฺส ยา คดีติ บุตรของเรา เมื่อสรีระใช้ไม่
…มเป็นไปของสรีระที่ไม่มีอยู่แล้วและความเข้าใจในธรรมชาติของการตาย ผู้เขียนเน้นว่าเมื่อบุคคลถึงแก่กรรม สัมพันธ์ระหว่างญาติและผู้สูญเสียจะไร้ความเศร้าโศกหากเข้าใจในธรรมชาติ การปลดเปลื้องจากความรักและความยึดมั่นจะ…
การอยู่ร่วมกับอริยบุคคล
62
การอยู่ร่วมกับอริยบุคคล
๖๒ การพบเห็นเหล่าอริยบุคคลเป็นการดี การอยู่ ร่วม (ด้วยเหล่าอริยบุคคล) ให้เกิดสุขทุกเมื่อ บุคคลพึงเป็นผู้มีสุขเป็นนิตย์แท้จริง เพราะไม่ พบเห็นพวกคนพาล เพราะว่า คนเที่ยวสมาคมกับคน พาล ย่อมโศกเศร้าตลอดกา
การพบเห็นเหล่าอริยบุคคลเป็นการดี เพราะทำให้มีความสุขอยู่ร่วมกับบุคคลที่มีปัญญา สัมพันธ์กับคนพาลทำให้เกิดทุกข์เหมือนการอยู่ร่วมกับศัตรู ควรเลือกคบหาผู้เป็นปราชญ์ เพื่อการใช้ชีวิตที่ดี มักม…
ธรรมะเพื่อประชาชน
59
ธรรมะเพื่อประชาชน
ธรรมะเพื่อประชll พระวนวัจฉะ ผู้อยู่ในป่า ៥៨ ท่านได้สดับพระธรรมเทศนาของพระบรมศาสดา เมื่อฟังแล้ว เกิดความศรัทธาเลื่อมใสจึงได้ออกบวชเป็นบรรพชิต ดำรงอยู่ ในเพศบรรพชิตจนกระทั่งหมดอายุขัย จุติจากอัตภาพนั้นแ
…สุดท้ายก็ไปเกิดใหม่ในเทวโลกและนกพิราบ รักเคารพพระภิกษุ ก่อนจะบังเกิดในตระกูลพราหมณ์ในกรุงกบิลพัสดุ์ สัมพันธ์กับพระโพธิสัตว์ช่วงเวลานั้น สะท้อนถึงรอยกรรมและการเกิดใหม่ในชีวิต.
ศูนย์กลางกายและความสัมพันธ์กับชีวิต
24
ศูนย์กลางกายและความสัมพันธ์กับชีวิต
…ม่รู้จักศูนย์กลางกาย ตราบนั้นมนุษย์จะ ไม่เข้าใจว่า ศูนย์กลางกาย โลกียทรัพย์ โลกุตตรทรัพย์นั้นมีความ สัมพันธ์กันอย่างไร และศูนย์กลางกายนั้นมีพลานุภาพเพียงใด ทะเลไม่ว่างเว้นด้วยคลื่น ชีวิตจะสดชื่นต้องไม่ว่างเว้…
บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของการรู้จักศูนย์กลางกายซึ่งมีผลต่อความเข้าใจในความสัมพันธ์ของโลกียทรัพย์และโลกุตตรทรัพย์ โดยเน้นถึงพลานุภาพของศูนย์กลางกายและการเข้าร่วมปฏิบัติธรรมที่จังหวัดเ…
สวนบัวและคำคมเพื่อความสุข
78
สวนบัวและคำคมเพื่อความสุข
…ม (กัลฯ วุฒิกร ระวิ พงษ์) อย่าเปื่อยเมื่อมีเวลา ให้ใสใสบริสุทธิ์ พ้นบ่วงกรรมสู่นิพพาน (กัลฯ จิตรลดา สัมพันธ์)
สวนบัวสวนบุญแผ่ เอื้อนเอ่ยถึงความสุข ภายในสวนบัวคือพื้นที่ที่มีความหมายซึ่งเต็มไปด้วยบุญจากการทำความดี คำคมที่รวบรวมมาแสดงถึงแนวคิดในการดำเนินชีวิต ทั้งการรักษาใจ การไม่คาดหวัง และการพัฒนาจิตใจให้เข้ม
ชัยชนะครั้งที่ ๕: ชนะ การถูกกล่าวหา จาก นางจิญจมาณวิกา
116
ชัยชนะครั้งที่ ๕: ชนะ การถูกกล่าวหา จาก นางจิญจมาณวิกา
…ถูกกล่าวหาจากหญิงสาวชื่อว่า จิญจมาณวิกา ผู้เป็น สาวกของเดียรถีย์ พระพุทธองค์ทรงถูกกล่าวหาว่า มีความ สัมพันธ์กับหญิงสาวคนนี้ จนนางตั้งครรภ์ ซึ่งเป็นเรื่องที่ชาวโลก ส่วนใหญ่พร้อมจะเชื่อกันได้ง่ายๆ อยู่แล้ว แต่เ…
…ี้พูดถึงชัยชนะอันยิ่งใหญ่ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรงเอาชนะการถูกกล่าวหาจากนางจิญจมาณวิกา ซึ่งมีความสัมพันธ์กับผู้คนและส่งผลต่อพระพุทธศาสนา พระพุทธเจ้าทรงสามารถพิสูจน์ความบริสุทธิ์ของพระองค์และทำลายแผนการชั่ว…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา: การศึกษาในพระธรรม
537
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา: การศึกษาในพระธรรม
ประโยคส - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 535 ปญฺจมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 535 เอตฺถ ภูมิย์ ติฏฐิติ อิติ ตสฺมา สา ภูมิ ฐาน ปาโก จ ติ ฐานญชาติ ปากฏฐาน ปากฏฐานสฺส วโส ปาก
…งลึกในพระธรรม โดยเฉพาะในประเด็นที่เกี่ยวกับองค์ประกอบของจิตใจและกรรม ไม่ว่าจะเป็นกรรมดีหรือกรรมชั่ว สัมพันธ์ต่อการตัดสินใจและการกระทำของมนุษย์ พร้อมขยายความเกี่ยวกับกรรมวิธี การแยกแยะลักษณะต่างๆ ของจิตและการแ…
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปัญจิกา
383
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปัญจิกา
ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 382 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 382 ภาโว อนุทธฏตต์ ฯ อว...เนปีติ สตีติ ลักขณวนต์ ฯ เอตถาติ ทฏฺฐพฺพาติ อาธาโร ฯ โลกิย...วาติ ทฏฺ
เนื้อหานี้เกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา สัมพันธ์กับวาจาทางธรรมที่กล่าวถึงโลกุตตรและกุสล โดยเฉพาะการวิเคราะห์และนำเสนอแง่มุมที่เกี่ยวข้องกับปฏิสัมพัน…
อภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
13
อภิธัมมัตถสังคหะและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
… ฯ การกล่าวคือชื่อก็เพื่อ สะดวกแก่การเรียกฯ นี้ความรวมในอารัมภคาถานั้น ๆ ส่วนความเรียง เป็นดังนี้ ฯ สัมพันธ์ความว่า ข้าพเจ้าถวายอภิวาทแล้ว ซึ่งพระสัมม สัมพุทธเจ้าผู้มีพระคุณอันชั่งไม่ได้ พร้อมทั้งพระสัทธรรมแล…
เนื้อหานี้นำเสนอความสำคัญของอภิธัมมัตถสังคหะซึ่งเกี่ยวกับพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและการตรัสรู้ของพระองค์ โดยนำเสนอการอธิบายทั้งในด้านวินิจฉัยและความหมายทางธรรม รวมถึงการชี้ให้เห็นถึงคุณสมบัติของพระสัมมาสัม
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 121
121
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้า 121
…จแห่งการจำแนก และด้วยอำนาจแห่งจิตและเจตสิก ที่สัมปยุตด้วยเหตุ มีโลภะเป็นต้นนั้น ชื่อว่าเหตุสังคหะ ฯ สัมพันธ์ความว่า ชื่อว่าเหตุมี 5 อย่าง ฯ ก็ความ เป็นเหตุ คือความที่เหตุเหล่านั้นเป็นรากเหง้า กล่าวคือการยังคว…
…่วนเกี่ยวโยง สิ่งเหล่านี้ถูกพิจารณาว่าเป็นรากเหง้าของการดำรงอยู่ของธรรม โดยใช้หลักการของเหตุและผลที่สัมพันธ์กันอย่างแน่นหนา กล่าวถึงการดำรงอยู่ของเหตุที่จำเป็นและความสำคัญของการมีเหตุที่มั่นคงเพื่อความสำเร็จใ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
154
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
… บทว่า ตานิ คือเป็นเช่านั้น ฯ ขณะทั้งหลายเหมือนขณะแห่งจิต ๑๗ ดวง ชื่อว่าสัตตรสจิตตขณะ ฯ อีกนัยหนึ่ง สัมพันธ์ความว่า ขณะจิตเหล่า นั้นมี ๑๒ ขณะ ฯ แต่แยกเป็นส่วน ๆ ขณะจิตมี ๕๑ ขณะ ฯ บทว่า รูปธมฺมานํ ได้แก่ รูปธร…
ในบทนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์ของจิตและคุณสมบัติของธรรมที่เกี่ยวข้องกันตามอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยการสำรวจอำนาจของอุปปาทขณะ ฐิติขณะ และภังคขณะ การทำความเข้าใจในอารมณ์และความสามารถในการรู้แจ้งของจิตตลอดจนล
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - วิถีจิตและการปรับอารมณ์
159
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - วิถีจิตและการปรับอารมณ์
…ำหนดรูปนั้นนั่นแลด้วยดีฯ ชวนะที่ชื่อว่าได้ปัจจัย เพราะอรรถว่า ตนได้ปัจจัย ด้วยอำนาจ โยนิโสมนสิการ ฯ สัมพันธ์ความว่า ชวนะอย่างใดอย่างหนึ่งที่ได้ ปัจจัยแล้ว ฯ ชวนะแม้ ๖ และ ๕ ย่อมเป็นไปในเวลาสลบ และใน เวลาใกล้จ…
บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับวิถีจิต รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างอารมณ์กับวิบากที่เกิดขึ้นในสภาวะต่างๆ เช่น ในช่วงเวลาสลบหรือใกล้ตาย ผ่านการใช้ภาพพจน์และอุปมา…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
161
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…วัชชนะ จงมีในลำดับ แห่งภวังค์ ท่านมีชื่อว่าทัสสนะเป็นต้นอย่างใดอย่างหนึ่ง จงมีในลำดับ แห่งอาวัชชนะฯ สัมพันธ์ความว่า ด้วยอำนาจแห่งจิตตุปบาทเพียงเท่านี้ ๑๓ ขณะจิตก็เต็มบริบรูณ์ ฯ [อธิบายตทาลัมพนะไม่เกิด บทว่า อ…
เนื้อหานี้อภิปรายเกี่ยวกับการเกิดขึ้นของตทาลัมพนะในปริบทของจิตและอารมณ์ โดยชี้ให้เห็นถึงการไม่มีการเกิดตทาลัมพนะซ้ำใน ๒ หน่วยอารมณ์ เนื่องจากไม่เพียงพอแก่การเกิดในช่วงระยะเวลา ๑๔ ขณะจิต ซึ่งสร้างความเ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
166
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
…ยอัปปนาชวนะ] ความต่างแห่งวิภูตารมณ์ไม่มี เพราะอัปปนาเกิดในเวลาอารมณ์ แจ่มแจ้ง (ปรากฏชัด) เท่านั้น ฯ สัมพันธ์ความว่า แท้จริง บรรดา ชวนะที่เป็นมหัคคตะแล้วโลกุตตระ ๒๖ นั้น ชวนะใดชวนะหนึ่งลงสู่ อัปปนาวิถีฯ ประกอบ…
…เภทจิตที่เกี่ยวข้องกับชวนะในสภาวะอัปปนา อธิบายถึงจิตทั้ง 4 ดวงในกระบวนการอัปปนา รวมถึงบริกรรมและความสัมพันธ์ของชวนะในบรรดาจิตต่างๆ นอกจากนี้ ยังมีการอธิบายถึง characterization ของดวงจิตภายใต้การเกิดขึ้นและดับ…
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การศึกษาและวิเคราะห์
169
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การศึกษาและวิเคราะห์
…นอิฏฐมัชฌัตตารมณ์ (อารมณ์ที่ชอบใจปาน กลาง)ฯ จริงอยู่ ท่านอาจารย์จักแยกกล่าวอติอิฏฐารมณ์ไว้ต่างหาก ฯ สัมพันธ์ความว่า ในอิฏฐารมณ์ ปัญจวิญญาณ สัมปฏิจฉันนะ สันตีรณะ และตทาลัมพนะ เป็นกุศลวิบาก ๆ แต่ในอิฏฐารมณ์สันต…
…ชวนะในรูปแบบต่าง ๆ และวิเคราะห์ผลทั้ง ๓ ที่เกิดในวิถีสมาบัติ เช่น สุขปุญญมหา อัปปนา ของกิริยาชวนะที่สัมพันธ์กับจิตต่าง ๆ โดยให้รายละเอียดเกี่ยวกับประเภทของอัปปนาและวิบากจิตที่เกี่ยวข้อง ในการศึกษาครั้งนี้สามา…