อรูปาวจรจิต : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ

… 2 ปริเฉทที่ ๑ บรรดาอรรถแห่งพระอภิธรรม ๔ อย่างนั้น จิตอันดับแรกมี 4 อย่าง คือ กามาจิต ๑ รูปาจรจิต ๑ อรูปาวจรจิต ๑ โลกุตตรจิต ๑ ฯ บรรดาจิต ๔ อย่างนั้น กามาวจรจิตเป็นไฉน ? จิต ๔ เหล่านี้ คือ จิตที่สหรคตด้วยโสมนัส …

…นี้นำเสนอการศึกษาจิตในอภิธัมมัตถสังคหาที่แบ่งประเภทตามสภาวะของจิต ๔ ประเภท ได้แก่ กามาจิต รูปาจรจิต อรูปาวจรจิต และโลกุตตรจิต โดยมุ่งเน้นที่การอธิบายคุณสมบัติและความสัมพันธ์ระหว่างจิตแต่ละชนิด และผลกระทบต่อการดำ…

…จิต วิบากจิต และกิริยา ฝ่ายอรูปาวจร ๑๒ จบบริบูรณ์ทุกประการ ด้วยประการฉะนี้แล ฯ [สังคหคาถา] อรูปจิต (อรูปาวจรจิต) มี ๔ โดย

หน้า 6 จากอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา อธิบายถึงปัญจมฌานกิริยาจิตรวมถึงกุศลจิต วิบากจิต และการแตกต่างของรูปาวจรจิตประเภทต่างๆ ที่แสดงถึงความสัมพันธ์ในด้านของจิตและการทำงานของมันในบริบ

…เทศนา ๑๖ ครั้ง ด้วยอำนาจนัยที่ระคนด้วยอารมณ์และปฏิปทา และความต่าง แห่งนัยแม้อื่นที่มาแล้วในพระบาลีฯ อรูปาวจรจิต ๔ อย่าง โดยความ

เนวสัญญานาสัญญายตนฌานหมายถึงอรูปฌานที่ ๔ ซึ่งไม่มีสัญญาหยาบ แต่ยังมีสัญญาละเอียดอยู่ โดยสัญญาในฌานนี้มีบทบาทในการกำหนดอารมณ์แห่งวิปัสสนา ผู้ที่ปฏิบัติฌานนี้จะไม่พบกิจแห่งสัญญาที่เด่นชัด แต่ยังมีกิจที่

…แผนก ๆ ฯ บทว่า ปณฺณรสสุ ได้แก่ ในจิต ๑๕ คือในจิต ๓ ด้วยสามารถแห่งรูปาวจรจิต ในจิต ๑๒ ด้วยสามารถแห่ง อรูปาวจรจิต ฯ เหตุในคำว่า อปฺปมญฺญาโย น ลพฺภนฺติ นี้ ข้าพเจ้า ได้กล่าวแล้ว ฯ บทว่า ปจฺเจกเมว คือ เฉพาะอย่างหนึ่…

บทความนี้พูดถึงคำว่า อัญญสมานเจตสิก และโสภณเจตสิก ในอภิธัมมัตถสังคหและอภิธัมมัตถวิภาวีนี โดยวิเคราะห์ธรรมที่เกี่ยวข้องกับอุเบกขาและความสงเคราะห์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในจิต ซึ่งเกี่ยวพันกับฌานหมวด ๕ และการ

…ได้ ด้วยว่าเมื่อเจโตปริย ญาณนั้น ถึงความแรงกล้าอย่างนั้นแล้ว เธอย่อยรู้ซึ่งกามาวจรจิต และรูปาวจรจิต อรูปาวจรจิต ทั้งหมดได้โดยลำดับ ก้าวจากจิตสู่จิต ได้ทีเดียว แม้เว้นจากการดูหทัยรูปเสียก็ดี จริงอยู่ แม้ในอรรถกา …

…้ช่วยเพิ่มพูนเจโตปริยญาณให้อยู่ในระดับที่สูงขึ้น สามารถยิงยาวถึงการเข้าใจในกามาวจรจิต รูปาวจรจิต และอรูปาวจรจิต

…นตยาก กามาวจรจิตต นิทเทส ชาติสมฺปโยคชฺฌานวเสนาติ อิท รูปาวจรจิตตนิทเทส ชาติสมฺปโยคาลมุพนวเสนาติ อิท อรูปาวจรจิตตนิทเทส ชาติสม ปโยคมคควเสนาติ อิท โลกุตตรจิตตนิทเทส สนฺธายาหาติ ทฏฺฐพฺพ ฯ นิรวเสสโต ทสฺสนฺตฺถ์ นิททิ…

เนื้อหานี้สำรวจความหมายและการทำงานของจิตตามหลักอภิธมฺม โดยให้รายละเอียดเกี่ยวกับการปรับตัวและแสดงออกอย่างแตกต่างของจิตในรูปแบบที่หลากหลาย มีการอภิปรายถึงการวิเคราะห์และความเชื่อมโยงของความคิดและอารมณ์

…ว่า เป็นที่ ท่องเที่ยวแห่งกาม หรือท่องเที่ยวในกาม หรือแม้โดยฐานูปจาร ฯ พึงเห็นนัยแม้ใน รูปวจรจิต และอรูปาวจรจิต ตามควรเช่น เดียวกัน ฯ จิตที่ชื่อว่า โลกุตตระ เพราะอรรถว่า ข้ามขึ้นจากโลก กล่าวคือ อุปาทานขันธ์ โดยท…

บทความนี้นำเสนอเกี่ยวกับการจำแนกประเภทของจิตในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยจำแนกจิตตามลักษณะเฉพาะที่มีอิทธิพลต่อการเกิดผล จิตที่ถูกจำแนกออกเป็นกามาวจรจิตและโลกุตตระ โดยจิตต่างๆ จะมี

…ัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 56 พรรณนารูปาวจรจิต จบ [อรูปาวจรวรรณนา] บัดนี้ ท่านอาจารย์เมื่อจะแสดงจำแนกอรูปาวจรจิตเป็น ๔ อย่าง โดยความต่างแห่งอารมณ์ จึงกล่าวคำมีอาทิว่า อากาสานญฺจายตน์ ดังนี้ ฯ บัณฑิตพึงทราบวิเคราะ…

เนื้อหาตรงนี้กล่าวถึงการจำแนกอรูปาวจรจิตเป็นสี่ประการโดยอิงจากอารมณ์ มีการอธิบายแนวคิดเกี่ยวกับอากาสานญฺจาตน์ ที่ถือว่ามีความไม่สุดทาง เหนือ…

…เป็นต้นที่จะพึงก้าวล่วง และที่จะพึงยึด กล่าวคือกสิณ อากาศ วิญญาณ และความไม่มีวิญญาณ นั้น ๆ จริงอยู่ อรูปาวจรจิตนั้น ก้าวล่วงกสิณนิมิตที่เป็นอารมณ์ แห่งปัญจมฌานแล้วยึดอากาศที่ได้แล้วด้วยการเพิกกสิณนิมิตนั้น แล้ว …

…อภิธัมมะที่เกี่ยวข้องกับโคจร ๔ ประการซึ่งรวมถึงอากาศและวิญญาณ โดยให้ความสำคัญกับการเข้าใจในหัวข้อของอรูปาวจรจิตและโลกุตตรกุศลจิต เช่น สมาบัติและการประกอบด้วยมรรค ๔ และผล ๔ การศึกษานี้มีเป้าหมายเพื่อให้เข้าใจถึงค…

…นธ์ในคาถานี้อย่างนี้ว่า บัณฑิตพึงกล่าวกามาวจรจิตใน กามภพ ๕๔ พึงกล่าวว่ารูปาวจรจิตในรูปภพ ๑๕ จึงกล่าวอรูปาวจรจิต

บทความนี้นำเสนอการศึกษาอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเจาะลึกในการอธิบายถึงจิตในประเภทต่าง ๆ ที่แบ่งตามประเภทของภพ ทั้งกามภพและรูปภพ รวมถึงความสัมพันธ์ที่มีระหว่างจิต ต่าง ๆ ระบุความส

…าจิต ที่สัมปยุตด้วยญาณ อภิญญากิริยาจิตและโวฏฐัพพนจิต มีอารมณ์ได้ทุกอย่าง แม้โดยประการ ทั้งปวงฯ บรรดาอรูปาวจรจิต อรูปาวจรจิตที่ ๒ และที่ ๔ มีมหัคคตะ เป็นอารมณ์ ฯ ส่วนมหัคคตจิตที่เหลือแม้ทั้งหมด มีบัญญัติเป็นอารมณ…

…ง ๆ เช่น กามาวจรวิบากจิต อกุศลจิต และกามาวจรกิริยาจิต ซึ่งมีอารมณ์ได้ทั้งสิ้น เว้นแต่โลกุตตระ สำหรับอรูปาวจรจิตยังมีความซับซ้อนเช่นกัน สำหรับโลกุตตรจิตนั้นมีพระนิพพานเป็นอารมณ์ ส่วนการสงเคราะห์ในอาลัมพนสังคหะ มี…

…ุตตาเนว โหนฺติ ฯ จตุตถ์ ปัญจม วา อรูปาวจร ฯ เสส์ ปฐวีกสิณ วุตตนยเมว ฯ อย ปน วิเสโส ฯ เอวํ อุปฺปนฺโน อรูปาวจรจิตฺเต โส ภิกขุ ยถา นาม ยานปฺปโตฬิกุมภิมุขาทีน อญฺญตร์ นิลปิโลติกาย วา ปีตโลหิต โอทาตาทีน วา อญฺญตราย ป…

วิสุทธิมรรคเป็นข้อความสำคัญในพระพุทธศาสนาที่พูดถึงการฝึกสมาธิและพัฒนาจิตใจให้บริสุทธิ์ โดยอธิบายถึงกระบวนการทำจิตให้สงบและเข้าใจธรรมชาติของอากาศ เพื่อเข้าถึงการตรัสรู้ โดยมองว่าความเข้าใจที่ถูกต้องในเ

…ธารมฺมณวเสน อฏฺฐสุ อารมุมเณสุ ปวตฺตติ ฯ กก ฯ ตญฺหิ ปเรส กามาวจรจิตตชานนกาเล ปริตตารมณ์ โหติ รูปาวจร อรูปาวจรจิตตชานนกาเล มหคคตารมณ์ โหติ มคฺคผลชานนกาเล อปปมาณารมณ์ โหติ ฯ เอตฺถ จ ปุถุชฺชโน โสตาปนฺนสฺส จิตต์ น ชา…

เนื้อหานี้กล่าวถึงวิสุทธิมคฺคสฺสซึ่งเกี่ยวข้องกับการอธิบายการเห็นและการรับรู้ในมิติที่แตกต่างกัน ทั้งในด้านอารมณ์และการใช้ญาณ การเข้าถึงคุณสมบัติของญาณสามารถสร้างความเข้าใจในสภาวะต่างๆ ที่บุคคลประสบ อ

…่ 235 [ความแปลกในอากาสานัญจายตนะ] ส่วนความ (ต่อไป) นี้ เป็นความแปลก (ในอากาสานัญจาย ตนฌาน คือ) เมื่ออรูปาวจรจิตเกิดขึ้นอย่างนั้นแล้ว ภิกษุนั้น (เคย) เพ่งดวงกสิณด้วยฌานจักษุมาก่อนอยู่แล้ว ครั้น (กสิณ) นิมิตนั้นมา…

ในส่วนนี้ของวิสุทธิมรรคแปลกล่าวถึงความแปลกในอากาสานัญจายตนะ โดยเนื้อหาอธิบายถึงประสบการณ์ของภิกษุในการเพ่งพินิจอากาศและความรู้สึกที่เกิดขึ้นเมื่อกสิณถูกนำออกไป ภิกษุได้พยายามเข้าถึงสภาวะที่ไม่มีรูป ซึ