เจตสิก : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 5 / 18

…นา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 339 ปฐมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 339 วสนฺติ เอตฺถ จกขวาที่สุ ทายาตวุฒิติตาย จิตตเจตสิกาติ วัตถุนิ ฯ อาลมพนฺติ เอตฺถ รูปาที่สูติ อาลมพาน ฯ วัตถุน จ อาลมพาน จ วตถาลมพาน ฯ ภวน์ ภาโว อตฺตโน …

เอกสารนี้เสนอเรื่องการวิเคราะห์อภิธรรมและจิตตเจตสิกอย่างละเอียด โดยสำรวจทำความเข้าใจถึงการปรากฏของสิ่งต่าง ๆ ในกรอบของพระพุทธศาสนา รวมถึงความสัมพันธ์ระ…

…นหลายๆ รอบ ฉะนั้นจิตก็ เกิดขึ้นมากมาย เมื่ออายตนะกระทบกัน เรียกว่าอายตนะนั้นเป็นธรรมชาติที่ยังให้จิตเจตสิกนั้น กว้างขวางเจริญขึ้น พูดถึงจิตแล้วก็ต้องรวมเจตสิกด้วย เพราะมันเกิดร่วมกัน อีกลักษณะหนึ่ง คือ เมื่…

บทความนี้พูดถึงอายตนะ 12 ซึ่งมีผลกระทบต่อการเกิดขึ้นของจิตและเจตสิกที่หลากหลาย ปรากฏการณ์นี้เกิดขึ้นเมื่ออายตนะกระทบกัน ส่งผลให้เกิดจิตกุศลและอกุศลอย่างต่อเนื่อง ทำให้…

…ธาตุ (6) มโนวิญญาณธาตุ6 ชีวิตตามแนวอภิธรรมนี้เรียกว่า ชีวิตเป็นปรมัตถธรรม 3 อย่างได้แก่ รูป จิต และเจตสิก ในส่วนรูปนี้มี 28 ลักษณะ จิตนั้นมี 89 หรือ 121 ลักษณะ และเจตสิกนี้มี 52 ลักษณะ7 ชีวิตย่อมดำเนินไปได…

…ีวิตตามแนวทางฤดู 6 ที่สัมพันธ์กับพระอภิธรรม นอกจากนี้ยังระบุถึงปรมัตถธรรม 3 อย่าง ได้แก่ รูป จิต และเจตสิก ปรมัตถธรรมนี้เป็นพื้นฐานของชีวิตที่มี 28 ลักษณะในรูป, 89 หรือ 121 ลักษณะในจิต, และ 52 ลักษณะในเจตสิ…

… - หน้าที่ 13 อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาล หน้าที่ 14 ตติโย ปริจฺเฉ โท สมฺปยุตฺตา ยถาโยคี เตปญฺญาส สภาวโต จิตตเจตสิกา ธมฺมา เตสนทานิ ยการห์ ฯ เวทนาเหตุโต กิจจา ทวาราลมพนวัตถุโต จิตตุปปาทวเสเนว สงฺคโห นาม นียเต ฯ ตตฺถ…

เนื้อหานี้เกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถสงฺคหและการจำแนกประเภทของจิตตตามอารมณ์ โดยเฉพาะการวิเคราะห์เวทนาที่มีทั้งสุขและทุกข์ พร้อมกับการแบ่งประเภทจิตที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ต่าง ๆ เช่น โสมนัสและโทมนัส นอกจากนี้ยัง

…ความ หลับของพระขีณาสพทั้งหลายจะพึงมี ก็ เพราะความอ่อนเพลีย (อิดโรย) ของ ร่างกาย ดังนี้ ฯ [อธิบายโสภณเจตสิก] ન્ ธรรมชาติที่ชื่อว่าสัทธา เพราะอรรถว่า เชื่อ ได้แก่ความเสื่อมใส ในพระพุทธเจ้าเป็นต้นฯ ศรัทธานั้นม…

เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา โดยเน้นการศึกษาเกี่ยวกับนิวรณ์และความแตกต่างของรูปและอรูปขันธ์ รวมถึงธรรมชาติที่เกี่ยวข้องกับสัทธา สติ หิริ และโอตตัปปะ ซึ่งมีบทบา

…ิกิจฉานั้น ชื่อว่า วิจิกิจฉาสัมปยุต ฯ ภาวะแห่งจิตที่ฟุ้งซ่าน ชื่อว่าอุทธัจจะ ฯ แม้เมื่ออุทธัจจะเป็น เจตสิกทั่วไปแก่อกุศลจิตทั้งปวง อุทธัจจะย่อมเป็นประธานเป็นไปใน สัมปยุตธรรมทั้งหลาย ในจิตนี้ เพราะฉะนั้น จิต…

เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์ความหมายและลักษณะของโทมนัสและปฏิฆะ ซึ่งเป็นธรรมที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์และจิตในอภิธัมมัตถสังคหบาลี อธิบายถึงแง่มุมต่าง ๆ เช่น วิจิกิจฉา อุทธัจจะ และความสัมพันธ์ของพวกมันต่ออา

…ี ลักษณะสัมประโยค ๔ อย่าง มีเกิดร่วมกันเป็นต้น ท่านอาจารย์ทำใน ใจ ดังนี้ จึงได้กล่าวคำมีอาทิว่า จิตตเจตสิกา ธมฺมา อญฺญมญฺญ์ ดังนี้ฯ คำว่า เหตุชุฌานงฺคมคฺคงฺคามิ สหชาตานํ นามรูปานํ ความว่า เหตุ ฌาน และมรรค ท…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเฉพาะการศึกษาเกี่ยวกับอาเสวนะและมรรค โดยอาจารย์ธรรมปาลเถระได้กล่าวถึงปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อการเกิดขึ้นของรูปธรรมและจิต โดยอธิบายถึงควา

…เอกุปปาทาทิจตุพุพิธสมฺปโยคลกฺขณาภาวโต สรุปฺปนฺนานมฺปิ รูปธมฺมานํ สมฺปยุตฺตปจฺจยตา นตฺถิติ วุตต์ จิตตเจตสิกา ธมฺมา อญฺญมญญนฺติ ฯ เหตุ ฯเปฯ นามรูปานนุติ ตโยเปต ปฏิสนธิย กมุมสมุฏฐานาน ปวตฺติย์ จิตตสมุฏฐานานญฺจ…

…การทำงานของจิตและการประพฤติปฏิบัติในแง่ของอภิธรรม โดยชี้ให้เห็นถึงการสัมพันธ์ระหว่างเหตุและผลของจิตตเจตสิกและรูปธรรม และความเข้าใจในการปฏิสนธิ การทำงานของจิตในความสัมพันธ์กับโลก และการแสดงออกของเหตุการณ์ต่า…

…บกขา ๕๕ ด้วยประการฉะนี้ ฯ การสงเคราะห์เหตุมีโลภะเป็นต้น ด้วยอำนาจแห่งการจำแนก และด้วยอำนาจแห่งจิตและเจตสิก ที่สัมปยุตด้วยเหตุ มีโลภะเป็นต้นนั้น ชื่อว่าเหตุสังคหะ ฯ สัมพันธ์ความว่า ชื่อว่าเหตุมี 5 อย่าง ฯ ก็…

เนื้อหานี้เน้นการวิเคราะห์อุเบกขาเป็นกลางซึ่งเกี่ยวข้องกับมหัคคตจิตและโลกุตตรจิต มาจากการสังเคราะห์โลภะและเหตุอันมีส่วนเกี่ยวโยง สิ่งเหล่านี้ถูกพิจารณาว่าเป็นรากเหง้าของการดำรงอยู่ของธรรม โดยใช้หลักกา

…ามกลัวก็ไม่มี, วรรณะผ่องใสยิ่งนัก เหตุไร ท่านจึงไม่คร่ำครวญ ในเพราะภัยใหญ่หลวงเห็นปานนี้เล่า? นตฺถิ เจตสิก์ ทุกฺข์ อติกุกนฺโต ภย่ สพพั ขีณา อสฺส ภวเนตติ, นิพภย์ มรณ์ โหติ อนเปกฺขสฺส คามณี, ขีณส์โยชโน อิสิ, …

บทความนี้กล่าวถึงความสงบและความไม่หวาดกลัวของผู้ที่เข้าใจในธรรมและมีศีลธรรม แนวคิดนี้แสดงให้เห็นถึงคุณค่าของการมีจิตที่มั่นคง การไม่วิตกกังวลต่อความตาย ผู้ที่ฝึกฝนธรรมะจะผ่านทุกข์และภัยพิบัติไปได้ง่าย

ประโยค๘ - วิสุทธิมคฺคสฺส นาม ปกรณวิเสสสฺว (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 9 ขนฺธนิทฺเทโส วา เตสุ ญาณสุ สโคจรกิจจาทิวเสน วิตถารโต ญาณ ปฏิภาณ ปฏิสมฺภิทาติ อตฺโถ ฯ จตสุโสปิ เจตา ปฏิสมฺภิทา ทวีสุ ปเภท คจฺฉนฺติ เสข

…งแสดงออกถึงการพัฒนาทางจิตในระดับต่างๆ อันเนื่องมาจากคุณสมบัติของผู้ปฏิบัติธรรม โดยมีการแบ่งประเภทของเจตสิกและความรู้ต่างๆ ที่นำไปสู่การบรรลุธรรมในพุทธศาสนา โดยเฉพาะความสัมพันธ์ระหว่างปุพฺพโยคและการตอบสนองต่…

…ิธรรมมาตวิภาวินีนาม อภิธมฺมตฺถสังคหฎีกา - หน้าที่ 19 ฉฏฐปริจเฉทวณฺณนา หน้าที่ 191 ปวตฺติวณฺโต จ จิตตเจตสิกา ธมฺมา เอตฺตาวตา ปญฺจหิ ปริจฺเฉเทหิ วิภตฺตา หิ ยสฺมา ตสฺมา อิทานิ ยถานุปฺปตฺติ รูป ปวจจตีติ โยชนา ฯ…

บทความนี้กล่าวถึงการสำรวจอภิธมฺมตฺถสงฺคหาที่มีความสำคัญต่อความเข้าใจในอภิธรรม โดยเน้นถึงปริจเฉทและการวิเคราะห์ธมฺมาในเชิงลึก เห็นได้ว่าอภิธมฺมเป็นพื้นฐานสำคัญของพุทธศาสนาและการเจริญสติ สมาธิยังเป็นหัว

…บังเกิดขึ้นในจิต ๑๖ ด้วยอำนาจโลกุตตรจิต ๘ และกามาวจรกุศลจิต ๘ ๆ เพื่อจะแสดงธรรมที่ไม่แน่นอน ในบรรดา เจตสิกธรรมที่ท่านกล่าวไว้แล้ว ด้วยสามารถแห่งสัมประโยคที่แน่นอน และไม่แน่นอนอย่างนี้ เข้าด้วยกันแล้ว จึงแสด…

เนื้อหาส่วนนี้ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี เดินหน้าด้วยการอธิบายถึงความแตกต่างในเวทนาของจิตต่าง ๆ ที่ปรากฏและเกิดจากอำนาจของจิตที่แยกออกและเข้ากัน โดยชี้ให้เห็นถึงธรรม ๓ ประการที่มีสัมมาวาจาเป็นองค์ประกอบที

…รูปทั้ง ๕ อย่าง ๑, คืออย่างไร ๆ ๒ นามเป็นปัจจัยเฉพาะแก่นามเท่านั้น 5 อย่าง คือธรรมทั้งหลาย คือจิตและเจตสิกที่ดับไปไม่มีระหว่าง เป็นปัจจัยแก่ธรรมคือจิตและเจต สิก ซึ่งเป็นปัจจุบัน ด้วยสามารถแห่งอนันตรปัจจัย ส…

ในงานนี้จะนำเสนอประเด็นเกี่ยวกับปัจจัยต่าง ๆ รวมถึงพิจารณามิติของปัจจัยที่ส่งผลต่อการดำเนินชีวิตและการศึกษาในปรัชญาพุทธศาสนา พร้อมเชื่อมโยงแนวคิดกับหลักฐานทางอักษรศาสตร์ หากต้องการศึกษาหรือแลกเปลี่ยนค

…ค) - หน้าที่ 559 ปฐมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 559 สมปยุตฺตา จ เต ธมฺมา จาติ สมปยุตตธมฺมา ฯ อิมสฺส ฐานสฺส เจตสิกปฺปธานตฺตา สมฺปยุตฺตธมฺมาติ ปกขิตต์ ฯ อิมินา ปเทน กตฺตุภูเต รูปธมฺเม นิวตเตติ ฯ ชีว ปวตฺติย์ ภาวกเมส…

บทนี้ให้ความสำคัญกับการสำรวจและวิเคราะห์ธรรมะในแง่มุมต่างๆ ผ่านอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยเน้นที่สมปยุตฺตธรรมที่กำหนดความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งต่างๆ กับพื้นฐานทางจิต การวิเคราะห์ในเรื่องการมีชีวิตของธรรมชาต

…ยรไว้ได้สม่ำเสมอไม่ หย่อน ไม่ตึง อุเบกขาในเวทนา คือ เสวยเวทนาที่เป็นกลาง ๆ ไม่ทุกข์ไม่สุข อุเบกขาใน เจตสิกธรรม ที่มีอาการของจิตที่มัธยัสถ์เป็นกลางในอารมณ์นั้น ๆ อุเบกขา ๒ อย่างหลังนี้ เป็นเรื่องของธรรมธรรมด…

อุเบกขาในปัญญาเป็นการพิจารณาและค้นคว้าที่มีความมัธยัสถ์กลางๆ เมื่อค้นพบสิ่งต่างๆ จึงไม่ต้องยึดมั่นอีกต่อไป ในบริบทของวิปัสสนา ผู้ที่ดำเนินการวิปัสสนารู้ได้ถึงไตรลักษณ์ จึงสามารถวางใจได้อย่างอุเบกขา นอ

…ว ฯ อนุกุโล จ โส มิตโต จาติ อนุกุลมิตโต ๆ [8] เตสุ เตสุ ธมฺเมสฺติ อตฺตนา สมฺปยุตฺเตสุ เตสุ เตสุ จิตตเจตสิกธมฺเมสุ ฯ ตตฺรสุทโท วิจฉาถวาจโกติ ญาเป็นโต เตส เตสูติ วุตต์ ๆ อภิธมฺมาวตารฎีกาย ปน เตสุ ธมฺเมสูติ อว…

…ฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา เช่น ความหมายของอจณฑิก, โทส และธรรมชาติของภิกษุในสภาวะต่างๆ โดยเฉพาะมิติของจิตตเจตสิกและอิทธิพลที่ส่งผลต่อการปฏิบัติของภิกษุ รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างผู้คนผ่านการปรับตัวและความเข้าใจในธ…

…ตยาธิปปาโย ๆ [๖๘] จินเตติ จิตฺตนฺติ อิมินา วจนตฺเถน จิตตเมว อารมณ์ วิชานาตีติ วจน ญาติ ตสมปยุตตา ปน เจตสิกา อารมณ์ ชานนฺตีติ น วิญญาปิต เจตสิกา ปน ชานนฺติ ตถาปิ เต เจตสิกา กรณภูเตน จิตเตน อารมณ์ ชานนที่ติ ม…

หนังสือเล่มนี้นำเสนอความหมายของจิตและอารมณ์ภายใต้บริบทของอภิธรรม โดยมีการวิเคราะห์การทำงานของจิตและเจตสิก ซึ่งสำคัญต่อการเข้าใจธรรมชาติของจิตใจ โดยชี้ให้เห็นว่าจิตใจเป็นหัวใจสำคัญในการรับรู้และปรับตัวในสภา…

… อุปฺปชฺชติ ฯ ปีติมนสฺส ปีติปทฏฺฐานาย ปสฺสุทธิยา กายจิตตทรถา ปฏิปสฺสมฺภนฺติ ฯ ปสฺสทธทรถสฺส กายิกมปี เจตสิกมปี สุข อุปฺปชฺชติฯ สุขิโน พุทธคุณารมณ์ หุตวา จิตต์ สมาธิยตีติ อนุกุกเมน เอกกฺขเณ ฌานงคานิ อุปฺปชฺชน…

บทความนี้สำรวจความสำคัญของวิสุทธิมคฺคสฺสและพุทธคุณ ผลกระทบต่อจิตใจและจิตวิญญาณในชีวิตประจำวัน การพัฒนาปิติและสุขจากการเข้าใจพุทธคุณ สาระสำคัญเช่น การฝึกสมาธิ การนึกถึงพระพุทธเจ้า และคุณค่าทางจิตวิญญาณ

…อนาคตติ สตฺตทิวสาติ อาธาโร ฯ สตฺต...โตติ ปรนติ อุปาทาน ฯ ปรตฺติ ปวดตนกาติ กริยาวิเสสน์ ฯ ปวตฺตนกจิตตเจตสิกนฺติ โหติ ปกติกตฺตา ฯ ปวตฺติสฺสตีติ ปวตฺตนก็ ย์ จิตตเจตสิก ฯ จิตฺตญฺจ เจตสิกญฺจ จิตต...ก ๆ ปวดตนกญฺจ…

…รายละเอียดที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์และการเชื่อมโยงกับความรู้ทางธรรมที่หลากหลาย เช่น การพิจารณาถึงจิตและเจตสิกที่มีความเชื่อมโยงกับการกระทำ และการเข้าใจถึงญาณสุชาติในการสังเคราะห์อารมณ์ต่างๆ มีการอ้างถึงการปฏิบ…