เจตสิก : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 2 / 9

…ก่บุคคลต่าง ๆ ในแต่ละโอกาส ส่วนคำสอนที่แสดงแต่ข้อธรรม ไม่กล่าวว่าแสดงแก่ใคร ที่ไหน ได้แก่ เรื่องจิต เจตสิก รูป นิพพาน อันนี้เรียกว่า พระอภิธรรมปิฎก ทั้งนี้พระสูตรและพระอภิธรรมก็ไม่ได้เป็นสิ่งใหม่ที่เพิ่มมาภ…

พระไตรปิฎกเกิดจากการสืบทอดพระธรรมวินัยหลังพุทธปรินิพพาน โดยการสังคายนาเป็นขั้นตอนสำคัญที่ช่วยรักษาความถูกต้องของคำสอน ซึ่งได้มีการจัดทำขึ้นหลายครั้ง โดยเฉพาะครั้งที่ 1 ใกล้กรุงราชคฤห์ และครั้งที่ 3 ใน

… ทั้งนี้ เพื่อให้ความคิดที่ถูกต้องเป็นสิ่งที่เป็นไปได้ จิตซึ่งประกอบด้วยกระแสแห่งความคิดชนิดต่าง ๆ (เจตสิก) เป็นสิ่งแท้จริงเพียงประการเดียว ดังนั้นหากจะกล่าวไปแล้ว ก็คงถือได้ว่านิกายโยคาจาร จัดว่าเป็นปรัชญา…

เนื้อหานี้อภิปรายถึงแนวทางการตีความ 'สวลักษณะ' ในพระพุทธศาสนาทั้งนิกายโยคาจารและมาธยมิกะ โดยชี้ให้เห็นถึงการแตกต่างที่มีอยู่ในมุมมองศาสตร์ทั้งสอง นิกายโยคาจารเชื่อว่าสวลักษณะมีการเปลี่ยนแปลงแต่ยังคงมี

…้วยจิตที่เลื่อมใส แล้ว สามารถนำเราไปสู่สุคติสวรรค์ได้อย่างไร หัวใจของพระอภิธรรมนั้นเป็นเรื่องของจิต เจตสิก DMC รูป นิพพาน ว่ามีลักษณะอย่างไร การทำงานของ จิต เจตสิกเป็นอย่างไร รูปและนิพพานมีลักษณะ เป็นอย่างไ…

การฟังสวดพระอภิธรรมถือเป็นมงคลที่ช่วยให้ผู้ฟังใจสงบและมีความรู้เพิ่มขึ้น พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า ผู้ฟังธรรมจะมีจิตใสสะอาด หากฟังด้วยใจเลื่อมใส จะเป็นการสร้างอุปนิสัยที่ดีในภพหน้าซึ่งจะนำไปสู่สุคติใ

…าเรากำหนดรู้ความไม่เที่ยงหายใจเข้าออก คือ การกำหนดรู้ ลมหายใจเข้าออก อารมณ์ของลมหายใจเข้าออก จิต และเจตสิก และการเกิดขึ้นของจิตและ เจตสิกนั้น 14. ย่อมศึกษาว่าเราเห็นความไม่กำหนัดหายใจเข้าออก คือ กำหนดลมหายใ…

…หายังกล่าวถึงการเห็นความไม่เที่ยงของอารมณ์ รวมทั้งการตระหนักรู้ถึงความดับของนิวรณ์ การเข้าใจในจิตและเจตสิก ซึ่งแสดงถึงคุณธรรมและกิเลสต่างๆ ที่มีอยู่ในจิต การปฏิบัติเหล่านี้นำไปสู่การสงบของจิตและการเข้าถึงนิ…

…ในศีล สมาธิอันดีมาเป็น เวลานาน แล้วทำการเจริญวิปัสสนาจนถึงจิตระดับหนึ่งเรียกว่า ปฏิสังขาญาณ เห็นจิต เจตสิก ว่าเป็นของไม่เที่ยง บรรลุถึงพระนิพพานโดยมรรคญาณ ผลญาณตามลำดับ ตราบเข้าสู่ พระนิพพาน อันเป็นธรรมที่ส…

กรรมอันเป็นเหตุให้ไปสู่กามสุคติภูมิ อาจมาจากการประกอบกุศลกรรมทั้งทางกาย วาจา และใจ เช่น การทำทาน, การรักษาศีล, การปฏิบัติภาวนา ส่วนนิพพานนั้นต้องอาศัยปัญญาในการไถ่ถอนตัณหา การดำรงอยู่ในศีลและสมาธิและก

…ปขันธ์ อีก 4 อย่าง คือ เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เป็นนามขันธ์ หรือจัดเป็น 3 อย่างก็ได้ คือ เป็น จิต เจตสิก (สิ่งที่เกิดกับจิต อยู่กับจิต) และรูป วิญญาณ เป็นจิต เวทนา สัญญา สังขาร เป็นเจตสิก รูป เป็นรูป 5.2 …

บทนี้นำเสนอเกี่ยวกับขันธ์ 5 ซึ่งเป็นการศึกษาในเชิงปริยัติที่ช่วยให้เข้าใจความหมายและธรรมชาติของขันธ์ 5 ว่าเป็นกลุ่มกองแห่งรูปและนามที่ประกอบกันเป็นหน่วยเดียว สัตว์ทุกชนิดไม่ว่าจะเป็นมนุษย์หรือเทวดา ล้

…กับรูป เป็นเหตุให้การเห็นเกิดขึ้น การเห็นจัดเป็นผล เป็นต้น 2. อายตนะ หมายความว่า ธรรมที่ทำซึ่งจิตและเจตสิกให้กว้างขวางเจริญขึ้น 3. อายตนะ หมายถึง อวัยวะที่ต่อระหว่างจิตกับอารมณ์ นัยที่ 1 อายตนะ มีความหมายว่…

ในบทเรียนนี้นักศึกษาได้ศึกษาอายตนะ 12 ซึ่งมีความหมายหลายประการ โดยเฉพาะการทำให้จิตและเจตสิกกว้างขวางขึ้น อายตนะแบ่งออกเป็นอายตนะภายในและภายนอก โดยมีตัวอย่างจากประสาทตากับสีในการทำให้เกิดการเห…

…ะ อายตนะต่าง ๆ เหล่านี้ มีการขวนขวาย พยายาม เพื่อให้ผลของตนเกิด สิ่งที่เชื่อมต่อเหล่านี้ ทำให้จิตและเจตสิกธรรมกว้างขวางเจริญขึ้น คือเมื่ออายตนะ ภายในและภายนอกมากระทบกันเข้า เกิดการรู้อารมณ์ทางทวารนั้น ๆ วิถ…

…น เสียง และการรู้กลิ่น นอกจากนี้ยังกล่าวถึงความสำคัญของอายตนะภายในและภายนอกในการกระตุ้นให้เกิดจิตและเจตสิกที่มีความเจริญกว้างขวางและพัฒนาขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเมื่ออายตนะทั้งสองประเภทมีกระทบกัน จะเกิดความรู…

… 17. ธัมมธาตุ สภาพทางธรรม 69 ชนิด ได้ชื่อว่าเป็นธาตุ เพราะทรงไว้ซึ่งสภาวลักษณะ ของตน องค์ธรรมได้แก่ เจตสิก 52 สุขุมรูป 16 นิพพาน 1 ธาตุ คือ ธรรมารมณ์ 18. มโนวิญญาณธาต : จิต 76 ชื่อว่า มโนวิญญาณธาตุ เพราะทรง…

เนื้อหานี้อธิบายถึงธาตุวิญญาณในพระพุทธศาสนา แบ่งเป็นการได้ยิน (โสตวิญญาณ), การรู้กลิ่น (ฆานวิญญาณ), การรู้รส (ชิวหาวิญญาณ), การสัมผัส (กายวิญญาณ) และการรู้อารมณ์ (มโนธาตุ) ทั้งหมดนี้มีบทบาทสำคัญในการศ

…กันอยู่ ความประพฤติเป็นไปอยู่ ความหล่อเลี้ยง ชีวิตินทรีย์ คือชีวิตของ นามธรรมนั้นๆ ซึ่งได้แก่ จิตและเจตสิก 10. สุขินทรีย์ มีหน้าที่สบาย คือ ความสบายทางกาย ความสุขทางกาย ความเสวยอารมณ์ที่สบาย เป็นสุขอันเกิดแ…

…ดขึ้นเมื่อไม่มีอารมณ์ใด ๆ ทั้งสุขและทุกข์ สัทธินทรีย์แสดงถึงความเชื่อและความเลื่อมใสในสิ่งต่างๆ ผ่านเจตสิกที่เป็นนามธรรม.

…ยทราบ เพื่อทำให้แจ้ง ธรรมที่ยังไม่เคยทำให้แจ้งนั้นๆ หรือรู้พระนิพพาน ตัดอกุศลได้ 5 ชนิด ได้แก่ ปัญญาเจตสิก (โลกุตตระ) เป็นนามธรรม 21. อัญญินทรีย์ มีหน้าที่คือ กิริยาที่รู้ชัด ฯลฯ ความไม่หลง ความวิจัยธรรม สั…

…กรู้อย่างชัดเจน รวมถึงบทบาทขององค์ต่างๆ ในกระบวนการในการหลุดพ้นจากกิเลส พร้อมกับการตัดอกุศลด้วยปัญญาเจตสิกในระดับต่างๆ อาทิ อัญญาตัญญัสสามีตินทรีย์ อัญญินทรีย์ และอัญญาตาวินทรีย์ พร้อมในการใคร่ครวญธรรมเพื่อ…

…ณเป็นปัจจัยแก่นามรูป ได้อย่างชัดเจน สังขาร คือ เจตนาทางกาย วาจา ใจ วิญญาณ ได้แก่ วิญญาณ 6 นามได้แก่ เจตสิก รูป ได้แก่ร่างกายส่วนที่เป็นรูปพร้อมทั้งคุณลักษณะอาการของ รูปทั้งหมด เมื่อมนุษย์ทำสิ่งใดลงไป วิญญาณ…

บทความนี้จัดการกับความหมายของสังขารในฐานะที่เป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดปฏิสนธิวิญญาณ โดยพระพุทธองค์ได้ชี้ให้เห็นว่าบุญและบาปที่เราทำจะปรากฏเป็นอารมณ์เมื่อใกล้ถึงช่วงเวลาตาย สังขารจะเป็นตัวผลักดันให้จิตเคลื

….เป็นที่ตั้งแห่งความดีงาม ทุจริต ๔ (ไม่พูดเท็จ ไม่พูดคำหยาบ ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูด เพ้อเจ้อ) ศีล คือ เจตสิก หมายถึงการงดเว้นจากมโนทุจริต ๓ (ไม่อยากได้ของผู้อื่น ไม่พยาบาท มีความเห็นชอบ) ศีล คือ ความสำรวมระวั…

ศีล หมายถึง ความตั้งใจงดเว้นจากความชั่วและทุจริต รวมถึงเป็นวิธีการทำบุญ ด้วยการรักษาศีล เราสามารถพัฒนาคุณภาพชีวิตและจิตใจให้บริสุทธิ์ยิ่งขึ้น โดยศีลยังเป็นคุณธรรมที่สร้างความระเบียบเรียบร้อยและนำไปสู่

…อยู่ด้วยกันถึง ๑,๕๐๐ ชนิด ตั้งแต่อารมณ์ที่เป็นเหตุให้กิเลส ๑๐ ชนิดเกิดขึ้นได้ มี ๑๕๐ ชนิด คือ จิต ๑ เจตสิก ๕๒ นิปผันน รูป ๑๘ ลักขณรูป ๔ รวมเป็น ๗๕ แบ่งออกเป็นอารมณ์ให้ เกิดกิเลสภายในตัวของเรา ๗๕ และภายนอกตั…

บทความนี้อธิบายถึงกิเลสที่มีทั้งหมด ๑,๕๐๐ ชนิด โดยแบ่งเป็น ๑๐ ชนิดใหญ่ที่ก่อให้เกิดความรู้สึกต่างๆ รวมถึงตัณหา ๑๐๘ ที่ทำให้เกิดความไม่พอใจและทุกข์ในชีวิต โดยมีการนำเสนอว่าตัณหานั้นเกิดจากการสัมผัสประส

…วยย อเนนาจริเยน ปรมตฺถวินิจฉัย วุตต์ เทสติ ปเท ตติยาวิเสสภูติ จตุธาติ ปท์ วัย ๆ วุตต์ หิ ตตฺถ จิตต์ เจตสิก รูป์ จตุธา เทสยิ ธมฺเม นิพฺพานนฺติ นรุตฺตโร จตุสจฺจปปกาสเนติ ฯ อีทิส ปน คาถาย จตุธา สพฺพถาติ ปททวย์…

เนื้อหานี้นำเสนอความเข้าใจในอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ซึ่งรวมถึงการสำรวจจิตและธรรมต่าง ๆ ที่กลืนเข้ากับแนวคิดปรัชญาในทุกแง่มุม โดยมีการอภิปรายถึงความสัมพันธ์ระหว่างจิตและดวงใจในฐานะที่เป็นเครื่องมือในการเข

…ทฺโท อยนฺติ ปทสฺส สรูป์ ฯ อิติ [๒๔] ธมฺมชาติ ทายาตวุฒิติตาย เจตสิ จิตฺเต ภวํ ชาติ ตสฺมา ติ ธมฺมชาติ เจตสิก ฯ เจตสีติ เจตสทฺทโต มีวิกฤติ ฯ มโนคณาทิโต สุมนานมีอาติ สมวจนสฺส อิ ส สเร วาคโม ฯ ภวติ ชายตีติ ภวํ ธ…

เนื้อหานี้เกี่ยวข้องกับการวิเคราะห์ธรรมชาติของจิตและองค์ประกอบที่สัมพันธ์กับจิต เด่นชัดในหลักธรรมที่เรียกว่าอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ซึ่งอธิบายถึงการเกิดขึ้นของเจตสิและจิตในบริบทของปัญญาและการปฏิบัติในทาง

… ปวตฺตตีติ กตฺตุวาจก อาขยาตปท์ ฯ อิตติ นามาติ ปเท เหตุ ฯ ตามวาติ สัญณี ฯ ตทา....นามาติ สญฺญา ฯ [๘๐] เจตสิก ตทายตฺตวุตติกนฺติ อตฺตนา วุตตรจน์ ปาลียา สาเธนฺโต เตนาตุยาทิมาห์ ฯ เตน ตสฺมา เจตสิกสุส จิตตายตฺตวุต…

…อหาในหน้าที่ 186 นี้เป็นการวิเคราะห์และอธิบายเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยมีการกล่าวถึงลักษณะของเจตสิกที่เป็นส่วนสำคัญในการทำความเข้าใจจิตและธรรมชาติของมัน พร้อมทั้งการอธิบายถึงระบบของจิตที่มีผลต่อการกร…

… - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 189 ปฐมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 189 เจตสิก ฯ จินเตติ เจต ย์ ธมมชาติ จินเตติ อารมณ์ วิชานาติ อิติ ตสฺมา ติ ธมุมชาติ เจต์ จิตติ ฯ จิต จินตาย สพฺ…

บทความนี้กล่าวถึงอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา โดยมีการศึกษาถึงเจตสิกและการวิเคราะห์ธรรมชาติในด้านต่างๆ เช่น เจตนา, รูป และวิธีการพิจารณาธรรมชาติของมัน ในการดำเนินชีวิตเ…

…ฐ เต ธมฺมา ยถาอุท ทิฏฐา ตกคุโณ ๆ อภิธมฺเม วุตตา อตฺถา อภิธมฺมตฺถา ฯ อุทเทสสฺส กโม อุทเทสกฺกโม จิตติ เจตสิก รูป์ นิพฺพานนฺติ เอว์ ทุทเทสสส ปฏิปาฏิตยตฺโถ ๆ วิภชน์ วิภาโค ฯ ภูมิติ กามรปารูปโลกุตตรภูมิวเสน จตุพ…

ในบทความนี้กล่าวถึงอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา และเนื้อหาเกี่ยวกับวิภาคของธมฺมาน ที่มีการอธิบายถึงวิธีการตีความและลักษณะของสภาวะธรรมต่างๆ ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาความเข้าใจในพระธรรมและการปฏิบัติ โดยยกตัวอย

…นิโรธา ฯ เยส์ ธมมาน อาลมพนญฺจ วตฺถุ จ เอก อิติ ตสฺมา เต ธมฺมา เอกาลมแนวตฺถุกา ฯ เอว์ จตุหิ...คิโน จ เจตสิกา อิติ ปณฺฑิเตน มตาติ โยชนา ฯ เอกโตติ วุตฺเต เกน สหาติ สงกา สิยา ตสฺมา จิตเตน สหาติ ปกขิตติ ฯ เอกสทฺ…

บทนี้นำเสนอการวิเคราะห์ปรัชญาและจิตใจตามแนวทางอภิธัมมะ โดยนำเสนอความสำคัญของการประยุกต์ใช้ธรรมเพื่อให้เกิดนิโรธในจิตใจ ในการศึกษานี้ ได้นำเสนอวิธีการที่จิตใจสามารถเข้าถึงธรรมและผลกระทบของความคิดต่อสภา