เจตสิก : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 2 / 18

…ทแห่งภูมิ ชาติ สัมประโยค สังขาร ฌาน อารมณ์ และมรรค ตามควรอย่างนี้ก่อน แล้ว เพราะบัดนี้มาถึงวิภาคแห่งเจตสิกเข้าโดยลำดับ เพื่อจะเริ่มตั้ง ลักษณะของเจตสิกด้วยสามารถแห่งเจตสิกเข้าโดยลำดับ เพื่อจะเริ่มตั้ง อย่าง…

…มัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา พรรณนาถึงการจำแนกจิตตามประเภทต่าง ๆ รวมถึงการอธิบายลักษณะของเจตสิก โดยเริ่มตั้งแต่ลักษณะของเจตสิกที่มีความเกิดและความดับในที่เดียวกันกับจิต ซึ่งเรียกว่า เอกุปปาทนิโรธ…

…ับ] ส่วนข้อใดข้าพเจ้ากล่าวว่า "สงบระบับ" พึงทราบว่า (เรียกอย่างนั้น) เพราะรวมธรรมชาติที่มีการประสม (เจตสิก) เป็นลักษณะ สิ่งทุกอย่างเข้าด้วยกัน ดังนี้ บัญญัติพิสดารในฉันนั้น (ต่อไป) ธรรมชาติที่มีการทำให้เป็น…

…ดการมองเห็นธรรมชาติต่างๆ ได้อย่างชัดเจน โดยเฉพาะการประสมที่สร้างความเข้าใจในรูปแบบการทำงานของกรรมและเจตสิกที่ผ่านมาในพุทธศาสนา.

… สตฺตมปริจเฉทตฺถ โยชนา เอว ฉฎฐปริจเฉทวณฺณนํ กตฺวา อิทานิ กิญจาปิ จิตตาทโย จตุตาโร อภิธมฺมตฺเถ จิตติ เจตสิก รูป์ นิพพานนฺติ อุทเทเสหิ อุททิสิตวา ปุน ตทนุสาเรน ตตฺถ จิตต์ ตาว จตุพุพิธ โหติอาทีห ฉหิ ปริจเฉทหิ …

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงการวิเคราะห์อภิธมฺมที่สำคัญโดยเฉพาะในเรื่องของจิตตาทโยและนิปพาน จะมีการเฉลยว่าภาวะของจิตนั้นมีความเป็นมาจากอะไรและมีการใช้วัตถุธมฺมาภาพในการเรขาภายในเสริมให้เกิดความเข้าใจที่ชัดเจน

…ทฺโท อยนฺติ ปทสฺส สรูป์ ฯ อิติ [๒๔] ธมฺมชาติ ทายาตวุฒิติตาย เจตสิ จิตฺเต ภวํ ชาติ ตสฺมา ติ ธมฺมชาติ เจตสิก ฯ เจตสีติ เจตสทฺทโต มีวิกฤติ ฯ มโนคณาทิโต สุมนานมีอาติ สมวจนสฺส อิ ส สเร วาคโม ฯ ภวติ ชายตีติ ภวํ ธ…

เนื้อหานี้เกี่ยวข้องกับการวิเคราะห์ธรรมชาติของจิตและองค์ประกอบที่สัมพันธ์กับจิต เด่นชัดในหลักธรรมที่เรียกว่าอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ซึ่งอธิบายถึงการเกิดขึ้นของเจตสิและจิตในบริบทของปัญญาและการปฏิบัติในทาง

… ปวตฺตตีติ กตฺตุวาจก อาขยาตปท์ ฯ อิตติ นามาติ ปเท เหตุ ฯ ตามวาติ สัญณี ฯ ตทา....นามาติ สญฺญา ฯ [๘๐] เจตสิก ตทายตฺตวุตติกนฺติ อตฺตนา วุตตรจน์ ปาลียา สาเธนฺโต เตนาตุยาทิมาห์ ฯ เตน ตสฺมา เจตสิกสุส จิตตายตฺตวุต…

…อหาในหน้าที่ 186 นี้เป็นการวิเคราะห์และอธิบายเกี่ยวกับอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยมีการกล่าวถึงลักษณะของเจตสิกที่เป็นส่วนสำคัญในการทำความเข้าใจจิตและธรรมชาติของมัน พร้อมทั้งการอธิบายถึงระบบของจิตที่มีผลต่อการกร…

… - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ปฐโม ภาโค) - หน้าที่ 189 ปฐมปริจเฉทตฺถโยชนา หน้า 189 เจตสิก ฯ จินเตติ เจต ย์ ธมมชาติ จินเตติ อารมณ์ วิชานาติ อิติ ตสฺมา ติ ธมุมชาติ เจต์ จิตติ ฯ จิต จินตาย สพฺ…

บทความนี้กล่าวถึงอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา โดยมีการศึกษาถึงเจตสิกและการวิเคราะห์ธรรมชาติในด้านต่างๆ เช่น เจตนา, รูป และวิธีการพิจารณาธรรมชาติของมัน ในการดำเนินชีวิตเ…

…ยอุเบกขาสารคต โถมยุกลางข้อ] [โถสะ] พึงทราบอรรถในบทเหล่านี้ (ดังนี้) สัตว์ทั้งหลายย่อมประ- ทุจริตด้วยเจตสิกธรรมนัน เหตุนี้ เจตสิกธรรมนันจึงชื่อโถสะ (แปล ว่าธรรมเป็นเหตุประทุษร้ายแห้งสัตว์ทั้งหลาย) นัยหนึ่ง เ…

…วามหมายของวิญญาณดวงที่ 3 และมานะภายในสังขารตามทฤษฎีวิภัฏธิมรร เน้นการเชื่อมโยงระหว่างอุเบกขาสารคตและเจตสิกธรรม เพื่อนำเสนอความเข้าใจที่ดีขึ้นเกี่ยวกับธรรมชาติและลักษณะของสังขารในความคิดปรัชญา. ทำความเข้าใจก…

…พร้อมทั้งลักษณะ คือมีความคิดเป็นต้นเป็นลักษณะ ที่พระอนุรุทธาจารย์ ได้กล่าวไว้แล้ว ด้วยสามารถแห่งจิต เจตสิก นิปผันนรูป และนิพพาน บัดนี้ ข้าพเจ้า (พระสุมังคลาจารย์) จักกล่าวสมุจจัย (การรวม) คือสมุจจัยราศี (กอ…

เนื้อหาเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหะชี้ให้เห็นถึงการจัดกลุ่มวัตถุธรรมที่มีลักษณะต่างๆ โดยแบ่งแยกตามอำนาจและคุณภาพของธรรม มีการสงเคราะห์ธรรมที่เป็นอกุศล, กุศล, และโพธิปักขิยธรรม โดยใช้คลังความหมายที่อธิบาย

…จิต ๕ หมวด บัณฑิตที่พึงประกอบให้แปลออกไปด้วยนะ และมิทธะ อย่างนั้น เหมือนกันฯ ก็ธรรม ๑๕ คือ อัญญสมานาเจตสิก ๑๑ เว้นฉันทะและปีติ และอกุศลสาธารณเจตสิก ๔ ย่อมประกอบเข้าได้ในจิตที่สหรคตด้วย อุทธัจจะ ฯ และธรรม ๑๕…

เนื้อหาในหน้านี้เน้นการวิเคราะห์ธรรม ๑๘ กับโลภะ มานะ และการสงเคราะห์ในอสังขาริกจิตที่ ๔ รวมถึงธรรม ๒๐ และสิ่งที่เกี่ยวข้องกับอกุศลจิตต่าง ๆ ที่มีการประกอบด้วยอาการ ๓ ประการ และสรุปการส่งเสริมในด้านจิต

… 17. ธัมมธาตุ สภาพทางธรรม 69 ชนิด ได้ชื่อว่าเป็นธาตุ เพราะทรงไว้ซึ่งสภาวลักษณะ ของตน องค์ธรรมได้แก่ เจตสิก 52 สุขุมรูป 16 นิพพาน 1 ธาตุ คือ ธรรมารมณ์ 18. มโนวิญญาณธาต : จิต 76 ชื่อว่า มโนวิญญาณธาตุ เพราะทรง…

เนื้อหานี้อธิบายถึงธาตุวิญญาณในพระพุทธศาสนา แบ่งเป็นการได้ยิน (โสตวิญญาณ), การรู้กลิ่น (ฆานวิญญาณ), การรู้รส (ชิวหาวิญญาณ), การสัมผัส (กายวิญญาณ) และการรู้อารมณ์ (มโนธาตุ) ทั้งหมดนี้มีบทบาทสำคัญในการศ

…ะ อายตนะต่าง ๆ เหล่านี้ มีการขวนขวาย พยายาม เพื่อให้ผลของตนเกิด สิ่งที่เชื่อมต่อเหล่านี้ ทำให้จิตและเจตสิกธรรมกว้างขวางเจริญขึ้น คือเมื่ออายตนะ ภายในและภายนอกมากระทบกันเข้า เกิดการรู้อารมณ์ทางทวารนั้น ๆ วิถ…

…น เสียง และการรู้กลิ่น นอกจากนี้ยังกล่าวถึงความสำคัญของอายตนะภายในและภายนอกในการกระตุ้นให้เกิดจิตและเจตสิกที่มีความเจริญกว้างขวางและพัฒนาขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเมื่ออายตนะทั้งสองประเภทมีกระทบกัน จะเกิดความรู…

ประโยค - อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค) - หน้าที่ 216 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 216 อิจเจวนฺติปิ นิปาตสมุทาโย นิทสสนฺตโกติ มนสิกตวา ยถาวุฒิตนเยนาติ วิวรติ ฯ ปกาโร วุตฺโต ยสฺม

…อย่างมีประสิทธิภาพ สามารถสังเคราะห์แนวคิดเกี่ยวกับจิต และขันธ์ที่สอดคล้องกับแนวคิดทางพุทธศาสนา อาทิ เจตสิก หรือยนตร์ เป็นต้น โดยสามารถศึกษาต่อที่ dmc.tv

…ชาติที่มีความจำได้ เป็นลักษณะ สินทางทุกอย่างเข้า ด้วยกัน สังขารขันธ์...เพราะรวมธรรม ชาติมีการประสม (เจตสิก) เป็นลักษณะ สินทางทุกอย่างเข้า ด้วยกัน วิญญาณขันธ์...เพราะรวมธรรมชาติที่มีความรู้แจ้ง (รู้สึกทางทวา…

ในเนื้อหานี้กล่าวถึงนามขันธ์ทั้ง ๔ โดยเฉพาะวิญญาณขันธ์ที่เกี่ยวข้องกับความรู้แจ้ง และการรวมกันของธรรมชาติที่มีบทบาทแตกต่างกัน เมื่อวิญญาณขันธ์ประสบกับขันธ์นอกนั้นจะกลายเป็นสิ่งที่เข้าใจง่ายขึ้น การศึก

…การ ด้วยมานวัตถุที่จะพึงสละนั้นทีเดียว เหมือนนายขมังธนูมีความต้องการ จับลูกศรที่จะต้องยิงไปฉะนั้น ๆ เจตสิกที่กระจาย คือแพร่กระจายทั่วไปในโสภณจิตและอโสภณจิต อื่นจากโสภณจิตนั้น เพราะฉะนั้น เจตสิกเหล่านั้น จึง…

บทความนี้กล่าวถึงรูปแบบต่างๆ ของเจตสิกในอภิธัมมาซึ่งรวมไปถึงเจตสิกที่เป็นโสภณและอโสภณ โดยแสดงให้เห็นถึงอำนาจในการสร้างสิ่งที่ดีและการแสดงอ…

… วา วิรมนฺตสฺส วตฺตปฏิบัตติ วา ปูเรนฺตสฺส เจตนาทโย ธมฺมาฯ วุตตญเหตุ ปฏิสัมภิทาย * สีลนฺติ เจตนา สีล เจตสิก สีล สวโร สีส์ อวีติกฺกโม สีลนฺติ ฯ ตตฺถ เจตนาสีล นาม ปาณาติปาตาที่ห วา วิรมนฺตสฺส วัตตปฏิปัตติ วา ป…

เนื้อหานี้สำรวจเกี่ยวกับวิสุทธิมคฺค, แนวทางการปฏิบัติสีลและองค์ประกอบทางเจตนาในเชิงธรรมะ โดยเฉพาะเน้นการปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับปาณาติปาตา และวิเคราะห์ความสำคัญของเจตนาทางกรรม ซึ่งมีการอ้างอิงถึงหลักธร

…้วยจิตที่เลื่อมใส แล้ว สามารถนำเราไปสู่สุคติสวรรค์ได้อย่างไร หัวใจของพระอภิธรรมนั้นเป็นเรื่องของจิต เจตสิก DMC รูป นิพพาน ว่ามีลักษณะอย่างไร การทำงานของ จิต เจตสิกเป็นอย่างไร รูปและนิพพานมีลักษณะ เป็นอย่างไ…

การฟังสวดพระอภิธรรมถือเป็นมงคลที่ช่วยให้ผู้ฟังใจสงบและมีความรู้เพิ่มขึ้น พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า ผู้ฟังธรรมจะมีจิตใสสะอาด หากฟังด้วยใจเลื่อมใส จะเป็นการสร้างอุปนิสัยที่ดีในภพหน้าซึ่งจะนำไปสู่สุคติใ

… ทั้งนี้ เพื่อให้ความคิดที่ถูกต้องเป็นสิ่งที่เป็นไปได้ จิตซึ่งประกอบด้วยกระแสแห่งความคิดชนิดต่าง ๆ (เจตสิก) เป็นสิ่งแท้จริงเพียงประการเดียว ดังนั้นหากจะกล่าวไปแล้ว ก็คงถือได้ว่านิกายโยคาจาร จัดว่าเป็นปรัชญา…

เนื้อหานี้อภิปรายถึงแนวทางการตีความ 'สวลักษณะ' ในพระพุทธศาสนาทั้งนิกายโยคาจารและมาธยมิกะ โดยชี้ให้เห็นถึงการแตกต่างที่มีอยู่ในมุมมองศาสตร์ทั้งสอง นิกายโยคาจารเชื่อว่าสวลักษณะมีการเปลี่ยนแปลงแต่ยังคงมี

…ก่บุคคลต่าง ๆ ในแต่ละโอกาส ส่วนคำสอนที่แสดงแต่ข้อธรรม ไม่กล่าวว่าแสดงแก่ใคร ที่ไหน ได้แก่ เรื่องจิต เจตสิก รูป นิพพาน อันนี้เรียกว่า พระอภิธรรมปิฎก ทั้งนี้พระสูตรและพระอภิธรรมก็ไม่ได้เป็นสิ่งใหม่ที่เพิ่มมาภ…

พระไตรปิฎกเกิดจากการสืบทอดพระธรรมวินัยหลังพุทธปรินิพพาน โดยการสังคายนาเป็นขั้นตอนสำคัญที่ช่วยรักษาความถูกต้องของคำสอน ซึ่งได้มีการจัดทำขึ้นหลายครั้ง โดยเฉพาะครั้งที่ 1 ใกล้กรุงราชคฤห์ และครั้งที่ 3 ใน

…ประพฤติ ผิดในกาม) และวจีทุจริต 4 (ไม่พูดเท็จ, ไม่พูดคำหยาบ, ไม่พูดส่อเสียด ไม่พูดเพ้อเจ้อ) ศีล คือ “เจตสิก” หมายถึงการงดเว้นจากมโนทุจริต 3 (ความโลภอยากได้ของผู้อื่น, มีจิตคิดพยาบาท, มีความเห็นผิด) ศีล คือ “…

ศีล มาจากคำว่า "สีตะละ" และ "สิวะ" มีความหมายถึง ความเย็นและความปลอดโปร่ง ซึ่งเป็นผลจากการรักษาศีล ผู้รักษาศีลจะมีความสงบเยือกเย็นและชีวิตที่บริสุทธิ์ ศีลเกี่ยวข้องกับเจตนาในการงดเว้นจากการกระทำที่ไม่

…ิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ตติโย ภาโค) - หน้าที่ 162 อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา หน้า 162 จิตต์ อิติ เจตสิก อิติ รูป อิติ นิพพานนฺติ ฯ อิตติ จ อิม ปฐมปริจเฉทาที่ห์ ยถารห์ วุตตปปการนฺติ อตฺโถ ๆ อิจปีติ เอตฺถ …

…ี่สำคัญในอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยเน้นจิตต์ อิติ และรูป อิติ รวมถึงความสำคัญของนิพพานและการเข้าใจจิตตเจตสิกรูป ตลอดจนการวิเคราะห์ว่าวิธีการสื่อสารภายในอภิธมฺมนี้ส่งผลต่อการศึกษาธรรมะอย่างไร ในการอภิปรายถึงหั…