เจตสิกธรรม : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ

…ามกับความแห่งทีรอ็อตปัปะที่ก่าแล้วนี้บิด *โลกะ โมทะ* สัตว์ทั้งหลายย่อมโลกล้วยตกสิงธรรมมันเป็นเหตุ เจตสิกธรรม นึ่งนี้ชื่อว่า โลกะ (แปลว่าธรรมเป็นเหตุโลกแห่งสัตว์ทั้งหลาย) นัยหนึ่ง เจตสิกธรรมโดยอ้อมโลกอยู่เอง เ…

เนื้อหาในบทนี้ได้กล่าวถึงโลกะและโมทะ โดยอธิบายว่าโลกะหมายถึงธรรมที่เป็นเหตุในการเกิดขึ้นของสัตว์ทั้งหลาย ในขณะที่โมทะหมายถึงธรรมที่เกี่ยวข้องกับความหลงของสัตว์ โดยการศึกษาถึงธรรมเหล่านี้ช่วยให้เราเข้า

…ยรไว้ได้สม่ำเสมอไม่ หย่อน ไม่ตึง อุเบกขาในเวทนา คือ เสวยเวทนาที่เป็นกลาง ๆ ไม่ทุกข์ไม่สุข อุเบกขาใน เจตสิกธรรม ที่มีอาการของจิตที่มัธยัสถ์เป็นกลางในอารมณ์นั้น ๆ อุเบกขา ๒ อย่างหลังนี้ เป็นเรื่องของธรรมธรรมดา ใน…

อุเบกขาในปัญญาเป็นการพิจารณาและค้นคว้าที่มีความมัธยัสถ์กลางๆ เมื่อค้นพบสิ่งต่างๆ จึงไม่ต้องยึดมั่นอีกต่อไป ในบริบทของวิปัสสนา ผู้ที่ดำเนินการวิปัสสนารู้ได้ถึงไตรลักษณ์ จึงสามารถวางใจได้อย่างอุเบกขา นอ

…รคผลภาค ๓ ตอนที่ ๑ หน้า ที่ ๑๒๖ อรรถบทที่ ๑ คืออายตนะโต - เพราะเป็นที่สับต่อ) มีอธิบายว่า กิริยและเจตสิกธรรมทั้งหลาย ย่อมสับต่อ คือ หมื่นเพียรพยายามไปตาม กิจ (คือหน้านี้) ของตน ๆ มีภาระเสย (รายธรรม) เป็นอาทิ …

…าวถึงอรรถบทต่อๆ ที่เกี่ยวกับอายตนะในพระไตรปิฎก โดยอธิบายรายละเอียดเกี่ยวกับการผลักดันและขยายผลของจิตเจตสิกธรรมตามอายตนะ การสำรวจและการศึกษาในที่นี้ช่วยให้เข้าใจความเกี่ยวข้องของอารมณ์และกรอบของการศึกษาในทางธรรม…

…น--อัตปิยองค์ซึ่งกันและกัน นามรูปเป็น----- อัศจีปัญญึ่งกันและกันในโอกกัตติยะ (ขณะลงสู่สรรค์) จิตและ เจตสิกธรรมทั้งหลายเป็น ---- อัตปิยองค์แห่งรูปรับทานทั้งหลาย จักขายตะ เป็น---อัตปิยองค์แห่งจิตวิญญาณธาตุ ๙ ๙ ๙ …

…ทความนี้นำเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับขันธ์ ๕ ที่ไม่มีรูปเป็นปัจจัยและการสัมพันธ์กันระหว่างนามรูป, จิต และเจตสิกธรรมที่เป็นอัตปิยองค์แห่งรูปรับทานรวมทั้งมโนธาตุ และสิ่งต่างๆ ที่ส่งผลต่อการเกิดใหม่ เช่น อาหารและอินทรี…

…ปัจจัยดังเดิมคือตวามหวังในอาหารถ คำณีรีระของลูกแระทั้งหลายไว้จะนะ เหตุนี้ ท่านจึงกล่าวไว้ว่า "จิตและเจตสิกธรรมทั้งหลายอันเกิดก่อน เป็นปัจจัยโดยเป็นปัจจัย- ชาตปัจจัยแห่งกายนี้ อันเกิดก่อน"]]

เนื้อหานี้กล่าวถึงวิญญาณธาตุและปัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ทั้งสังทายตนะ คันธายตนะ และมโนธาตุ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการดำเนินชีวิตและการประพฤติตามหลักธรรมในพุทธศาสนา การศึกษาปัจจัยเหล่านี้ช่วยให้เราเข้าใจการ

ประโยค - วิภัชธรรมหรือปลก ดูด ค ตอนที่ 271 ปัจจัยโดยเป็นสหประชาปัจจัซึ่งกันและกัน จิตและเจตสิกธรรมทั้งหลาย เป็นปัจจัยโดยเป็นสหประชาปัจจัซึ่งมีองค์ประกอบ หลาย ธรรมรูปทั้งหลาย เป็นปัจจัยโดยเป็นสหประชา…

บทนี้พูดถึงวิภัชธรรมและบทบาทของจิตและเจตสิกธรรมที่มีความสัมพันธ์และเชื่อมโยงกันอย่างลึกซึ้ง โดยกล่าวถึงอัญญญปัจจัซและนิสสัปัจจัซ ว่ามีการสนับสนุนกั…

…นไป ธรรมมันเป็นอารมมนาธิป แห่งอธิปธรรมทั้งนั้น เหตุนี้น่าทึ่งกว่าคำเท็จว่า “ธรรมทั้งหลายใด ๆ เป็นจิตเจตสิกธรรม ทำ (อารมณ์) ธรรมใด ๆ ให้เป็นที่หนาเกิดขึ้น ธรรม(อารมณ์) ทั้งหลายบ่ง ๆ เป็นปัจจัย โดยเป็นอธิปปัจจัยแ…

ในบทนี้เสนอแนวคิดเกี่ยวกับอารมมนปัจจัยและอธิปิติปัจจัยที่ส่งผลต่อจิตเจตสิก โดยอธิบายว่ามีองค์ประกอบอย่างไร และความสำคัญของฉันทะ วิริยะ จิตตะและวิงสาเป็นอธิปปัจจัยในการพัฒนาธรรมด้านจิตใจที่มีความสำคัญใ

…แล้วนี้ พระเดิมเหมือนคนอ่อนกำลัง ได้ค่อยถ่อนมิหรือเชือกนั้นแหละ จึงลูกขึ้นและยืนอยู่ได้ ฉันใด จิตและเจตสิกธรรมทั้งหลายก็ฉันนั้น ปรารถนธรรมมีรูปเป็นต้นเข้านั่นแหละ จึงเกิดขึ้นและตั้งอยู่ได้ เพราะเหตุนี้ ธรรมทั้ง…

บทความนี้เน้นการวิเคราะห์ธรรมที่ตั้งมั่นด้วยเหตุปัจจัยในมิติของศาสนาพุทธ โดยชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของอารมณ์ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดและการตั้งอยู่ของธรรมต่างๆ ในชีวิตประจำวันของเรา คำกล่าวที่ว่า "ธรรมทั

…่ ภิกษุ นั่นย่อมถึงความเป็นผู้อ fromาจให้ประจักษ์ในธรรมนัน ๆ ที่เดียว" เป็นต้น อีกปริยายหนึ่ง จิตและเจตสิกธรรมนัน ๆ ก็ (เป็นเหมือน) อาศัยอยู่ในวาระและอารมณ์ทั้งหลายมีอูมเป็นต้น เพราะมีความเป็นไป เนื่องกับอูมเป็…

เนื้อหาเกี่ยวกับอายตนะและประเภทพักนิบาด ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างจิตและอารมณ์ที่มีอูมเป็นต้นเป็นประเด็นหลัก ศึกษาเกี่ยวกับการแสดงพฤติกรรมมองเห็นในแง่มุมนี้ให้เข้าใจว่าการมีวาระและอารมณ์เกิดขึ้นได้อย่าง

ประโยค - วิถีธรรมแปล ภาค ๑ ตอน ๑ หน้า 94 ธรรมใดอ้อมประทานร้ายอยู่เอง เหตุนี้ เจตสิกธรรมนันจึงชื่อโทษ (แปลว่าสรรธรรมประทานร้าย) นัยหนึ่ง ธรรมชาตินันนั้นอันอัน ประทานร้ายเท่านั้น จึงชื่อโทษ…

บทนี้กล่าวถึงธรรมที่เรียกว่าโทษ ซึ่งมีการแปลความว่าเป็นสรรธรรมที่นำไปสู่ความไม่ดี อธิบายถึงความหมายของอิสสา (การหวง) และมัจฉะยะ (ความตระหนี่) พร้อมทั้งลักษณะและอาการต่างๆ ซึ่งสะท้อนถึงการประพฤติของบุค

…ัญหากรรมเหล่านั้น ปัญหากรรมข้อว่า "นิโรงสมาบัติคืออะไร" แก้ว่า นิโรงสมาบัติ คือนความไม่เป็นไปแห่งจิตเจตสิกธรรมทั้งหลาย ด้วยอำนาจความดับไปโดยลำดับ [ใครเข้าสมาบัติใด ใครเข้าไม่ได้] ปัญหากรรมข้อว่า "บุคคลเหล่าไหนเ…

…พุทธศาสนา โดยเผยให้เห็นปัญหาทางกรรมที่เกี่ยวกับการเข้าโรงสมบัติและความหมายของนิโรงสมาบัติในแง่จิตและเจตสิกธรรม

…ความที่นิงอยู่ในอารมณ์ [๑ มนสิการ] ความทำ ชื่อว่าการ ความทำ (อารมณ์ไว้) ในใจ ชื่อมนสิการ นัยหนึ่ง เจตสิกธรรมโดยอ้อมทำให้ใจไม่มีเหมือนเดิม คือใจว่างคง เหตุนี้เจตสิกธรรมนี้จึงชื่อมนสิการ (แปลว่า เจตสิกธรรมอันทำ…

เนื้อหาในวิทยาธรรมภาค ๓ ตอน ๑ พิจารณาแนวคิดเกี่ยวกับอธิโมกข์และมนสิการ เช่นการทำให้จิตใจว่างจากความฟุ้งซ่านและการเรียนรู้ที่จะจัดการอารมณ์ที่เกิดขึ้นในใจ โดยมีการอธิบายลักษณะและความสำคัญของมนสิการในกา

…ื่อจะแสดงธรรมที่ทำความต่างกันแห่งธรรมที่มีอยู่ในทุติย ฌานเป็นต้น จากธรรมที่มีในปฐมฌานเป็นต้น ในบรรดาเจตสิกธรรม เหล่านี้ ท่านอาจารย์จึงได้กล่าวคำว่า อนุตฺตเร ฌานธมฺมา เป็นอาทิฯ ฌานธรรมด้วยอำนาจ วิตก วิจาร ปีติ แ…

บทนี้กล่าวถึงเวทนาและอารมณ์ที่เกี่ยวข้องกับกามตัณหา การอธิบายถึงการต่างกันในประเภทของจิต ทั้งกุศล วิบาก และกิริยา โดยนำมาซึ่งการเรียนรู้และการเข้าใจในธรรมนั้น ๆ ผ่านการวิเคราะห์ธรรมในระดับต่าง ๆ งานนี

…บังเกิดขึ้นในจิต ๑๖ ด้วยอำนาจโลกุตตรจิต ๘ และกามาวจรกุศลจิต ๘ ๆ เพื่อจะแสดงธรรมที่ไม่แน่นอน ในบรรดา เจตสิกธรรมที่ท่านกล่าวไว้แล้ว ด้วยสามารถแห่งสัมประโยคที่แน่นอน และไม่แน่นอนอย่างนี้ เข้าด้วยกันแล้ว จึงแสดงเจต…

เนื้อหาส่วนนี้ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี เดินหน้าด้วยการอธิบายถึงความแตกต่างในเวทนาของจิตต่าง ๆ ที่ปรากฏและเกิดจากอำนาจของจิตที่แยกออกและเข้ากัน โดยชี้ให้เห็นถึงธรรม ๓ ประการที่มีสัมมาวาจาเป็นองค์ประกอบที

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 82 เจตสิกธรรมทั้งหลาย ถ้าอธิบายว่า ประกอบด้วยจิต ด้วยสักว่า บังเกิดขึ้นในที่เดียวกันเท่านั้นไซร้ ความที่แม้รูปธรร…

บทความนี้กล่าวถึงเจตสิกธรรมว่ามีความสัมพันธ์กับจิตและรูปธรรมอย่างไร โดยเน้นการเกิดและดับร่วมกันในที่เดียวกัน รวมถึงหลักการทางภู…

…จะเริ่มตั้ง ลักษณะของเจตสิกด้วยสามารถแห่งเจตสิกเข้าโดยลำดับ เพื่อจะเริ่มตั้ง อย่าง ในลำดับนั้น จึงยกเจตสิกธรรมขึ้นแสดงโดนราสี ๓ ด้วย อำนาจอัญญสมานราสี อกุศลราศี และโสภณราศี แล้วจึงแสดง สัมประโยคโดยอาการ ๒๖ และส…

เนื้อหาในหน้าที่ 81 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา พรรณนาถึงการจำแนกจิตตามประเภทต่าง ๆ รวมถึงการอธิบายลักษณะของเจตสิก โดยเริ่มตั้งแต่ลักษณะของเจตสิกที่มีความเกิดและความดับในที่เดียวก

…เกิดมีต่างกัน (เกิดต่าง คราวกัน) และมานะก็เกิดในกาลบางคราว ฯ อนึ่ง ถีนมิทธะก็เกิดร่วมกันในบางคราว ฯ เจตสิกธรรมที่เหลือ มีการประกอบแน่นอนโดย ทำนองตามที่กล่าวแล้ว ก็บัดนี้ข้าพเจ้าจักกล่าว ประมวลเจตสิกธรรมเหล่านั้…

เนื้อหาเกี่ยวกับการเจาะลึกเจตสิกธรรมในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา ชี้ให้เห็นถึงการเกิดของธรรมในจิตต่างๆ รวมถึงการแบ่งปร…

…มมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 29 ท่านอาจารย์จึงไม่อาจบัณฑิตความพิเศษแห่งจิตด้วยเจตสิกธรรม มีผัสสะ เป็นต้นนั้น ดังนี้แล ฯ ก็เพราะอธิบายอย่างนี้ แม้เมื่อความที่จิตเหล่า ๆ นั้นมีโมหะเป็นเหตุ ม…

ในหน้าที่ 29 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ได้อธิบายถึงความพิเศษของจิตและความสัมพันธ์กับเจตสิกธรรม โดยเฉพาะโลภมูลจิตและการเกิดขึ้นของจิตทั้ง 4 ดวง ที่เกี่ยวข้องกับมิจฉาทิฏฐิและกรรมต่างๆ รวมถึงการกระ…

…ติ. [๔๗] ความจริง บุคคลผู้สำรวมนิทธ์ด้วยการสำรวมนิทธ์ ชื่อ ว่า ย่อมรักษานิทธ์ทั้งหลายเพื่อจะอุดหนุนเจตสิกธรรมมิอิทธิผลเป็นต้น. ด้วยเหตุนัน ในฏุกฏวนปฏิปทาสก ในฏุกฏินาท ๑. สหทนิติ ธาตุมา. ๒๒๐. ๒. ป. โช. บ. ๑๒๓.…

เอกสารนี้พูดถึงความสำคัญของธาตุในกลุ่มประเภทต่าง ๆ เช่น วาตะ และ ตป โดยเน้นถึงการสำรวมนิทธ์ที่ถือว่ามีความสำคัญในการช่วยรักษานิทธ์ ว่าควรเผชิญหน้ากับอิทธิผลทางจิตใจและความเครียด ในการพัฒนาจิตใจอย่างต่

…ะ อายตนะต่าง ๆ เหล่านี้ มีการขวนขวาย พยายาม เพื่อให้ผลของตนเกิด สิ่งที่เชื่อมต่อเหล่านี้ ทำให้จิตและเจตสิกธรรมกว้างขวางเจริญขึ้น คือเมื่ออายตนะ ภายในและภายนอกมากระทบกันเข้า เกิดการรู้อารมณ์ทางทวารนั้น ๆ วิถีจิต…

…อความคิดและการกระทำ เช่น กุศลและอกุศลธรรม การเข้าใจในอายตนะเหล่านี้จึงมีบทบาทสำคัญในการพัฒนาจิตใจและเจตสิกธรรมต่าง ๆ เพื่อก้าวสู่ความสำเร็จในชีวิตทางจิตใจและการดำเนินชีวิตอย่างมีคุณค่า