หน้าหนังสือทั้งหมด

อรูปชีวิตินทรีย์และความรู้สึกทางจิตใจ
163
อรูปชีวิตินทรีย์และความรู้สึกทางจิตใจ
…ามไม่สบายกาย ความทุกข์ทางกาย ความเสวยอารมณ์ที่ไม่สบาย สัมผัส ได้แก่ ทุกขเวทนาเจตสิก เป็นนามธรรม 12. โสมนัสสินทรีย์ มีหน้าที่ดีใจ คือ ควมสบายทางใจ ความสุขทางใจ ความเสวยอารมณ์ที่สบายเป็นสุข อันเกิดแต่เจโตสัมผัส กิริย…
…เวทนา ส่วนทุกขินทรีย์มีหน้าที่ในการรับรู้ความทุกข์ ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการสัมผัส อารมณ์ต่าง ๆ เช่น โสมนัสสินทรีย์ อยู่ที่ความสุขทางใจ และโทมนัสสินทรีย์ เกี่ยวกับความทุกข์ทางใจ ขณะที่อุเปกขินทรีย์เกิดขึ้นเมื่อไม่มี…
ดวงอินทรีย์ทั้ง 5 และความสำคัญต่อการบรรลุธรรม
248
ดวงอินทรีย์ทั้ง 5 และความสำคัญต่อการบรรลุธรรม
…ป็นใหญ่ มีลักษณะสัณฐานเป็นดวงกลม สีดำ ๆ ขุ่นมัว ไม่ผ่องใส ซ้อนอยู่ข้างในของสุขินทรีย์เข้าไปตามลำดับ โสมนัสสินทรีย์ ความดีใจเป็นใหญ่ มีลักษณะกลมใส สะอาดบริสุทธิ์ ซ้อนอยู่ชั้นใน ของทุกขินทรีย์ โทมนัสสินทรีย์ ความเสีย…
บทความนี้นำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับดวงอินทรีย์ทั้ง 5 ดวง ได้แก่ สุขินทรีย์, ทุกขินทรีย์, โสมนัสสินทรีย์, โทมนัสสินทรีย์ และ อุเปกขินทรีย์ ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการกำหนดเวทนาในชีวิตมนุษย์ นอกจากนี้ยังมีดวงอิน…
ความเป็นใหญ่ในกายและใจ
159
ความเป็นใหญ่ในกายและใจ
…1. ทุกขินทรีย์ ความเป็นใหญ่ทางทุกขเวทนา มีหน้าที่คือ ไม่สบาย ได้แก่ทุกขเวทนา เจตสิก เป็นนามธรรม 12. โสมนัสสินทรีย์ ความเป็นใหญ่ทางโสมนัสเวทนา มีหน้าที่ ดีใจ ได้แก่ โสมนัส เวทนาเจตสิก เป็นนามธรรม 13. โทมนัสสินทรีย์ …
บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับอินทรีย์ต่าง ๆ และความเป็นใหญ่ในด้านต่าง ๆ อาทิ กายินทรีย์ที่มีหน้าที่รับความสัมผัส อิตถินทรีย์ที่แสดงอาการของหญิง ปุริสินทรีย์ที่แสดงอาการของชาย ชีวิตินทรีย์ที่รักษารูปและนาม
ความรู้เกี่ยวกับอินทรีย์ในพระพุทธศาสนา
174
ความรู้เกี่ยวกับอินทรีย์ในพระพุทธศาสนา
…สุทธิกสูตร ว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อินทรีย์ 5 ประการนี้ 5 ประการเป็นไฉน คือ สุขินทรีย์ ทุกอินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ โทมนัสสินทรีย์ อุเบกขินทรีย์ อินทรีย์ 5 ประการนี้แล จากนั้นพระองค์ได้ทรงอธิบายถึงลักษณะของอินทรีย์เ…
บทความนี้กล่าวถึงการเข้าใจอินทรีย์ในพระพุทธศาสนา ซึ่งประกอบด้วยอินทรีย์ 22 ชนิด และอธิบายถึงความสำคัญของอินทรีย์ทั้ง 6, 3 และ 5 ประการ โดยมีเนื้อหาที่สำคัญเกี่ยวกับการตระหนักถึงความเกิดและดับซึ่งนำไปส
อธิบายเรื่องอินทรีย์ทั้ง 5 ในพระพุทธศาสนา
175
อธิบายเรื่องอินทรีย์ทั้ง 5 ในพระพุทธศาสนา
…ำราญทางกาย เวทนาอันเป็นทุกข์ไม่สำราญ เกิดแต่กายสัมผัสนี้ เรียกว่า ทุกอินทรีย์ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็โสมนัสสินทรีย์เป็นไฉน ความสุขทางใจ ความสำราญทางใจ เวทนาอันเป็นสุขสำราญเกิดแต่มโนสัมผัสนี้ เรียกว่า โสมนัสสินทรีย์
…หานี้อธิบายถึงอินทรีย์ทั้ง 5 ในพระพุทธศาสนา โดยตั้งแต่ทุกขินทรีย์ที่เกิดจากความไม่สบายทางกาย ไปจนถึงโสมนัสสินทรีย์ที่เกิดจากความสบายใจ ปิดท้ายด้วยการอธิบายอุเบกขินทรีย์ซึ่งเป็นการไม่ยึดติดกับทั้งสุขและทุกข์ พระสัมม…
จิตและเจตสิก: การวิเคราะห์เวทนาในอภิธัมมะ
119
จิตและเจตสิก: การวิเคราะห์เวทนาในอภิธัมมะ
…งดังพรรณนา มานี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงไว้ในอินทรีย์เทศนา โดย ๕ อย่าง คือ สุขินทรีย์ ทุกขินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ โทมนัสสินทรีย์ อุเบกขินทรีย์ ๑. นัย. สฬา. ๑๘/๒๖๘, ๒. สํ. สฬา. ๑๘/๒๕๕.
บทความนี้วิเคราะห์การสงเคราะห์เวทนาภายใต้แนวคิดของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยการจำแนกเวทนาออกเป็น 3 ประเภทคือ สุข ทุกข์ และอุเบกขา นำเสนอคำสอนของพระผู้มีพระภาคเกี่ยวกับธรรมชาติของเวทนา และการเข้าถึงความเข
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 311
311
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 311
…รีย์ ๑ กายินทรีย์ ๑ อิตถินทรีย์ ๑ ปุริสินทรีย์ ๑ ชีวิตนทรีย์ ๑ มนิทรีย์ ๑ สุขินทรีย์ ๑ ทุกข์ทรีย์ ๑ โสมนัสสินทรีย์ ๑ 0 0
ในหน้า 311 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ท่านเสนอแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปาปสังคหะ (อกุศลสังคหะ) ซึ่งมีการกล่าวถึง 5 อย่าง ได้แก่ อาสวะ, โอฆะ, โยคะ, และคันถะ โดยมีรายละเอียดของวัตถุธรรมและแนวคิดต่างๆ รวม
การดับทุกขินทรีย์ในฌาน
185
การดับทุกขินทรีย์ในฌาน
…ที่ ๑ อยู่ ทุกขินทรีย์อันเกิดขึ้นแล้วย่อมดับไปไม่เหลือ ในที่นี้ ก็โทมนัสสินทรีย์ ... สุขินทรีย์ ... โสมนัสสินทรีย์อันเกิดขึ้นแล้ว ย่อมดับไปไม่เหลือในที่ไหน ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เพราะละสุขด้วย ฯลฯ เข้าถ…
…นความดับสนิทที่เกิดขึ้นในฌานและการวิเคราะห์ทุกขินทรีย์ที่เกิดขึ้น เช่น โทมนัสสินทรีย์ สุขินทรีย์ และโสมนัสสินทรีย์ ที่ปรากฏในช่วงของการปฏิบัติธรรมในรูปแบบต่าง ๆ จากที่สะสมในร่างกาย, รวมถึงการอธิบายเกี่ยวกับอุปจารขณ…
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
186
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
…ัปปนา ) ตติยฌานปีติอันเป็นปัจจัยแห่งสุขดับไป แล้วโดยประการทั้งปวงแล นัยเดียวกันนั้น ความเกิดขึ้นแห่งโสมนัสสินทรีย์ ซึ่งแม้ละไป แล้วในอุปจารแห่งจตุตถฌาน ก็พึงมีได้ เพราะโสมนัสสินทรีย์นั้นยัง อยู่ใกล้ประการหนึ่ง เพรา…
ในบทนี้มีการอธิบายถึงความสำคัญของสินทรีย์ ณ ฌานแต่ละระดับ รวมถึงอุปจารและอัปปนา เพื่อแสดงถึงความเกิดและดับของความรู้สึกต่างๆ เช่น โทมนัส ปีติ และโสมนัส และการมีอยู่ของจิตใจในขณะที่มีกายหยั่งลงสู่ความส
วิสุทธิมรรค: การทำเจโตปริยญาณ
176
วิสุทธิมรรค: การทำเจโตปริยญาณ
…ช่นกับ น้ำมันงา" เพราะฉะนั้น เธอผู้สอบสวน (จิต) อยู่ (โดย) ดูสีของ โลหิตในหทัยของคนอื่นว่า "รูปนี้มีโสมนัสสินทรีย์เป็นสมุฏฐาน รูป นี้มีโทมนัสสินทรีย์เป็นสมุฏฐาน รูปนี้มีอุเปกขินทรีย์เป็นสมุฏฐาน" จะพึงทำเจโตปริยญาณใ…
ในหน้าที่ 176 ของวิสุทธิมรรคพูดถึงการทำเจโตปริยญาณผ่านการสอบสวนสีของโลหิตโดยใช้ทิพพจักขุญาณ การสังเกตความเปลี่ยนแปลงของสีในโลหิตสามารถช่วยระบุอารมณ์จิตของบุคคลได้ สีดำแสดงถึงความโสมนัสและโทมนัส ขณะที่