ชาดก 500 ชาติ
วินีลกชาดก ชาดกว่าด้วยการเลือกทำเลผิด
ลูกหงส์สองตัวได้มารับกา วินีลกะ เพื่อไปอยู่กับพวกตนยังต้นไม้ใหญ่ในสมัยพุทธกาล เมื่อครั้งที่พระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ พระวิหารเวฬุวัน ทรงปรารภพระเทวทัตเอาอย่างพระสุคต ความพิสดาร
มีอยู่ว่าเมื่อพระเทวทัต นอนแสดงท่าทางหยาบพระสุคตแก่พระอัครสาวกทั้งสองผู้มาสู่คยาสีสะประเทศพระศาสดาทรงประทับอยู่ ณ พระวิหารเวฬุวันพระเถระทั้งสองครั้นแสดงธรรมแล้วก็พานิสิตของท่านมายังพระวิหารเวฬุวัน เพื่อเข้าเฝ้าพระศาสดา “ดูก่อนสารีบุตรเทวทัตเห็นเธอทั้งสองแล้ว
ได้ทำอย่างไร” “ข้าแต่พระองค์ พระเทวทัตแสดงท่าทางอย่างพระองค์ ทำให้พระองค์เสื่อมเสียพระเจ้าค่ะ”พระเทวทัตนอนแสดงท่าทางหยาบคาย“ดูก่อนสารีบุตร เทวทัตทำตามอย่างเรา ถึงความพินาศใหญ่มิใช่แต่ในบัดนี้เท่านั้น แม้แต่ก่อนก็ถึงความพินาศ” พระศาสดาตรัสดังนั้นแล้ว
จึงตรัสพระธรรมเทศนานี้ ในอดีตกาลเมื่อพระเจ้าวิเทหะเสวยราชสมบัติในกรุงมิถิลา แคว้นวิเทหะ พระโพธิสัตย์ถือกำเนิดในพระครรภ์
ของพระมเหสีของพระเจ้าวิเทหะนั้นพระอัครสาวกทรงเสด็จมาสู่คยาสีสะครั้นเจริญวัยแล้วได้ทรงศึกษาศิลปศาสตร์ทุกชนิดในเมืองตักศิลา เมื่อพระบิดาสวรรคตแล้วจึงทรงดำรงอยู่ในราชสมบัติ ครั้งนั้นพญาหงส์ทอง
ตัวหนึ่งอาศัยอยู่บนต้นไม่ใหญ่กับนางหงส์และลูกน้อยอีกสองตัว วันหนึ่งขณะที่พญาหงส์ออกหาอาหารอยู่นั้นก็ได้พบกับนางกาพระศาสดาทรงตรัสพระธรรมเทศนาทั้งคู่เกิดความเสน่หาและได้แอบมีสัมพันธ์กัน “แม่กาเอ่ย ขนเจ้าช่างดำคลับประทับใจพี่จริงๆ” “ท่านหาอาหารมาไกล คงจะเหนื่อย เชิญมาพัก
ที่รังของข้าดีกว่ามั๊ย” วันเวลาผ่านไปไม่นาน นางกาก็ออกไข่ คลอดลูกออกมาเป็นตัวผู้
พระเจ้าวิเทหะทรงเสวยราชสมบัติ ณ กรุงมิถิลาลูกกานี้มีลักษณะไม่ได้มีขนสีดำเหมือนกาทั่วไป แต่มีขนสีเขียวมันวาว นางกาจึงตั้งชื่อให้ลูกว่า วินิลกะ “ลูกเราขนสีเขียวมันวาว ไม่เหมือนทั้งกา
ไม่เหมือนทั้งหงส์” “ นั้นสิจ๊ะ ข้าจะตั้งชื่อลูกของเราว่า วินิลกะ” พญาหงส์เห็นว่าลูกกานั้นอยู่ไกลจึงไปหาลูกกาบ่อยๆพระโพธิสัตย์ทรงศึกษาศิลปศาสตร์ทุกชนิดจากเมืองตักศิลาลูกหงส์ทั้งสองตัว เห็นพญาหงส์ผู้เป็นพ่อออกจากรังไปบ่อยๆ ก็เกิดความสงสัย “ท่านพ่อ ทำไม่ท่านถึงออกไปข้างนอกบ่อยจัง” “นั่นสิ อาหาร
เราก็มีเก็บไว้ตั้งเยอะ ท่านไม่เห็นต้องออกไปเลย” “ลูกพ่อ ที่พ่อออกไปบ่อย ก็เพราะต้องการไปหาลูกอีกตัวของพ่อที่เกิดกับนางกา”พญาหงส์และลูกน้อยสองตัวพญาหงส์เล่าเรื่อง วินิลกะ ให้ลูกหงส์ทั้งฟัง ลูกหงส์ทั้งสองจึงคิดที่จะลูกกานั้นมาอยู่อาศัยที่รัง เพื่อที่พญาหงส์ผู้พ่อจะได้ไม่ต้องออกไปหาบ่อยๆ
“ท่านพ่อ แล้ววินิลกะ น้องของพวกเราตอนนี้อยู่ที่ไหนล่ะ” “น้องของเจ้าอาศัยอยู่ที่ยอดตาลต้นหนึ่ง ไม่ไกลจากกรุงมิถิลา แคว้นวิเทหะ”พญาหงส์กับนางกาแอบคบหาชอบพอกัน“อย่างนั้น พวกเราจะพาน้องมาหาท่านพ่อเอง” “พวกเจ้าอย่าได้ไปเมืองมนุษย์เลย พวกเจ้าอาจถูกมนุษย์ทำร้ายได้” พญาหงส์ได้ห้ามลูกหงส์
ทั้งสองไว้ ด้วยเกรงว่าจะถูกมนุษย์ทำอันตราย แต่ลูกหงส์ทั้งสองก็หาได้ฟังไม่ “พวกเรา ไปพาวินิลกะมาอยู่ด้วยกันดีกว่า”นางกากับพญาหงส์มีลูกด้วยกันหนึ่งตัวและตั้งชื่อให้ว่า วินีลกะ“ดีเลย ท่านพ่อจะได้ไม่ต้องเดินทางไปบ่อยๆ” ลูกหงส์ทั้งสองบินมาถึงต้นตาลที่วินิลกะอาศัยอยู่ และได้ชักชวนวินิลกะไปอยู่ด้วยกันที่ต้นไม้ใหญ่
“เจ้าคือ วินิลกะใช่หรือเปล่า” “ใช่ ข้านี่แหละวินลกะ” “พวกเราคือลูกของพญาหงส์ มารับเจ้าไปอยู่ด้วยกัน เจ้าจะไปกับเราหรือเปล่า”พญาหงส์ได้บินมาเยี่ยมลูกกาของมันอย่างสม่ำเสมอ“ไปสิๆ ข้าอยากไปอยู่กับท่านพ่อ ให้ข้าไปนะท่านแม่” “ถ้าเจ้าอยากจะไปอยู่กับพ่อ เจ้าก็ไปเถอะ” เจ้ากาน้อยวินิลกะปีกยังไม่แข็ง ไม่สามารถ
บินตามพี่ไปยังรังพญาหงส์ได้ ลูกหงส์ทั้งสองจึงเสนอให้เกาะกิ่งไม้ ส่วนพวกตนจะเอาจงอยปากคาบที่ปลายไม้พาบินไป
ลูกหงส์ทั้งสองตัวเริ่มสงสัยพ่อของตนที่บินออกจากที่พักไปบ่อยๆ“เจ้าจงเกาะกิ่งไม้นี้ เดี๋ยวพวกข้าจะพาบินไปเอง” “ได้เลย ข้าไปล่ะนะท่านแม่” “ดูแลตัวเองนะลูก” ขณะที่ลูกหงส์ทั้งสองพาวินิลกะบินผ่านกรุงมิถิลา
ขณะนั้นพระเจ้ากรุงวิเทหะประทับบนราชรถ ซึ่งเทียมม้าด้วยม้าสินฑพขาวสี่ตัว ทรงทำประทักษิณพระนครพญาหงส์ได้เล่าความจริงเรื่องของตนกับนางกาให้ลูกหงส์ฟัง“โอโห พวกท่านดูนั่นสิ พระราชากำลังเสด็จ” “พวกมนุษย์เดินทางกันแบบนี้นี่เอง ข้าไม่เคยเห็นเลยนะเนี่ย” วินิลกะเห็นดังนั้น นึกในใจว่า ตนก็
ไม่ต่างอะไรกับพระเจ้าวิเทหะที่ประทับนั่งบนราชรถอันเทียมด้วยม้าสินฑพสี่ตัว เสด็จเลียบพระนคร ส่วนตนนั้นก็นั่งไปในรถอันเทียมด้วยหงส์ลูกหงส์สองตัวได้บินไปหาแม่กาและน้องของตน“ฮ่าๆๆ พระราชานั่งรถเทียมม้า ส่วนตัวข้านั่งรถเทียมหงส์” คำพูดของวินิลกะนั้นทำให้ลูกหงส์ทั้งสองไม่พอใจเป็นอย่างมาก แต่ครั้นจะปล่อย
กิ่งไม้ที่คาบไว้ให้เจ้าการ่วงลงไปตาย ก็กลัวพญาหงส์จะโกรธ ก็ได้แต่ระงับอารมณ์ไว้ลูกหงส์ทั้งสองตัวได้ขออนุญาตแม่กาเพื่อจะนำน้องตัวเองไปอยู่ด้วย“เจ้ากาไม่เจียมตัว หนอยเปรียบเทียบพวกเราเป็นเหมือนม้า” “นั่นสิ มันช่างไม่เจียมตัวบ้างเลย เป็นแค่กาแท้ๆ กลับคิดว่าตัวเองเป็นเหมือนพระราชา”
ลูกหงส์ทั้งสองช่วยกันคาบไม้เพื่อให้ วินีลกะ เกาะไป
“คอยดูเถิดถึงที่เมื่อไหร่ ข้าจะเล่าให้ท่านพ่อฟังทั้งหมด” เมื่อลูกหงส์ทั้งสองพากาวินิลกะมาถึงต้นไม้ใหญ่อันเป็นวิมานของพญาหงส์ ลูกหงส์
ทั้งสองจึงเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นให้พญาหงส์ฟัง “เรื่องทั้งหมดก็เป็นอย่างที่ข้าเล่านี่แหละท่านพ่อ” “เจ้ากานี่ ช่างไม่เจียมตัวเอาเสียเลย”พระเจ้าวิเทหะทรงประทับราชรถซึ่งเทียมด้วยม้าสินทพหลังจากที่พญาหงส์ได้ฟังเรื่องราวที่ลูกหงส์ทั้งสองเล่าให้ฟังแล้ว ก็บันดาลโทสะถึงกับตวาดไล่วินิลกะให้กลับไปยังที่อยู่เดิม “เจ้าวินิลกะ
ช่างไม่เจียมตัวกล้าดียังไงมาเทียบลูกข้าเป็นม้าให้เจ้าขี่” “ท่านพ่อ ข้าไม่ได้คิดอย่างนั้น ท่านอย่างเพิ่งพิโรธ”
วินีลกะ ไม่เจียมตัวคิดว่าตนเองมีความสำคัญดั่งเช่นพระเจ้าวิเทหะ“กาอย่างเจ้า ทำตัวไม่สมกับกา ริอ่านมาเทียบเทียมหงส์ ที่นี่ไม่เหมาะกับเจ้า เจ้าจงกลับไปยังรังของแม่เจ้าเถิด” “โธ่ ไม่น่าเลย เราจะได้อยู่
ในหมู่หงส์แล้วแท้ๆ” เมื่อพญาหงส์สั่งสอนกาวินิลกะแล้ว ก็สั่งให้ลูกหงส์ทั้งสองเอาตัววินิลกะกลับไปยังรังดังเดิมพญาหงส์ได้ตักเตือนวินีลกะ และให้ลูกหงส์ทั้งสองพากลับไปส่งยังรังเดิมของมัน“พวกเจ้าจงเอากาไม่เจียมตัว กลับไปที่รังเดิมของมันเถิด” “ที่เป็นแบบนี้ เพราะปากเจ้าแท้ๆ ”
พระศาสดาทรงนำพระธรรมเทศนานี้มาแล้ว ทรงประชุมชาดก
พระศาสดาทรงนำพระธรรมเทศนามาประชุมชาดกนกวินีลกะ ในครั้งนั้น ได้เป็นพระเทวทัต ในครั้งนี้ลูกหงส์สองตัว ได้เป็น อัครสาวกทั้งสองพญาหงส์ ได้เป็นพระอานนท์ส่วนพระเจ้าวิเทหะ ได้เป็นเราตถาคตนี้แล
วินีลกชาดก ชาดกว่าด้วยการเลือกทำเลผิด
https://dmc.tv/a21079
บทความธรรมะ Dhamma Articles > นิทานชาดก 500 ชาติ[ 6 ก.พ. 2559 ] - [ ผู้อ่าน : 18278 ]
บทความอื่นๆ ในหมวด
ธัมมัทธชชาดก ชาดกว่าด้วยพูดอย่างหนึ่งทำอย่างหนึ่งเกฬิสีลชาดก ชาดกว่าด้วยปัญญาสำคัญกว่าร่างกาย
ปานียชาดก ชาดกว่าด้วยการทำบาปแล้วรังเกียจบาปที่ทำ
ชนสันธชาดก ชาดกว่าด้วยเหตุที่ทำจิตให้เดือดร้อน
ฆตาสนชาดก ชาดกว่าด้วยภัยที่เกิดจากที่พึ่ง
มหาสุวราชชาดก ชาดกว่าด้วยความพอเพียง
ฌานโสธนชาดก ชาดกว่าด้วยสุขเกิดจากสมาบัติ
สุนักขชาดก ชาดกว่าด้วยผู้ฉลาดย่อมช่วยตัวเองได้
สังวรมหาราชชาดก ชาดกว่าด้วยพระราชาผู้มีศีลาจารวัตรที่ดีงาม
อสัมปทานชาดก ชาดกว่าด้วยการไม่รับของทำให้เกิดการแตกร้าว
สัจจังกิรชาดก ชาดกว่าด้วยไม้ลอยน้ำดีกว่าคนอกตัญญู
สัมโมทมานชาดก ชาดกว่าด้วยพินาศเพราะทะเลาะกัน
อภิณหชาดก ชาดกว่าด้วยการเห็นกันบ่อยๆ