จตุ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 69 / 112

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 112 [วิธีฝึกหัดทํา] က ก็เพราะว่าในจตุกกะทั้ง ๔ นั้น จตุกกะนี้เท่านั้นที่ตรัสโดยเป็น กรรมฐานสำหรับอาทิกัมมิกะ (ผู้เริ่มปฏิบัติ) ส่วนจตุกกะ…

ในเนื้อหานี้ได้กล่าวถึงกรรมฐานในจตุกกะ ที่มีความสำคัญสำหรับผู้เริ่มต้นปฏิบัติ โดยเฉพาะอาทิกัมมิกะ ที่จะต้องทำให้ศีลบริสุทธิ์และเรียนกรร…

…็นอสัปปายะ) เป็นต้น แล้วเสพสัปปายะ ๒) มีอาวาส (ที่เป็น ๑. นานาการ - อาการต่าง ๆ หมายถึงที่เรียกว่า "จตุตาโร วณฺณา” คือ หายใจออกสั้น - ยาว หายใจเข้าสั้น - 1 น - ยาว เป็นอาการ ๔ อย่าง วิภาวย์ ท่านแก้เป็น ๒…

บทความนี้พูดถึงการตั้งจิตไว้ในปฏิภาคนิมิตและการศึกษาองค์ความรู้ในวิสุทธิมรรค โดยพระโยคาวจรที่มีปัญญาจะต้องตั้งจิตไว้ในปฏิภาคนิมิต และสามารถจัดการนิวรณ์และกิเลสให้หมดไป รวมถึงการมีสติกับลมอัสสาสะและปัส

…ๆ ยังอัปปนา โกศล ๑๐ ประการให้ถึงพร้อม ประกอบความเพียรให้สม่ำเสมอไว้เถิด เมื่อเธอพยายามอยู่อย่างนั้น จตุกฌานหรือปัญจาฌานจะเกิดขึ้นใน เพราะนิมิตนั้น โดยลำดับที่กล่าวแล้วในปฐวีกสิณนั่นแล [วิธีเจริญวิปัสนาต่…

บทความนี้กล่าวถึงวิธีการเจริญวิปัสนาและกรรมฐานตามหลักการในวิสุทธิมรรค โดยยกตัวอย่างการรักษานิมิตและการเจริญฌานให้เกิดปัญญาภายใน เพื่อช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าถึงความบริสุทธิ์ทางจิตวิญญาณ ยกตัวอย่างก

…) ว่า "สัญญาและเวทนาเป็นเจตสิก ธรรม (๒) นั้นเนื่องกับจิต เป็นจิตต สังขาร" ดังนี้แล" บัณฑิตพึงทราบว่าจตุกกะนี้ตรัสโดยนัยแห่งเวทนานุปัสนา ด้วย ประการฉะนี้ (จตุกกะที่ ๓] แม้ จิตตปฏิสเวทิตา (ความกำหนดรู้จิต)…

ในบทนี้กล่าวถึงการตีความศ evolvingค่าเวทนาและจิตตสังขารในพระพุทธศาสนา โดยแสดงการประกอบกันของสัญญาและเวทนา ผ่านการใช้งานจิตในฌานต่างๆ ทั้งนี้สรุปได้ว่าความสุขและปีติจากการเข้าฌานนั้นสัมพันธ์กับการฝึกจิ

… เปลื้องปลดจิตจากวิตกวิจารด้วยทุติยฌาน เปลื้องปลดจิตจากปีติด้วยตติยฌาน เปลื้องปลดจิตจากสุขทุกข์ด้วย จตุตถฌาน หรืออนึ่ง ภิกษุเข้าฌานเหล่านั้นออกแล้วพิจารณาจิตที่ * หมายความว่า ตั้งแน่วเป็นอัปปนา ไม่หดหูไม…

บทความนี้ว่าด้วยการเข้าฌานและการปฏิบัติวิปัสนาที่จะช่วยให้ภิกษุสามารถบันเทิงจิตได้อย่างมั่นคง ซึ่งมุ่งเน้นการพิจารณาที่ทำให้จิตใจอยู่ในอารมณ์เดียวกัน โดยอธิบายถึงการตั้งจิตให้มั่นและการปลดปล่อยจากนีวร

…ยใจเข้า เพราะเหตุนั้นจึงเรียกว่า "สำเหนียกว่า เราจักเปลื้องจิต หายใจออกหายใจเข้า" ฉะนั้น พึงทราบว่า จตุกกะนี้ ตรัสโดยเป็นจิตตานุปัสนา ด้วยประการ (จตุกกะที่ ๔] [อนิจจานุปสฺสี] ส่วนในจตุกกะที่ ๔ มีพรรณนาว่…

เนื้อหานี้กล่าวถึงอนิจจานุปัสนาในวิสุทธิมรรค โดยระบุถึงการปลดปล่อยจิตจากสัญญาผ่านการพิจารณาความไม่เที่ยง ซึ่งมีการอธิบายถึงปัญจขันธ์และการเข้าใจอนิจจตา โดยบัณฑิตพึงสัมผัสและตระหนักถึงความไม่เที่ยงเพื่

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 141 เห็นความสละทิ้งหายใจออกหายใจเข้า จตุกกะที่ ๔ นี้ ตรัสโดยเป็นวิปัสนาล้วน ส่วน ๓ ตรัสโดยเป็นสมถะและวิปัสนา (เจือกัน) จตุกกะก่อน การเจริญอา…

อานาปานสติเป็นการเจริญสติในการหายใจ การฝึกนี้มีผลยิ่งใหญ่และอานิสงส์มาก โดยทั่วไปแล้วจะช่วยให้จิตสงบ ลดการพล่านไปมาของจิตที่เป็นอันตรายต่อสมาธิ โดยพระพุทธเจ้าทรงชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการฝึกอานาปานส

…ว่า วิราคธรรม เรากล่าวว่าเลิศ คือ ประเสริฐสูงสุด แห่งสังขตธรรม และอสังขตธรรมทั้งหลายเหล่านั้น * อง, จตุกฺก. ๒๑/๔๔. คำแปลบาลีนี้ แปลตายนัยวิสุทธิมรรค ที่ท่านแก้วไว้ต่อไปนี้

ในบทความนี้มีการกล่าวถึงการเจริญอุปสมานุสติสำหรับโยคาจรภิกษุ โดยเน้นที่การเข้าถึงและระลึกถึงคุณสมบัติต่างๆ ของพระนิพพาน ที่เป็นการระงับทุกข์ โดยอ้างอิงถึงคำสอนทางพระบาลี เรื่องวิราคธรรม เป็นธรรมที่สำค

…สียให้ได้เถิด จริงอยู่ สำหรับบุคคลลางคน กายสมาจารอย่างเดียวเป็นส่วนที่ ๑. องฺ. สตฺตก. ๒๓/๕๘ ๒. องฺ. จตุกฺก. ๒๑/๑๒๔

บทนี้เน้นถึงการมองโลกในแง่ดี และการควบคุมอารมณ์โกรธในการใช้ชีวิต โดยสอนให้ดำเนินตามคำสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้า และหันมาเห็นคุณค่าของการระลึกถึงคุณงามความดีของผู้อื่น เพราะการโกรธนั้นจะทำให้วิบัติและไม่

…ัมภิทาว่า "เมตตาเจโตวิมุติ ๑. หมายถึง ตถา และ อิติ ที่เพ่งความข้างหน้า ดัง ตถา ทุติย์ ตถา ตติย์ ตถา จตุตถ์ และ อิติ อุทฺธมโธ ติริย์ ๒. หมายความว่า เมตตาสหคตจิต มีอาการได้ต่าง ๆ คือกว้างใหญ่ไม่มีประมาณ ไม…

ในบทนี้ได้กล่าวถึงเมตตาสหคตจิตที่มีอำนาจในการแผ่และเป็นจิตที่ไม่มีประมาณ พร้อมอธิบายว่าเมตตานั้นมีความสำคัญอย่างไรในการพัฒนาจิตสงบและการเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับความเป็นไปของจิต นอกจากนี้ยังเกี่ยวข้อง

…ี้ และในตนเอง แล้วเสพนิมิตนั้นให้ยิ่ง เจริญนิมิตนั้น ทำนิมิตนั้นให้มาก เมื่อพระโยคาวจรทำไปอย่างนั้น จตุตถฌาน (หรือปัญจมฌาน) จะ เกิดขึ้นตามนัยที่กล่าวแล้วในปฐวีกสิณนั้นแหละ มีปัญหาว่า "ก็จตุตถฌาน (ที่ว่า)…

…วามเป็นกลางต่อบุคคลทั้งสามประเภท ได้แก่ ผู้ที่รัก ตัวเอง และผู้ที่เป็นศัตรู นอกจากนี้ยังได้อธิบายถึงจตุตถฌานและความสำคัญของการมีอารมณ์ที่สมกันในการเจริญเมตตาภาวนา นักปฏิบัติสามารถใช้แนวทางนี้เพื่อพัฒนาจิ…

… ก็ไม่อาจ วางจั่วและกลอนในอากาศได้ฉันใด เว้นตติยฌานในพรหมวิหาร ๓ က ข้างต้นเสีย ก็ไม่อาจทำ (อุเบกขา) จตุตถฌานให้เกิดได้ฉันนั้นแล [เพาะเหตุไรจึงเรียกพรหมวิหาร เพราะอะไรจึงมา ๔ ฯลฯ] ในที่นี้ปัญหาจึงมีว่า ก็…

บทความนี้พูดถึงพรหมวิหารและการเจริญอารมณ์ในภาวนาต่างๆ อธิบายความสำคัญของเมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา โดยเน้นที่ผลที่ได้จากการปฏิบัติในด้านสมาธิและวิปัสนา โดยสรุปว่าพรหมวิหารมีลักษณะพิเศษและความสำคัญใ

…ือสุข) บ้าง พึงเจริญสมาธินี้ อันประกอบไปด้วยอุเบกขาบ้าง" ดังนี้ เพราะเหตุ นั้นอัปปมัญญาทั้ง 4 ก็เป็นจตุกฌานิกา (เป็นไปในฌานทั้ง ๔ ใน จตุกนัย) หรือเป็นปัญจกฌานิกา (เป็นไปในฌานทั้ง ๕ ในปัญจกนัย เท่า ๆ กัน)…

ในบทนี้กล่าวถึงการเจริญสมาธิจากหลักการของอัปปมัญญาทั้ง 4 ซึ่งรวมถึงการมีวิตกและวิจาร และการปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับสุขและอุเบกขา นอกจากนี้ยังมีการติชมการพูดที่ไม่ถูกต้องเกี่ยวกับสมาธิและการเข้าใจพระพุท

…ยทางเมตตาอย่างนั้นแล้ว เมื่อนั้นเธออย่า เพิ่งพอใจด้วยสมาธิแต่เพียงนั้น เมื่อจะยังมูลสมาธินี้ให้ลุถึงจตุกฌาน หรือปัญจกฌานในอารมณ์อื่น ๆ (ต่อไป) พึงเจริญ (สมาธินี้) โดย นัยว่า "สวิตกฺกมฺปิ สวิจาร์ - สมาธิม…

…และการบ่มเพาะคุณธรรม เช่น เมตตาและกรุณา โดยมีการแนะนำให้ปฏิบัติสมาธิที่มีวิตกและวิจาร ก่อนที่จะลุถึงจตุกฌานหรือปัญจกฌาน พร้อมทั้งการใช้พรหมวิหารในการเจริญสมาธิและการพัฒนาจิต เป็นต้น. สามารถศึกษาข้อมูลเพิ…

…เธอก็จักสำเร็จการนอนเป็น เพราะเหตุนั้น” อัปปมัญญา ๓ มีเมตตาเป็นต้น บัณฑิตพึงทราบ ว่า เป็นกฌานิกาหรือจตุกฌานิกา (คือเป็นไปในฌาน ๓ ข้างต้น ในจตุกนัย หรือเป็นไปในฌาน ๔ ข้างต้นในปัญจกนัย) เท่านั้น ส่วนอุเบกข…

บทความนี้กล่าวถึงการพัฒนาสมาธิและการพิจารณากายในกายตามคำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าซึ่งมีความสำคัญในการดำเนินชีวิตอย่างมีสติและเป็นสุข จากการที่ภิกษุได้เจริญสมาธิและมีความเข้าใจในอัปปมัญญา รวมถึงการจำแนกประ

…รรมนี้ ก็จะมีสุคติเป็นที่ ไปในเบื้องหน้าแล นี่เป็นคำกล่าวแก้อย่างพิสดารในการเจริญอาหารเรปฏิกูลสัญญา จตุธาตวุวัฏฐาน บัดนี้ นิเทศ (คำอธิบาย) การเจริญจตุธาตุววัฏฐาน ที่ท่าน แสดงไว้ถัดอาหาเรปฏิกูลสัญญามาว่า …

เนื้อหาในบทนี้เริ่มต้นด้วยการอธิบายเกี่ยวกับเบญจกามคุณและวิธีการเจริญกายคตาสติ โดยใช้ข้อมูลเกี่ยวกับอาหารและความปฏิกูลเพื่อความก้าวหน้าในธรรมะ อธิบายความหมายของววัฏฐาน และการพิจารณาอาการต่อไปของอาหาร

…ี่ 17 ได้แก่สันนิฐาน (ลงความเห็น) ตามที่ได้กำหนดเห็นสภาวะ (ของ มัน) การวิเคราะห์ดูธาตุทั้ง ๔ ชื่อว่าจตุธาตุววัฏฐาน คำว่า ธาตุมนสิการ (ความทำในใจโดยความเป็นธาตุ) ธาตุกรรมฐาน (กรรมฐานมีธาตุเป็นอารมณ์) จตุธ…

บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์จตุธาตุววัฏฐานซึ่งมีลักษณะเป็นทั้งแบบสังเขปและพิสดาร โดยเฉพาะในมหาสติปัฏฐานสูตรและสูตรอื่น ๆ ที่เกี่ยวข…

…ยใจออกข้างนอก ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 25 ก็แลในลม ๖ อย่างนี้ ลม ๕ ข้างต้นเป็นจตุสมุฏฐาน ลม อัสสาสะปัสสาสะเป็นจิตสมุฏฐานอย่างเดียว ด้วยบทนี้ว่า "ยำ วา ปนญฺญมฺปิ กิญจิ หรือแม้สิ่งใดส…

บทความนี้อธิบายเรื่องการหายใจในบริบทของพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการวิเคราะห์ลมทั้งสองเป็นส่วนหนึ่งของทฤษฎีธาตุในวิสุทธิมรรค อธิบายว่าลมอัสสาสะและปัสสาสะมีบทบาทสำคัญต่อจิตและสรีระทั้งยังเชื่อมโยงกับธาตุทั้

…ธินี้ ข้าพเจ้าได้กล่าวไว้ว่า มีอภิญญา เป็นอานิสงส์ ด้วยอำนาจแห่งโลกิยอภิญญาทั้งหลายใด พระโยคีผู้ได้ จตุตถฌานในกสิณทั้งหลายมีปฐวีกสิณเป็นต้นแล้ว ควรทำโยคะ (ต่อไป) เพื่อยังอภิญญาทั้งหลายนั้นให้ถึงพร้อม ด้ว…

…ทนี้กล่าวถึงการเจริญสมาธิซึ่งเสริมสร้างอภิญญาและอานิสงส์จากการทำโยคะ เพื่อให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าถึงจตุตถฌานและอบรมปัญญาได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยการทำสมาธิที่มีอานิสงส์จะช่วยให้การพัฒนาปัญญาเกิดขึ้นได้ง่…

…้งฌานทั้งกสิณ) [เข้าเลื่อนองค์] ส่วนว่าการเข้าปฐมฌานในปฐวีกสิณแล้ว เข้าฌานแม้นอกนี้ (คือ ทุติยะ ... จตุตถ...)” ในปฐวีกสิณนั้นเหมือนกัน ชื่อว่า อังคสังกันติกะ (เลื่อนองค์) ๑. มหาฎีกาอธิบายว่า นึกหน่วงเอาโ…

บทความนี้อธิบายถึงกระบวนการการเข้าปฐมฌานซึ่งเริ่มจากการเข้าปฐวีกสิณและเลื่อนไปยังเตโชกสิณ รวมถึงการข้ามกสิณต่าง ๆ ด้วยการควบคุมจิตใจ เพื่อให้เกิดสมาธิและอ่านเข้าใจความหมายของฌานต่าง ๆ ให้ดีขึ้น สู่การ