จตุกกะ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ

…านุภาพหาประมาณ มิได้) อย่างนี้แล สมาธิเป็น ๓ โดยจัด (ตามคุณานุภาพ) เป็น ปริตตะ มหัคคตะ และอัปปมาณะ (จตุกกะ ( สมาธิหมวด ๔) ที่ ๑ พึงทราบว่า สมาธิที่มีปฏิปทาลำบาก ทั้งมีอภิญญาช้าก็มี สมาธิมีปฏิปทาลำบาก แต่มีอ…

เอกัคคตาในตติยฌานและจตุตถฌาน แสดงถึงสมาธิที่ประกอบด้วยสุขและอุเบกขา แบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ ตามคุณภาพ รวมทั้งการบำเพ็ญสมาธิจากปฐมสมันนาหารจนถึงอุปจารแห่งฌาน โดยมีสมาธิแบบต่างๆ เช่น ปริตตสมาธิ, มหัคคตสม

…้วยอุเบกขาเวทนา สมาธิ ๔ เป็นองค์แห่งฌาน ๔ นี้ ดังนี้ อย่างนี้แล สมาธิเป็น ๔ โดยเป็นองค์แห่งจตุกฌาน (จตุกกะ ที่ ๔ ] สมาธิที่เป็นหานภาคิยะ (เป็นทางฝ่ายเสื่อม) ก็มี เป็นจิต “ภาคิยะ (เป็นไปทางฝ่ายทรงตัวอยู่) ก็…

บทความนี้ให้ความรู้เกี่ยวกับสมาธิและฌานในวิสุทธิมรรค โดยบรรยายความหมายของฌาน ๔ รวมถึงทุติยฌาน ตติยฌาน และจตุตถฌาน พร้อมกับอธิบายการประกอบสมาธิและการจัดประเภทสมาธิ ทั้งหานภาคิยะ ฐิติภาคิยะ วิเสสภาคิยะ

…ไม่นับเข้าในสีลนิเทศนี้ เพราะฉะนั้น พึงทราบความ ที่ศีลนั้นเป็น ๓ อย่าง โดยนัยที่กล่าวแล้วเท่านั้น [ จตุกกะ (ศีลหมวด ๔) ที่ ๑] ในจตุกกะทั้งหลาย พึงทราบวินิจฉัยในจตุกกะที่ ๑ (ดัง ๑. วิสุทธาทิวเสน ผิดหลักการใช…

เนื้อหาเกี่ยวกับศีลในวิสุทธิมรรค ชี้ให้เห็นถึงการจำแนกศีลออกเป็น ๓ ประเภท คือ กุศลศีล อกุศลศีล และ อัพพยากตศีล โดยยกตัวอย่างจาก teachings ของ พระธรรมเสนาบดีสารีบุตร ที่อธิบายลักษณะของศีลที่แตกต่างกันแ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 133 เนื้อความแห่งจตุกกะ ๓ นั้น บัณฑิตพึงทราบแต่โดยนัยแห่งการ พรรณนาอนุบท (บทย่อย ?) เถิด [พรรณนาจตุกกะที่ ๒] ข้อว่า ปีติปฏิ…

เนื้อหานี้พูดถึงการทำความเข้าใจปีติในฌานของภิกษุ โดยการพิจารณาอารมณ์และอสัมโมหะในขณะที่เข้าฌาน ทั้งยังมีการเปรียบเทียบการรู้ชัดปีติเหมือนคนจับงูในโพรงที่เป็นที่อาศัยของมัน เพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ชัด

…) ว่า "สัญญาและเวทนาเป็นเจตสิก ธรรม (๒) นั้นเนื่องกับจิต เป็นจิตต สังขาร" ดังนี้แล" บัณฑิตพึงทราบว่าจตุกกะนี้ตรัสโดยนัยแห่งเวทนานุปัสนา ด้วย ประการฉะนี้ (จตุกกะที่ ๓] แม้ จิตตปฏิสเวทิตา (ความกำหนดรู้จิต) ใน…

ในบทนี้กล่าวถึงการตีความศ evolvingค่าเวทนาและจิตตสังขารในพระพุทธศาสนา โดยแสดงการประกอบกันของสัญญาและเวทนา ผ่านการใช้งานจิตในฌานต่างๆ ทั้งนี้สรุปได้ว่าความสุขและปีติจากการเข้าฌานนั้นสัมพันธ์กับการฝึกจิ

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 112 [วิธีฝึกหัดทํา] က ก็เพราะว่าในจตุกกะทั้ง ๔ นั้น จตุกกะนี้เท่านั้นที่ตรัสโดยเป็น กรรมฐานสำหรับอาทิกัมมิกะ (ผู้เริ่มปฏิบัติ) ส่วนจตุกกะ ๓ …

ในเนื้อหานี้ได้กล่าวถึงกรรมฐานในจตุกกะ ที่มีความสำคัญสำหรับผู้เริ่มต้นปฏิบัติ โดยเฉพาะอาทิกัมมิกะ ที่จะต้องทำให้ศีลบริสุทธิ์และเรียนกรรมฐา…

…เพราะเหตุนั้น จึงตรัสว่า การตามกำหนดดูกายในกาย เป็นการบำเพ็ญสติปัฏฐาน" นี่เป็นคำพรรณนาบทตามลำดับแห่งจตุกกะที่ ๑ ที่ตรัสได้เป็น กายานุปัสนา ในอานาปานสตินี้ เป็นอันดับแรก

การสังเกตนิมิตแห่งลมหายใจและการมีสติในอานาปานสติช่วยให้จิตตั้งมั่นในความละเอียดของลมหายใจ จิตยังคงอยู่ในการตั้งใจเมื่อมีการระงับของลมหายใจทั้งหยาบและละเอียด ส่งผลให้สามารถฝึกสมาธิและเข้าสมาบัติได้ การ

…้องเสพ เจริญ ทำให้มากซึ่งสิกขา ๓ ตามที่กล่าวมานี้ในอารมณ์นั้น ด้วยสตินั้น ด้วย มนสิการนั้น ดังนี้ ในจตุกกะที่ ๑ นั้น เพราะเหตุที่ในนัยแรก พระโยคาวจรจึง หายใจออกหายใจเข้าอย่างเดียวเท่านั้น และไม่พึงทำกิจอะไร…

บทความนี้สำรวจการพัฒนาอธิจิตตและอธิปัญญาของภิกษุในศาสนาพุทธ โดยเสนอแนวทางการทำความเพียรในอาการต่างๆ เช่น การหายใจเข้าออกอย่างมีสติ และการทำให้กายสังขารสงบ ซึ่งมีการอ้างอิงถึงพระบาลีที่เสนอเกี่ยวกับการ

…้งจิตมั่นหายใจเข้า (๑๒) สำเหนียกว่า เราจักเปลื้องจิตหายใจออก สำเหนียกว่า เราจักเปลื้องจิตหายใจเข้า (จตุกกะที่ ๔] (๑๓) สำเหนียกว่า เราจักเป็นผู้พิจารณาเห็นว่าไม่เที่ยงหายใจ ออก สำเหนียกว่า เราจักเป็นผู้พิจาร…

บทนี้กล่าวถึงการฝึกจิตใจโดยอาศัยลมหายใจเข้าและออก การตั้งจิตมั่นและการพิจารณาเห็นไม่เที่ยง เพื่อความเข้าใจและการบรรลุธรรม วิธีการต่างๆ ที่เสนอในบทนี้ช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถปล่อยวางและเห็นความจริงในลมห

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - หน้าที่ 85 (จตุกกะที่ ๑] (๑) เธอหายใจออกยาวอยู่ ก็รู้ว่าเราหายใจเข้ายาว หรือหายใจเข้ายาวอยู่ ก็รู้ว่าเราหายใจเข้ายาว (…

ในบทนี้กล่าวถึงการฝึกสมาธิผ่านการหายใจ โดยให้การสำเหนียกตลอดการหายใจเข้าหรือออก รวมถึงการรับรู้ปีติและสุขในการหายใจผ่านการเป็นผู้รู้ในทุกขั้นตอน นอกจากนี้ยังพูดถึงการระงับและการกำหนดรู้จิตในขณะหายใจ ท

…ัญญานั้นก็เป็นสมาธิ 4 (อีกนัยหนึ่ง) อย่างนี้แล สมาธิเป็น ๔ โดยจำแนกตามฝ่าย มีหาน ภาคิยสมาธิเป็นต้น (จตุกกะที่ ๕ ] สมาธิ ๔ อย่างนี้ คือ สมาธิเป็นกามาวจร สมาธิเป็นรูปาวจร สมาธิเป็นอรูปาวจร สมาธิเป็นอปริยาปันน…

เนื้อหาในวิสุทธิมรรคนี้ชี้แจงเกี่ยวกับวิธีการพัฒนาสมาธิและปัญญาในระดับต่างๆ โดยมีการแบ่งประเภทของสมาธิออกเป็น ๔ ประเภท ตามภูมิและลักษณะการทรงตัว เช่น กามาวจรสมาธิ และรูปาวจรจิต ทำให้ผู้อ่านเข้าใจถึงคว

สมาธิเป็นต้น ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 10 (จตุกกะที่ ๒] พึงทราบว่าสมาธิเป็นปริตตปริตตารมณ์ (มีอานุภาพน้อยทั้งมี อารมณ์แคบสั้น) ก็มี สมาธิเป็นปริตตอัป…

บทนี้สำรวจความหมายของสมาธิในพุทธศาสนา แบ่งสมาธิเป็น 4 ประเภทตามอานุภาพและอารมณ์ ได้แก่ ปริตตปริตตารมณ์, ปริตตอัปปมาณารมณ์, อัปปมาณปริตตารมณ์ และอัปปมาณอัปปมาณารมณ์ โดยระบุว่าคุณสมบัติของสมาธิแต่ละประเ

…ยใจเข้า เพราะเหตุนั้นจึงเรียกว่า "สำเหนียกว่า เราจักเปลื้องจิต หายใจออกหายใจเข้า" ฉะนั้น พึงทราบว่า จตุกกะนี้ ตรัสโดยเป็นจิตตานุปัสนา ด้วยประการ (จตุกกะที่ ๔] [อนิจจานุปสฺสี] ส่วนในจตุกกะที่ ๔ มีพรรณนาว่า ใ…

เนื้อหานี้กล่าวถึงอนิจจานุปัสนาในวิสุทธิมรรค โดยระบุถึงการปลดปล่อยจิตจากสัญญาผ่านการพิจารณาความไม่เที่ยง ซึ่งมีการอธิบายถึงปัญจขันธ์และการเข้าใจอนิจจตา โดยบัณฑิตพึงสัมผัสและตระหนักถึงความไม่เที่ยงเพื่

…4 โดยเป็นองค์อุโบสถ นี่ชื่อว่า พึงทราบศีลเป็น ๔ อย่างโดยเป็นภิกขุศีลเป็นต้น คหัฏฐศีล ประการฉะนี้. [ จตุกกะที่ ๓] ด้วย พึงทราบวินิจฉัยในจตุกกะที่ ๓ ต่อไป ความไม่ล่วง (ศีล ๕) ของมนุษย์ชาวอุตตรกุรุทวีป ชื่อปกต…

…ดยอธิบายรายละเอียดเกี่ยวกับภิกขุศีลและภิกขุณีศีลรวมถึงศีลสิบของสามเณรและสามเณรี ส่วนการวินิจฉัยศีลในจตุกกะที่ 3 เน้นถึงความสำคัญของศีล 5 ในกลุ่มมนุษย์ รวมถึงมรรยาทและจารีตต่าง ๆ จากตระกูลที่มีชื่อเสียงทางศี…

…ล (ศีลตั้งอยู่ในฝ่ายชำแรกกิเลส ) พึงทราบศีลเป็น ๕ อย่าง โดยเป็นหานภาคิยศีลเป็นต้น ด้วยประการฉะนี้ [ จตุกกะที่ ๒ ] พึงทราบวินิจฉัยในจตุกกะที่ ๒ ต่อไป สิกขาบทที่ทรงบัญญัติ

บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของศีลในพระพุทธศาสนา โดยอธิบายประเภทของศีลที่แตกต่างกันในภิกษุ เช่น หานภาคิยศีล, ฐิติภาคศีล, วิเสสภาคิยศีล และนิพเพธภาคิยศีล การพยายามพัฒนาศีลเพื่อไปสู่สมาธิและการประกอบกัมมั

…นธิ) ฯ [หมวด ๔ มีภูมิ ๔ เป็นต้น] ๔ ในวิถีมุตตสังคหะ (คือการสงเคราะห์จิตที่พ้นจากวิถี) บัณฑิต พึงทราบจตุกกะ ๔ หมวด ดังนี้ คือ ภูมิ ๔ ปฏิสนธิ ๔ กรรม ๔ ความเกิดแห่งมรณะ ๔ ฯ บรรดาจตุกกะ ๔ หมวดเหล่านั้น ชื่อว่า …

ในบทที่ 5 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี นี้เฉลยแนวคิดเรื่องวิถีมุตตสังคหะ และจตุกกะ ๔ หมวดต่าง ๆ ที่สำคัญอย่างยิ่งสำหรับผู้ศึกษาพุทธศาสนา เพื่อให้เข้าใจเกี่ยวกับภูมิ ๔ ที่ทำให้เกิดการ…

…เป็นอโหสิกกรรม จากการศึกษาในบทเรียนนี้ พอจะสรุปได้ว่า กรรมแต่ละชนิดนั้นให้ผลในลักษณะใด ดังนี้ ปากกาลจตุกกะ คือ กรรมที่ให้ผลตามกาลเวลา ซึ่งเป็นกรรมในหมวดที่ 3 โดยมีเนื้อหาที่ต่อจาก กิจจจตุกกะที่กล่าวถึงหมวดข…

บทเรียนนี้สรุปเรื่องกรรมแต่ละชนิดและความสัมพันธ์กับการบรรลุฌานสมาบัติของท่านกาฬเทวิลดาบส โดยกรรมแต่ละประเภทให้ผลในลักษณะที่ต่างกันตั้งแต่ปัจจุบันชาติไปจนถึงชาติหน้าและต่อๆ ไป รวมถึงอโหสิกรรมที่ไม่ให้ผ

…ื้อหาต่อจากบทที่ 3 และบทที่ 4 ที่ได้ ศึกษาผ่านมาแล้ว การให้ผลของกรรมในหมวดนี้ภาษาบาลีเรียกว่า ปากกาลจตุกกะ เป็นกรรมที่ให้ผลตามกาลเวลา ซึ่งเป็นกรรมในหมวดที่ 3 มีเนื้อหาที่ต่อจากกิจจจตุกกะที่กล่าวถึงหมวดของกร…

ในบทนี้กล่าวถึงการเห็นบาปว่าดีหรือชั่วตามผลของกรรม การใช้ความคิดในทางที่ดีเพื่อสะสมบุญ และการที่กรรมให้ผลในช่วงเวลาต่างๆ ทั้งในชาตินี้และชาติหน้า กรรมมีประเภทหลายประเภทที่แสดงให้เห็นถึงการให้ผลตามเวลา

…รถือเอานิมิตในพระสุรเสียงนั้นจึงเป็นกตัตตากรรมชักนำให้ไปบังเกิด ในสุคติภูมิ สรุปความว่า ปากทานปริยายจตุกกะ คือ กรรมที่ให้ผลตามลำดับความหนักเบามีทั้งหมด 4 ประเภท ซึ่งถ้าบุคคลใดกระทำกรรมทั้ง 4 ประเภทแล้ว ครุก…

บทความนี้พูดถึงกรรมที่มีผลตามลำดับความหนักเบาในพุทธศาสนา โดยมีประเภทกรรมหลัก 4 ประเภท ได้แก่ ครุกรรม, อาสันนกรรม, อาจิณณกรรม และกตัตตากรรม ซึ่งแต่ละประเภทมีผลที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับการกระทำที่เกิดขึ้

… 2 ต่อจากกรรมให้ผลตามหน้าที่ ที่กล่าวมาแล้วในบทที่ 3 ซึ่งกรรมประเภทนี้ ภาษาบาลีเรียกว่า ปากทานปริยายจตุกกะ เป็นกรรมที่ให้ผลตามลำดับ โดยที่กรรม ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นกุศลกรรมหรืออกุศลกรรมย่อมมีลำดับในการให้ผล ซึ…

บทที่ 4 ว่าด้วยกรรมประเภทที่ให้ผลตามลำดับ ซึ่งอธิบายถึงบทบาทของกรรมในการเปลี่ยนแปลงชีวิตของมนุษย์ โดยกรรมมีลำดับการให้ผลตามความหนักของกรรม ทั้งกุศลและอกุศล เสนอให้ศึกษากรรมเพื่อหลีกเลี่ยงการทำผิดพลาดใ