วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ : หน้า 32/184

ประโยค๘ - วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๑ - หน้าที่ 30 เป็นวิสุทธศีลเป็นต้น ด้วยประการฉะนี้ [ ติกะที่ ๕ ] พึงทราบวินิจฉัยในติกะที่ ๕ ต่อไป ศีลที่สัมปยุตด้วยอริยมรรค ที่สัมปยุตด้วยอรหัตผล เป็น က ๔ และสามัญญผล ๓ เป็นเสกขศีล อเลขศีล ที่เหลือเป็นเนวเสขานาเลขศีล พึงทราบศีลเป็น ๓ อย่าง โดยเป็นเสขศีลเป็นต้น ด้วยประการฉะนี้ แต่ในคัมภีร์ปฏิสัมภิทา ท่านพระธรรมเสนาบดีสารีบุตรกล่าวว่า "เพราะเหตุว่าแม้ปกติของ สัตว์นั้น ๆ ในโลก ก็เรียกว่าศีล ซึ่งเขาหมายกล่าวกันอยู่ว่า อย สุขสีโล คนนี้มีปกติเป็นสุข อย ทุกขสีโล คนนี้มีปกติเป็นทุกข์ อย กลหสีโล คนนี้มีปกติทะเลาะ อย มณฑนสีโล คนนี้มีปกติ แต่งตัว" ดังนี้ โดยปริยายนั้น ศีลจึงมี ๓ อย่าง คือกุศลศีล อกุศล ศีล อัพพยากตศีล ศีลเป็น ๓ โดยเป็นกุศลศีลเป็นต้นก็มีอย่างนี้แล ใน ศีล ๓ อย่างนั้น อกุศลศีล ย่อมไม่สมกับอาการแม้อย่างเดียว ใน อาการทั้งหลายมีลักษณะเป็นต้นแห่งศีลที่ประสงค์ในอรรถนี้ က เพราะ เหตุนั้น จึงไม่นับเข้าในสีลนิเทศนี้ เพราะฉะนั้น พึงทราบความ ที่ศีลนั้นเป็น ๓ อย่าง โดยนัยที่กล่าวแล้วเท่านั้น [ จตุกกะ (ศีลหมวด ๔) ที่ ๑] ในจตุกกะทั้งหลาย พึงทราบวินิจฉัยในจตุกกะที่ ๑ (ดัง ๑. วิสุทธาทิวเสน ผิดหลักการใช้อาทิ เข้าใจว่าจะคลาดเคลื่อน ที่ถูกจะเป็น วิสุท ธาทิวเสน. ๒. มหาฎีกาว่า คำว่าศีลที่เหลือนี้ ได้แก่โลกิยศีลทั้งหมด