อานิสงส์รักษาอุโบสถศีลครึ่งวัน

อานิสงส์รักษาอุโบสถศีลครึ่งวัน

 

 

 

     ในชีวิตประจำวันเราต้องเหน็ดเหนื่อยกับภารกิจการงาน การศึกษาเล่าเรียน  เรื่องครอบครัวและเรื่องต่างๆ อีกจิปาถะ  ซึ่งเป็นของธรรมดาสำหรับชีวิตของผู้ครองเรือนที่ยังต้องทำอย่างนี้ โอกาสที่จะบำเพ็ญเพียรเพื่อมุ่งทำความบริสุทธิ์บริบูรณ์ให้บังเกิดขึ้นนั้น เป็นสิ่งที่หาเวลาได้ยากยิ่ง  ดังนั้นเราต้องรู้จักบริหารเวลา จัดสรรเวลาเพื่อการปฏิบัติธรรม เพราะช่วงเวลาแห่งการทำใจหยุดใจนิ่งนี้  เป็นช่วงเวลาที่ทรงคุณค่าและก่อให้เกิดบุญกุศลอย่างมหาศาล ซึ่งถือได้ว่า เราเป็นผู้ฉลาดและไม่ประมาทในการดำเนินชีวิต  บุญบารมีของเราก็จะเพิ่มพูนมากขึ้นไปเรื่อยๆ จนเต็มเปี่ยมบริบูรณ์ได้ในที่สุด

 

มีวาระพระบาลีที่ปรากฏอยู่ใน คังคมาลชาดก ความว่า

 

                         “อปฺปาปิ กามา น อลํ      พหูหิปิ  น ตปฺปติ
                          อโห พาลานลปนา        ปฏิวชฺเชถ ชคฺคโต

 

     กามแม้น้อย ก็ไม่พอแก่มหาชน มหาชนย่อมไม่อิ่มในกามแม้มาก น่าสลดใจที่พวกคนพาลพากันบ่นว่า รูป เสียงเหล่านี้ จงมีแก่เรา กุลบุตรผู้ประกอบด้วยความเพียร พึงเว้นให้ขาดเถิด”

 

     เบญจกามคุณคือ รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส อันเป็นบ่วงแห่งมารที่คอยเหนี่ยวรั้งสรรพสัตว์ให้ตกอยู่ในอำนาจ ทำให้ต้องมาเวียนว่ายตายเกิดอยู่ในสังสารวัฏไม่มีที่สิ้นสุด  สาเหตุใหญ่นี้ก็เป็นเพราะกิเลสทั้งหลายมีกิเลสกามเป็นต้น  กามเป็นอาวุธที่มีประสิทธิภาพที่สุดอย่างหนึ่งของพญามารทีเดียว  ใครที่ไม่รู้เท่าทันเหยื่อล่อตรงนี้แล้ว  ชีวิตก็เต็มไปด้วยความทุกข์ทรมาน มีความคับแค้นใจ  การที่เราจะฝ่าด่านความยินดีตรงนี้ไปได้นั้น  ก็ต้องหมั่นรักษาใจด้วยการปฏิบัติธรรมอย่างสมํ่าเสมอ  หมั่นทำใจของเราให้อยู่ตรงแหล่งแห่งความบริสุทธิ์คือศูนย์กลางกายฐานที่ ๗  อยู่ ณ กลางตัวของเราเอง ให้ชำระใจให้สะอาดบริสุทธิ์  ดำเนินตามปฏิปทาของพระอริยเจ้าทั้งหลายในอดีต

 

     บัณฑิตทั้งหลายในกาลก่อน ต่างก็เห็นโทษของกาม ว่าเป็นบ่วงที่ทำให้ไปสู่อายตนนิพพานได้เนิ่นช้า  จึงแสวงหาหนทางเว้นขาด  ด้วยการรักษาอุโบสถกรรม การรักษาอุโบสถนี้ ก็คือการสมาทานรักษาศีลแปดในวันพระ ๘ คํ่า หรือ ๑๔-๑๕ คํ่า  ซึ่งเป็นบุญใหญ่ที่มีอานิสงส์มาก  เพราะเป็นบุญที่จะส่งผลให้ได้บรรลุมรรคผลนิพพานได้อย่างรวดเร็ว  แม้ว่าจะยังไม่สามารถบรรลุพระนิพพาน  แต่ผลแห่งการรักษาอุโบถก็จะส่งผลให้ได้มหาสมบัติทั้งหลาย และยังเป็นพลวปัจจัยต่อไปในภายภาคหน้า  บุญในตัวจะคอยตักเตือนบุคคลนั้นให้เป็นผู้ใช้ชีวิตอย่างไม่ประมาท 

 

     แม้พระบรมศาสดาเองก็ทรงให้ความสำคัญกับบุญชนิดนี้มาก ซึ่งมีอยู่ครั้งหนึ่งในช่วงที่พระองค์ประทับอยู่ที่พระเชตวันมหาวิหาร  ได้ตรัสเรียกอุบาสกผู้ที่รักษาอุโบสถมาแล้วประทานโอวาทว่า “ดูก่อนอุบาสก การที่พวกเธอพากันรักษาอุโบสถกรรมนี้ เป็นเรื่องที่ดีมาก คนที่รักษาอุโบสถต้องเป็นผู้ที่ควรให้ทาน ไม่โกรธ เจริญเมตตาอยู่ตลอดเวลา บัณฑิตในกาลก่อนเอง แม้รักษาเพียงครึ่งวันเท่านั้นก็ได้สมบัติใหญ่อย่างน่าอัศจรรย์”  อุบาสกทั้งหลายปรารถนาจะฟังเรื่องนั้นจึงพากันทูลอาราธนา  พระศาสดาก็ทรงนำอดีตมาตรัสเล่าว่า

 

     * มีอยู่ชาติหนึ่ง พระโพธิสัตว์ได้เกิดในตระกูลคนยากจนเข็ญใจ ดำรงชีวิตอยู่อย่างลำบาก  ท่านได้ไปสมัครทำงานรับจ้างที่บ้านของเศรษฐีท่านหนึ่ง ชื่อว่า สุจิปริวารเศรษฐี ท่านเศรษฐีเป็นคนที่ดีมาก มีจิตใจที่น้อมไปในการสั่งสมบุญกุศล  คือเมื่อท่านเศรษฐีจะรับผู้ใดก็ตามเข้ามาทำงานก็จะพูดว่า ในบ้านหลังนี้จะต้องรักษาศีลกันทุกคน  ใครที่สามารถรักษาศีลได้  ก็มาทำงานได้  จากนั้นก็ให้คนงานสมาทานศีล แต่สำหรับพระโพธิสัตว์นั้น ท่านเศรษฐีไม่ได้บอกให้รักษาศีล กล่าวแต่เพียงว่า  ดีแล้วพ่อ ท่านจงทำงานเถิด  พระโพธิสัตว์เป็นคนที่ว่าง่าย ขยันขันแข็ง ทุ่มเทชีวิตจิตใจทำงานให้ท่านเศรษฐีโดยไม่เห็นแก่ความเหนื่อยยากลำบากเลย

 

     วันอุโบสถวันหนึ่ง  ท่านเศรษฐีจึงให้นางทาสีหุงข้าวปลาอาหารแต่เช้าตรู่โดยสั่งว่า "วันนี้เป็นวันอุโบสถ  ให้เจ้ารีบหุงข้าวสำหรับพวกเราทั้งหมด  เมื่อรับประทานอาหารแล้วจะได้รักษาอุโบสถกัน"  เมื่อได้รับคำสั่งอย่างนี้ นางทาสีก็ได้จัดเตรียมอาหาร  วันนั้นพระโพธิสัตว์ตื่นแต่เช้าตรู่ออกไปทำงาน โดยที่ไม่มีใครบอกเลยว่า วันนี้เป็นวันรักษาอุโบสถ  ท่านก็ทำงานไปตามปกติ  เมื่อฝ่ายที่รักษาอุโบสถทานอาหารแล้วต่างก็ไปที่อยู่ของตัวเอง  ต่างคนต่างก็นึกถึงศีลของตัวเอง  

 

     ส่วนพระโพธิสัตว์กลับจากที่ทำงานในเวลาพระอาทิตย์ตกแล้ว เตรียมที่จะทานอาหารที่เขาเตรียมไว้ให้  แต่พระโพธิสัตว์สังเกตเห็นไม่มีใครมาทานอาหารร่วมด้วย  ก็เอ่ยปากถามว่า “ปกติแล้วเวลาเย็นมีแต่เสียงอื้ออึง วันนี้ ทำไมคนอื่นๆ หายไปไหนกันหมด”  พอได้ฟังว่า วันนี้เป็นวันอุโบสถ  ทุกๆ คนจึงรักษาอุโบสถศีลกัน  พระโพธิสัตว์จึงคิดว่า เราผู้เดียวเท่านั้นที่เป็นผู้ไม่มีศีล ควรที่เราจะรักษาอุโบสถศีล  จึงเข้าไปหาท่านเศรษฐีพร้อมกับขอสมาทานอุโบสถศีล

 

     ท่านเศรษฐีเมื่อฟังอย่างนั้นก็พูดว่า “หากท่านปรารถนาจะรักษาอุโบสถแล้วละก็ จะได้เพียงแค่กึ่งอุโบสถเท่านั้น เพราะเลยเวลามาแล้ว”  พระโพธิสัตว์มีใจที่เปี่ยมด้วยความศรัทธาเต็มที่ แม้จะทราบอย่างนั้นท่านก็ตอบตกลงอย่างไม่ลังเล  หลังจากได้สมาทานอุโบสถแล้วก็เข้าไปสู่บ้านของตนนอนนึกถึงศีลอยู่  พอล่วงถึงปัจฉิมยามด้วยความอ่อนเพลียจากการทำงานหนักแถมทั้งวันยังไม่ได้ทานอาหารอีก  ลมในท้องก็เกิดขึ้นกับพระโพธิสัตว์  แม้ทุกๆ คนจะช่วยกันประกอบยามารักษาอย่างไร พระโพธิสัตว์ก็ไม่ยอมดื่มด้วยคิดว่า จะทำลายอุโบสถ เวทนาแรงกล้าก็บังเกิดขึ้นกับท่าน  

 

     เวลารุ่งเช้า พระโพธิสัตว์ไม่สามารถควบคุมสติได้ คนทั้งหลายก็พากันหามท่านให้ไปนอนอยู่ที่โรงเก็บอาหาร  ในขณะนั้นเอง พระเจ้าพาราณสีทรงเวียนประทักษิณรอบพระนครด้วยบริวารใหญ่  ได้เสด็จมาถึงที่ตรงนั้นพอดี  เมื่อพระโพธิสัตว์เห็นสมบัติของพระราชาแล้ว ก็เกิดอยากจะอยู่ในสิริราชสมบัติ  ช่วงเวลาเดียวกันนั้น ท่านไม่สามารถอดทนต่อทุกขเวทนาได้ จึงหมดลมหายใจเสียชีวิตไป ได้เข้าไปอยู่ในพระครรภ์ของพระมเหสีของพระเจ้าพาราณสีทันที

 

     หลังจากพระโพธิสัตว์ประสูติ พระญาติทั้งหลายก็ได้พระนามว่า อุทัยกุมาร  เมื่อพระองค์เติบใหญ่ขึ้น ก็สามารถระลึกถึงบุพพกรรมหนหลังที่ตัวเองทำไว้เมื่อชาติที่แล้วจึงได้เปล่งอุทานว่า “การที่เราได้บังเกิดเป็นพระเจ้าอุทัยกุมารถึงความเป็นใหญ่ นี้เป็นผลแห่งกรรมมีประมาณน้อยของเรา”  พระกุมารมักเปล่งอุทานอย่างนี้อยู่เสมอ  ทำให้บุคคลรอบข้าง ต่างก็สงสัยไปตามๆ กัน  แต่ก็ยังไม่มีผู้ใดกล้าทูลถาม  ครั้นพระบิดาสวรรคตแล้ว พระอุทัยกุมารก็เสด็จครองราชสมบัติแทน  แม้ในวันขึ้นครองราชย์นี้ พระเจ้าอุทัยจอมราชาก็เปล่งอุทานอย่างเดิมอีก  ทำให้ข้าราชบริพารต่างก็พากันสงสัย  แต่ยังไม่มีใครกล้าทูลถามพระองค์อีกเช่นเคย

 

     จนกระทั่ง ในวันหนึ่ง พระมเหสีได้ทูลถามการอุทานนั้น  พระองค์ก็ยังนิ่งๆ ไม่ได้ตรัสบอกอะไร พระองค์มีช่างกัลบกคนหนึ่งคอยถวายการแต่งพระมัสสุชื่อว่า คังคมาละ  นายกัลบกนั้นเมื่อจะแต่งพระมัสสุของพระราชา ได้ใช้มีดโกนก่อนแล้วจึงใช้แหนบถอนพระโลมา เวลาที่ใช้มีดโกน พระองค์ก็มีความสุขดีแต่เวลาที่ใช้แหนบพระราชาจะรู้สึกเจ็บ

 

     วันหนึ่งพระองค์ก็บ่นกับพระราชเทวีว่า “ช่างกัลบกของเรานี้ไม่ฉลาดเอาเสียเลย”  พระราชเทวีเลยทูลถามว่า “พระองค์ต้องการให้ช่างกัลบกทำอย่างไรเล่า”  พระราชาก็ตรัสว่า “เขาควรถอนพระโลมาก่อนแล้วก็ค่อยใช้มีดโกน”  พระราชเทวีจึงนำเรื่องที่พระราชาตรัสนั้นมาบอกช่างกัลบก  และตรัสบอกให้นายคังคมาละทูลถามถึงการอุทานนั้นในคราวที่พระราชาสบายพระทัย  นายคังคมาละก็รับคำพระราชเทวี

 

     ในวันหนึ่ง หลังจากที่แต่งพระมัสสุเสร็จแล้ว  และพระราชาทรงมีความสุขเป็นพิเศษเพราะไม่รู้สึกเจ็บแต่อย่างใด จึงประทานพรแก่นายคังคมาละว่า วันนี้ ท่านทำให้เราพอใจ ท่านอยากจะได้อะไรก็บอกมาเถิด เมื่อได้โอกาสอย่างนี้ช่างกัลบกก็ได้ทูลถามถึงการอุทานนั้น  พระราชาผู้ที่ไม่เคยเปิดเผยเรื่องราวอย่างนี้มาก่อน  แต่เมื่อลั่นวาจาแล้วก็ไม่อาจคืนคำได้ พระองค์จึงเล่าว่า "ดูก่อนคังคมาละ เรื่องราวของเรานี้น่าอัศจรรย์นัก ที่เราได้ครอบครองมหาสมบัติใหญ่อย่างนี้ หาใช่ด้วยอานุภาพอย่างอื่นไม่ แต่เป็นผลแห่งการรักษาอุโบสถกรรมเพียงแค่ครึ่งวันเท่านั้น" แล้วก็ทรงเล่าเรื่องราวในอดีตให้ฟัง นายกัลบกเมื่อรับทราบอย่างนั้นก็คิดว่า พระราชาทรงรักษาอุโบสถแค่ครึ่งวันยังได้รับอานิสงส์ถึงเพียงนี้  เราควรออกบวชแสวงหาที่พึ่งให้กับตัวเองดีกว่า  จึงทูลลาพระราชาออกบวช ท้ายที่สุดก็ได้บรรลุปัจเจกโพธิญาณ เป็นพระปัจเจกพุทธเจ้า ส่วนพระโพธิสัตว์ก็ไม่ประมาท ทรงครองราชย์โดยธรรมและสั่งสมบุญตลอดชีวิต เมื่อพระบรมศาสดาแสดงธรรมจบแล้ว ก็ตรัสสรุปว่า "ดูก่อนอุบาสกทั้งหลาย การอยู่รักษาอุโบสถ เป็นสิ่งประเสริฐที่ควรทำอย่างยิ่ง"

 

     เราจะเห็นว่า อานิสงส์แห่งการรักษาอุโบสถศีล ด้วยการตั้งใจอบรมชำระกาย วาจา ใจ ของเราให้สะอาดบริสุทธิ์  แม้เพียงช่วงระยะเวลาสั้น ยังมีอานิสงส์ยิ่งใหญ่ไพศาลเกินควรเกินคาดได้ สามารถส่งผลให้เราได้ทั้งมนุษย์สมบัติ ทิพยสมบัติ และท้ายที่สุดจะทำให้เราได้บรรลุมรรคผลนิพพาน  เมื่อทราบอย่างนี้แล้ว พวกเราจึงควรตั้งใจมั่น รักษาศีล ๕ และอุโบสถศีลกันอย่าให้ด่างพร้อย เพราะเมื่อทำกันได้เช่นนี้ อานิสงส์ผลบุญต่างๆ ดังที่กล่าวมาแล้ว ก็จักเป็นของทุกท่านเช่นกัน อันเนื่องมาจากการกระทำอันถูกต้องดีงามแล้วนั่นเอง

 

พระธรรมเทศนาโดย: พระราชภาวนาวิสุทธิ์ (ไชยบูลย์ ธมฺมชโย)

 

* มก. เล่ม ๕๙ หน้า ๕๑๒

 

http://goo.gl/LMV8C