นิยสัยมีความอดทนในพระพุทธศาสนา : หน้า 58/68

หลวงพ่อ ตอบปัญหา คำถาม : นิยสัยมีความอดทนอย่างไร ? หลวงพ่อทัตตชีโว : เราได้พูดถึงนิสัยดีพื้นฐานของมนุษย์มาแล้ว 2 ประการ คือ นิยสัยความเคารพและมีวินัย ความนี้น่าถึงนิยสัยพื้นฐานประกอบที่สาม นั้นคือ นิยสัยมีความอดทน นิยสัยอดทนคืออะไร คือ ไม่ท้อถอยในการประกอบคุณงามความดีทุกชนิด จึงทำให้เป็นผู้ไม่ยอมละลายในการทำความดีทุกกรณี คำว่าอดทน นี้ มาจากคำว่า อด กับ ทน ความใดประสบกับสิ่งที่ยากได้แต่ไม่ได้เงิน ควรนะเรียกว่า ต้องอด ควรไดไม่อยากได้ แต่ต้องได้ ควรนี้เรียกว่าต้องทน อด คือ อยากได้แต่ไม่ได้ ทน คือ ไม่อยากได้แต่ต้องได้ อดทน คือ การที่สามารถรักษาใจให้เป็นปกติ มีความแน่น มั่นคง ไม่หวั่นไหวเมื่อถูกระทำด้วยสิ่งที่ไม่พึงปรารถนาหรือสิ่งต่าง ๆ ที่เป็นอุปสรรค อดทนจึงเป็นลักษณะของความยืดหยุ่น ไม่ท้อถอย ไม่หวั่นไหวเมื่อเกิดขึ้น ลักษณะของความอดทนแบ่งได้เป็น 2 ลักษณะ คือ 1. อดใจไม่ยอมละลายในการทำความดี แม้ถูกบั่น ค้น ข่มขู่ 2. อดใจไม่ลุ่มหลงทำความชั่ว แม้ถูกยั่วยุ ย่ำยี