หน้าหนังสือทั้งหมด

การปฏิบัติเพื่อการหยุดใจและความก้าวหน้าในธรรม
54
การปฏิบัติเพื่อการหยุดใจและความก้าวหน้าในธรรม
… พระภิกษุจึงจะเริ่มฝึกควบคุมใจให้อยู่ ภายในตัว ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสไว้ใน คุมพิยชาดก” ว่า “กามคุณนี้ชื่อว่าเป็นเหยื่อของสัตวโลก หิริสูตร, อรรถกถา อังคุตตรนิกาย สัตตกนิบาต, มก. เล่ม 37 ข้อ 62 หน้…
บทความนี้กล่าวถึงความสำคัญของการมีเสนาสนะสงัดสำหรับพระภิกษุในการพิจารณาตนเองและทบทวนข้อวัตรปฏิบัติ ทั้งยังนำเสนอ 6 ขั้นตอนที่ช่วยให้ใจหยุดนิ่งและเกิดปัญญา การฝึกตามลำดับนี้ส่งผลต่อการพัฒนาจิตและการบรร
ปัญญาทางโลกและปัญญาทางธรรม
120
ปัญญาทางโลกและปัญญาทางธรรม
…ิฏฐิ กิเลสในกายทิพย์ คือ โลภะ โทสะ โมหะ กิเลสในกายรูปพรหม คือ ราคะ โทสะ โมหะ กิเลสในกายอรูปพรหม คือ กามราคานุสัย ปฏิฆานุสัย อวิชชานุสัย” ดังนั้น การปฏิบัติธรรมเพื่อเข้าถึงกายที่ซ้อนกันอยู่ภายใน จึงเป็นสิ…
ในเนื้อหานี้พูดถึงการประเมินปัญญาทางโลกและธรรม โดยปัญญาทางโลกมีสองประเด็นหลักคือ ความสามารถในการทำงานและการรู้เท่าทันสังขาร ขณะเดียวกัน ปัญญาทางธรรมจะประเมินจากการเข้าถึงกายในตัวเอง ซึ่งเกิดจากการเจริ
พระสัมมาสัมพุทธเจ้ากับคำว่า 'ภควา'
71
พระสัมมาสัมพุทธเจ้ากับคำว่า 'ภควา'
…ด้แก่ โลกุตตรธรรม หรือเหนือโลก 3. ยศ ได้แก่ ชื่อเสียง 4. สิริ ได้แก่ มิ่งขวัญ หรือความสง่าผ่าเผย 5. กาม ได้แก่ ความสำเร็จตามที่ปรารถนา 6. ปยัตตะ ได้แก่ ความขะมักเขม้น หรือความตั้งใจ ด้วยคุณสมบัติทั้ง 6 ป…
พระสัมมาสัมพุทธเจ้า หรือที่ทรงพระนามว่า 'ภควา' มีความหมายที่ลึกซึ้ง อาทิเช่น ผู้มีภาคย์ ซึ่งแสดงถึงความเป็นบุญกุศลและความสุขที่พระองค์ประสบ รวมถึงการหักกิเลสที่หมายถึงความบริสุทธิ์ภายใน นอกจากนี้ยังมี
การเผชิญหน้าภายใต้กามในชีวิตฆราวาสและนักบวช
82
การเผชิญหน้าภายใต้กามในชีวิตฆราวาสและนักบวช
ในสิ่งเดียวกัน จึงเกิดการเผชิญหน้ากันหรือเกิดการแข่งขันแย่งชิงกันขึ้น ครั้นแล้ว กิเลสกามก็จะสอนให้แต่ละฝ่ายนำกลยุทธ์ออกมาใช้ในการต่อสู้กัน ชิงชัยกันทุกรูปแบบ เพื่อความเป็นผู้ชนะดังปรากฏให้…
บทความนี้นำเสนอการเผชิญหน้ากันของคนในสังคมที่ถูกกำหนดโดยกามซึ่งเป็นพลังแห่งบาปอกุศล การแข่งขันและความไม่บริสุทธิ์สร้างปัญหาให้กับชีวิตฆราวาส แต่กลับสร้างโอกาสท…
สามัญญผลเบื้องกลาง
113
สามัญญผลเบื้องกลาง
…าบทที่ 7 สามัญญผลเบื้องกลาง 7.1 สามัญญผลเบื้องกลาง 7.2 ละนิวรณ์ได้ ใจย่อมเป็นสมาธิ 7.3 นิวรณ์ 7.3.1 กามฉันทะ 7.3.2 พยาบาท 7.3.3 ถีนมิทธะ 7.3.4 อุทธัจจกุกกุจจะ 7.3.5 วิจิกิจฉา 7.4 ความหมายของสมาธิ 7.5 ลัก…
…ทที่ 7 เหล่านี้กล่าวถึงสามัญญผลเบื้องกลาง โดยเริ่มต้นจากนิยามของสมาธิและลักษณะของใจ พูดถึงนิวรณ์เช่นกามฉันทะ, พยาบาท, ถีนมิทธะ และอื่น ๆ นอกจากนี้ยังมีความหมายและประเภทของสมาธิ พร้อมด้วยการบรรยายเกี่ยวกั…
นิวรณ์และการเจริญภาวนา
116
นิวรณ์และการเจริญภาวนา
…ีติ เมื่อมีปีติในใจ กายย่อมสงบ เธอมี กายสงบแล้ว ย่อมได้เสวยสุข เมื่อมีสุข จิตย่อมตั้งมั่น เธอสงัดจากกาม สงัด จากอกุศลธรรม” 7.2 ละนิวรณ์ได้ ใจย่อมเป็นสมาธิ จากพระดำรัสที่ยกมานี้ ย่อมเห็นแล้วว่า แม้พระภิกษ…
…่ประพฤติปฏิบัติอย่างเคร่งครัด แม้จะมีศีลและสติปัญญา แต่หากยังไม่สามารถละนิวรณ์ได้ ก็ไม่สามารถสงัดจากกามและอกุศลธรรมได้ โดยนิวรณ์ประกอบด้วยกามฉันทะ คือ ความหมกมุ่นในกามคุณ และพยาบาท ซึ่งสร้างความไม่สงบใจ …
กามาสวะและการหลุดพ้น
206
กามาสวะและการหลุดพ้น
กามาสวะ แม้จากภวาสวะ แม้จากอวิชชาสวะ เมื่อจิตหลุดพ้นแล้ว ก็มีญาณว่าหลุดพ้นแล้ว รู้ชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว พ…
เนื้อหาเน้นถึงการหลุดพ้นจากความหลงใหลในกามาสวะและอวิชชา เมื่อจิตมีความเป็นอิสระอย่างแท้จริง พระผู้มีพระภาคทรงแสดงถึงหลักธรรมที่ช่วยให้บุคคลเห็…
การทำความเข้าใจจิตและขันธ์ 5
47
การทำความเข้าใจจิตและขันธ์ 5
…กาย มหานิทเทส สารีปุตตสุตตนิทเทส, มก. เล่ม 66 ข้อ 946 หน้า 597. พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย มหานิทเทส กามสุตตนิทเทส, มก. เล่ม 65 ข้อ4 หน้า 3 - พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค, เกวัฏฏสูตร, มก. เล่ม 12 ข…
บทความนี้อธิบายถึงความหมายของจิตและขันธ์ 5 ในทัศนะของพระไตรปิฎก โดยแบ่งเนื้อหาเป็นสองกองคือ รูปขันธ์ ซึ่งหมายถึง ร่างกาย และนามขันธ์ ซึ่งหมายถึง จิตหรือใจที่ไม่เหมือนสมอง นอกจากนี้ยังมีการอธิบายถึงองค
การฝึกจิตตามหลักพระพุทธศาสนา
49
การฝึกจิตตามหลักพระพุทธศาสนา
… เตชน์ วาริโชว ถเล ขิตฺโต โอก โมกตอุพฺภโต ปริผนฺทตินํ จิตต์ มารเธย์ ปหาตเว ฯ ทุนนิคคหสฺส ลหุโน ยตฺถ กามนิปาติโน จิตฺตสฺส ทมโถ สาธุ จิตต์ ทนต์ สุขาวห์ ฯ สุทททส์ สุนิปุณ ยตฺถ กามนิปาตินํ จิตฺต รกฺเขา เมธาว…
เนื้อหานี้สำรวจการฝึกจิตตามแนวทางของพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะการจัดการกับจิตที่มีความดิ้นรนและยากต่อการควบคุม พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนว่าการฝึกจิตเป็นสิ่งที่มีคุณค่าสำหรับผู้มีปัญญา การรักษาจิตให้เป็นมัก
โครงสร้างของมนุสสภูมิและภูมิต่างๆ ในพระพุทธศาสนา
70
โครงสร้างของมนุสสภูมิและภูมิต่างๆ ในพระพุทธศาสนา
…ยงต่อกันในแนวตั้งเช่นกันคือ อรูปภพอยู่บนสุดและมีขนาดใหญ่ที่สุด รูปภพอยู่ตรงกลางมีขนาดเล็กกว่าอรูปภพ กามภพอยู่ล่างสุดและมีขนาดเล็กที่สุด สำหรับโครงสร้างของกามภพนั้นให้นักศึกษานึกถึงภาพกาแล็กซีทางช้างเผือก…
ในพระพุทธศาสนา มนุสสภูมิ 1 หมายถึงโลกที่มีมนุษย์อาศัยอยู่ ซึ่งประกอบไปด้วย 4 ทวีปหลัก และอีก 2,000 ทวีปเล็กๆ อบายภูมิ 4 คือภูมิต่ำสำหรับสัตว์ที่ปราศจากความเจริญ เช่น นรกและอโสรกาย เทวภูมิ 6 คือที่อยู่
พุทธคุณและการตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
116
พุทธคุณและการตรัสรู้ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
…้หมุนเวียนวนว่ายอยู่ในวัฏสงสาร มิให้ออกจากภพ 3 พระองค์หักเสียได้แล้ว พระองค์จึงพ้นไปจากภพทั้ง 3 คือ กามภพ รูปภพ อรูปภพ เสด็จออกสู่นิพพานไป 1 สุมังคลวิลาสินี อรรถกถาทีฆนิกาย สีลขันธวรรค, อรรถกถาพรหมชาลสูต…
บทความนี้กล่าวถึงพุทธคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยเน้นการเปรียบเทียบกับดอกบัวที่บานสะพรั่งตลอดจนการช่วยเทวดาและหลุดพ้นจากสังสารวัฏ รวมถึงการวิจัยในศาสนาต่างๆ ที่ยกย่องพระองค์เป็นที่พึ่ง ไม่ว่าจะเป็นศา
ทุกข์และอุปาทาน
157
ทุกข์และอุปาทาน
…การ เมื่อมันไม่เป็นอย่างใจจึงทำให้เกิด ความทุกข์ตามมา (1) ประเภทของตัณหา ตัณหาแบ่งเป็น 3 ประเภท คือ กามตัณหา ภวตัณหา และวิภวตัณหา กามตัณหา แปลว่า ความอยากในกาม นั่นคือ กามคุณ 5 อันเป็นความอยากของมนุษย์ แ…
…องเรา และอธิบายถึงความจริงอันประเสริฐในเรื่องเหตุให้เกิดทุกข์ หรือ 'ตัณหา' แบ่งเป็น 3 ประเภท ได้แก่ กามตัณหา ภวตัณหา และวิภวตัณหา อธิบายกระบวนการทำความเข้าใจความต้องการที่ทำให้เกิดความทุกข์
ตัณหาและภวตัณหา
158
ตัณหาและภวตัณหา
นั้นคงอยู่ตลอดไป ภวตัณหาเกิดสืบต่อมาจากกามตัณหาคือ กามตัณหาเป็นความอยากได้สิ่งต่างๆ เช่น อยาก ได้ลูก อยากได้รถ อยากได้บ้าน ฯลฯ เมื่อได้มาแล้วเ…
บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับตัณหาที่เกิดจากความอยากได้สิ่งต่าง ๆ อาทิเช่น ความอยากให้สิ่งที่มีอยู่นั้นคงอยู่ต่อไปหรือวิภวตัณหาซึ่งมีความอยากที่จะไม่ก่อให้เกิดความทุกข์ คำสอนตามพระพุทธศาสนาของหลวงปู่วัดปาก
ประเภทของภรรยาในพระธรรมเทศนา
175
ประเภทของภรรยาในพระธรรมเทศนา
…ะกัน ให้ละเอียดรอบคอบ และควรจะฟังเสียงทักท้วงของผู้ใหญ่ที่หวังดีด้วย มิใช่ปล่อยจิตใจให้ตกเป็นทาสของ กามารมณ์ คิดแต่เพียงว่า “รักกันหนา พากันหนี” บุคคลที่มีศีล ย่อมหวังได้ว่าเขาจะเป็นคนดีมีธรรมะด้วย แม้เข…
บทความนี้อธิบายถึงภรรยา 7 ประเภทตามพระธรรมเทศนาของพระพุทธองค์ ซึ่งแบ่งเป็นภรรยาทุศีล และภรรยาผู้ตั้งมั่นในศีล โดยภรรยาประเภทแรกจะนำไปสู่ความทุกข์ในชีวิตหลังความตาย ขณะที่ประเภทหลังจะมีโอกาสเข้าถึงสุคต
อัจฉริยภาพและการเข้าถึง 'The Unknown Factor'
167
อัจฉริยภาพและการเข้าถึง 'The Unknown Factor'
…he Unknown Factor” ก็จะออกมาเองเหมือนแม่ครัวคั้นกะทิออกมาจากเนื้อมะพร้าว (2) เข้าถึงด้วยการหมกมุ่นในกาม โดยหวังว่า ยิ่งหมกมุ่นพัวพันในกามมากเท่าไร ก็จะยิ่งล่อให้ “The Unknown Factor” ออกมาให้เห็นหรือเข้า…
…ี้กล่าวถึงการเข้าถึง 'The Unknown Factor' โดยเสนอวิธีการที่แตกต่างกัน เช่น การทรมานตนและการหมกมุ่นในกาม ซึ่งแต่ละวิธีมีแรงจูงใจในการค้นหาความจริงเกี่ยวกับตนเองและการทำความดี การตีความถึงอัจฉริยภาพของเจ้า…
อริยมรรคมีองค์ 8 และการฝึกใจ
169
อริยมรรคมีองค์ 8 และการฝึกใจ
1. ข่มใจ ให้พรากจากกาม และอกุศลธรรมทั้งหลาย เป็นสัมมาวายามะ คือ ความ พยายามถูก 2. ประคองใจ เข้ามาเก็บไว้ภายในกาย ไม่ให้เที…
…ติ ระลึกถูก, และสัมมาสมาธิ ตั้งมั่นถูก โดยเจ้าชายสิทธัตถะได้ค้นพบว่าแนวทางการทรมานตนและความหมกมุ่นในกามเป็นทางสุดโต่งไม่สามารถนำไปสู่การเข้าถึงธรรมได้ การบำเพ็ญเพียรทางจิตด้วยอริยมรรคมีองค์ 8 เป็นหนทางที…
ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับพรหมันในคัมภีร์อุปนิษัท
42
ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับพรหมันในคัมภีร์อุปนิษัท
… ธรรมะ (สิ่งที่พึงประพฤติปฏิบัติทั้งทางศาสนา สังคม และ ศีลธรรม) อรรถะ (ความมั่งคั่งสมบูรณ์ทางวัตถุ) กามะ (ความสุขและความรัก) และโมกษะ (ความหลุดพ้นจาก วัฏจักรแห่งชีวิต) สังคม อินเดีย ก่ อ น ยุ ค พุ ท ธ ก …
คัมภีร์อุปนิษัทประกาศว่ามีพรหมันหรือพระผู้เป็นเจ้าสูงสุดเพียงหนึ่งเดียว ทุกสิ่งเกิดจากพรหมันและจะกลับไปรวมกับพรหมัน บุคคลคือชีวาตมันต้องทำพิธีกรรมเพื่อบรรลุโมกษะและเชื่อมสัมพันธ์กับจักรวาล สำหรับพราหม
การใช้ปัญญาในการละอุปาทานและนิวรณ์
267
การใช้ปัญญาในการละอุปาทานและนิวรณ์
…คือความรู้ 11. คำว่า หม้อกรองน้ำด่าง เป็นชื่อแห่ง “นิวรณ์ 5 ประการ” คือ สิ่งที่กั้นจิตคือ ความพอใจในกาม กามฉันทนิวรณ์ พยาบาทนิวรณ์ ถีนมิทธนิวรณ์ สิ่งที่กั้นจิตคือ ความขัดเคืองใจ สิ่งที่กั้นจิตคือ ความหดห…
บทความนี้อธิบายถึงการใช้ศัสตราหมายถึงปัญญาในการละอุปาทานขันธ์ 5 ประการ รวมถึงการจัดการกับนิวรณ์ 5 ประการ โดยยกตัวอย่างคำต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับความรู้และการใช้ปัญญาในการแก้ไขปัญหาทางจิตใจ เช่น ความโกรธ
คำสอนและการอุปสมบทในพระพุทธศาสนา
270
คำสอนและการอุปสมบทในพระพุทธศาสนา
…าว่า ด้วยพรหมจรรย์นี้ เราจักเป็นเทวดาหรือเทพเจ้าตนใดคนหนึ่ง” “การถูกเกลียวน้ำวนดูดไว้” เป็นชื่อของ “กามคุณ 5” คือ รูป เสียง กลิ่น รส และสัมผัส “ความเน่าภายใน” คือ “ภิกษุบางรูปในธรรมวินัยนี้เป็นคนทุศีล ไม…
บทนี้กล่าวถึงการสอนธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ด้วยวิธีใช้สื่อเปรียบเทียบเพื่อให้ผู้ฟังเข้าใจธรรมอย่างชัดเจน ตัวอย่างเช่น นายนันทโคบาลที่บรรพชาอุปสมบทหลังจากเห็นความสำคัญของการรักษาจิตใจให้บริสุทธิ์ แล
ความเร็วของจิตและปรมาณูในพระไตรปิฎก
308
ความเร็วของจิตและปรมาณูในพระไตรปิฎก
…เหมือนบุรุษผู้มีกำลังพึงเหยียดแขนที่คู่ หรือพึงคู่แขนที่เหยียดฉะนั้น การหายตัวจากโลกมนุษย์ซึ่งอยู่ในกามภพแล้วไปปรากฏที่พรหมโลกซึ่งเป็นรูปภพ ด้วย ระยะเวลาเพียงแค่ “เหยียดแขนที่คู่ หรือ คู่แขนที่เหยียด” นั…
ในบทนี้พูดถึงความเร็วในการหายตัวของพระมหาโมคคัลลานะจากโลกมนุษย์สู่พรหมโลก โดยเปรียบเทียบว่ามีความเร็วมากกว่าแสงซึ่งใช้เวลานานในการเดินทาง นอกจากนี้ยังอธิบายถึงปรมาณูในอรรถกถาพระไตรปิฎก ที่แสดงให้เห็นถ