ยถา : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 12 / 80

ขุมทรัพย์ทางปัญญาจากชาดก 187 อสันต์ โย ปุคฺคณฺหาติ อสนต์ จูปเสวติ ตเมว มาส์ กุรุเต พยคโฆ สญฺชีวโก ยถา ฯ ยกย่องคนไม่ดีและคบหากับคนไม่ดี ย่อมตกเป็นเหยื่อของเขาแน่นอน เหมือนเสือโคร่งคืนชีพจับมาณพผู้ร่ายมน…

162 พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) กาฬปกเข ยถา จนฺโท หายเตว สุเว สุเว กาฬปกเปโม ราช อสต์ โหติ สมาคโม ดวงจันทร์ในช่วงข้างแรม ย่อมอ่อนแสงลงทุกวันๆ ฉ…

ขุมทรัพย์ทางปัญญาจากชาดก 1683 สุกกปกเข ยถา จนฺโท วฑฺฒเตว สฺเว เว สุกุกปกเปโม ราช สต์ โหติ สมาคโม ฯ ดวงจันทร์ในช่วงข้างขึ้น ย่อมสว่างขึ้นทุกวัน…

…ะธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) น เว อนตฺถกุลเสน อตฺถจริยา สุขาวหา หาเปติ อตฺถ์ ทุมเมโธ กปิ อารามิโก ยถา ฯ คนฉลาดไม่เข้าเรื่อง ไปทำหน้าที่อะไร ก็นำความสุขสำเร็จมาให้ไม่ได้ ผู้ด้อยปัญญา มักจะทำให้เสียเรื่อ…

บทความนี้ชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของปัญญาและฉลาดในการทำหน้าที่ในชีวิต โดยการอ้างอิงถึงคำสอนจากอารามทูสกชาดก ซึ่งกล่าวถึงผลกระทบที่เกิดจากการขาดปัญญา เช่น การทำให้ความสุขไม่เกิดขึ้นและผลลัพธ์ที่เสียหาย จ

…ัญญาจากชาดก 279 โย เนว นินท์ น ปูนปปส์ อาทิยติ ครห์ โนปิ ปูช สิรี จ ลูกปี จ อเปติ ตมหา อาโป สุวฏฐิว ยถา ถามหา ฯ ผู้ใด ไม่ถือสา ไม่ว่าคำนินทา คำสรรเสริญ คำตำหนิ หรือแม้คำยกย่องบูชา สิริโชคและปัญญาย่อมตีจา…

284 พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) อคคิ ยถา ปชชติ เทวตาว วิโรจติ สิริยา อชฺชหิโต โหติ โย มิตฺตานํ น ทุพภูติ ฯ คนที่ไม่คิดร้ายต่อมิตร ย่อมโชติช่…

304 พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) น คุยหมตถ์ วิวเรีย รกเขยย นํ ยถา นิธิ น หิ ปากโต สาธุ คุยโห อตฺโถ ปชานตา ฯ ไม่ควรเปิดเผยความลับ ควรรักษาไว้เหมือนรักษาขุมทรัพย์ ความ…

314 พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช) ตุลา ยถา ปคคหิตา สมมณฑา สุธาริตา อชฏโฐ น วิกมเปยย ส ราชวสต์ วิเส ฯ ข้าราชการ จงทำตัวเหมือนดังตราชู ที่ถูกประ…

ขุมทรัพย์ทางปัญญาจากชาดก 315 ตุลา ยถา ปคคหิตา สมทณฑา สุธาริตา สพฺพาน อภิสมโภนโต ส ราชวิสต์ วิเส ฯ ข้าราชการ จงทำตัวเหมือนดังตราชู ที่ถูกป…

ขุมทรัพย์ทางปัญญาจากชาดก 3283 ปุตต์ วา ภาตร์ ส์ วา สีเลส อสมาหิต อนงคาว หิ เต พาลา ยถา เปตา ตเถว เต ฯ ข้าราชการ ไม่ควรตั้งคนที่ไม่อยู่ในศีลในธรรมให้เป็นใหญ่ แม้ว่าจะเป็นลูกหรือเป็นพี่น้อ…

ขุมทรัพย์ทางปัญญาจากชาดก 3283 สอนว่า ข้าราชการไม่ควรตั้งบุคคลที่ไม่มีศีลธรรมให้มีตำแหน่งสำคัญ แม้ว่าจะเป็นลูกหรือพี่น้องของตน เพราะบุคคลเหล่านั้นนับว่าเป็นคนพาล ไม่เหมาะสมในการดำรงตำแหน่งที่สำคัญ ทั้ง

…สัมพันธ์เข้า ด้วยเสมอ เช่น : สจาย์ ปุตต์ วา ตร วา ลภิสสติ, อยเมว กุฏมพลส สามินี ภวิสฺสติ ฯ (๑/๔๓) : ยถา ทารก ลภติ, ตเถว น กาตุ วัฏฏติ ฯ (๑/๔๓) : โส เทสนาปริโยสาน สตาร์ อุปสงฺกมิตวา ปพพชช์ ยาจิ ฯ (๑/๖) ข้…

บทเรียนแสดงถึงการวางศัพท์ในประโยคของวิชาแปลไทยเป็นมคธ โดยเน้นการใช้ศัพท์ที่เหมาะสมตามโครงสร้างประโยค ทั้งนิบาตต้นข้อความและศัพท์ขยายต่างๆ นอกจากนี้ยังมีวิธีการเรียงทุติยาวิภัตติที่ต้องสัมพันธ์กับกิริย

…๑/๔๔) ก็การณา: ฆฏสิ ฆฏฐิ, การณา ฆฏฐิ ฯ (๒/๔๔) ถ้า ยสฺมา ตสฺมา มาคู่กับบท กาลสัตตมี หรือ บทนิบาต คือ ยถา ให้เรียง ยสฺมา ตสฺมา ไว้หน้า เช่น : ตสฺมา ทิวส์ สตฺถา ตสฺส อุปนิสสย์

เนื้อหาพูดถึงการแปลภาษาไทยเป็นมคธ โดยเริ่มจากการอธิบายคำศัพท์และรูปแบบประโยคที่นำมาใช้ในการแปล รวมถึงยกตัวอย่างการใช้ประโยคต่าง ๆ ในภาษามคธ และบทวิเคราะห์ที่ช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจการใช้ภาษานี้ได้ดียิ่ง

กฎเกณฑ์การเรียงประโยค ๓๗ โอโลเกตุวา ฯเปฯ (๑/๕) : ตสฺมา ยถา กณโก ผลาน คณฺหนฺโต ฯลฯ เอว์ โสปิ อตฺตโน ฆ่าตาย ผลติ ฯ (๖/๒๓) ถ้า กสมา มาคู่กับ อถ (ที่แปลว่า...ครั้…

บทความนี้จะกล่าวถึงกฎเกณฑ์การเรียงประโยคในภาษาไทย โดยเริ่มจากการจัดตำแหน่งของคำและบทในประโยค เช่น การเรียงคำเชื่อม อาทิ 'อถ' กับ 'กสมา' และการขยายบทต่างๆ ตามวิภัตติ โดยมีตัวอย่างการเรียงเพื่อความเข้าใ

นิบาตที่เรียงไว้ต้นประโยคได้ ๑. นน อโห ยาว ตาว ยถา ตถา เอว อปเปวนาม เสยฺยถา กิญจาปิ เป็นต้น ต้นประโยค กฎเกณฑ์การเรียงประโยค ๖๕ ได้แก่ นิบาตพวก สเจ ยทิ…

บทความนี้กล่าวถึงการเรียงประโยคในภาษาไทย โดยเฉพาะการจัดเรียงนิบาตในต้นประโยค โดยประเด็นสำคัญมีการแบ่งนิบาตออกเป็น 2 ประเภท คือ นิบาตที่สามารถเรียงไว้ต้นประโยคได้และนิบาตที่ไม่สามารถเรียงไว้ต้นประโยคได

…ว้นบาปทั้งหลาย แม้มี ประมาณน้อยเสีย เหมือนผู้ต้องการเป็นอยู่เว้น ยาพิษอันร้ายแรง ฉะนั้น เดม == เป็น ยถา ชีวิตกาโม หลาหล วิส ปริวชฺเชติ, เอว์ ปณฺฑิโต ภิกขุ อปฺปมตตานิปิ ปาปาน ปริวชฺเชยฺย ๆ ชีวิตกาโม หลาหล…

คู่มือนี้เป็นแนวทางการแปลภาษาไทยเป็นมคธสำหรับผู้เรียนระดับ ป.ธ.๔-๙ โดยยกตัวอย่างการแปลและการทบทวนหลักการเว้นบาปของภิกษุ พร้อมการใช้ gํริยาวิเสสนะในภาษาไทยและการแปลงรูปประโยค เพื่อปรับใช้ในการสื่อสารแล

…ะธาน หรือนาม เจ้าของ เรียง วิย ศัพท์ คุมไว้ท้ายบทเปรียบเทียบนั้น ไม่นิยมใช้ ศัพท์อื่น เช่น อิว หรือ ยถา จะใส่กิริยา หุตวา เข้ามาคุมหรือไม่ก็ได้ หากสุดประโยค ควรใส่กิริยา “ว่ามี ว่าเป็น” คุมประโยคไว้ด้วย …

คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธนี้จัดทำขึ้นสำหรับนักศึกษาในระดับ ป.ธ. ๔-๙ โดยนำเสนอเนื้อหาเรียงลำดับบทเปรียบเทียบ พร้อมทั้งจัดระเบียบศัพท์และวรรณกรรมภาษามคธที่มีความเกี่ยวข้อง ช่วยให้ผู้เรียนสามารถเข้าใจและใช

…อไปนี้เป็น แนวเทียบและพึงทำความเข้าใจให้ถ่องแท้ ถึงหลักการประกอบศัพท์คู่ กับ วิย เช่น ไม่ใช่ เช่น : ยถา จ มาตาปิตโร อุปฏฐาตุ เภยย ตถา นนทปณฺฑิเตน วิย ปฏิปชฺชิตพฺนํ ฯ (มงคล ๑/๓๐๔) (ปุตฺเตหิ เปรียบกับ นนฺท…

เนื้อหานี้นำเสนอการเปรียบเทียบภิกษุและนก โดยอธิบายถึงการเดินทางและการบริโภคจีวรผ่านทางการใช้ศัพท์คู่และอุปมาเพื่อเพิ่มความเข้าใจในบทเรียนที่มีความสำคัญ ทั้งนี้ บทความอ้างอิงถึงการปรับใช้ภาษาที่ถูกต้อง

…อนดินไป ฉะนั้น ส่วนพระสุตตันติกะทั้งหลาย กล่าวว่า ก้อน ดินที่ขว้างไปโดยทำนองไล่กา ฯ : ตสฺส ลักขณมปิ ยถา ตรุณมนุสสา อตฺตโน พล ทสเสนตา พาหุ ปสาเรตวา เลณฑ์ ขิปนฺติ เอว ขิตฺตสฺส เลณฑสส ปตนฏฐานพุภนฺตรนฺติ วิน…

เนื้อหานี้กล่าวถึงการเรียงประโยคในพระวินัยธร โดยแสดงให้เห็นลักษณะการขว้างก้อนดินเพื่อทดลองกำลังของตนในบริบทข้อเขียนทางพระพุทธศาสนา และมุ่งเน้นการตีความหมายของคำต่าง ๆ ตามที่พระสุตตันติกะได้กล่าวไว้ เช

…(อริยุปวาทา) ยาว อริเย ขมาเป็นติ, ดาวเทว (อุปวาทนตรายิกา นาม) น ตโต ปร์ (อุปวาทนตรายิกา ชี้แจง นาม) ยถา ปน อินทริยสวโร สติยา, ตถา วิริเยน อาชีวปาริสุทธิ์ สมปาเทตพฺพา ฯ (วิสุทธิ์ ๑/๔๙) : ประโยคแรกละ สมฺปา…

คู่มือนี้มีการอธิบายวิธีการแปลประโยคจากภาษาไทยเป็นมคธ โดยเน้นการตัดกิริยาและการควบคุมความหมายในแต่ละประโยค ซึ่งเหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการศึกษาและเข้าใจวรรณกรรมเชิงลึกและภาษาเพื่อใช้ในการศึกษาด้านพระธรรม

…สิ, เตสญฺจ โยนกรฏฐวาสน์ เทวรูปานํ สกการปูชนกรเณ นิยโม ปุริมศาสนคติยา สมภาวนีโยว ; ตสฺมา โยนกรฏฐวาสี ยถา ชมพูที่ปวาสน์ ยสฺส กสฺสติ พุทธปาท วลญชาติรูปสฺส พุทธรูปปฏิรูปกฎตสฺส สกการปูชน กรเณ นิยโม โหติ, เอวม…

เนื้อหาเกี่ยวกับการสร้างรูปเคารพและพระพุทธรูปในคันธารราฐ โดยได้รับอิทธิพลจากการบูชาเทวรูปในศาสนาพุทธ และการพัฒนาแนวคิดในประวัติศาสตร์ศาสนา. ศึกษาความเชื่อและประเพณีที่เกี่ยวข้องกับการสร้างพระพุทธรูปใน