สันตีรณะ : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ

…วิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 124 ฐานแห่งสัมปฏิจฉันนจิต ฯ ที่ระหว่างแห่งสัมปฏิฉันนะกัยโวฏฐัพพนะ เป็นฐานแห่งสันตีรณะ ฯ ที่ระหว่างแห่งสันตีรณะกับชวนะ ๑ สันตีรณะ กับภวังค์ ๑ เป็นฐานแห่งโวฏฐัพพนจิต ฯ ที่ระหว่างแห่งโวฏฐั…

ในหน้านี้ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี อธิบายถึงฐานแห่งสัมปฏิจฉันนจิตและการพิจารณาธรรมต่างๆ เช่น สันตีรณะ กับชวนะ และวิธีการที่สันตีรณะแสดงถึงปฏิสนธิภวังค์และจุติ โดยยกตัวอย่างการทำงานร่วมกันของขันธ์ในลักษ…

…หบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 38 อิฏฐารมณ์และอิฏฐมัชฌัตตารมณ์ ฯ ถามว่า ถ้าเช่นนั้น แม้ในสันตีรณะฝ่ายอกุศวิบาก ก็พึงมีความ ต่างแห่งเวทนาได้ ด้วยสามารถแห่งอนิฏฐารมณ์และอนิฏฐมัชฌัตตารมณ์ ฯ เฉลยว่า สั…

ในบทความนี้เราจะสำรวจความแตกต่างของเวทนาในพวกสันตีรณะฝ่ายอกุศลวิบาก และการเกิดโทมนัสในอนิฏฐารมณ์ ที่มีการจำกัดไว้ว่าโทมนัสไม่สามารถเกิดขึ้นได้ในสภาวะอกุศ…

…่อว่ามีความสัมพันธ์แห่งมนะ ฯ เชื่อมความว่า ธรรม ๓๐ กล่าวคือ มโนวิญญาณธาตุที่เป็นไปแล้วด้วยสามารถแห่งสันตีรณะ ๓ มหาวิบาก 4 ปฏิฆะ ๒ ปฐมมรรค ๑ หสิตุปบาท ๑ และรูปาวจรจิต ๑๕ ที่เหลือ จากมโนธาตุ และมโนวิญญาณธาตุ ตา…

…งๆ ที่มีผลกระทบกัน รวมไปถึงการวิเคราะห์ถึงความเข้มข้นของความสัมพันธ์และส่งผลต่อจิตใจในสภาวะต่างๆ แต่สันตีรณะและมหาวิบากไม่เกิดในอรูปเนื่องจากขาดปัจจัยที่จำเป็นในการเกิดขึ้น การศึกษานี้จะเข้าใจความสัมพันธ์ที่ล…

…ทวาร ในวิสัยปวัติสังคหะนี้ ก็บรรดาอารมณ์มีอนิฏฐารมณ์เป็นต้นนี้ ในอนิฏฐารมณ์ ปัญจวิญญาณ สัมปฏิจฉันนะ สันตีรณะ และตทาลัมพนะ เป็นอกุศล วิบากเท่านั้น แม้ในทวารทั้งปวง ฯ ในอิฏฐารมณ์เป็นกุศลวิบาก ฯ

เนื้อหาในหน้านี้กล่าวถึงการศึกษาอภิธัมในส่วนของอัปปนาและความสัมพันธ์กับกุศลและอกุศล โดยเฉพาะการแบ่งประเภทอัปปนาตามที่เกี่ยวข้องกับบ่อนบุญและจิตวิญญาณ เช่น อัปปนาที่เกิดจากโสมนัสรวมถึงการวิเคราะห์หลักก

…เป็นต้นนั้น ๆ ย่อมมีเพียง ๓ ดวงเท่านั้นโดยไม่แปลกกัน คือ อาวัชชนะ ๑ ทัสสนะเป็นต้น ๑ สัม ปฏิจฉันนะ ๑ สันตีรณะ ๑ โวฏฐัพพนะ ๑ ชวนะ ตทาวัมพนะ ๑ อีกนัยหนึ่ง จิตตุปบาท คือเฉพาะจิตที่กำลังเกิดขึ้นโดยอำนาจจิตที่เกิด …

เนื้อหานี้กล่าวถึงการศึกษาอภิธัมมัตถสังคหะในด้านวิถีจิตและอารมณ์ที่เกิดขึ้นในปัญจทวาร โดยเฉพาะการพิจารณาโมฆวารและอติปริตตารมณ์ โดยมีการอธิบายถึงความเหมาะสมของการเกิดขึ้นของจิตและอารมณ์ในสภาวะแตกต่างๆ

… ท่านอาจารย์จักแยกกล่าวอติอิฏฐารมณ์ไว้ต่างหาก ฯ สัมพันธ์ความว่า ในอิฏฐารมณ์ ปัญจวิญญาณ สัมปฏิจฉันนะ สันตีรณะ และตทาลัมพนะ เป็นกุศลวิบาก ๆ แต่ในอิฏฐารมณ์สันตีรณะและ ตทาลัมพนะ สหรคตด้วยอุเบกขาเท่านั้น เพราะฉะนั…

ข้อความนี้อธิบายเกี่ยวกับอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นไปที่การเกิดของกิริยาชวนะในรูปแบบต่าง ๆ และวิเคราะห์ผลทั้ง ๓ ที่เกิดในวิถีสมาบัติ เช่น สุขปุญญมหา อัปปนา ของกิริยาชวนะที่สั

…ในเวลาที่พวกพรหมหน่วงเหนี่ยวอนิฏฐารมณ์เป็นกามาวจร ความเกิด ขึ้นแห่งจักขุวิญญาณ โสตวิญญาณ มโนธาตุ และสันตีรณะที่เป็น อกุศลวิบาก ย่อมมีแม้ในสุคตินั้น (ในรูปาวจรภูมินั้น) ฯ การจำแนก จิตเป็นไปด้วยอำนาจแห่งภูมิ ชื…

ในบทนี้อธิบายถึงการเกิดขึ้นของวิญญาณในทวารต่าง ๆ และการจำแนกจิตตามภูมิความเป็นไปของมัน รวมถึงการดำเนินไปของจิตในแต่ละภพที่ไม่มีการหยุดพัก ซึ่งอาจารย์ได้ชี้ให้เห็นถึงการทำงานของจิตที่อยู่ใกล้เคียงกับคว

…ร ฯ แก้ว่า จิตดวงนี้ ไม่เป็นไปโดยกิจคือตทารมณ์ก่อน เพราะไม่ยึด อารมณ์แห่งชวนะ ทั้งไม่เป็นไปโดยกิจคือสันตีรณะ เพราะไม่เป็นไป ด้วยอำนาจพิจารณาอารมณ์ตามที่สัมปฏิจฉันนจิตรับไว้แล้ว ใน ปฏิสนธิและจุติ ไม่มีคำจำจะต้…

…ตถูกยกขึ้นด้วยการอ้างอิงถึงหลักธรรมและคำสอนจากอาจารย์ธรรมปาลเถระ การอธิบายถึงภวังค์ซึ่งตกในลำดับแห่งสันตีรณะและการทำอุเบกขาสันตีรณะถูกนำเสนอในบทความนี้.

…วจร ฯ บทว่า ปริจิตปุพฺพ์ แปลว่า ที่ตนสั่งสมมาก่อน คือที่ตนเคยยึดถือแล้วโดย มาก ในภพนั้น ๆ อธิบายว่า สันตีรณะที่สหรคตด้วยอุเบกขา แม้เว้น จากอาวัชชนะ ก็เกิดขึ้นได้ ดุจผลจิตของท่านผู้ออกจากนิโรธฉะนั้น ๆ

เนื้อหานี้กล่าวถึงบทบาทของอนัตตาเมื่อกุศลากุศลดับไป และผลของการเกิดขึ้นของจิตตุปบาทตามความเป็นตทารมณ์ อธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างตทารมณ์ โทมนัส และความไม่มีแห่งการตกภวังค์ โดยอาจารย์แสดงหลักการเหล่าน

…ุวิญญาณเป็นไป เหมือนเวลาที่ลืมตาขึ้น มองดูฯ เวลาแห่งสัมปฏิจฉันนะ เหมือนเวลาเก็บ (ผลมะม่วง)ฯ เวลาแห่งสันตีรณะ เหมือนเวลาบีบดูๆ เวลารับประทาน ฯ เวลาแห่ง ตทาลัมพนะ เหมือนเวลากลืนมะม่วงที่อยู่ในปากเข้าไปพร้อมกับ …

บทความนี้นำเสนอการตีความเกี่ยวกับอุปมาในการดำเนินชีวิต ซึ่งเปรียบเทียบเหตุการณ์ต่างๆ ในชีวิตด้วยการอุปมาเกี่ยวกับมะม่วง เช่น การนอนหลับ การตื่น การรับรู้ การเก็บ และการเสวยรสของอารมณ์ โดยเฉพาะหลักการท

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 146 แต่ในอติอิฏฐารมณ์ สันตีรณะและตทาลัมพนะสหรคตด้วยโสมนัสอย่าง เดียว ฯ แม้ในบรรดาตทาลัมพนะเหล่านั้น ตทาลัมพนะที่สหรคตด้วย โสมนัสเท…

ในหน้าที่ 146 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างตทาลัมพนะและสันตีรณะที่มีการสหรคตด้วยโสมนัส โดยเน้นว่าตทาลัมพนะที่มีโสมนัสจะเกิดขึ้นในกิริยาชวนะที่แตกต่างกัน ในขณะที่กา…

…ามาวจรวิบากจิต ๑๑ และหสนจิตเหล่านี้ พวกวิบากจิต เป็นไปในอารมณ์ทั้ง ๕ มีรูปเป็นต้น ด้วยอำนาจแห่งกิจมีสันตีรณะ เป็นต้น เป็นไปในอารมณ์ที่เป็นกามาวจร กล่าวคืออารมณ์ 5 ด้วย อำนาจแห่งกิจมีปฏิสนธิเป็นต้นก่อน ๆ แม้หส…

ในหน้าที่ 133 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา จะมีการกล่าวถึงการทำความเข้าใจในกรรมและกรรมนิมิต การอธิบายของสถานะกรรมว่าเป็นอะไรและมีอารมณ์อย่างไร ทั้งนี้ยังมีการจัดแบ่งประเภทของจิตและ

ประโยค - อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 128 ทั้ง ๕ ด้วยอำนาจแห่งสันตีรณะ และตทาลัมพนะ และในมโนทวาร ด้วยอำนาจแห่งตทลัมพนะ และที่ชื่อว่าทวารวินิมุตตะ (พ้นจากทวาร) เพราะเป็นไป…

เนื้อหาเกี่ยวกับบรรยายเรื่องจิตที่มีการประมวลผลทางทวาร ๖ และจิตที่พ้นจากจิตในทวาร ๖ รวมถึงการวิเคราะห์อารมณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในจิต โดยมีการอธิบายถึงรูป เสียง กลิ่น และรสแทนภาพลักษณ์ของอารมณ์ในความเป็

…การไม่ตรัสธรรมที่ไม่ได้ในยถาธรรมศาสน์ ก็แสดงความไม่มีแห่ง ธรรมนั้นนั่นเอง เพราะฉะนั้น ความเป็นไปแห่งสันตีรณะที่สหรคต ด้วนสุขนั้น จึงไม่มีด้วยอำนาจแห่งปฏิสนธิกาล ฯ ก็การไม่ตรัสธรรม อะไร ๆ แม้ที่ได้อยู่ในที่ใด …

…เป็นอเหตุกะ รวมถึงความไม่มีอำนาจของปฏิสนธิกาลที่ส่งผลต่อความเป็นไปของจิตซึ่งให้ความเข้าใจในเรื่องของสันตีรณะที่สหรคตด้วยสุข ท่านอาจารย์ยังอธิบายเกี่ยวกับกุสลากุสลกุริยาจิตฺตานิ และอธิบายแง่มุมต่าง ๆ ของจิตในข…

… ฯ ที่ระหว่างแห่งปัญจทวาราวัชชนะกับสัมปฏิจฉันนะ เป็น ฐานแห่งปัญจวิญญาณ ฯ ที่ระหว่างแห่งปัญจวิญญาณกับสันตีรณะ เป็น

เนื้อหาในบทนี้พูดถึงการทำงานของจิต โดยยกตัวอย่างถึงกิจที่เกิดขึ้นและการเคลื่อนที่ของจิต เช่น ชวนกิจ, ตทาลัมพนกิจ, และจุติกิจ ซึ่งอธิบายการเชื่อมโยงของฐานที่เกี่ยวข้องภายใต้หลักอภิธัมมาที่จำเป็นต่อการเ

…ี ๒ ฯ และจิตที่มีทัสสนะ สวนะ ฆายนะ สายนะ ผุสนะ สัมปฏิจฉันนะเป็นกิจก็มีอย่างละ ๒ เหมือนกัน ฯ จิตที่มีสันตีรณะเป็น กิจมี ๓ ฯ เฉพาะมโนทวาราวัชชนจิตให้โวฏฐัพพนกิจสำเร็จในปัญจ ทวาร (ย่อมยังจิตที่มีโวฏฐัพพะเป็นกิจใ…

เนื้อหานี้อธิบายถึงประเภทต่างๆ ของอกุศลและกุศล โดยระบุตัวอย่างของจิตที่ถูกแบ่งตามเหตุและกิจต่างๆ เช่น โลภะ โทสะ โมหะ รวมถึงกิจที่สัมพันธ์กับจิตประเภทต่างๆ และรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการจำแนกจิตตาม

…ิญญาณธาตุ (ซึ่งไม่ประกอบด้วยความรู้ พิเศษสุดยอด) ฉะนั้น ๆ บทว่า อเหตุกปฏิสนธิยุคเล ได้แก่ ใน อุเบกขาสันตีรณะทั้งคู่ฯ ประกอบความว่า ในจิตตุปบาทที่เป็นอเหตุกะ ๑๘ มีการสงเคราะห์

เนื้อหานี้สำรวจแนวคิดเกี่ยวกับอารมณ์ที่แตกต่างกันในหลักอภิธัมมาซึ่งไม่มีการเกิดในวิจิกิจฉาจิต รวมถึงการจำแนกและอภิปรายถึงความสัมพันธ์ของธรรมต่างๆ ที่ตั้งอยู่ในจิตหลายดวง โดยอธิบายถึงอาการและการประกอบ

…เสวยรสแห่งอารมณ์แม้โดยประการทั้งปวง เพราะฉะนั้น จึงสหรคตด้วย อุเบกขาอย่างเดียว แม้ในอารมณ์ทั้งหมด ฯ สันตีรณะฝ่ายกุศลวิบาก สหรคตด้วยสุขและอุเบกขา ในอิฏฐารมณ์และอิฏฐมัชฌัตตารมณ์ โดยบรรยายซึ่งต่างกันจากที่กล่าวแ…

เนื้อหาเกี่ยวกับวิบากทั้ง 4 ที่เกี่ยวข้องกับกายวิญญาณและอารมณ์อย่างละเอียด รวมถึงปรากฏการณ์ของการกระทบระหว่างอารมณ์กับกายวิญญาณในกิจกรรมประจำวัน การเชื่อมต่อระหว่างอารมณ์และการปฏิบัติธรรมที่แตกต่างกัน

…ะ เพราะอรรถว่า รับอารมณ์มีรูปเป็นต้น ที่ปัญจวิญญาณรับแล้ว โดยความเป็นไปด้วยอาการนั้น ๆ จิตที่ชื่อว่าสันตีรณะ เพราะอรรถว่า ใคร่ครวญ คือพิจารณารูป ตามที่รับไว้แล้วโดยชอบ ฯ [อธิบายวิบากวิจิตเป็นต้น] ที่ชื่อว่าวิ…

…และอกุศล โดยมุ่งเน้นที่การขุดค้นสุขทางกายและจิตที่ถูกบรรยายไว้ นอกจากนี้ยังมีการวิเคราะห์ความต่างของสันตีรณะระหว่างกุศลและอกุศล เพื่อให้เห็นอรรถตามหลักอภิธรรมและแนวคิดของอาจารย์แต่ละกลุ่ม.