หลวงพ่อตอบปัญหา: ศีล สมาธิ ปัญญา กับ อธิศีล อธิจิต อธิปัญญา : หน้า 38/80

? หลวงพ่อตอบปัญหา พระภาวนาวิริยคุณ ศีล สมาธิ ปัญญา เกี่ยวข้องกับอธิศีล อธิจิต อธิปัญญาอย่างไร ถาม คำว่า “ศีล สมาธิ ปัญญา” เป็นคำที่ชาวพุทธรู้จักกันดี แล้วคำว่า “อธิศีล อธิจิต อธิปัญญา” คืออะไร เกี่ยวข้องกับ “ศีล สมาธิ ปัญญา” อย่างไรเจ้าคะ ? ความจริงแล้วเรื่องศีล สมาธิ ปัญญา ตอบ กับอธิศีล อธิจิต อธิปัญญา เป็นเรื่องที่ต่อ เนื่องกัน คือเป็นเรื่องเดียวกัน แต่ว่าเป็นคนละ ระดับเท่านั้น ศีล สมาธิ ปัญญา คืออะไร คำเต็มๆ ของคำว่า “ศีล สมาธิ ปัญญา” ที่ เราพูดกันอย่างคล่องปากก็คือ การศึกษาเรื่องศีล การศึกษาเรื่องสมาธิ การศึกษาเรื่องปัญญานั่นเอง ศึกษาเรื่องศีล เพื่อเอามาใช้ควบคุมกายและ วาจา ให้มีความสะอาดบริสุทธิ์ คือ ไม่พูด ไม่ทำ จากศีลธรรมดาที่ใช้ควบคุมกายและวาจา ให้สะอาดบริสุทธิ์ ก็กลายเป็น อธิศีล หรือว่าศีล อย่างยิ่งบินมา จากสมาธิจิตธรรมดา ที่ใช้ควบคุมจิต ก็ กลายเป็นอธิจิต หรือว่าจิตอย่างยิ่งขึ้นมา จากปัญญาธรรมดา ก็กลายเป็นอธิปัญญา หรือว่าปัญญาอย่างยิ่งขึ้นมา ขั้นตอนการเปลี่ยนจากศีลเป็นอธิศีล คุณโยมลองสำรวจตัวเอง โดยใช้ศีล ๕ เป็น เกณฑ์ก็ได้ เมื่อตอนเข้าวัดใหม่ๆ ศีล ๓ ข้อแรก ได้แก่ ให้วิปริตผิดร่องรอยจนกระทบตนเอง หรือกระทบ เว้นจากการฆ่าสัตว์ เว้นจากการลักทรัพย์ เว้นจาก คนอื่นให้เดือดร้อน ศึกษาเรื่องสมาธิ เพื่อเอามาใช้ควบคุมจิต ไม่ ให้หนีไปเที่ยว ไม่ให้คิดฟุ้งซ่านในทางที่เป็นอกุศล ศึกษาเรื่องปัญญา เพื่อให้รู้เท่าทันโลก รู้เท่า ทันชีวิต รู้เท่าทันคน พูดง่ายๆ เพื่อให้รู้เท่าทันตาม ความเป็นจริง จะได้เลิกโง่เสียที อธิศีล อธิจิต อธิปัญญา คืออะไร เมื่อตั้งใจฝึกฝนตนเองไปตามลำดับๆ ตามที่ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงสอนเอาไว้ ซึ่งมีปรากฏ อยู่ในพระไตรปิฎกกันอย่างจริงๆ จังๆ ชนิดเอา ชีวิตเป็นเดิมพันแล้ว การประพฤติผิดในกาม ซึ่งเป็นเรื่องของการ ควบคุมกายและวาจาของเรา ยกตัวอย่าง ศีลข้อที่ ๑ เว้นจากการฆ่าสัตว์ ตอนเข้าวัดใหม่ๆ พวกเราส่วนมากมักจะมีอาการ อย่างนี้ คือพอยุงกัดหมับละก็ เงื้อมมือขึ้นเตรียม จะตบทันทีเลย แต่พอจะตบลงไปก็นึกได้ว่า "เรา กำลังรักษาศีลอยู่นะ” แล้วก็เอามือลง ต่อมารักษาศีลมากเข้า พอยุงกัดหมับ แทนที่จะยกมือขึ้นเตรียมจะตบ แล้วเนื้อค้างอย่างเคย ก็ไม่ทำ กลับเกิดความรู้สึกว่า “เจ้ายุงเอ๊ย ข้าเจ็บแล้ว เอ็งไปหาของอื่นกินบ้างเถอะนะ oh yemb