หน้าหนังสือทั้งหมด

การเรียงประโยคอธิบายความ
261
การเรียงประโยคอธิบายความ
…ะต้องมีวจนะและ วิภัตติเช่นเดียวกัน ถ้าบทตั้งเป็นศัพท์กิริยา ประกอบด้วยกิริยา ประเภทไหน กิริยาอาขยาต กิริยากิตก์ หรือประกอบด้วยปัจจัยอะไร กาลอะไร วิภัตติอะไร เป็นต้น บทแก้จะต้องมีลักษณะเช่นเดียวกันกับ บทตั้งนั้น …
การเรียงประโยคอธิบายความในภาษาไทยมีลักษณะเฉพาะในการจัดเรียงบท ตั้งโดยให้มีคำคุมตามด้วยบทแก้ ซึ่งบทแก้ต้องมีลักษณะตรงกับบทตั้ง และหากมีบทแก้หลายบทต้องใช้คำไขเหมาะสม เช่น 'คือได้แก่' พร้อมด้วยการจัดวางแ
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์
53
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค ภาคที่ ๒ อาขยาต และ กิตก์
…ตุมี 5 หรือ หู อยู่หน้า เป็น อณ, แต่ธาตุ ที่มี หุ เป็นที่สุด ไม่นิยมเหมือนธาตุที่มี ร เป็นที่สุด ยุ กิริยากิตก์ (๑๓๘) กิตก์ที่เป็นกิริยา เรียกว่ากิริยากิตก์, กิริยากิตก์นี้ ประกอบด้วยวิภัตติ วจนะ กาล ธาตุ วาจก ป…
ในภาคที่ ๒ ของบาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค เราจะได้พบกับแนวคิดเกี่ยวกับกิตก์และอาขยาต โดยเฉพาะในเรื่องของการกำหนดความหมายและการประยุกต์ใช้ในบริบทต่างๆ เช่น การทำ กรรม และการพรรณนา ที่อิงจากธาตุ หรือประเภทต่า
การแปลมคธเป็นไทยและไทยเป็นมคธ
2
การแปลมคธเป็นไทยและไทยเป็นมคธ
…นแจกแบบ อ การันต์ในปุ๊ลิงค์ได้แล้วเป็นต้น ไป แต่ต้องให้เรียนบาลีไวยากรณ์ตามกำหนดอย่างนี้ นาม อาขยาต กิริยากิตก์ อัพยยศัพท์ สมาส ตัทธิต นามกิตก์ สนธิ ในเวลาสอน หนังสือเล่มนี้ เมื่อถึงแบบใด อาจารย์ต้องแนะให้ศิษย์เ…
หนังสือเล่มนี้ได้ถูกจัดทำเพื่อให้เป็นแบบเรียนสำหรับการแปลมคธเป็นไทยและไทยเป็นมคธ โดยมีการกำกับการเรียนการสอนร่วมกับบาลีไวยากรณ์ อาจารย์จะต้องให้ความรู้แก่นักเรียนอย่างระมัดระวัง ศิษย์จะต้องเรียนรู้เกี
ความรู้เกี่ยวกับอุภัยพากยปริวัตน์และธรรมในโลก
6
ความรู้เกี่ยวกับอุภัยพากยปริวัตน์และธรรมในโลก
…กระดูก ท. แห่ง ความ เผือก ๔๘. หนัง แห่งโค ท. ดำ ๕๕. วิมาน แห่งพรหม ใหญ่ ๑๐๐. ดาว ท. ในฟ้า อันมือ ๓. กิริยากิตก์ ที่ไม่ใช่อัพยยะ ของนามนามบทใด ต้อง มีลิงคะ วจนะ วิภัตติ เหมือนลิงคะ วจนะ วิภัตติ ของนาม- นามบทนั้น …
…ิยะ และความสัมพันธ์กับพระราชาและธรรมชาติ เช่น รัศมีของพระอาทิตย์และพระจันทร์ นอกจากนี้ยังมีการพูดถึงกิริยากิตก์ที่เกี่ยวข้องกับนาม ซึ่งผู้เรียนต้องแปลเป็นภาษาไทยรวมถึงการจัดเรียงนามให้ถูกต้องตามหลักการ
ศึกษาและแปลประโยคจากอุภัยพากยปริวัตน์
19
ศึกษาและแปลประโยคจากอุภัยพากยปริวัตน์
… หน้าที่ 17 ๒๓๔. แผ่นดิน เป็น ที่อยู่ ของสัตว์ ท. ทั้งปวง ๒๓๕. ต้นไม้ ท. เป็น ที่อาศัย ของนก ท. ๑๑. กิริยากิตก์ ที่ไม่ใช่อัพยยะ ถ้ามีกิริยา ว่ามี ว่าเป็น อยู่หลัง เข้ากับกิริยา ว่ามี ว่าเป็น นั้น ใช้เหมือนกิริยา…
เนื้อหานี้เน้นการศึกษาเกี่ยวกับประโยคในอุภัยพากยปริวัตน์ โดยมีการแปลและอธิบายถึงกิริยาต่างๆ รวมทั้งการใช้ประโยคในบริบทต่างๆ เช่น กิริยาที่ไม่ใช่อัพยยะ การเชื่อมต่อคำในประโยค และตัวอย่างประโยคที่จะช่วย
อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์
20
อธิบายบาลีไวยากรณ์ นามและอัพยยศัพท์
… เอกวจนะ มักมีรูป เหมือนกัน เช่น เสฏฐิโน เป็นต้น ข้อนี้ก็มีสิ่งควรสังเกตอยู่บ้าง คือ คุณนาม สัพพนาม กิริยากิตก์ มักจะประกอบวิภัตติได้ให้เห็น ปรากฏอยู่ว่าเป็นวิภัตติอะไรแน่ เช่น เต เสฏฐิโน หรือ เสฏฐิโน กโรนฺตา อย…
บทความนี้อธิบายถึงการสังเกตศัพท์ในบาลี ซึ่งประกอบด้วย คุณนาม สัพพนาม และกิริยา รวมถึงการจำแนกประเภทของวิภัตติ เช่น ปฐมาวิภัตติ และทุติยาวิภัตติ โดยชี้แนะว่าการเข้าใจวิภัตติต้องพิจารณาคำที่ต่อเนื่องกัน
การอธิบายบาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์
85
การอธิบายบาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์
…กล เช่น นั้น (ต), นี้ (อิม), อื่น (อญฺญ) ฯลฯ ซึ่ง จะได้อธิบายต่อไป. ๓. วิเสสนะ ที่เป็น กิริยา เรียก กิริยากิตก์ เฉพาะที่แจก วิภัตติได้ และเป็นกิริยาที่ทำก่อน กิริยาสุดท้ายในประโยคเดียวกัน ตัวอย่างเช่น จูฬปนฺถโก …
บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับวิธีการใช้ไวยากรณ์บาลีโดยเน้นที่นามและอัพยยศัพท์ เพื่อแสดงถึงการกำหนดแน่นอนของนาม การสร้างวิเสสนะ และการแจกวิภัตติในประโยค การใช้กิริยาในบทที่มีการเคลื่อนไหว เช่น การเดิน ยืน แ
การสมบูรณ์แบบ กิริยากิตก์
54
การสมบูรณ์แบบ กิริยากิตก์
แนบเรียนบาลีวา การสมบูรณ์แบบ กิริยากิตก์ แปลว่า เป็น อ่อ คิทอ่ คำอธิบายรวม คำติ ชั้นร้องแล้ว การร้อง ดี+ตา ลง สระที่ดีที่สุด ลง อิ อาคม พฤ…
บทนี้นำเสนอการเรียนรู้เกี่ยวกับกิริยากิตก์ในบาลี โดยมีการอธิบายเกี่ยวกับการแปลงพยัญชนะและสระ การทำความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้คำและการสร้างคำในภา…
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙
236
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙
…อให้เป็นกิริยาในประโยคกัมม. อาขยาต เช่น ถ้าเป็นกิริยา ก็ต้องลง ย ปัจจัย และลง อิ อาคมหน้า ย ถ้าเป็น กิริยากิตก์ ก็เป็น ต ปัจจัยเป็นต้น ตัวอย่างเช่น ความไทย : ศิษย์ศึกษาศิลปะอยู่ กัตตุ : สิสโส สิปป์ สิกฺขติ ฯ กัม…
…้งแต่การแปลปัจจุบันกาลไปจนถึงอดีตกาล รวมถึงการชี้ให้เห็นถึงการใช้ศัพท์ที่ถูกต้องในรูปกิริยาอาขยาตและกิริยากิตก์ สำหรับผู้ที่สนใจศึกษาเกี่ยวกับการใช้ภาษามคธในการประสานกับภาษาไทย สามารถเข้ามาศึกษาได้ที่เว็บไซต์ dm…
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 279
281
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒ - หน้าที่ 279
…และเร่าร้อน ( แก่สัตว์ทั้งหลาย )ทั้งสิ้น นับด้วย แสนประเภท ๑. ภคควา วิกฤตวา ๒ ศัพท์นี้ลง ตวนๆ ปัจจัยกิริยากิตก์ ไม่ใช่ วนตุปัจจัย ตัทธิต ๒. เคยพบในหนังสือเก่าเขียนไว้ว่า "พระผู้มีพระภาคย์" น่าจะเขียนตามนัยนี้
เนื้อหาส่วนนี้พูดถึงรายละเอียดเกี่ยวกับคำศัพท์ในวิสุทธิมรรคและการอธิบายถึงพระภาคุยวา ซึ่งถือเป็นลักษณะที่ทำให้พระองค์เป็นที่เคารพนับถือ ในขณะเดียวกันก็มีการวิเคราะห์ในเรื่องของนิรุติลักษณะและการนำเสนอ
ศัพท์และความหมายในไวยากรณ์ไทย
193
ศัพท์และความหมายในไวยากรณ์ไทย
…้วยเครื่องปรุงในอาขยาต มี วิภัตติ กาล บท วจนะ บุรุษ ธาตุ วาจก และปัจจัย ครบทั้ง ๔ อย่าง ถ้าเป็นศัพท์กิริยากิตก์ ก็ต้องปรุงด้วยเครื่องปรุงของกิตก์ มี วิภัตติ วจนะ กาล ธาตุ วาจก และปัจจัย ครบ ถ้าประกอบศัพท์มีเครื่…
บทความนี้พูดถึงแนวทางการปรุงศัพท์ในอาขยาตและกิริยากิตก์ โดยอธิบายถึงเครื่องปรุงที่จำเป็นต้องมี เช่น วิภัตติ วจนะ กาล ธาตุ วาจก และปัจจัย หากขาดสิ่งใดสิ่งหน…
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ
142
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ
…ู้เขียนมุ่ง เน้นว่าสิ่งที่ถูกทำนั้นสำคัญที่สุด จึงเน้นไว้เป็นประธาน ส่วนมากจะใช้ ในประโยคเลขในและใช้กิริยากิตก์คุมพากย์ จำง่ายๆ ว่า “ประโยคใดเน้นที่สิ่งที่ถูกทำ ประโยคนั้นเป็น กัมมวาจก” ตัวอย่างเช่น ๑) ตาต มยา ส…
คู่มือเล่มนี้มุ่งเน้นการสอนการใช้กัมมวาจก ซึ่งเป็นศัพท์ที่ใช้ในกรณีที่ต้องการเน้นสิ่งที่ถูกทำของประโยค โดยมีการยกตัวอย่างประโยคต่างๆ ที่ช่วยอธิบายแนวคิดนี้ให้เข้าใจง่ายขึ้น เช่น การเน้นเทศนาหรือสิ่งที
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙
124
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙
…ชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ (๕) ในประโยคเลขนอก หรือ ประโยคเดินเรื่อง นิยมใช้กิริยา อาขยาตคุมพากย์มากกว่ากิริยากิตก์ และส่วนมากจะใช้วิภัตติหมวด อัชชัตตนี (5) ในประโยคเลขใน ที่เป็นอดีตกาล นิยมใช้กิริยากิตก์ คุมพากย์ โ…
บทนี้กล่าวถึงการใช้กาลในภาษามคธโดยการเน้นถึงความสำคัญของการเลือกใช้กิริยา เช่น อาขยาตคุมพากย์และกิริยากิตก์ และความสำคัญของการสังเกตกาลในสำนวนไทย เนื่องจากการใช้กาลผิดอาจทำให้เสียอรรถรสภาษา นักศึกษาจำเป็นต้อ…
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค - อาขยาตและกิตก์
48
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาค - อาขยาตและกิตก์
…ยู่ หน้า เอา ณุย เป็น เอยุย แล้วลบ อา ด้วยสระสนธิ (๑๕) ศัพท์ที่ประกอบด้วยปัจจัยนี้ บางศัพท์ก็ใช้เป็นกิริยากิตก์บ้าง อุ. เต จ ภิกขู คารยุหา อนึ่ง ภิกษุ ท. เหล่านั้น อันท่านจึงติเตียน (๑๓๗) วิเคราะห์ในกิตกิจจุปัจจ…
ศึกษาละเอียดเกี่ยวกับโครงสร้างและการใช้ศัพท์ในภาษาบาลี โดยเฉพาะในหัวข้ออาขยาตและกิตก์ โดยจะวิเคราะห์การใช้ภาษาจากประโยคต่างๆ ที่แสดงให้เห็นถึงความหมายและการเปลี่ยนแปลงของคำในบริบทต่างๆ เช่น การให้ การ
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙
254
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙
…ระโยค (๒) กิริยาในประโยค ย ถ้าบทวิเสสนะเดิมเป็น ต อนุต มาน ปัจจัย ก็ให้เปลี่ยนเป็นกิริยาอาขยาต หรือ กิริยากิตก์ที่คุมพากย์ได้ โดย รักษากาลไว้เหมือนเดิม ถ้าเป็นวิเสสนะธรรมดาๆ ก็ทำให้เป็นรูปวิกติ กัตตา แล้วใส่กิริ…
บทนี้สอนเกี่ยวกับการขยายกิริยาในภาษาไทยเป็นมคธ โดยอธิบายขั้นตอนการสร้างประโยคใหม่ การเพิ่มยเข้าประโยคแรกเพื่อการขยาย การเปลี่ยนกิริยาในประโยคให้เหมาะสม และแสดงตัวอย่างการใช้ โดยเฉพาะการขยายประธาน เพื่
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์
78
บาลีไวยากรณ์ วจีวิภาคที่ ๒ นามและอัพพยศัพท์
…กทาจิ ในกาลไหน, บางคราว ปรชชุ ในวันอื่น อิทานิ ในกาลนี้, เดี๋ยวนี้ อปรชิช ในวันอื่นอีก ปัจจัยที่เป็นกิริยากิตก์ ๕ ตัว คือ ตเว ตุ๊ ตูน ตวา ควาน กับทั้งปัจจัยที่อาเทศออกจาก ตวา เป็น อัพยยะ แจกด้วยวิภัตติไม่ได้ อุ.…
… วจีวิภาคที่ ๒ กล่าวถึงคำศัพท์และความหมายเช่น 'สพฺพทา', 'เอตรหิ', และอื่น ๆ ที่ใช้ในกาลต่าง ๆ รวมถึงกิริยากิตก์และการอาเทศออกจาก ตวา เป็น อัพยยะ. ข้อมูลนี้สามารถนำไปใช้ในการศึกษาและเข้าใจบาลีได้ดียิ่งขึ้น โดยเรี…
กฎการใช้กิริยาในประโยคสั้น
23
กฎการใช้กิริยาในประโยคสั้น
…ิริยาซึ่งเนื่องกันต่อๆ มาโดย ลำดับหลายตัว ใช้กิริยาอาขยาตแต่ตัวหลังตัวเดียว บรรดากิริยา ข้างหน้า ใช้กิริยากิตก์เป็นอัพยยะบ้าง ไม่เป็นอัพยยะบ้าง ทั้งสิ้น แต่ที่ใช้กิริยากิตก์ที่เป็นอัพยยะคือกิริยาที่ลง ตฺวา ปัจจั…
บทความนี้กล่าวถึงการใช้กิริยาในประโยคภาษาไทย โดยเน้นที่การใช้กิริยาหลายตัวที่เชื่อมโยงกัน พร้อมตัวอย่างที่แสดงให้เห็นการประยุกต์ใช้กิริยาในรูปแบบต่าง ๆ ผู้เรียนสามารถแปลประโยคตัวอย่างได้เพื่อฝึกฝนความ
อธิบายบาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์
37
อธิบายบาลีไวยากรณ์: นามและอัพยยศัพท์
… บางวิภัตติจะแจกเหมือน อ การันต์ ในปุ๋. นปุ๊. ก็ได้ เพราะเป็นการง่ายจึงไม่ได้แสดงไว้ในที่นี้, ศัพท์ กิริยากิตก์ประกอบด้วย อนุต ปัจจัย แจกเหมือน ภวนฺต ก็ได้ เช่น กริ แปลว่า กระทำอยู่, หรือจะเอาไปแจกตาม อ การันต์ใ…
เนื้อหาเกี่ยวกับการวิเคราะห์ไวยากรณ์บาลี โดยเฉพาะประมวลการจัดการรูปแบบของนาม และการใช้ศัพท์ในคำอธิบาย พร้อมตัวอย่างการแปลงคำ เพื่อเข้าใจการใช้ในประโยคอย่างถูกต้อง. การศึกษาไวยากรณ์เหล่านี้สำคัญต่อการเ
การแปลไทยเป็นมคธ: คู่มือวิชาและวิธีการ
62
การแปลไทยเป็นมคธ: คู่มือวิชาและวิธีการ
…คติเหมือนเป็นวิเสสนะของนามนั้น เช่น : โส ปิตุ ปิโย โหติ ฯ : สา อภิรูปา โหติ ฯ ๓. วิกติกตฺตา ที่มาจากกิริยากิตก์ซึ่งแจกด้วยวิภัตติได้ มีคติ เหมือนคุณนาม จึงต้องเปลี่ยนรูปไปตามนามเจ้าของ เช่น
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธนี้นำเสนอข้อมูลที่สำคัญเกี่ยวกับการแปลจากภาษาไทยเป็นมคธ โดยเน้นวิธีการเรียงวิกติกตฺตาซึ่งมีความสัมพันธ์กับกิริยาจากธาตุต่างๆ. มีการอธิบายถึงการเปลี่ยนแปลงรูปแบบและการคงรักษาความ
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ
40
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ
…ม เช่น ปณฺฑิตา ทนุธา ๕. ศัพท์กิริยานาม หรือภาวนาม คือ ศัพท์ที่ปรุงมาจากนามกิตก์ ทั้งหมด และปรุงมาจากกิริยากิตก์บางตัว คือ อนีย ตพฺพ และ ต ปัจจัย เช่น กรณ์ อุปสมฺปทา พุทโธ มตามต์ ขาทนีย์ มริตพพ์ (ได้ใน ประโยคว่า …
คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธนี้มุ่งเน้นการศึกษาเกี่ยวกับศัพท์ต่างๆ รวมถึงศัพท์ปุริสสัพพนามและกฎการเรียงประโยคในภาษาไทย มคธ การใช้ศัพท์คุณนามที่เป็นดุจนามนาม และกิริยานาม หรือภาวนาม นอกจากนี้ยังมีการพูดถึงศ