คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ : หน้า 236/374

๒๒๐ คู่มือวิชาแปลไทยเป็นมคธ ป.ธ.๔-๙ ปัจจัยใหม่ เพื่อให้เป็นกิริยาในประโยคกัมม. อาขยาต เช่น ถ้าเป็นกิริยา ก็ต้องลง ย ปัจจัย และลง อิ อาคมหน้า ย ถ้าเป็น กิริยากิตก์ ก็เป็น ต ปัจจัยเป็นต้น ตัวอย่างเช่น ความไทย : ศิษย์ศึกษาศิลปะอยู่ กัตตุ : สิสโส สิปป์ สิกฺขติ ฯ กัมม. : สิสเสน สิปป์ สิกขิยเต ฯ กัตตุ กัมม. อุปาสโก สการ์ เถรสฺส เทติ ฯ ความไทย : อุบาสกถวายสักการะแด่พระเถระอยู่ : : อุปาสเกน สกฺกาโร เถรสฺส ทียเต (หรือ ทิยุยเต) ตามตัวอย่างนี้ แสดงที่มีบทประกอบครบ คือ ประธาน กรรม กิริยา แต่ในความเป็นจริงอาจมีบทประกอบมากกว่านี้ หรือน้อยกว่านี้ ก็ได้ ก็แล้วแต่ความในที่นั้นๆ และตัวอย่างนี้ก็แสดงเฉพาะปัจจุบันกาล หากเป็นอดีตกาล เมื่อแปลงเป็นกัมมวาจกแล้วอาจติดขัดด้วยเรื่องศัพท์ คือ ศัพท์ที่เป็นกัมมวาจกนั้น ในรูปกิริยาอาขยาตอดีตกาล ไม่นิยมใช้ หรือไม่มีใช้ ก็ให้แปลงเป็นกิริยากิตก์อดีตกาลก็ได้ เช่น ความไทย กัตตุ กัมม. ความไทย : กุฎมพีนั้น ได้ให้เครื่องบริหารครรภ์ แก่นางแล้ว โส : ตาสา คพุกปริหาร อทาสี ฯ (๑/๓) เตน ตสฺสา คพุภปริหาโร ทินโน ฯ : ผู้บอดเขลาเธอทําอย่างนี้ทําไม นางประกอบ