การบรรลุธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
…ด ความรู้ ต้องรวมเป็นจุดเดียวกัน เมื่อหยุดแล้วจึงดับ เมื่อดับแล้วจึงเกิด ถ้าไม่ดับ ก็ไม่เกิด นี้เป็นของจริง ของจริงต้องอยู่ตรงนี้ ถ้าไม่ถูกส่วนนี้ เป็นไม่เห็นเดี๋ยขาด"
ม. ๕๘๙
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเมื่อ 2,500 ปีที่แล้ว ได้บรรลุอุตตรสัมมาสัมโพธิญาณในตอนเช้า พระองค์ได้ตรองความว่า เมื่อพราหมณ์มีความเพียรสามารถกำจัดมารและเสนามารได้แล้ว จะสิ้นสุดความมืดและความไม่รู้ในใจ พระเดชพระค