หน้าหนังสือทั้งหมด

ความรู้เกี่ยวกับอินทรีย์ในพระพุทธศาสนา
174
ความรู้เกี่ยวกับอินทรีย์ในพระพุทธศาสนา
…งอินทรีย์ที่เป็นเวทนาในสุทธิกสูตร ว่า “ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อินทรีย์ 5 ประการนี้ 5 ประการเป็นไฉน คือ สุขินทรีย์ ทุกอินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ โทมนัสสินทรีย์ อุเบกขินทรีย์ อินทรีย์ 5 ประการนี้แล จากนั้นพระองค์ได้ทรง…
บทความนี้กล่าวถึงการเข้าใจอินทรีย์ในพระพุทธศาสนา ซึ่งประกอบด้วยอินทรีย์ 22 ชนิด และอธิบายถึงความสำคัญของอินทรีย์ทั้ง 6, 3 และ 5 ประการ โดยมีเนื้อหาที่สำคัญเกี่ยวกับการตระหนักถึงความเกิดและดับซึ่งนำไปส
ดวงอินทรีย์ทั้ง 5 และความสำคัญต่อการบรรลุธรรม
248
ดวงอินทรีย์ทั้ง 5 และความสำคัญต่อการบรรลุธรรม
หมวดที่ 3 มีดวงอินทรีย์ 5 ดวง คือ สุขินทรีย์ ความสุขเป็นใหญ่ มีลักษณะสัณฐานกลม สีขาวใสสะอาดบริสุทธิ์ ซ้อนอยู่ข้างใน ชีวิตินทรีย์ ไปตามลำดับชั้นข…
บทความนี้นำเสนอข้อมูลเกี่ยวกับดวงอินทรีย์ทั้ง 5 ดวง ได้แก่ สุขินทรีย์, ทุกขินทรีย์, โสมนัสสินทรีย์, โทมนัสสินทรีย์ และ อุเปกขินทรีย์ ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการกำหนดเวทนาในชีว…
การดับทุกขินทรีย์ในฌาน
185
การดับทุกขินทรีย์ในฌาน
… ฯลฯ เข้าถึงฌานที่ ๑ อยู่ ทุกขินทรีย์อันเกิดขึ้นแล้วย่อมดับไปไม่เหลือ ในที่นี้ ก็โทมนัสสินทรีย์ ... สุขินทรีย์ ... โสมนัสสินทรีย์อันเกิดขึ้นแล้ว ย่อมดับไปไม่เหลือในที่ไหน ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เพราะ…
…้างความเข้าใจในความดับสนิทที่เกิดขึ้นในฌานและการวิเคราะห์ทุกขินทรีย์ที่เกิดขึ้น เช่น โทมนัสสินทรีย์ สุขินทรีย์ และโสมนัสสินทรีย์ ที่ปรากฏในช่วงของการปฏิบัติธรรมในรูปแบบต่าง ๆ จากที่สะสมในร่างกาย, รวมถึงการอธิบา…
ความเป็นใหญ่ในกายและใจ
159
ความเป็นใหญ่ในกายและใจ
…ธรรมและนามธรรม 9. มนินทรีย์ ความเป็นใหญ่ของใจ มีหน้าที่ รู้อารมณ์ ได้แก่ จิตทั้งหมด เป็นนามธรรม 10. สุขินทรีย์ ความเป็นใหญ่เรื่องสุขเวทนา มีหน้าที่ สบาย ได้แก่ สุขเวทนาเจตสิก เป็น นามธรรม 11. ทุกขินทรีย์ ความเป…
บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับอินทรีย์ต่าง ๆ และความเป็นใหญ่ในด้านต่าง ๆ อาทิ กายินทรีย์ที่มีหน้าที่รับความสัมผัส อิตถินทรีย์ที่แสดงอาการของหญิง ปุริสินทรีย์ที่แสดงอาการของชาย ชีวิตินทรีย์ที่รักษารูปและนาม
อรูปชีวิตินทรีย์และความรู้สึกทางจิตใจ
163
อรูปชีวิตินทรีย์และความรู้สึกทางจิตใจ
…มประพฤติเป็นไปอยู่ ความหล่อเลี้ยง ชีวิตินทรีย์ คือชีวิตของ นามธรรมนั้นๆ ซึ่งได้แก่ จิตและเจตสิก 10. สุขินทรีย์ มีหน้าที่สบาย คือ ความสบายทางกาย ความสุขทางกาย ความเสวยอารมณ์ที่สบาย เป็นสุขอันเกิดแต่กายสัมผัส กิร…
อรูปชีวิตินทรีย์คือส่วนที่เชื่อมโยงกับการดำรงอยู่ เช่น อายุ และการกระทำต่างๆ ในขณะที่สุขินทรีย์เกี่ยวข้องกับความสุขและความสบายทางกาย ทำให้เกิดสุขเวทนา ส่วนทุกขินทรีย์มีหน้าที่ในการรับรู้ความทุกข์…
ตารางสรุปอินทรีย์
171
ตารางสรุปอินทรีย์
…ภาวรูป 9. ชีวิตินทรีย์ การรักษารูปและนาม ชีวิตรูปและชีวิตินทรีย์เจตสิก รักษารูปและนาม รูปและนาม 10. สุขินทรีย์ การเสวยความสุขกาย เวทนา-สุขสหค กายวิญญาณจิต1 | สบายกาย นามปรมัตถ์ 11. ทุกขินทรีย์ การเสวยความทุกข์ก…
ตารางสรุปอินทรีย์ 22 ประการที่เกี่ยวกับการรับรู้และอารมณ์ของมนุษย์ เริ่มจากการเห็น (จักขุนทรีย์) และการได้ยิน (โสตินทรีย์) ไปจนถึงความสุขและความทุกข์ทั้งทางกายและใจ และการรู้แจ้งในอริยสัจ 4 อินทรีย์แต
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค)
103
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา นาม อตฺถโยชนา (ทุติโย ภาโค)
… อินทรีย์ ภควตา เอตฺถ ปาลีย์ เทสยิตฺถ อิติ ตสฺมา สา ปาลิ เทสนา ฯ อินฺทฺริยาน เทสนา อินฺทฺริยเทสนา ฯ สุขินทรีย์...อุเปกขินทริยนต์ ลิงคตฺโถ ๆ อิติ ปญฺจธาติ ปทสฺส สรุป์ ฯ ปญจธาติ เทสิตาติ ปเท ตติยาวิเสสน์ ฯ อิติ ว…
ในหน้านี้ได้พูดถึงอภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา และการจำแนกเวทนาเป็นสามประเภท ได้แก่ สุขา ทุกขา และอุเบกขา รวมถึงการชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการมีความเข้าใจในเวทนาและการประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน เพื่อให้เกิดป
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
207
อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา ปญฺจิกา
…นทริยานันตร์ วุตต์ ฯ ตตฺถ หิ จักขุนทรีย์ กายินทรีย์ มนินทรีย์ อิตถินทรีย์ ปุริสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์ สุขินทรีย์ อญฺญาตาวินทริยนติ วุตต์ ฯ วสน์ สมพชุฌน์ วโส ฯ วิภชน์ วิภาโค ฯ เตสํ อนุญาติ กายตนาน อนนุตร์ ตทนุนตร์…
บทความนี้กล่าวถึงการวิเคราะห์อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา โดยเฉพาะในส่วนของปริจเฉทที่ 7 ที่กล่าวถึงนิสสัยและความสัมพันธ์ต่าง ๆ ของอินทรียาน การจัดประเภทและการเข้าใจความหมายผ่านทางตัวอย่างที่หลากหลาย สืบค้นจาก
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
41
อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลียา
…นทรีย์ โสตินทรีย์ ฆานินทรีย์ ชิวหินทรีย์ กายินทรีย์ อิตถินทรีย์ ปุริสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์ มนินทรีย์ สุขินทรีย์ ทุกฺขินทรีย์ โสมนสฺสินทรีย์ โทมนสฺสินฺทฺริย์ อุเปกขินฺทริย์ สทฺธินฺทฺริย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สม…
เนื้อหาดังกล่าวประกอบด้วยการวิเคราะห์อภิธรรมและความสำคัญของการปฏิบัติธรรมในชีวิตประจำวัน โดยนำเสนอในรูปแบบที่ให้ความเข้าใจง่าย เช่น การเจริญสติ การมีความตั้งใจที่ถูกต้อง และการพัฒนาปัญญา นอกจากนี้ยังม
เวทนาทั้งสามในอภิธรรม
117
เวทนาทั้งสามในอภิธรรม
…ฯ เตนาห” ภควา ติสโส อิมา ภิกฺขเว เวทนา สุขา ทุกฺขา อทุกขมสุชาติ ฯ เอว์ ติวิธา ปเนตา อินฺทฺริยเทสนาย สุขินทรีย์ ทุกฺขินทรีย์ โสมนสฺสินทรีย์ โทมนสฺสินฺทฺริย์ อุเปกขินทริยนติ ปญฺจธา เทสิตาติ ตัวเสนาเปตุถ วิภาค ทสฺ…
เนื้อหานี้พูดถึงการจำแนกประเภทของเวทนา อธิบายถึงเวทนาที่เกิดจากความรู้สึกต่างๆ เช่น สุข ทุกข์ และอทุกขมสุข โดยแบ่งออกเป็นหลายประเภทตามความสามารถในการรับรู้ ทั้งนี้ยังมีการเน้นย้ำถึงธรรมชาติและการรักษา
จิตและเจตสิก: การวิเคราะห์เวทนาในอภิธัมมะ
119
จิตและเจตสิก: การวิเคราะห์เวทนาในอภิธัมมะ
…าเหล่านั้น แม้มี ๓ อย่างดังพรรณนา มานี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงไว้ในอินทรีย์เทศนา โดย ๕ อย่าง คือ สุขินทรีย์ ทุกขินทรีย์ โสมนัสสินทรีย์ โทมนัสสินทรีย์ อุเบกขินทรีย์ ๑. นัย. สฬา. ๑๘/๒๖๘, ๒. สํ. สฬา. ๑๘/๒๕๕.
บทความนี้วิเคราะห์การสงเคราะห์เวทนาภายใต้แนวคิดของอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยการจำแนกเวทนาออกเป็น 3 ประเภทคือ สุข ทุกข์ และอุเบกขา นำเสนอคำสอนของพระผู้มีพระภาคเกี่ยวกับธรรมชาติของเวทนา และการเข้าถึงความเข
การจำแนกเวทนาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
120
การจำแนกเวทนาในอภิธัมมัตถสังคหบาลี
… อย่าง เพราะความต่างแห่งความสำราญและความไม่สำราญที่เป็นไปทาง กาย และเป็นไปทางจิต จึงทรงแสดงเวทนาว่า สุขินทรีย์ โสมนัสสิน ทรีย์ ทุกขินทรีย์ โทมนัสสินทรีย์ ฯ แต่อุเบกขาทรงแสดงไว้อย่างเดียว เท่านั้นว่า อุเบกขินทรี…
บทความนี้กล่าวถึงการจำแนกเวทนาตามหลักอภิธัมมัตถสังคหบาลี โดยพระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงแสดงความแตกต่างระหว่างสุขและทุกข์ ซึ่งแต่ละประเภทมีลักษณะเฉพาะด้วยการเสวนโผฏฐัพพารมณ์ที่น่าปรารถนาและไม่น่าปรารถนา ส
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 311
311
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 311
…ีย์ ๑ ฆานินทรีย์ ๑ ชิวหินทรีย์ ๑ กายินทรีย์ ๑ อิตถินทรีย์ ๑ ปุริสินทรีย์ ๑ ชีวิตนทรีย์ ๑ มนิทรีย์ ๑ สุขินทรีย์ ๑ ทุกข์ทรีย์ ๑ โสมนัสสินทรีย์ ๑ 0 0
ในหน้า 311 ของอภิธัมมัตถสังคหบาลี ท่านเสนอแนวคิดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับปาปสังคหะ (อกุศลสังคหะ) ซึ่งมีการกล่าวถึง 5 อย่าง ได้แก่ อาสวะ, โอฆะ, โยคะ, และคันถะ โดยมีรายละเอียดของวัตถุธรรมและแนวคิดต่างๆ รวม
วิสุทธิมคฺคของการปฏิบัติในจิตนิพพาน
212
วิสุทธิมคฺคของการปฏิบัติในจิตนิพพาน
…้าที่ 212 วิสุทธิมคเค วิหรติ เอตถุปปันน์ ทุกขินทรีย์ อปริเสส์ นิรุชฺฌติ กตฺถ จุปปันน โทมนสฺสินทรีย์ สุขินทรีย์ โสมนสุรินทรีย์ อปริเสส์ นิรุชฌติ อิธ ภิกฺขเว ภิกขุ สุขสุส จ ปหานา ฯเปฯ จตุตถ์ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรต…
เนื้อหานี้พูดถึงความเข้าใจในศิลปะการปฏิบัติข้ามกฎแห่งอารมณ์ในฌาน โดยเฉพาะความหลุดพ้นจากทุกข์ เพื่อบรรลุถึงนิพพาน การวิเคราะห์เจตนาของจิตในอริยสัจสี่ และการกำหนดอารมณ์ให้มีประสิทธิภาพสูงสุดในการทำให้เก
วิสุทธิมรรคและการพัฒนาปัญญา
72
วิสุทธิมรรคและการพัฒนาปัญญา
…นทรีย์ โสตินทรีย์ ฆานินทรีย์ ชิวหินทรีย์ กายินทรีย์ มนินทรีย์ อิตถินทรีย์ ปุริสินทรีย์ ชีวิตินทรีย์ สุขินทรีย์ ทุกฺขินทรีย์ โสมนสฺสินทรีย์ โทมนสฺสินทรีย์ อุเปกขินทรีย์ สุทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินท…
เนื้อหาในบทนี้เกี่ยวข้องกับวิสุทธิมรรค ซึ่งพูดถึงการพัฒนาและการเจริญเติบโตของปัญญาและธาตุสำคัญของชีวิต การพัฒนาทางจิตวิญญาณ การสร้างความเข้าใจในลักษณะต่างๆ และการผสมผสานของอารมณ์ รวมถึงการทำความเข้าใจ
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
184
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๑ ตอน ๒
…นสุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส นั้นไปได้กันกับลำดับข้อแห่ง อินทรีย์ ในอินทรียวิภังค์ ซึ่งเรียกลำดับไว้ว่า สุขินทรีย์ ทุกฺขินทรีย์ โสมนสฺสินทรีย์ โทมนสฺสินฺทฺริย์ อุเปกขินทรีย์
ประโยคนี้วิเคราะห์ความหมายและสำคัญของการละสุข ทุกข์ โสมนัส โทมนัส ในจตุตถฌานปาฐะ โดยยกตัวอย่างถึงการที่สิ่งเหล่านี้ละไปในอุปจารขณะที่แตกต่างกัน ซึ่งแสดงถึงความเข้าใจในธรรมะที่ลึกซึ้งซึ่งต้องอาศัยการพั
การวิเคราะห์โทษมัลสินทรียในอุปจารแห่งติยาณ
292
การวิเคราะห์โทษมัลสินทรียในอุปจารแห่งติยาณ
…ยาณนั้น เพราะมีปัจจัยยังละไม่ได้ แต่ในฤดูยานจะเกิดขึ้นไม่ได้เลย เพราะมีปัจจัยยังละไม่ได้แล้ว อันนี้ สุขินทรีย์ แม้ที่จะได้แล้วในอุปจารแห่งติยาณก็ยัง บังเกิดขึ้นแก่พระ โอโววผู้มีอุปาระที่ประดิษฐ์ซึ่งมีมีเป็นสมุฏ…
เนื้อหาประกอบด้วยการวิเคราะห์ถึงโทษมัลสินทรียะและความสำคัญของวิริยะในการเกิดขึ้นในจิตใจ โดยยกตัวอย่างเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับความลำบากและการเกิดขึ้นของความสุขในอุปจารแห่งติยาณ บทสนทนานี้ชี้ให้เ