ข้อความต้นฉบับในหน้า
พุทธสุภาวิต เรื่อง.. หลักเกณฑ์เลือกฟันคน
จากหนังสือ พุทธภาษิตสะกิดใจ เล่มที่ 3
มตุฏฐบุญฎา สฬา สาธุ
"การรู้จักประมาณ ยิ่งประโยชน์ให้สำเร็จทุกเมื่อ"
พุทธศาสตร์สุภาษิต
การรู้จักประมาณ หมายความว่า การรู้จักความพอดีบุคคลที่รู้จักประมาณ ย่อมจะไม่ทำสิ่งใดให้เกินความพอดี หรืออย่าลงจนเกินไป มีการใช้จ่ายให้พอประมาณ ทำงานตามกำลังของตนและลงทุนตามกำลังทรัพย์ที่จะหาได้
การทำงาน นอกจากจะรู้จักประมาณแล้ว ยังจะต้องรู้กาลเวลาและสถานที่ เช่น เวลาไหนเหมาะสมที่จะค้าขายอะไรดูฤดู กาลฤดูจะเหมาะสมกับการทำงานอย่างไร การรู้จักประมาณอย่างนี้การงานจะสำเร็จผลได้ดี
ผู้เฒ่าแกในสมัยโบราณ ชอบพูดอยู่คนเดียวว่า เด็กคนนี้ดีมั่นคง ไม่เล่น ไม่ทำงาน ถ้ามีชายหนุ่มจะแต่งกลาวใคร ต้องผ่านการคัดเลือกก่อน หลักการนี้คือ ไม่เล่น-ขยันทำงาน ถ้าใครมีสมบัติครบ ๓ ประการทางฝ่ายของหญิงก็จะดูแลลงและไปสุขกันตามประเพณี นี้เป็นหลักการคัดเลือกคนในสมัยนั้น
หลักความจริงมีอยู่ว่า คนที่ทำให้ครอบครัว ยากจน มาจาก กิน-เล่น- เกียจคร้าน บางทีเขาเรียกว่า คนชาวเกาะ คือชอบเกาะคนอื่นเขากิน
พระพุทธเจ้าทรงตรัสเตือนว่า บุคคลจะต้องรู้จักประมาณหมายความว่า ถ้าเป็นคนจน ก็จะต้องรู้จักประหยัด อดทนอดออม ไม่ควรจะไปกินอาหารที่แพงเกินฐานะ ตามคลิปตามบาร์ เมื่อเผลเข้าไปก่อไม่ให้ที่ต้องเมาสุรา เมื่อเมาสุราก็ต้องไปต่อว่ากัญ ดีไม่ดีจะพาเข้าอนาคตพนันอีก กว่าจะกลับถึงบ้านก็ติดกันเที่นงคืน ตอนเช้าก็นอนตื่นสาย เมื่อดื่มมาแล้วก็เพลียไม่อยากทำงาน พอตาก็เย็นไป เขาบอกรีอ ก็ไม่อยากไปเข้าบาร์อีก เป็นอย่างนิดเดียว กลายเป็นคนติดอบายูไปในที่สุด
เพราะฉะนั้น การรู้จักประมาณในทุกสิ่งสามารถจะเป็นประโยชน์ให้สำเร็จได้ และทำงานนั่นจะไม่ผิดพลั้งเพราะฉะนี้ เป็นหลักการมัชิมาปฏิปทาที่ถูกต้อง ขอให้คิดว่า
๑. รู้จักประมาณ จะทำความสำเร็จ ทำเศรษฐกิจพอเพียงหลบเลี่ยงความเท็จ
๒. ไม่กิน ไม่เล่น เป็นงาน เป็นหลักการคนดีทำได้ด้วย จะช่วยให้มั่งมี