หน้าหนังสือทั้งหมด

อากาสธาตุและวิญญาณธาตุในระบบธรรมชาติ
41
อากาสธาตุและวิญญาณธาตุในระบบธรรมชาติ
…อมีความรู้สึกนึกคิดต่างๆ ก็เพราะเรามีวิญญาณธาตุ โดยความรู้นี้รู้ด้วยวิญญาณธาตุทั้ง 6 ซึ่งประกอบด้วย จักขุวิญญาณธาตุ ธาตุรู้ทางตา โสตวิญญาณธาตุ ธาตุรู้ทางหู ฆานวิญญาณธาตุ ธาตุรู้ทางจมูก ชิวหาวิญญาณธาตุ ธาตุรู้ทางลิ้น…
อากาสธาตุเป็นช่องว่างในร่างกายและภายนอก มีอากาสธาตุภายในและภายนอก เช่น ช่องต่างๆ ในร่างกายและสถานที่ที่ไม่มีธาตุ ส่วนวิญญาณธาตุทำให้มีชีวิต มีการรับรู้จาก 6 ธาตุที่สำคัญ เช่น ตา หู จมูก ซึ่งเชื่อมโยงก
การแผ่เมตตาและการบรรเทาความโกรธ
58
การแผ่เมตตาและการบรรเทาความโกรธ
…หายตนะ รสายตนะ กายายตนะ โผฏฐัพพายตนะ มนายตนะ ธัมมายตนะ หรือ ในธาตุ 18 นั้น เราโกรธจักขุธาตุ รูปธาตุ จักขุวิญญาณธาตุ หรือโกรธโสตธาตุ สัททธาตุ โสตวิญญาณธาตุ หรือโกรธมานธาตุ คันธธาตุ ฆานวิญญาณธาตุ หรือโกรธชิวหาธาตุ รสธ…
การแผ่เมตตาเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยให้เกิดความสุขและสามารถเข้าถึงพรหมโลกรวมทั้งวิธีการบรรเทาความโกรธโดยการพิจารณาและแยกธาตุต่าง ๆ ให้เห็นว่า ธาตุเป็นสิ่งที่ไม่ควรนำมาสู่ความโกรธอย่างแน่นอน หากเรามีการพิจา
องค์ประกอบของธาตุทั้ง 18
143
องค์ประกอบของธาตุทั้ง 18
…พธาตุ : โผฏฐัพพารมณ์ ชื่อว่า ธาตุ เพราะทรงไว้ซึ่งการกระทบกับกายปสาท องค์ธรรมได้แก่ สัมผัสต่าง ๆ 11. จักขุวิญญาณธาตุ : จักขุวิญญาณ ชื่อว่า ธาตุ เพราะทรงไว้ซึ่งการเห็น องค์ธรรมได้แก่ จักขุวิญญาณจิต 2 (การเห็นสิ่งที่ดี…
ธาตุทั้ง 18 มีบทบาทสำคัญในการเข้าสัมผัสโลกผ่านประสาทสัมผัสต่างๆ อาทิเช่น จักขุธาตุที่เกี่ยวข้องกับการมองเห็นและโสตธาตุที่เกี่ยวข้องกับการได้ยิน โดยแต่ละธาตุมีองค์ธรรมที่สัมพันธ์และให้ความเข้าใจในธรรมช
ธาตุ 18 ประการในพุทธศาสนา
145
ธาตุ 18 ประการในพุทธศาสนา
1. จักขุธาตุ รูปธาตุ จักขุวิญญาณธาตุ 2. โสตธาตุ สัททธาตุ โสตวิญญาณธาตุ 3. ฆานธาตุ คันธธาตุ ฆานวิญญาณธาตุ 4. ชิวหาธาตุ รสธาตุ ชิวหาวิญญาณ…
เนื้อหานี้สำรวจธาตุ 18 ประการในพุทธศาสนา ประกอบไปด้วย จักขุธาตุ, โสตธาตุ, ฆานธาตุ, ชิวหาธาตุ, กายธาตุ, และมโนธาตุ ซึ่งแบ่งออกเป็นพวกใหญ่ๆ สี่สิบเจ็ดพวกตามลักษณะอาการ ธาตุเหล่านี้ช่วยในการรับรู้สิ่งต่า
ธาตุกระทบและธาตุรับในพุทธศาสนา
146
ธาตุกระทบและธาตุรับในพุทธศาสนา
…ธาตุ คือ ประสาทกาย 6. มโนธาตุ คือ ใจที่รับอารมณ์และพิจารณาอารมณ์ทวารทั้ง 5 ธาตุรู้ 6 ธาตุ ได้แก่ 1. จักขุวิญญาณธาตุ คือ ธาตุที่เห็นรูป 2. โสตวิญญาณธาตุ คือ ธาตุที่ได้ยินเสียง 3. ฆานวิญญาณธาตุ คือ ธาตุที่รู้กลิ่น 4. …
บทความนี้นำเสนอเกี่ยวกับธาตุกระทบ 6 ประเภท ได้แก่ รูปธาตุ, สัททธาตุ, คันธธาตุ, รสธาตุ, โผฏฐัพพธาตุ และ ธัมมธาตุ ซึ่งช่วยให้เข้าใจการสัมผัสโลก สิ่งที่เกี่ยวข้องกับการรับรู้ถูกจำแนกเป็นธาตุรับ 6 ประเภท
ธาตุกระทบและอายตนะ
147
ธาตุกระทบและอายตนะ
…6 ตารางธาตุทั้ง (ธาตุรับ) อายตนะภายใน 6 18 (ธาตุรู้) เกิดการกระทบของอายตนะภายนอก กับอายตนะภายใน 13. จักขุวิญญาณธาตุ 1. รูปธาตุ 7. จักขุธาตุ 2. สัททธาตุ 8. โสตธาตุ 14. โสตวิญญาณธาตุ 3. คันธธาตุ 9.มานธาตุ 15. ฆานวิญญา…
…รื่องธาตุกระทบ พบว่าอายตนะภายนอกและอายตนะภายในมีการกระทบกันซึ่งเกิดจากการรับรู้ทางประสาทต่างๆ รวมถึงจักขุวิญญาณธาตุและธาตุสัมผัสทั้ง 6 ซึ่งส่งผลต่อการสร้างบาปและบุญในชีวิตประจำวัน เช่น การเห็นรูปภาพและการตอบสนองต่อม…
มโนธาตุและธาตุรู้ในธรรมบาล
151
มโนธาตุและธาตุรู้ในธรรมบาล
…ืดมนอนธการไม่รู้ตามความเป็นจริง ในที่สุดก็จะนำไปสู่ความทุกข์ไม่รู้จบ 7.4.3 ธาตุรู้ 6 ธาตุ ได้แก่ 1. จักขุวิญญาณธาตุ เป็นนามธรรม มีหน้าที่เห็นรูป คือ รู้สี องค์ธรรมได้แก่ จักขุวิญญาณจิต 2 ดวง คือ ดวงบุญและดวงบาป มีลั…
…จฉนจิต หากไม่มีการรู้แจ้งตามความเป็นจริง ก็จะเกิดอุปาทานและความทุกข์ที่ไม่รู้จบ ต่อมาในธาตุรู้ 6 มี จักขุวิญญาณธาตุที่ทำหน้าที่เห็นรูปและรู้สี โดยบ่งบอกถึงการรับรู้อารมณ์ทางการมองเห็นอย่างชัดเจน และมีเงื่อนไขในการเก…
ธาตุ 18 และลักษณะของมัน
242
ธาตุ 18 และลักษณะของมัน
… ได้กลิ่น รับรส สัมผัส หรือว่าแม้กระทั่งปรุงแต่ง จากจิตของมันเอง เป็นธาตุพิเศษ 3. ธาตุรับรู้ ได้แก่ จักขุวิญญาณธาตุ คือ ธาตุรับรู้ หรือเห็น รูป สี และสัณฐาน โสตวิญญาณธาตุ คือ ธาตุรับรู้ หรือได้ยินเสียง ฆานวิญญาณธาตุ…
…ุ, รสธาตุ, โผฏฐัพพธาตุ, และ ธัมมธาตุ ที่แสดงถึงสิ่งที่ก่อให้เกิดความรู้สึก และธาตุรับรู้ ที่ครอบคลุมจักขุวิญญาณธาตุ, โสตวิญญาณธาตุ, และฆานวิญญาณธาตุ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรับรู้และความเข้าใจในประสบการณ์ต่างๆ ทั้งที่มา…
การทำงานของธาตุและการรับรู้อารมณ์ในธรรมกาย
243
การทำงานของธาตุและการรับรู้อารมณ์ในธรรมกาย
…็นธาตุอยู่ แต่สีต่างๆ เมื่อดูดเข้าหาตา รูปธาตุนั้นก็จะเป็นรูปายตนะด้วย แล้วที่ตรงกลาง จักขุธาตุก็มี จักขุวิญญาณธาตุ ใสสะอาดบริสุทธิ์กว่า เล็กกว่าจักขุธาตุ ซ้อนอยู่ข้างในเข้าไปอีก สำหรับให้รู้แจ้งว่าในการเห็นรูปอะไร …
เนื้อหานี้สอนเกี่ยวกับการทำงานของธาตุธรรมในตัวมนุษย์ ซึ่งเกี่ยวข้องกับการรับรู้ผ่านกายและใจ โดยแบ่งประเภทของธาตุออกเป็น ชิวหาวิญญาณธาตุ, กายวิญญาณธาตุ และมโนวิญญาณธาตุ ที่มีบทบาทสำคัญในการสัมผัส และรั
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
315
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา
… ๑ โสตธาตุ ๑ ฆานธาตุ 9 ชิวหาธาตุ ๑ กายธาตุ ๑ รูปธาตุ ๑ สัททธาตุ ๑ คันธธาตุ ๑ รสธาตุ ๑ โผฏฐัพพธาตุ ๑ จักขุวิญญาณธาตุ ๑ โสตวิญญาณธาตุ ๑ ฆาน วิญญาณธาตุ ๑ ชิวหาวิญญาณธาตุ ๑ กายวิญญาณธาตุ ๑ มโนธาตุ ๑ ธัมมธาตุ ๑ มโนวิญญาณ…
บทความนี้นำเสนอความเข้าใจในอภิธัมมัตถสังคหบาลีและอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา โดยเน้นไปที่ธรรม ๓๓ ในโลกุตตรจิต รวมถึงขันธ์ ๕ อุปาทานขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ และธาตุ ๑๘ ซึ่งสำคัญต่อการศึกษาและเข้าใจอริยสัจ ๔ในพุทธศ
วิสุทธิมคฺคสฺส - อายตน ธาตุ นิทฺเทโส
65
วิสุทธิมคฺคสฺส - อายตน ธาตุ นิทฺเทโส
…ตน ธาตุ นิทฺเทโส อิท ตาว อายตนานํ วิตถารกถามุข ฯ ตทนนุตรา ปน ธาตุโย อฏฐารส ธาตุโย จกฺขุธาตุ รูปธาตุ จักขุวิญญาณธาตุ โสตธาตุ สททธาตุ โสตวิญญาณธาตุ ฆานธาตุ คนฺธธาตุ ฆานวิญญาณธาตุ ชิวหาธาตุ รสธาตุ ชิวหาวิญญาณธาตุ กายธา…
บทนี้กล่าวถึงการจำแนกอายตนและธาตุในมุมมองของพระพุทธศาสนา โดยเน้นการชี้แจงความสัมพันธ์และลักษณะของธาตุแต่ละประเภท เช่น จักขุธาตุ รูปธาตุ และอื่นๆ ในการทำความเข้าใจสิ่งต่างๆ รอบตัวและประสบการณ์ที่เกิดขึ
ธาตุ 18 และวิญญาณในสรรพสิ่งที่มีชีวิต
154
ธาตุ 18 และวิญญาณในสรรพสิ่งที่มีชีวิต
…นทางตา ก็คงทรงสภาพแสดงสีอยู่ ดังนั้นไม่มีเปลี่ยนแปลง ไม่สามารถแสดงสีให้ปรากฏในทางหู หรือจมูกได้ หรือจักขุวิญญาณธาตุ ทรงไว้ซึ่งสภาพเห็น จักขุวิญญาณธาตุจะเกิดขึ้นกับใครก็ตาม ย่อมทำหน้าที่ได้ประการเดียวเท่านั้น คือ การ…
เนื้อหานี้ชี้ให้เห็นถึงความหมายของวิญญาณว่าเป็นความรู้แจ้งในอารมณ์ ซึ่งเกิดจากการกระทบกับอายตนะทั้งภายนอกและภายใน หนุนสำรวจธาตุ 18 ที่รวมการรู้ต่างๆ ที่เกิดจากตา หู จมูก ลิ้น กาย และใจ ความเป็นไปของชี
การดูและการได้ยิน: ธรรมชาติของความรู้สึก
244
การดูและการได้ยิน: ธรรมชาติของความรู้สึก
…ที่กลางจักขุประสาทที่ตรงกลาง แววตาทั้งซ้ายขวานั้นเพราะกลางจักขุประสาทก็มีจักขุธาตุสำหรับเห็นรูปและมีจักขุวิญญาณธาตุ สำหรับรับรู้ว่าเป็นรูปอะไรซ่อนอยู่ด้วยแล้ว และการเห็นนี้ไม่เฉพาะแต่ที่ตรงกลางแววตาเท่านั้น หากแต่เห…
บทความนี้อธิบายถึงการเห็นและการได้ยินผ่านจักขุประสาทและโสตประสาท โดยเน้นว่าข้อมูลผ่านเข้ามาทางรูปและเสียงนั้น ต้องผ่านการประมวลผลของธาตุธรรมที่ซับซ้อนในร่างกายอย่างไร และเนื้อหายังสำรวจถึงการทำงานของด
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การศึกษาเกี่ยวกับหทัยวัตถุและธาตุ
275
อภิธัมมัตถสังคหบาลี: การศึกษาเกี่ยวกับหทัยวัตถุและธาตุ
…นนรูปและหทัยวัตถุ อาศัยภูตรูปเป็นที่รองรับ เพราะภาวะแห่ง ธาตุเหล่านั้น มีความเป็นไปเนื่องด้วยรูป ดุจจักขุวิญญาณธาตุเป็นต้น ธาตุเหล่านั้น ไม่อาศัยประสาทรูป มีจักขุเป็นต้น เพราะ จักขุเป็นต้นนั้น เป็นที่รองรับธาตุอื่น …
เนื้อหาได้บรรยายถึงความสัมพันธ์ระหว่างหทัยวัตถุและธาตุ โดยเฉพาะมโนธาตุและมโนวิญญาณธาตุ นอกจากนี้ยังอธิบายว่าหทัยวัตถุมีความสำคัญเป็นที่อาศัยแห่งธาตุทั้งคู่ และบทบาทของธาตุเหล่านี้ในประสบการณ์ของชีวิต
วิสุทธิมคฺคสฺส และ ปัญญาภูมินิทฺเทโส
137
วิสุทธิมคฺคสฺส และ ปัญญาภูมินิทฺเทโส
…ฺจโย ฯ ตตฺถ จ จักขุนทริยาทโย ปญฺจ อรูปธมฺมานํเยว เสสา รูปารูปาน ปจฺจโย โหนฺติ ฯ ยถาห์ ฯ จักขุนทรีย์ จักขุวิญญาณธาตุยา ฯเปฯ โสตฆานชิวหากายินฺทฺริย์ กายวิญญาณธาตุยา ติสมฺปยุตฺตกานญฺจ ธมฺมาน อินทริยปจฺจเยน ปัจจโย รูปชี…
เนื้อหานี้อธิบายเกี่ยวกับวิสุทธิมคฺคและปัญญาภูมินิทฺเทโส โดยเน้นเรื่องขนฺธาและประเภทของอาหารในพฤติกรรม ที่มีบทบาทในการสร้างปัญญา อธิบายลักษณะของขนฺธาและอาหารที่เกี่ยวข้องกับรูปและอรูป ซึ่งส่งผลต่อวิญญ
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - โกรธและธรรมเกี่ยวกับขันธ์
180
วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๒ ตอน ๑ - โกรธและธรรมเกี่ยวกับขันธ์
…ายตนะหรือ ฯลฯ โกรธมนายตนะหรือ โกรธธัมมายตนะหรือ มิฉะนั้น เจ้าโกรธจักขุธาตุหรือ โกรธรูปธาตุ หรือ โกรธจักขุวิญญาณธาตุหรือ ฯลฯ โกรธมโนธาตุหรือ โกรธ ธัมมธาตุหรือ โกรธมโนวิญญาณธาตุหรือ" ก็เมื่อเธอทำธาตุวินิพโภค อยู่อย่าง…
ในบทนี้พูดถึงการโกรธซึ่งเกี่ยวข้องกับขันธ์ ๕ และธาตุต่างๆ เช่น ธาตุดิน น้ำ ไฟ ลม รวมถึงความสัมพันธ์กับอายตนะ ๑๒ และธาตุ ๑๘ การเข้าใจถึงความโกรธ และฐานที่ตั้งของมัน เป็นสิ่งสำคัญเพื่อไม่ให้เกิดความวุ่น